ඉඩම් හිමියන් සුසුම්ලද්දී හමුදාවට සැප බංගලා

ලසන්ත රුහුණගේ / තරිඳු උඩුවරගෙදර

යුද්ධය නිසා ඉන්දියාවට පලා යන්නට සිදුවුුණ පවුල් කිහිපයක් කිළිනොච්චියේ භාරතීපුරම්හි සිටිති. කිහිප දෙනෙකුගේ ම ඉඩම්වල ඇත්තේ භාරතීපුරම්හි හමුදා කඳවුරයි. ඒ නිසා ඉන්දියාවේ සිට ලංකාවට පැමිණි ඔවුහු අසරණ වී කුලී නිවාසවල පදිංචිව සිටින්නෝය. ඒ අතරින් දෙතුන්දෙනෙකුගේ ඉඩම් තිබුණේ හමුදාවට අත්‍යවශ්‍ය ඉඩක නොවේ. ක‍්‍රීඩාංගණයක් වෙනුවෙන් වෙන් කර ගනිමින්ය. උදේ හවස මේ අසරණ මිනිසුන් තමන්ගේ කුලී නිවසෙන් පිටව කුලී වැඩක් සොයා යන්නේ තමන්ට උරුම ඉඩමෙහි සෙල්ලම් කරමින් විනෝද වන හමුදා සෙබළුන් පසු කරමිනි.

කන්කසන්තුරේ මයිලඩි ධීවර වරාය දැන් නිදහස්ව ඇත. එහෙත් වරාය අසල ඇති ධීවරයන්ගේ නිවෙස් තිබුණු ඉඩම් රැුසක් තවම නිදහස්ව නැත. ඒ නිසා වරාය අසලම ටකරම් නිවාස තනාගත් ධීවරයෝ් අව්වේ කරවෙමින් ඒවායේ ජීවත්වෙති. එක ටකරම් මඩුවක පවුල් කිහිපයක් සිරවී සිටිති. කාෂ්ඨක අව්වේ දුක් විඳිති.

මේ ධීවරයන්ගේ ඉඩම් හමුදාව පරිභෝජනය කරමින් සිටියි. එහෙත් ඒ ඉඩම්වල ඇති ‘අත්‍යවශ්‍ය’ හමුදා කඳවුරු අතර හමුදාවේ මැදිහත්වීමෙන් තනා ඇති සංචාරක බංගලා කිහිපයක්ද වෙයි. ප‍්‍රදේශයේ හමුදා ප‍්‍රධානියාගේ නිවසද වෙයි. මේ නිවස වෙනුවෙන් අක්කර කිහිපයක ඉඩමක් වෙන්ව ඇත. සුන්දර ලෙස තණකොළ වවා, පොල්ගස් කිහිපයක් වවා ඒ මැද ඒ ප‍්‍රධානියාගේ බංගලාව පිහිටා ඇත. ඉතා විවේකී ලෙස, විශාල ඉඩමෙහි ඔවුන් ජීවත් වෙද්දී ඒ පසුකර යන ධීවරයන් කාෂ්ඨක අව්වේ ටකරම් මඩුවක වෙසෙන්නේ තමාගේ නිවෙස හිමි මේ ඉඩම් කිසිදා නොලැබෙනු ඇතැයි සිතමින්ය.

කන්කසන්තුරේ ඇති තවත් අත්‍යවශ්‍ය ඉඩමක් වන්නේ තල්සෙවණ හෝටලයයි. අත්‍යවශ්‍ය කටයුත්තක් ලෙස නිවාඩුව ගත කරන්නට පැමිණි අයගේ විනෝද සුවය, විවාහ ඡුායාරූප, දුව පනිමින් සෙල්ලම් කරන දරුවන් දෙස බලා සිටින්නේ ඉඩම් හිමිකරුවන් වූ පවුල් කිහිපයකි. මෙවැනි අවස්ථා බොහෝය.

