කිලිනොච්චියේ අම්බාලන්කුලම් ගම්මානයට කඩාවැදුණු කොටියෙකු ගම්වාසීන් එක්ව ඝාතනය කිරීම පිළිබඳ සිදුවීමක් ජුනි මාසය අගදී වාර්තා විය. කොටියා ඝාතනය කරන අන්දම වීඩියෝ කැමරාවල සටහන්ව තිබුණි. කොටියා ඝාතනය කිරීමෙන් පසුව ගම්වාසීන් උද්යෝගයෙන් එය සමරන අන්දම විවේචනය කරමින්, කොටියා ඝාතනය කළ අය වහා අත්අඩංගුවට ගන්නා ලෙස දකුණේ හඬ නැගෙන අයුරු දකින්නට ලැබුණි.
සැබෑය. කොටියා ඝාතනය කළ අන්දම අමානුෂිකය. එසේ කළ අයට අනිවාර්යයෙන්ම නීතිය ක්රියාත්මක විය යුතුය. එහෙත් ඒ ඉල්ලීම් පසුපස කොටියා පිළිබඳ සැබෑ ආදරයක් මෙන්ම ජනවාර්ගික බෙදීමක්ද දකින්නට ලැබුණි.
වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ දත්ත අනුව 2016 වර්ෂයේදී පැහැදිලි මිනිස් ක‍්‍රියාකාරකම් නිසා ඝාතනය කරන ලද අලි ඇතුන් සංඛ්‍යාව සීයකි. ඊට පෙර වසරවල දත්තද එසේය. ඒ අතරින් බහුතරය දකුණේ ඒවාය. වැඩිපුර මිනිසුන් සමඟ ගැටෙන වනසත්ව වර්ගයට ජාතිභේද නැතිව ජනතාව සැලකුවේ එසේය. එසේ සලකන්නට හේතුව ආරක්ෂාව ගැන හැඟීම බව පැහැදිලිය. ඒ හැඟීමට ජාතිභේද නැත. ආරක්ෂාව පිළිබඳ හැඟීම මත තවකෙකු මරා ඒ මරා දැමීම පිළිබඳ සැමරීමත් ලංකාවට අලූ‍ත් අත්දැකීමක් නෙවෙයි. එක් කොටියෙකු නොව, මිනිසුන් ගණනාවක් තමන්ගේ ආරක්ෂාව පිණිස මරා දමා වාර්ෂිකව එය සැමරීම ලංකාවේදී හුරුපුරුදු කතාවකි.
බොහෝ අයට අනුව කොටියාගේ සිදුවීම ජනවාර්ගික කාරණයක් විය. අහිංසක වනසතෙකු ඝාතනය කිරීමක් විය.
එහෙත් මේ කොටියා ගැන ඉතා විශ්වාස කටයුතු ආරංචිමාර්ග හරහා කියැවෙන්නේ වෙනස් කතාවකි. ඒ කතා අනුව, මේ කොටියා කිලිනොච්චියේ අම්බාලන්කුලම් ගම්මානය අසල ඇති හමුදා කඳවුරෙහි ඇතිදැඩි කළ සතෙකි. ගම්මානයට කඩාවැදී ඇත්තේ කඳවුරේ ඇතිදැඩි කළ කොටියාය. කොටි ඇතිකිරීම නීතියෙන් තහනම්ය. ඉතින් කොටියා මැරූ අයට මෙන්ම ඇතිදැඩි කළ අයටත් නීතිය ක්රියාත්මක කළ යුතුය.
කොටියා ගමට කඩාවැදී ඇත්තේ පසුගිය ජුනි 21 වැනිදාය. ඊට පෙර දිනයේ අම්බාලන්කුලම් අසල පිහිටි හමුදා කඳවුරේ නිලධාරීන් පිරිසක් ගමට පැමිණ විශාල බල්ලෙකු අතුරුදන්ව ඇතැයි කියමින් සොයා ඇත. එම බල්ලා හමුදා කඳවුරේ කර්නල්වරයාගේ බල්ලායැයි ගම්වාසීන්ට කියා ඇත. කිලිනොච්චි පොලීසියටද ජුනි 21 වැනිදා පැමිණිල්ලක් ලැබී ඇත්තේ කර්නල්වරයාගේ බල්ලා නැතිවුණ බව කියමින්ය. කොටියා කඩාවදින්නේ පසුවදාය.
