අඟහරු ලෝකය දැන් මනුෂ්‍යත්වයේ රහසිගත පේ‍්‍රමය බවට පත්වෙලා. පෘථිවිය සමඟ මනුෂ්‍යත්වයට ඇති සම්බන්ධය ටිකෙන් ටික දුරස් වන තරමට මනුෂ්‍යත්වය අඟහරු වෙත ළංවෙන්නට පටන් අරගෙන.
අසාර්ථක පේ‍්‍රම සම්බන්ධයකදී මෙන්ම මනුෂ්‍යත්වය පෘථිවිය සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ කරමින් සිටිනවා. තමන්ට විනාශ කළ පෘථිවියේ ජීවිතය යළි යහපත් තැනකට පත් කරනවා වෙනුවට වෙනත් කෙනෙකු සමග මුල සිට පේ‍්‍රමයක් පටන්ගන්නට උත්සාහ කරනවා. අඟහරු සහ මනුෂ්‍යත්වය අතර හොඳ සම්බන්ධයකට කිසිදු සාධකයක් නැහැ. එහෙත් මුල සිට ඒ සම්බන්ධය පටන්ගන්නට මනුෂ්‍යත්වය ලෑස්තියි. ඒ නිසා දැන් මනුෂ්‍යත්වය අඟහරු සිහිනයක් දකින්නට පටන් අරන්.
‘මාස් වන්’ නම් නෙදර්ලන්ත සමාගම මනුෂ්‍යයන්ගේ අඟහරු සිහිනය සැබෑ කරන්නට ඉදිරිපත් වූ සමාගමක්. අඟහරු ලෝකයට යෑමට කැමති අය අඟහරු යන්නට සූදානම් කරන මාස් වන් සමාගම කීවා. ඒ සඳහා සුදුසුකම් ඇති දී සිය දෙනෙකු ඒ සඳහා තෝරාගන්නා බවත් කීවා.
ලෝකය වටෙන්ම අයදුම්පත් ගාස්තු ගෙවා අයදුම්පත් දහස් ගණනක් ඉදිරිපත් කර තිබුණා. මාධ්‍යවලින් මේ ආයතනයට විශාල ආවරණයක් ලැබුණා. එහෙත් 2019 මුලදී මාස් වන් සමාගම බංකොලොත් බව ප‍්‍රකාශයට පත් කිරීම සඳහා නිල වශයෙන් ඉල්ලූම් කර තිබුණා. ආයතනය අසාර්ථක බව මාධ්‍ය වාර්තා කළා.
සාමාන්‍යයෙන් අප විශ්වාස කරන එක් කාරණයක් තිබෙනවා. ඒ විද්‍යාව සහ මිථ්‍යාව අතර ඇති වෙනස. යම් කෙනෙකු අඟහරු ග‍්‍රහයාගේ අපල ගැන පුවත්පත් ලිපියක් ලීවොත් එය මිථ්‍යාව බව කියන්න පුළුවන්. හොල්මන් කතාවක් ගැන පුවත්පතක ලීවොත් විද්‍යාව දන්නා අය එය බොරුවක් බව දන්නවා. එහෙත් විද්‍යාව ගැන ලියන ලිපියක් සැබෑවක් ලෙස පිළිගන්නට ඕනෑ කෙනෙකු සූදානම්. ඒ නිසා අඟහරු ගමන ගැන මාස් වන් වැනි සමාගමක් කියන කතාවක් ලෝකය ක්ෂණයෙන් පිළිගැනීම පුදුමයක් නොවෙයි. එය කඩාවැටුණු අය බොහෝ අය හිතන්නේ එය ආයතනයේ අසාර්ථකත්වයක් කියා පමණයි.
එහෙත් ඇමෙරිකාවේ කොමඩි සෙන්ට‍්‍රල් රූපවාහිනී ආයතනයේ ප‍්‍රහසන ශිල්පිනියක වන ඬේසි ලයිඩික් මාස් වන් වැඩසටහනට සම්බන්ධ කිහිපදෙනෙකු සම්මුඛ සාකච්ඡුාවට ලක් කළා. ඇය එහිදී සොයාබලා තිබුණේ මාස් වන් ආයතනය මුල සිටම වංචා සහගත ආයතනයක්ද කියායි.