මේවා නිසා දෙමළ ජනතාවට හමුදාව සහ ආණ්ඩුව දැනෙනවා ඇත්තේ තමන්ගේ බිම් අල්ලාගෙන යටත් විජිත පාලනය කරන පිරිසකගේ නියෝජිතයන් ලෙසය. දෙමළ ජනතාව සාමයට සූදානම් බව පෙන්වා ඇත. එහෙත් උතුරේ වළදමා තිබී ගොඩගත් මලකඩ කෑ පුපුරන ද්‍රව්‍ය ටිකක් හෝ පුංචි බයික් කල්ලියක් පෙන්වමින් උතුරේ හමුදා සෙබළු තොග ගණන් සැරිසරන්නෝය. ඔවුන් කිසි ලෙසකින් ආරක්ෂාව සැපයීමක් සිදු නොකරන බව අපි දැඩිව කියන්නෙමු.

අඩියෙන් අඩිය හමුදාව සිටියත් මත්ද්‍රව්‍ය ටික නවත්වාගන්නට හමුදාවට හැකිව නැත. ස්වයංක‍්‍රීය අවි සහ නවීන වාහන රැුගත් දකුණේ පාතාලයන් තරම් දරුණු නොවන යාපනයේ තරුණයන්ගේ කඩු පොලූ‍ රැුගත් බයික් කල්ලි ටික නවත්වන්නට හමුදාවට හැකිවී නැත. නාවික හමුදාව මුහුදේ අඩියෙන් අඩිය සිටියත් ඉන්දියාවේ (හමුදාව නොව) ධීවරයෝ ටිකත් නාවික හමුදාවේ කණෙන් රිංගා තොග ගණනින් ලංකාවේ ධීවර සම්පත් ට්‍රෝලර් කරති. කෝටි ගණනක ජාතික ධනය ඉන්දියාවට රැුගෙන යන්නේ ලංකාවේ ධීවර සම්පත්ද විනාශ කරමින්ය.
ඒ අස්සේ හමුදාව උතුරේ පෞද්ගලික ඉඩම්වල රැුඳී සිටිමින් ‘ජාතික ආරක්ෂාව’ සපයන හැටි කියයි.

උතුරේ හමුදා කඳවුරු ඉවත් කිරීම පිළිබඳව පළවන මාධ්‍ය වාර්තා සබැඳිව යුද්ධ හමුදා මතය ප‍්‍රකාශ කිරීම යන හිසින් යුතුව යුද හමුදාපති මහේෂ් සේනානායක විසින් නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබුණේ ජුලි 15 වැනිදාය.

නිවේදනයෙන් කියන්නට උත්සාහ කර ඇත්තේ යුද හමුදාවේ බලඇණි කිහිපයක හමුදා නිලධාරීන් වෙනත් බලඇණි අතර බෙදා හරිමින් බලඇණි යටපත් කරමින් සිටින බවත් එය සමහර බලවේග විසින් වැරදි ලෙස හමුදා කඳවුරු වසා දැමීමක් ලෙස අර්ථ දක්වන බවත් විය හැකිය. ඒ ප‍්‍රකාශය මාධ්‍ය වාර්තාවලට පිළිතුරු දීමක් ලෙස සැලකිය හැකිය. එහෙත් ඒ අතරමැද කියැවෙන මෙවන් කතා යුද හමුදාව තමන්ට ඇති බලය පෙන්වීමට ගන්නා උත්සාහයක් ලෙස සැලකිය හැකිය.

‘ශ‍්‍රී ලංකා යුද්ධ හමුදාව කිසිසේත්ම ජාතික ආරක්‍ෂාවට තර්ජනයක් වන ආකාරයේ තීරණ ක‍්‍රියාත්මක නොකරන අතර ජාතික ආරක්‍ෂාව ප‍්‍රමුඛත්වයේලා සලකනු ලබයි. එනිසා වගකිවයුතු හමුදාවක් වශයෙන් කිසිදු හමුදා කඳවුරක් වසාදැමීමකට ලක්නොකරන බව අවධාරණය කර සිටිමු.’

