ලංකාවේ යූටියුබ් ජනගහනය මිලියන 6.8ක්
ගූග්ල් ජනගහනය මිලියන 6.5ක්
ෆෙස්බුක් ජනගහනය මිලියන 6.2ක්
හිතට නැගෙන විවිධාකාර දේවල් ගූග්ල් නොකර ජීවත්විය නොහැකි තැනට දැන් අප පත්ව සිටිනවා. සාමාන්‍යයෙන් අන්තර්ජාලය පාවිච්චි කරන අයෙකු දිනකට වචන කීයක් ගූග්ල්හි සොයා බලනවා ඇතිද.
පසුගිය සතියේදී ගූග්ල් සමාගමේ මව් සමාගම වන ඇල්පබට් සමාගමේ වටිනාකම ඩොලර් ත‍්‍රිලියන 1ක් පසුකළා. ඒ මොහොත වෙද්දී ලෝකයේ ඩොලර් ත‍්‍රිලියන එකකට වඩා වටිනා සමාගම් තිබුණේ හතරක් පමණයි. මයික්‍රොසොෆ්ට් සහ ඇපල් සමාගම් දෙකට අමතරව ඩොලර් ත‍්‍රිලියනයට වඩා වටිනා අනෙක් සමාගම් දෙක තෙල් සමාගම්.
මීට කලින් යම් කාලයක් ත‍්‍රිලියනය ඉක්මවූ ඇමසන් සමාගමේ වටිනාකම මෑත කාලසීමාවේ යම් තරමක් අඩු වී තිබුණා. කතාකරන මොහොත වෙද්දී එයට බිලියන 900 ඉක්මවූ වටිනාකමක් තිබෙනවා.
ඇමෙරිකාවේ සිලිකන් නිම්නයෙහි අපිළිවෙල ගරාජයක වසර 21කට කලින් ආරම්භ කළ පුංචි සෙවුම් යන්ත‍්‍රයක් මෙතරම් දැවැන්ත සමාගමක් බවට පත්වීම පුදුමයක් නොවෙයි. පුදුමය වන්නේ එය ඩොලර් ත‍්‍රිලියනය ඉක්මවා පැය විසිහතරක් යද්දී විශේෂඥයන් කර ඇති අනුමානයයි. තවත් කෙටි කාලයක් ඇතුළත එය ඩොලර් ත‍්‍රිලියනය ඉක්මවනු ඇතැයි විශේෂඥයන් අනුමාන කරනවා. ඩොලර් ත‍්‍රිලියනයට යෑම ඉතා දුර්ලභ අවස්ථාවක් වෙද්දී, කෙටි කාලයක් තුළ ඩොලර් ත‍්‍රිලියන දෙකක් දක්වා ඇල්පබට් යනු ඇතැයි කීම පුදුමයක්.
ෆෑන්ග් යන කෙටි යෙදුමෙන් ප‍්‍රකට තාක්ෂණීක සමාගම් කිහිපයක් ලෝකයේ තිබෙනවා. ෆෑන්ග් යන වචනය හැදෙන්නේ පිළිවෙලින් ෆෙස්බුක්, ඇමසන්, ඇපල්, නෙට්ෆ්ලික්ස් සහ ගූග්ල් යන අන්තර්ජාල සේවාවන් සපයන සමාගම් පහ ෆෑන්ග් සමාගම් ලෙස හඳුන්වනවා.
විශේෂඥයන් 2010න් පසුව ගෙවුණු දශකය හඳුන්වන්නේ ෆෑන්ග් සමාගම්වල දශකය ලෙස. ෆෙස්බුක් සමාගමෙන් ෆෙස්බුක්, වට්ස්ඇප්, ඉන්ස්ටග‍්‍රෑම් ආදී සමාජ මාධ්‍ය පහසුකම් සපයනවා. ගූග්ල් සමාගමෙන් යූටියුබ් හා ගූග්ල් සෙවුම් යන්ත‍්‍ර මෙන්ම ඇන්ඩ්‍රොයිඞ් ¥රකථන තාක්ෂණය ආදී බොහෝ දේ සැපයුවා. ඇපල් සමාගමෙන් නවීනම තාක්ෂණික උපකරණ සපයා තිබෙනවා. ඇමසන් සමාගමෙන් භාණ්ඩ බෙදාහැරීම මෙන්ම ඇමසන් ප‍්‍රයිම් වීඩියෝ වේදිකාව පවත්වාගෙන යනවා.