මේ කොටියා අම්බාලන්කුලම් ගමේ ගම්වාසීන්ට කඩාපැන ඇති බව සැබෑය. කිලිනොච්චියේ ප‍්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදියෙකු හරහා අප සමඟ සම්බන්ධ වෙමින් අදහස් පළ කළ ගම්වාසීහු එසේ කියතිි. එහෙත් කොටියා මිනිස් ඇසුරට හුරුව සිටි නිසා කඩාවදින්නට ඇති බව මේ වෙද්දී ගම්වාසීන්ගේ අදහස වී ඇත. කොටියාගේ කුසෙහි කරන ලද පරීක්ෂාවන් අනුව කොටියා දින තුනකින් ආහාර ගෙන නැතත් ඔහු ගම්වාසීන්ව ආහාර පිණිස ඝාතනය කර නැත. ඒ වෙනුවට පුරුද්දට මිනිසුන්ගේ ඇඟට පැනීමට උත්සාහ කිරීම නිසා ගැමියන් බියට පත්ව දුවන්නට ගොස් සිදුවූ තුවාල පමණක් ඇත.
කිලිනොච්චියේ කොටි ගහනයක් නොමැති බව වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ප‍්‍රචාරක අංශයේ නිලධාරියෙකුගෙන් අප කළ විමසීමකදී හෙළිවිය. ලංකාවේ කොටි ගහනය ගැන සාමාන්‍ය ප‍්‍රශ්න කිරීමක් ලෙස හඟවා එම නිලධාරියාගෙන් අපි තොරතුරු විමසුවෙමු. එහිදී නිලධාරියා ප‍්‍රකාශ කර සිටියේ කිලිනොච්චියේ කොටි ජීවත් නොවන බවයි. කෙසේ වෙතත් අප කිලිනොච්චියේ කොටියා පිළිබඳවම වැඩිදුර ප‍්‍රශ්න කරද්දී එම නිලධාරියා වඩා ආරක්ෂිත පිළිතුරක් දෙමින් ප‍්‍රකාශ කළේ ඇතැම්විට මුලතිව් වනයේ සිටින කොටියෙකු කිලිනොච්චියට පැමිණීමට ඉඩ ඇති බවයි. එසේ වුව මුලතිව් වනයේ කොටි සිටින බවටත් දත්ත නැතැයි එම නිලධාරියාම කීවේය.
අනෙක් අතට මුලතිව් වනාන්තරයෙන් වුව ගව් ගානක් දුරින් ඇති කිලිනොච්චියට තබා වනාන්තර අසල ගම්මාන වලට කොටි කඩාවැදීමේ සිදුවීම්ද වාර්තා වන්නේ නැත. ලංකාවේ ජීවත්වන කොටි ගම්මානවලට කඩාවැදීමේ සිදුවීම් වාර්තා නොවන බවත් වසර අනූ ගණනකට පමණ පෙර හමුවූ පුනානි කොටියාගේ සිදුවීම වැනි සිදුවීම් හැර මෑතකාලයේ එවැනි සිදුවීම් නොමැති බවත් අප සමඟ අදහස් දැක්වූ නිලධාරියා කීවේය. වනාන්තර ආශ‍්‍රිතව ජීවත්වන කොටියන්ට ගම්මානවලට කඩාවැදීමේ අවශ්‍යතාවක් නැතැයි එම නිලධාරියා පෙන්වා දුන්නේය. වනාන්තරවල කොටියාට ආරක්ෂාව, ආහාර සහ ජලය පවතින අතර වියපත් වීම නිසා, ආබාධිත වීම නිසා ආබාධයක් ඇති කොටියෙකු නම් ඉතා කලාතුරකින් වනාන්තරය ආසන්න ගම්මානයකට කඩාවැදී එළුවන් වැනි පහසුවෙන් අල්ලාගත හැකි සතෙකු අල්ලාගැනීමේ ඉඩක් ඇතැයි එම නිලධාරියා කීය.
කෙසේ වෙතත් කිලිනොච්චියේ සිදුවීමේදී වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ට කොටියා නිර්වින්දනය කොට ඉවත් කිරීමට නොහැකි වීම ගැන අප විමසූ අවස්ථාවේදී එම නිලධාරියා ප‍්‍රකාශ කළේ වනජීවී නිලධාරීන් අදාල ස්ථානයට යන විට කොටියාට පහරදී අවුස්සා තිබුණු බවයි. ඒ හේතුවෙන් වනජීවී නිලධාරීන්ට තුවාල සිදුවූ බවත් ඒ නිසා වනජීවී නිලධාරීන් රෝහල්ගත කරන්නට සිදුවූ බවත් නිලධාරියා කීය.