යුද හමුදාපතිවරයා එලෙස ලියන්නේය. ජාතික ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් වෙන තීරණයක් ක‍්‍රියාත්මක නොකරන බව යුද හමුදාව කීම යහපත්ය. එසේ වුව ‘ජාතික ආරක්ෂාවට තර්ජනයක්’ වන තීරණ යැයි හමුදාපතිවරයා අර්ථ ගන්වන්නේ කෙබඳු තීරණද? උතුරු පළාතේ ඇති හමුදා කඳවුරු ඉවත් කොට, ඒවා වෙනුවෙන් බලහත්කාරයෙන් තබාගෙන සිටින රාජ්‍ය ආයතනවල සහ පෞද්ගලික ඉඩම් හිමිකරුවන් වෙත ලබාදීම ජාතික ආරක්ෂාවට තර්ජනයක් වන තීරණයක්යැයි යුද හමුදාපතිවරයා තීරණය කළහොත් ඔවුන් ඉඩම්වලින් ඉවත් නොවී සිටීමේ ඉඩක් ඇත.

යුද්ධය අවසන් වූ විගස උතුරු පළාතේ ඉඩම් යුද හමුදාව යටතේ තබාගැනීම තේරුම් ගත හැකි තත්වයකි. යුද්ධයෙන් පසුව නැවත එවැනි තත්වයක් ඇතිවීම වැළැක්විය හැකි බව තර්කය විය හැකිය. එහෙත් යුද්ධයෙන් වසර අටක් ගෙවෙද්දීත් හමුදාව උතුරු පළාතේ ඉන්නේ ඇයි? හමුදා කඳවුරු කිහිපයක් පැවතීම සාධාරණ ලෙස පිළිගත හැකිය. රටේ විවිධ ප‍්‍රදේශවල මෙවැනි හමුදා කඳවුරු තැබිය හැකිය. එහෙත් උතුරේ ඇත්තේ අසාමාන්‍ය හමුදා කඳවුරු ප‍්‍රමාණයකි.

හමුදාවේ වෙබ් අඩවිවල ඇති දත්ත අනුව හමුදාවේ සේනාංකවලින් බහුතරය ඇත්තේ උතුරු නැගෙනහිර පළාත්වලය. වෙබ් අඩවිය අනුව වන්නියේ 21, 54, 56, 61, 62 වැනි සේනාංකවල කඳවුරු ඇත. 57 වැනි සේනාංකය කිළිනොච්චියේද, 63 වැනි සේනාංකය කිලිනොච්චියේ තුනුක්කායිවලද, 66 වැනි සේනාංකය කිළිනොච්චියේ පුනරීන්වලද සිටින්නේය. මුලතිව් දිස්ත‍්‍රික්කයේ නන්දිකඩාල්වල 59 වැනි සේනාංකයද, ඔඞ්ඩුසුඩාන්වල 64 වැනි සේනාංකයද, 68 වැනි සේනාංකය කොම්බාවිල්වලද වාඩි ලා සිටින්නේය. යාපනය දිස්ත‍්‍රික්කයේ ඇති සේනාංකවලට අදාල තොරතුරු හමුදා වෙබ් අඩවියේ නැත. ලංකාවේ පරිපාලන කේන්ද්‍රය වූ බස්නාහිර පළාතේ 14 සහ 58 වැනි සේනාංක ඇත. මධ්‍යම පළාතේ 11 සහ 12 වැනි සේනාංක සිටියි. ලංකාවේ අනෙක් පළාත් බොහොමයක හමුදාවේ සේනාංක නැත. කුඩා හමුදා කඳවුරු කිහිපයක් හැර වෙනත් ප‍්‍රදේශවල හමුදාව නැති තරම්ය. හමුදාව සිටින්නේ උතුරු නැගෙනහිරට කේන්ද්‍රගත වෙමින්ය.
අපි යුද හමුදාවෙන්ම හමුදාව සතු ඉඩම් ගැන විමසුවෙමු.

‘හමුදාව සතුව අක්කර 16,459ක් තියෙනවා.’ යැයි පිළිතුරු ලැබුණි.
අක්කර සියයක් දෙසීයක් නොව අක්කර දහසයදහසක් හමුදාව තමන්ගේ භාරයේ තබාගනිමින් සිටින්නේය. මේ හමුදාව කියන සංඛ්‍යාලේඛනය. මේ පිළිබඳව මැදිහත් වන වෙනත් පාර්ශ්ව මීට වඩා බොහෝ වැඩි සංඛ්‍යා දත්ත ඉදිරිපත් කරන්නේය. ඒවා සඳහන් නොකරන්නේ හමුදාව පිළිගන්නා අක්කර දහසයදහස වුව විශාල ප‍්‍රමාණයක් වන නිසාය.