ඇය මුලින්ම මාස් වන් වැඩසටහනට අයදුම්පත් යොමුකළ කෙනෙකු සම්මුඛ සාකච්ඡුාවට ලක් කළා.
‘මගේ නම ලෙයිලා සකර්. මම හදිසි වෛද්‍ය ප‍්‍රතිකාර සපයන භෞත චිකිත්සවරියක්.’ එම අයදුම්කාරිය තමන්ව හඳුන්වාදුන්නේ එලෙස.
‘පෘථිවියේ කාන්තාවක්ව ජීවත්වීමට අමතරව, ඔබට අඟහරු ලෝකයට යන්නට හිතුණු හේතුව මොකක්ද?’ ඬේසි ලයිඩික් එසේ විමසුවා.
‘අපි හඳට ගිහිල්ලා අවුරුදු 50ක් ගතවෙලා. දැන් අපට යන්න වෙලාව ඇවිත්.’ ලෙයිලාගේ පිළිතුර එය.
‘ඔබ සැමියා වෙනුවට අඟහරු ලෝකය තෝරාගන්නවාද?’
‘ඔව්. මගේ සැමියා ඒක ගැන විරුද්ධ වෙන්නේ නැහැ. මොකද ඔබ කාට හරි ආදරේ නම්, එයාව අත්හරින්න ලෑස්ති වෙන්න ඕනෑ. අපි මනුෂ්‍යයන්ව ග‍්‍රහලෝක කිහිපයක ජීවත්වෙන්න ඕනෑ.’
ඬේසි ලයිඩික් සමග සාකච්ඡුා කළ මාධ්‍යවේදිනී වන එල්මෝ කීප් මෙසේ කීවා. ‘මුල සිටම මෙය බොරුවක් බව මට හැඟුණා. ඔවුන්ට ඇත්තටම අඟහරු යන්නට තරම් ප‍්‍රාග්ධනයක් තිබුණේ නැහැ. අඟහරු යන බව ප‍්‍රකාශ කළ ස්පේස් එක්ස් වැනි සමාගම් සමග ඔවුන් ගනුදෙනු කළේ නැහැ. ස්පේස් එක්ස් සමග එකඟතාවක් තිබුණේ නැහැ. ඔවුන් කළේ රියැලිටි වැඩසටහනක් නිර්මාණය කිරීම. එහෙත් ඒ සඳහා වැය වෙන මුදල් සොයාගන්නේ කෙසේද කියන එක ප‍්‍රශ්නයක්. මේ වැඩසටහනට අවශ්‍ය වන විද්‍යාඥයන්, ඇඳුම් පැළඳුම් ආදි වශයෙන් ඔබ අඟහරු වෙත ඇත්තටම රැුගෙන යන දේවල්වලට ගෙවන්නේ කොහොමද.’
ගගනගාමියෙකු වන ක‍්‍රිස් හැඞ්ෆීල්ඞ් මෙසේ කීවා. ‘මාස් වන් සතුව අභ්‍යවකාශ යානා තිබුණේ නැහැ. ඔවුන් හැෙඟව්වේ ඔබට ඕනෑ නම් අභවකාශ යානයක් මිලදී ගත හැකි බව. ඒත් එවැනි අභ්‍යවකාශ යානා ඇත්තටම තිබුණේ වත් නැහැ. ඒවා තවම සොයාගත යුතුයි. ඒ නිසා මාස් වන් පැහැදිලිවම වංචාවක්. ඔවුන් තවමත් තවත් පාර්ශ්වයන්ට යුරෝ මිලියන ගණනක් ණයයි.’
ගැටලූව වන්නේ මෙතරම් දැවැන්ත වංචාවක් සාර්ථක කරගන්නට හැකි වෙන්නේ කෙබඳු මායාකරුවෙක්ටද කියායි. මුල සිටම මාස් වන් බොරුවක් නම් ඒ බව හෙළි නොවුණේ කෙසේද. නැතිනම් එය වංචාවක් බව මුල සිටම හෙළි වුණත් සමාජය ඒ ගැන දැනගත්තේ නැතිද.