වාර්තා වන ආකාරයට හමුදා කඳවුරුවල සුරතල් සතුන් තබා ගැනීම සාමාන්‍ය හමුදා සම්ප‍්‍රදායකි. එසේ වුව බොහෝ හමුදා කඳවුරුවල සුරතල් සතුන් ලෙස සිටින්නේ නීතියෙන් ළඟ තබා ගැනීම තහනමක් නොවන සතුන්ය. එහෙත් නීතියෙන් ළඟ තබා ගැනීම තහනම් වූ සතුන් නීතියට පිටින් තබාගැනීමේ සම්ප‍්‍රදායක්ද හමුදාවේ ඇත. මේ සම්ප‍්‍රදාය යුද්ධ සමයට වඩා මේ වෙද්දී අඩු වී ඇතත් තවම සම්පූර්ණයෙන් නැවතී නැතැයි හමුදාවේ ආරංචි මාර්ග පවසයි.
ලංකාවේ නිර්මාණය වූ එක්තරා චිත‍්‍රපටියකට වළහෙකු ලබාගෙන තිබුණේ අනුරාධපුරයේ ගජබා හමුදා කඳවුරෙන්ය. මෙවැනි හමුදා කඳවුරු කිහිපයකම සතුන් ඇතිකිරීම පිළිබඳ වාර්තා වන්නේය. කඳවුරු රැුසක ළඟ තබා ගැනීම තහනම් වනසතුන් සිටින අතර ඒ පිළිබඳව කටයුතු කළ යුතු ආයතන මෙවැනි කාරණා ගැන සොයා බලන්නේ නැත. උදාහරණයක් ලෙස කිවහොත් 2011 දී වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකළ අලි පිළිබඳ සමීක්ෂණයට සහ මේ වෙද්දි වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් සිදුකරන අලි පිළිබඳ සංගණනයට හමුදාව භාරයේ සිටින අලි ඇතුන් පිළිබඳ තොරතුරු ලබාගැනීමට එම දෙපාර්තමේන්තුවට නොහැකි වී තිබුණි. වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට හමුදාවේ බලය ඉක්මවීමේ ශක්තියක් නැති වීම එයට හේතුව වී ඇත.
කෙසේ වෙතත් යුද හමුදා මාධ්‍ය ප්රකාශක බි‍්‍රගේඩියර් සුමිත් අතපත්තු අප ඉදිරිපත් කළ තොරතුරු ප‍්‍රතික්ෂේප කළේය. ‘මේක බොරුවක්. එහෙම සතුන් ඇති කරන්න ඉඩකඩක් තියෙනවානම් තියෙන්නේ නීතිවිරෝධී ලෙස හොරෙන් ඇතිකරන අවස්ථාවක් පමණයි. මම මේ සිදුවීම ගැන ආරංචිය ආ විගස හොයා බැලූ‍වා. හොරෙන්වත් සතෙක් ඇතිකරලා නැහැ. අඹේපුස්ස සිංහ රෙජිමේන්තුවේ ඉන්න සිංහයා වගේ සත්තු නිල අනුමැතිය පිට ඉන්නේ. ඒ සත්තු රෙජිමේන්තුවේ නිල සත්වයා විදියට නිල සංකේතය වශයෙන් ඉන්න සත්තු. දැන් හමුදා නිලධාරීන් නීතියට පිටින් ඒ වගේ සත්තු ඇති කරන්න බයයි.‘ ඔහු එසේ පැවසීය.
කෙසේ වෙතත් අපට විශ්වාසදායක ආරංචිමාර්ග හරහා ලැබී ඇති කතාව ඊට වඩා බොහෝ වෙනස් කතාවකි. හමුදාවේ කතන්දර යටපත්ව සැඟවී යෑම ලංකාවේ සම්ප‍්‍රදායක් බවට පත්ව ඇති නිසා ඒ ගැන සාකච්ඡුාවක් නැතිව යනු ඇත. එහෙත් කිලිනොච්චියට කොටියා අහසින් කඩා පාත් නොවූ බව පැහැදිලි කාරණාවකි. කොටියාගේ ඛේදජනක මරණය පසුපස වැරදි සම්ප‍්‍රදායන් තිබෙන බව දැන් පෙනී යයි.