ගෙවුණු වසරක කාලය තුළදී ෆෑන්ග් සමාගම් සියල්ලෙහි වටිනාකමෙහි එකතුව ඩොලර් ත‍්‍රිලියන 1.3කින් වර්ධනය වී තිබුණා. එය ලෝකයේ අප වැනි රටවල් ගණනාවක වාර්ෂික දළ දේශීය නිෂ්පාදනයට වඩා වැඩි මුදලක්. මෙය එක්වරම ඒ සමාගම්වල අගය වැඩිවීමක් ලෙස හඳුන්වනවා. මේ සමාගම්වල සේවාවන් ලඟා නොවූ අහුමුලූ වලට පවා ඒවා වේගයෙන් ළඟාවෙමින් පවතින බව එම සමාගම්වල වර්ධනයෙන් පෙනෙන්නට තිබෙනවා. මීට දශකයකට කලින් තාක්ෂණයට ඈතින් සිටි බොහෝ අය ළඟ ස්මාර්ට් ජංගම ¥රකථන අද තිබෙනවා. අන්තර්ජාලය මෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය පවා පාවිච්චි කරන හැටි ඔවුන් දන්නවා.
ඒ නිසා ඇල්පබට් සමාගමත් අනෙකුත් ෆෑන්ග් සමාගම් එකතුවත් ලැබූ ජයග‍්‍රහණ පුදුමයක් නොවෙයි. මෙවැනි සමාගම්වලින් තරගකාරයන්ව මිලදී ගැනීමත්, මිනිසුන්ගේ කැමැත්ත පාලනය කිරීමත් නිසා නුදුරේදී ඒවා කඩාවැටෙනු ඇතැයි සිතිය නොහැකියි. ඒ වෙනුවට මේ සමාගම් තව තවත් ව්‍යාපාරික අවස්ථා සොයා යාවි. කෘත‍්‍රිම බුද්ධියේ අනාගත වර්ධනයෙන් වැඩි කොටසක් මේ සමාගම් ඉටු කරනු ඇති. ඇමසන් වැනි සමාගම් අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණයේ වර්ධනයටත් දායක වනු ඇති. ඒ නිසාම ගෙවුණු දශකය තමාගේ කරගත් මේ දැවැන්ත සමාගම් ඉදිරි දශකයේදීත් තමන්ගේ ආධිපත්‍යය පවත්වාගෙන යාවි.
කෙසේ වෙතත් අප අමතක නොකළ යුතු කාරණාවක් තිබෙනවා. ඇල්පබට් හා ෆෙස්බුක් සමාගම් දෙක මෙතරම් ආදායමක් ලැබුවාට, ඔවුන්ගේ ප‍්‍රධානම සේවාවන් නොමිලයේ ලබාදීම. ෆෑන්ග් අතර ඇති අනෙක් සමාගම් මුදලට විද්‍යුත් උපකරණ ආදිය අලෙවි කළත්, ඒවා අලෙවි කිරීමෙන් පමණක් ඔවුන්ට ත‍්‍රිලියන ගණනක ලාභයක් ලැබීමට නොහැකියි. ඔවුන්ගේ සැබෑ ලාභයෙහි රහස එය නොවෙයි.
ඇත්තම රහස වන්නේ එම සමාගම්වල පරිශීලකයන් වැඩිවන තරමට බිලියන ගණනක් වන සාමාන්‍ය ජනතාවගේ කැමැත්ත අකැමැත්ත ගැන දත්ත ඔවුන් සතුව තිබීමයි. ඔවුන් එම දත්ත ලාභ ලැබීම සඳහා පාවිච්චි කිරීමයි.