මේ ඉඩම් බොහොමයක බිම්බෝම්බ ඉවත් කිරීමේ කටයුතුද දැන් අවසන් වී හමාරය. බොහෝ ඉඩම් හමුදාව විසින් පරිභෝජනය කරමින් සිටින්නේය. එලෙස ඉඩම් පරිභෝජනය කිරීමට අයිතියක් කිසිසේත්ම යුද හමුදාවට නැත. ඒ සඳහා ක‍්‍රමවේදයක්ද නැත. එහෙත් ඒවා නොතකා ඔවුහු ඉඩම් පරිභෝජනය කරමින් සිටින්නෝය.

උදාහරණයක් ලෙස වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් ඉඩම් හමුදාව තබාගෙන සිටින්නේ වසරෙන් වසර ගිවිසුම් අලූ‍ත් කරමින්ය. ඒවායේදී වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට තෝරාගැනීම් නැත. ‘අපි අහවල් ඉඩම ගත්තා.’ යැයි ලිඛිතව කී විට ‘හා’ යැයි කීම පමණක් වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට කරන්නට සිදුව ඇත.

ඉඩම් අත්පත්කර ගැනීමේ පනත නම් පනත යටතේ ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් රජයේ හෝ පෞද්ගලික ඉඩම් පවරාගැනීම කළ හැක්කකි. බොහෝවිට සංවර්ධන කාර්යයන් සඳහා ඉඩම් අත්පත් කරගන්නේද එම පනත යටතේය.

මාර්ග පුළුල් කිරීම, අලූතෙන් මාර්ග ඉදිකිරීම, ජලසම්පාදන ව්‍යපෘති හා පොදු මහජනයාට බලපාන වෙනත් සංවර්ධන ව්‍යාපෘති සඳහා පෞද්ගලික ඉඩම් හෝ දේපළ අත්පත්කර ගැනීම එලෙස සිදුකෙරෙයි.

දේපළක් රජයට පවරාගැනිම හිතූ හැටියට කළ හැකි සෙල්ලමක් නොවේ. එලෙස අත්පත් කරගෙන හයිකාරයන් මෙන් බලහත්කාරයෙන් ඉඩම පරිභෝජනය කිරීමටද රජයට අයිතියක් නැත. ඉඩමක් යම් සාධාරණ හේතුවක් මත හදිසියේ අත්පත් කරගැනීමට වුව රජයට ක‍්‍රමවේදයක් ඇත.

ඉඩම් අත්කර ගැනීමේ පනතේ ඇති සාමාන්‍ය ‍ක‍්‍රියාපටිපාටිය අනුව යම් පෞද්ගලික ඉඩමක් හෝ දේපළක් පවරා ගැනීම සඳහා අවම වශයෙන් සති 72ක පමණක කාලයක් ගතවන බව කියවේ. මුලින්ම යම් සංවර්ධන ව්‍යාපෘතියක් ක‍්‍රියාත්මක කරනු ලබන රාජ්‍ය ආයතනය අදාළ ඉඩම හඳුනාගෙන එම ඉල්ලීම අදාළ අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාට යොමු කළ යුතු අතර අදාළ අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා එම ඉල්ලීම ඉන්පසු ඉඩම් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාට ඉදිරිපත් කළ යුතුය. අනතුරුව ඉඩම් අමාත්‍යවරයා අදාළ ඉඩම හෝ දේපළ මහජන කටයුත්තක් සඳහා අවශ්‍ය බව දක්වමින් ඉඩම් අත්කර ගැනීමේ පනතේ 2 වන වගන්තිය යටතේ ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත්කරනු ලබයි.

