දෙසැම්බර් 03 වැනිදා බැඳුම්කර ගනුදෙනු පිළිබඳ වෝහාරික විගණන වාර්තා විවෘත කිරීම සඳහා පාර්ලිමේන්තුවේදී කෝප් කමිටුව හෙවත් පොදු ව්‍යාපාරක කාරක සභාව පාර්ලිමේන්තුවට කැඳවා තිබුණි. ඒ උදෑසන 10ටය. මෙම වෝහාරික විගණන වාර්තාවලින් 2002 සිට මේ දක්වා බැඳුම්කර ගනුදෙනුවලදී අපරාධමය වරදක් වී ඇතිදැයි පරීක්ෂා කර ඇත. එහෙත් එම වෝහාරික විගණන වාර්තා විවෘත කරන්නට නොහැකි විය. ඒ ඊට පැය 10කට පෙර පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කරන බවට ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබුණු නිසාය.
පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීමට 70 වැනි ව්‍යවස්ථාවට අනුව ජනාධිපතිවරයාට බලය ඇත. එහි වැඩිදුරටත් ඇති කරුණු අතර පාර්ලිමේන්තුව සෑම වසරකට වතාවක්වත් කැඳවිය යුතු බවත්, පාර්ලිමේන්තුවේ වාරය අවසන් කරන්නා වූ ප‍්‍රකාශනයෙන් ඊළඟ වාරය පටන් ගැනීම සඳහා දිනයක් නියම කළ යුතු බවත්ය. එම දිනය වාර අවසාන ප‍්‍රකාශනය නිකුත් කරන දිනයේ සිට මාස දෙකක් නොඉක්මවන දිනයක් විය යුතු බවත් එහි සඳහන්ය. කෙසේ වෙතත් පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කර ඇති අවස්ථාවක ප‍්‍රකාශනයක් මගින් පාර්ලිමේන්තුව කැඳවිය හැකිය. ඒ ප‍්‍රකාශනයේ සිට තුන් දවසකට කලින් නොවන දිනයකදීය. වාර අවසාන කර ඇති විටෙක පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවීමේ බලයක් ජනාධිපතිවරයාට ලැබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුව තේරී පත්වී වසර හතරහමාරක් ගතවීමෙන් පසුවය.
පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කරද්දී සම්පූර්ණ නොවූ කටයුතු, එනම් න්‍යායපත‍්‍රයේ තිබුණු කටයුතු පිළිබඳව නව සභා වාරයේදී සාකච්ඡුා කොට පියවර ගැනීම ගැන තීන්දු කළ හැකි බව ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන්ය.
සාමාන්‍යයෙන් නව ජනාධිපතිවරයෙකු පත්වීමෙන් පසු පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීම අපේක්ෂිත තත්වයකි. විශේෂයෙන්ම එතෙක් ආණ්ඩු බලයේ සිටි පක්ෂයට ප‍්‍රතිවිරුද්ධ පක්ෂයෙන් ජනාධිපතිවරයෙකු පත්වූ පසුව වාර අවසාන කිරීම සිදුවෙයි.
මෙසේ වාර අවසාන කිරීමේදී පාර්ලිමේන්තු න්‍යායපත‍්‍රයේ තිබුණු කරුණු එයින් ඉවත්වෙයි. ඊට අමතරව පාර්ලිමේන්තුවේ ඇති ස්ථාවර කමිටු, විශේෂ කාර්යයන් සඳහා වන කමිටු ආදිය විසිර යයි. මෙවර වාර අවසාන කිරීමෙන් කමිටු 22ක් විසිර ගොස් ඇත. ඒවායේ සාමාජිකයන් නව පාර්ලිමේන්තු සභා වාරයේදී පත් කරගත යුතුය.
පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීමට දේශපාලන හේතු ඇත. එක් පැත්තකින් පාර්ලිමේන්තු න්‍යායපත‍්‍රයේ ඇති කරුණු පසුගිය ආණ්ඩුවේ කැබිනට් මණ්ඩල අනුමැතිය ලැබී ඉදිරිපත් කළ ඒවාය.
ඒ අනුව ඒවා පිළිබඳව සාකච්ඡුා කොට, ඒවා ඉදිරියට ගෙනයනවාද නැද්ද යන්න පිළිබඳව ආණ්ඩුව සාකච්ඡුා කරනු ඇත. ඊට අමතරව පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයක් ආණ්ඩු පක්ෂයට නොමැති පසුබිමක පාලනය ගෙනයන්නේ කෙසේද යන්න පිළිබඳව සැලසුම් සකස් කරගැනීමටද තවත් කාලය ගැනීමට ආණ්ඩුව කැමැත්තක් දැක්වීම සාමාන්‍ය කාරණාවකි. ඉදිරියේදී පාර්ලිමේන්තුවේ සභානායක, විපක්ෂ නායක, විපක්ෂයේ ප‍්‍රධාන සංවිධායක ආදි තනතුරු සඳහා නව සාමාජිකයන් පත් කරගැනීමට සිදුවෙයි. බහුතර බලයක් හිමි විපක්ෂය සමඟ ආණ්ඩුවේ පනත් ආදිය සම්මත කරගැනීම පිළිබඳව සැලසුම් සකස් කරගැනීමට සිදුවෙයි.