ගූග්ල් සෙවුම් මගින් අප සියලූදෙනාගේම කැමැත්ත අකැමැත්ත ගූග්ල් සමාගම දන්නවා. මිලදී ගන්නා දේවල් මත ඇමසන් සමාගම අපගේ කැමැත්ත දන්නවා. ෆෙස්බුක් සමාගම අපගේ හැසිරීම් රටා දන්නවා. ඒ සියලූ සමාගම් ලාභ ලබන්නේ ඒ දත්ත මත. ඒ සමාගම්වල වටිනාකම වේගයෙන් ඉහළ යන්නේ වැඩි වැඩියෙන් ආයෝජකයන් තමන්ගේ ප‍්‍රචාරක කටයුතු සඳහා රූපවාහිනී ආදී මාධ්‍යවලින් ඉවත්ව මෙවැනි සමාගම්වල ආයෝජනය කරන්නට පෙළඹීම. ඒ පෙළඹීම වැඩිවෙන තරමට ඒ සමාගම්වල ආයෝජන පවා වැඩිවේවි.
මේ කාරණාවට අදාල ශ‍්‍රී ලංකාවේ දත්ත ගැනත් අපට සලකා බැලිය හැකියි. මෑත කාලයේදී නිකුත් වූ දත්ත අනුව ශ‍්‍රී ලංකාවේ යූටියුබ් පරිශීලකයන් සංඛ්‍යාව ශ‍්‍රී ලංකාවේ ජනගහනයෙන් සීයට 34ක්. මිලියන 6.8ක ජනගහනයක් යූටියුබ් පාවිච්චි කරනවා. ගූගල් පාවිච්චි කරන ජනගහනය ප‍්‍රතිශතයක් ලෙස සීයට 32ක්. සංඛ්‍යාත්මකව මිලියන 6.5ක්. ෆෙස්බුක්හි ලාංකික ජනගහනය මිලියන 6.2ක්. එය සමස්ත ජනගහනයෙන් සීයට 30ක්. ඉන්ටග‍්‍රෑම් ජනගහනය මිලියන 1.1ක්.
මෑත කාලයේදී ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රචාරක ආයතනවල දැන්වීම්කරණය දැවැන්ත ලෙස යූටියුබ් වැනි මාධ්‍ය වෙත මාරුවී ඇති බව ප‍්‍රචාරක ක්ෂේත‍්‍රයේ විශේෂඥයන් කියනවා. මේ පිළිබඳව පසුගිය සතියේ අලෙවිකරණ ක්ෂේත‍්‍රයේ ප‍්‍රාමාණිකයෙකු වන රොහාන්ත අතුකෝරළ ඬේලි එෆ්ටී පුවත්පතෙහි ලිපියකින් පෙන්වා දී තිබුණා.
දෙරණ ටීවී සහ හිරු ටීවී යන රූපවාහිනී නාළිකා තවමත් අංක එක සහ දෙක ස්ථානවල සිටියත්, අනෙක් ප‍්‍රධාන ධාරාවේ මාධ්‍ය අභිබවමින් යූටියුබ් වෙත ආයෝජකයන් යොමුවීම විශේෂ ලකුණක්. පසුගිය ජනාධිපතිවණයේදී සමාජ මාධ්‍යවල ප‍්‍රචාරක කටයුතු සඳහා රුපියල් බිලියන 6ක පමණ මුදලක් විවිධ පක්ෂවලින් වැයකර ඇතැයි එම දත්ත අතර තිබෙනවා.
මෙවැනි ප‍්‍රවණතා අනාගතයේදී වර්ධනය වනවා මිසක, අඩු වෙන්නේ නැහැ. හැමෝටම පාහේ සමාජ මාධ්‍යවලින් මොනවා හෝ ප‍්‍රවර්ධනය කරන්නට ඕනෑකම තිබෙන බව පෙනෙනවා. ගූග්ල් හෝ ෆෙස්බුක් දැන්වීමක් පළකිරීම ඕනෑම කෙනෙකුට පහසුයි. ඒ සඳහා වැයවෙන මුදලත් අඩුයි. සමාගම් සතු දත්ත තොගය නිසා තමන්ට ඕනෑ පුද්ගලයාව නිශ්චිත ලෙස ඉලක්ක කොට දැන්වීම පළකිරීමත් කළ හැකියි. ඒ නිසාම වැඩි වැඩියෙන් ඒ සමාගම්වල දැන්වීම්කරණයට යොමුවෙන පිරිස වැඩිවේවි. ලංකාව මෙන්ම ලෝකයේම තත්වය ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් ඒ සමාගම්වල වාසියට හැඩගැසෙද්දී, සමාගම්වල වටිනාකමත් වේගයෙන් ඉහළ යෑම සිදුවේවි.