ඬේසි ලයිඩික් ලෝකයටම අඟහරු විජ්ජාවක් පෙන්නූ මැජික්කරුවා සමග සම්මුඛ සාකච්ඡුාවකට ඉඳගත්තා. ඔහු මාස් වන් සමාගමේ ප‍්‍රධාන විධායක නිලධාරී බාස් ලැන්ස්ඩෝර්ප්.
‘මාස් වන් වංචාවක්ද?’ ඇගේ පළමු ප‍්‍රශ්නය වුණේ එය.
‘පැහැදිලිවම වංචාවක් නොවෙයි. ඔබ අපේ වෙබ් අඩවිය හොඳින් බැලූවොත් එය වංචාවක් නොවන බව තේරුම් ගනීවි.’ බාස් එලෙස පිළිතුරු දුන්නා.
සාමාන්‍යයෙන් යම් ආයතනයක් වංචා සහගත ආයතනයක්ද නැද්ද යන්න දැනගැනීමට වෙබ් අඩවිය පරීක්ෂා කළ හැකියි. අනෙක් ඕනෑම ආයතනයක් මෙන්ම මාර්ස් වන් සමාගමේ වෙබ් අඩවියේද සැබෑ වෘත්තීයමය පෙනුමක් තිබෙනවා. එයට මාසිකව ආධාර කිරීමේ හැකියාවක් පවා තියෙනවා.
‘මතක තියාගන්න ඕනෑ 1961දී කෙනඩි ජනාධිපතිවරයා එම දශකය අවසන් වන විට සඳට යන බව කීවා. එසේ කියන මොහොතේ සඳට යෑමට අවශ්‍ය උපකරණ කිසිවක් තිබුණේ නැහැ.’ බාස් වැඩිදුරටත් එසේ කීවා.
ඔහු කීවේ ඇත්ත. 1961 දී කෙනඩි එසේ කියන විට ඇත්තෙන්ම සඳට යෑමට අවශ්‍ය යානා ඇමෙරිකාවට තිබුණේ නැහැ. එහෙත් ඒ වන විට ඔවුන් නාසා ආයතනය නිර්මාණය කොට, ලොව ප‍්‍රමුඛතම විද්‍යාඥයන් ඒ යානා නිපදවීම සඳහා යොදවා තිබුණා. ඒ වන විට 4000ක පිරිසක් නාසා ආයතනයේ එම අභ්‍යවකාශ ගමනට අවශ්‍ය තාක්ෂණික උපකරණ හා විද්‍යාත්මක පසුබිම නිර්මාණය කරමින් සිටියා.
‘ඔබේ ආයතනයේ සේවකයන් කී දෙනෙකු ඉන්නවාද?’ ඬේසි විමසුවා.
‘මේ වන විට 10 දෙනෙකු මාස් වන් ආයතනයේ සේවය කරනවා.’ බාස් පිළිතුරු දුන්නා.
‘ඒ අතරින් කී දෙනෙකු විද්‍යාඥයන්ද?’ ඬේසි නැවත විමසුවා.
‘ඇත්තටම ඉංජිනේරුවරුන් තුන් දෙනෙකු ඉන්නවා. අනෙක් අය වැඩිපුර මෙම සමාගමේ ප‍්‍රචාරක අංශයේ කටයුතු කරනවා.’ බාස්ගේ පිළිතුර වුණේ එය.
‘ඒ කියන්නේ දහයෙන් හතක්ම ප‍්‍රචාරක අංශයේ?’
‘ඔව්.’ බාස් පිළිතුරු දුන්නා.
‘මම මාස් වන් ආයතනයේ ආයෝජනය කරනවා නම් ආයෝජනය කරන්නේ අභ්‍යවකාශ වැඩසටහනකද? මාධ්‍ය කතාවකද?’ ඬේසි නැවත විමසුවා.
‘ආයෝජනයක් ආයෝජනය කරන්නේ කතාවක් අලෙවි කරන මාධ්‍ය සමාගමක.’ ඒ බාස්ගේ පිළිතුර.