ඒ සියලූ කාරණාවලට වඩා දේශපාලනිකව අවධානය යොමුකිරීමට වටින කාරණය වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීම සදහා දෙසැම්බර් 02 වැනිදා මධ්‍යම රාත‍්‍රිය තෝරා ගැනීමෙන් දෙසැම්බර් 03 වැනිදා විවෘත කරන්නට නියමිතව තිබුණු වෝහාරික විගණන වාර්තා පිළිබඳ කාරණයයි.
කෝප් කමිටුවේ සාමාජිකයෙකු අනිද්දා සමඟ පැවසුවේ මෙම වෝහාරික විගණන වාර්තාව නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව කෝප් කමිටුවට එවා තිබුණේ කෝප් කමිටුවේ සාමාජිකයන්ගේ පරිහරණයට පමණක් බවත්, එහි කරුණු රහසිගත කරුණු ලෙස සැලකිය යුතු බවත්ය. මෙය අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන රහසිගත ලියවිල්ලක් බව දැනුම් දී ඇතැයි එම සාමාජිකයා කීය.
වෝහාරික විගණන වාර්තාවක් යනු සාමාන්‍ය විගණන වාර්තාවකට එහා ගොස්, අපරාධමය වරදක් සිදුවී ඇතිද යන්න පිළිබඳව අධිකරණමය ස්වරූපයේ විමර්ශනයක් කරන විගණන වාර්තාවකටය. සාමාන්‍ය විගණන වාර්තාවක මුල් කොටසේ සාමාන්‍යයෙන් විගණනයට ඇති සීමා පිළිබඳව කෙටි පරිච්ෙඡ්දයක් සඳහන් වෙයි. එහි සඳහන් වන්නේ මෙම විගණනයට අහවල් කරුණු උපයෝගී කරගෙන තිබෙන බවයි. ඇතැම් විගණන වාර්තාවල නිර්දේශ අතර සඳහන් වන්නේ විගණන වාර්තාවේ සීමාවෙන් එහාට අපරාධමය වරදක් සිදුවී ඇතිද යන්න විගණනයේ විෂය පථයට පිටින් සොයා බැලිය යුතු බවත්ය. බැඳුම්කර ගනුදෙනුව පිළිබඳව විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුව මීට පෙර නිකුත් කළ විගණන වාර්තාවලද එසේ සඳහන් වී තිබුණි.
වෝහාරික විගණන වාර්තාවලින් කර ඇත්තේ ඒ සීමාවෙන් එහාට ගොස්, අපරාධමය වැරදි සිදුවී ඇතිද යන්නත් සොයා බැලීමය. කෙසේ වෙතත් මෙම වෝහාරික විගණන වාර්තා 2015 හා 2016 වසරවල සිදුවූ බැඳුම්කර ගනුදෙනුවලට පමණක් සීමා වී නැත. ඊට එහා ගොස් 2002 සිට බැඳුම්කර ගනුදෙනු පිළිබඳව සොයා බලා ඇත.
මීට පෙර රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේදී සිදුකර ඇති බැඳුම්කර ගනුදෙනුවලදීද වංචා ¥ෂණ සිදුවී ඇතැයි යහපාලන ආණ්ඩුව පාර්ශ්වයෙන් නිතරම චෝදනා එල්ලවිය. ඇත්තෙන්ම රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේදීම විපක්ෂයේ සිටි හර්ෂ ද සිල්වා වැනි දේශපාලනඥයන් ආණ්ඩුවේ බැඳුම්කර ගනුදෙනු පිළිබඳව චෝදනා එල්ලකර තිබුණි. බැඳුම්කර ගනුදෙනු සිදු කිරීමේදී පාවිච්චි කරන ප‍්‍රධාන ක‍්‍රමවේද දෙකක් ඇත. එකක් වෙන්දේසි ක‍්‍රමයයි, අනෙක ඍජු ක‍්‍රමයයි.
වෙන්දේසි ක‍්‍රමයේදී සිදු කරන්නේ බැඳුම්කර නිකුත් කිරීමේදී අහවල් වටිනාකමින් යුත් බැඳුම්කර ප‍්‍රමාණයක් නිකුත් කරන බව කලින් දැනුම් දී, බැඳුම්කර මිලදී ගන්නා ප‍්‍රාථමික ගැනුම්කරුවන් වන සමාගම් ඉදිරියේ වෙන්දේසි කිරීමයි. ඒ අනුව ඉහළම ලන්සුවට බැඳුම්කර අලෙවි කොට රජයට වැඩි ආදායමක් ලබාගත හැකිය.
ඍජු ක‍්‍රමයෙන් සිදු කරන්නේ යම්කිසි ප‍්‍රාථමික ගැනුම්කරුවෙකු සමඟ ඍජුවම සාකච්ඡුා කොට, මිල තීරණය කොට කෙළින්ම එම සමාගමට බැඳුම්කර අලෙවි කිරීමයි.