මෙම නිවේදනයත් සමග ඉඩම මැනීමේ කටයුතු සඳහා අවසර ලැබෙන අතර ඉන්පසු ඊට අදාළ කටයුතු සිදුකෙරේ. ඉන් අනතුරුව ඉඩම හෝ දේපළ අත්කර ගැනීමේ චේතනාව සඳහන් ඉඩම් අත්කර ගැනීමේ පනතේ 4වන වගන්තිය යටතේ ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත්කරනු ලැබේ. ඉඩමේ අයිතිකරුවන්ට සිය විරෝධතා සඳහා දින 14ක කාලයක් ලබාදෙනු ලැබේ. අවසන එම විරෝධතා පිළිබඳ පරීක්ෂණයක් පැවැත්වෙන අතර අදාළ ඉඩම අත්කර ගන්නවාද නැද්ද යන්න පිළිබඳ තීරණයකට එළැඹේ. එහිදී ඉඩම අත්කරගන්නේ නම් ඒ සඳහා අත්කර ගැනීමේ පනතේ 5 වගන්තිය යටතේ ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත්කරනු ලබන අතර ඉන්පසු අත්කර ගැනීමේ පනතේ 7 වගන්තිය යටතේ දැන්වීමක් පළකරමින් හිමිකම් හා වන්දි සඳහා ඉල්ලූම්පත් ඉදිරිපත්කරන ලෙස දන්වනු ලැබේ. හිමිකම් සම්බන්ධයෙන් පරීක්ෂණයක් සිදුකර ඒ පිළිබඳව නිවේදනය කිරීමෙන් පසු වන්දි ගෙවීම් හා අභියාචනා ක‍්‍රියාවලිය ඇරඹේ. පනතේ 38 වගන්තිය අනුව අදාළ ඉඩමේ හෝ දේපළේ භුක්තිය පවරාගැනීමේ ගැසට් නිවේදනය නිකුත් කරන්නේ ඉන් අනතුරුවය.

ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමේ පනතේ 38(අ) අතුරු විධානය යටතේ හදිසි පවරාගැනීමක් ලෙස ගැසට් පත‍්‍රයක් හරහා ඉඩමක් පවරාගත්තද ඒ සඳහා අනුගමනය කළ යුතු ක‍්‍රමවේදයක් ඇත. පනත අනුව පැය 48 ක අවම කාලයක් ඒ සඳහා ලබාදිය යුතුය. මේ ඉඩම් එවැනි නිසි ක‍්‍රමවේද හරහා පවරාගත් ඉඩම්ද නොවන බව වාර්තා වන්නේය. මේ ඉඩම් අතරින් බහුතරය කිසිදු නීතිමය පදනමක් නොමැතිව හමුදාව විසින් අල්ලාගත් ඉඩම්ය. මෙලෙස ඉඩම් අල්ලා ගැනෙන්නේ යටත් විජිත ලෙස තවත් රටවල් අල්ලාගන්නා අවස්ථාවලදීය. උතුරේ ජනතාවට තමන්ගේ ඉඩම්වල බලහත්කාරයෙන් සිටින හමුදාව යටත්විජිත හමුදාවක් ලෙස පෙනීම පුදුමයක් නොවේ.

හදිසි අවස්ථාවක් යැයි සඳහන් කරමින් ඉඩම් අත්පත් කරගැනීමේ අවස්ථාව හැකිතරම් අඩුවෙන් පාවිච්චි කළ යුතු බව රජය පිළිගෙන ඇති ප‍්‍රතිපත්තියකි. එසේ වුව රාජපක්ෂ පාලන සමයේදී ඉඩම් අල්ලාගැනීමට වුවමනා වුණේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගේ කැමැත්ත පමණි. එය ලැබුණු පසුව කිසිවෙකුගේ අනුමැතිය නොවිමසා ඉඩම් අල්ලාගනු ලැබීය.

දැන් හමුදාව ඉන්නේ එවැනි ඉඩම්වලය. එසේ ඉඩම්වල රැඳී සිටින්නට ඔවුන්ට අයිතියක් ඇත්තේද නැත. දැන් ලංකාවේ අනෙක් පළාත් සහ දිස්ත‍්‍රික්ක අතර විධිමත්ව ඉඩම් පවරාගෙන අලූ‍තෙන් හමුදා කඳවුරු නිර්මාණය විය යුතු කාලයයි. සිවිල් ආරක්ෂාව සැපයීම පොලීසියට භාර දිය යුතු කාලයයි. ඇත්තෙන්ම දැනටත් එය පරක්කුය.