ඒ අනුව මාස් වන් සමාගම යනු මාධ්‍යවලට කතාවක් අලෙවි කළ අලෙවි ප‍්‍රවර්ධන වැඩසටහනක් පමණයි. එහෙත් මුළු ලෝකයම එයට රැුවටුණා. ලොව ප‍්‍රමුඛ මාධ්‍ය ආයතන හා විද්‍යාත්මක දැනුම සපයන ආයතන එයට රැුවටුණා. නීල් ඩිගේ‍්‍රස් ටයිසන්ගේ ‘ස්ටාර් ටෝක්’ නම් ප‍්‍රකට අභ්‍යවකාශ වැඩසටහනේදී බාස් ලැන්ස්ඩෝර්ප් සම්මුඛ සාකච්ඡුාවට ලක් කළා. බාස් ‘ටෙඞ් ටෝක්’ වැඩසටහන් කළා. ප‍්‍රකට මාධ්‍ය ආයතන ඔහු සම්මුඛ සාකච්ඡුාවට ලක් කළා.
ඒ සියල්ලෙන් මේ නෙදර්ලන්ත සමාගමට ලෝකයම රවටන්නට හැකිවුණේ කෙසේදැයි පැහැදිලියි. මාධ්‍යවේදිනී එල්මෝ කීප් හේතුව පැහැදිළි කළා.
‘හේතුව තමයි මාධ්‍ය. මැසචුසෙට්ස් තාක්ෂණ අධ්‍යාපන ආයතනය මාස් වන් මෙහෙයුම ප‍්‍රසිද්ධ කර තිබෙන වැඩසටහනට සහභාගී වන පුද්ගලයන් දින 68ක් ඇතුළත මිය යනු ඇතැයි පැහැදිලි කරමින් පත‍්‍රිකා ප‍්‍රසිද්ධ කළා. එහෙත් මාධ්‍ය ආයතන ඒවා වාර්තා කළේ සරල අන්දමට. ඒ වෙනුවට මාස් වන් සමාගමේ කතාවට වැඩි ඉඩක් දුන්නා.’
ඒ අනුව මාස් වන් බොරුවක් බව මුල සිට විද්‍යාත්මකව තහවුරු වුණා. එසේ තිබියදීත් මාධ්‍ය අවධානය යොමු කළේ ඒ කතාවේ අලෙවි කළ හැකි පාර්ශ්වයටයි. ඒ කතාව ඇත්තක් විය හැකිද, එහි පසුබිම කුමක්ද කියා සොයා බැලූවේ නැහැ.
ලොව පුරා මාධ්‍ය ආයතන මිථ්‍යාව ගැන පමණක් නොවෙයි, විද්‍යාව ගැන ආවරණය කරන විටත් බොරුවට ඉඩ සලසනවා. සති දෙකකට වතාවක් කෝපි පානය ශරීරයට අතිශය අහිතකර බව හා ශරීරයට අතිශය හිතකර බවට එකිනෙකට වෙනස් වාර්තා පළ වෙන්නේ ඒ නිසායි. බොහෝ කාරණා ගැන පරස්පර විද්‍යාත්මක වාර්තා පළ වෙන්නේ ඒ නිසායි.
බටහිර ලෝකයේ මාධ්‍ය ආයතනවලටත් වඩා අප වැනි රටවල මාධ්‍ය ආයතන විද්‍යාව යැයි කියමින් මිථ්‍යාව වාර්තා කරන අවස්ථා තිබෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් යම් විද්‍යාත්මක තොරතුරක් රැුගත් වාර්තා සැබෑවක්ද, බොරුවක්ද කියා පරීක්ෂා කිරීමට ක‍්‍රම ගණනාවක් තිබෙනවා. එය පළවී ඇත්තේ පිළිගත හැකි තැනකද, එයට පදනම් වූ විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම කුමක්ද, එම සොයාගැනීම කර ඇත්තේ කවුද හා කෙසේද, ඒ පසුපස සිටින විද්‍යාඥයන් කවුද, ඔවුන් පිළිගත හැකි අයද වැනි කාරණා ගැන පසුබිම් සොයාබැලීමක් සාමාන්‍යයෙන් කළ හැකියි. එහෙත් සියල්ල අලෙවි කරන ලෝකයේ ඕනෑම බොරුවකට තටු ලැබෙන්නට ඉඩ තිබෙන බව අමතක නොකළ යුතුයි.x
x අමිල රත්නායක