වෙන්දේසි ක‍්‍රමයට යම්කිසි කාලසීමාවක් ගතවෙන අතර, හදිසියේ බැඳුම්කර අලෙවි කොට රජයට ආදායමක් ලබාගැනීමට අවශ්‍ය වුවහොත් ඍජු ක‍්‍රමය පාවිච්චි කළ හැකිය. එහෙත් රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේදී දිගින් දිගටම බැඳුම්කර ගනුදෙනු සිදුවී තිබුණේ ඍජු ක‍්‍රමය යටතේය. එහෙත් බැඳුම්කර ගනුදෙනු සඳහා වඩා සුදුසු ක‍්‍රමය ලෙස පිළිගැනෙන්නේ විවෘතව සිදුකරන වෙන්දේසි ක‍්‍රමයෙන්ය.
කුප‍්‍රකට මහබැංකු බැඳුම්කර ගනුදෙනුවලදී සිදුව තිබුණේ එම වෙන්දේසි ක‍්‍රමය කූට ලෙස එක් සමාගමකට වාසි සහගත ලෙස පාවිච්චි කිරීමය. සියලූ සමාගම්වලට වෙන්දේසි කිරීම සඳහා සමාන අවස්ථා ලබා නොදී, බැඳුම්කර ගනුදෙනුවට පෙර අවසාන මොහොතේ වෙන්දේසි කරන බැඳුම්කර ප‍්‍රමාණය ආදි තොරතුරු වෙනස් කිරීමය. සියලූ තත්වයන් එක් සමාගමකට විශේෂ වාසියක් ලැබෙන ආකාරයට හැසිරවීමය.
කෙසේ වෙතත් මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ ආණ්ඩුවට ගැන ඇතැම් අය සැක මතු කරන්නේ එලෙස වෙන්දේසිවලදී එක් සමාගමකට වාසි සහගතව කරුණු හැසිරවීම ගැන නොවේ. ඒ වෙනුවට ඍජුව බැඳුම්කර ලබාදීමේදී හිතවත් සමාගම්වලට වාසි සහගත ලෙස ඒවා ලබාදී ඇති බවයි. ඇත්තෙන්ම අර්ජුන් ඇලෝෂියස් මහතාගේ පර්පෙචුවල් ටේරෂරීස් සමාගමද රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමයේදී ලාභ ලබා ඇති බව සිහි තබාගත යුතුය. කෙසේ වෙතත් එකල සිදුවූ බැඳුම්කර ගනුදෙනු ගැන මහා තොරතුරු ගොන්නක් සාමාන්‍ය සමාජයේ නැත. ඒ නිසා ඒ සියල්ල ගැන ජනතාවට දැනගන්නට අවස්ථාව ලැබෙන්නට නියමිතව තිබුණේ වෝහාරික විගණන වාර්තාව විවෘත කිරීමෙන් පසුවය.
ඒ සියලූ චෝදනා පිළිබඳව කරුණු ඉහත කී වෝහාරික විගණන වාර්තාවේ ඇතැයි අනුමාන කළ හැකිය. එය දෙසැම්බර් 03 වැනිදා විවෘත කළා නම්, අනිවාර්යයෙන්ම එහි ඇති කරුණු දේශපාලනික මාතෘකා අතරට එකතුවනු ඇත. බැඳුම්කර ගනුදෙනු පිළිබඳ කරුණු ආර්ථික වශයෙන් සංවේදී රහස්‍ය කරුණු බව ඇත්තක් විය හැකිය. එහෙත් ජනතාවට අවශ්‍ය වන්නේ ඒ සංවේදී කරුණු දැනගැනීමට නොවේ. මීට පෙරත් වංචා සිදුවී ඇතිද යන්න දැනගැනීමටය. කෝප් කමිටුව එය විවෘත කළා නම් ඒ සැකය නිරාකරණය කරගැනීමේ හැකියාව තිබුණි.
කෝප් කමිටුවේ සභාපති සුනිල් හඳුන්නෙත්තිද කියන්නේ දෙසැම්බර් 02 වැනිදා දවල් වෙද්දී පසුදින උදෑසන කෝප් කමිටුව රැුස්වන බව දැනුම් දී තිබුණු පසුබිමක පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීම ඉන් පසුව කරන්නට තිබුණු බවය. වාර අවසන් කිරීම සඳහා වන නිවේදනය රජයේ මුද්‍රණාලයට යවා තිබුණේ දෙසැම්බර් 02 වැනිදා රාත‍්‍රියේය. කෝප් කමිටුව රැුස්වීමට නියමිත බව ඒ වෙද්දීත් ප‍්‍රසිද්ධ කරුණක් විය. එමෙන්ම කෝප් කමිටුව රැුස්කිරීම පිළිබඳ දැනුම්දුන් අවස්ථාවේදීද කෝප් කමිටු සභාපතිවරයා පවසා තිබුණේ පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කළහොත්, කෝප් කමිටුව රැුස්වීමට නොහැකි වනු ඇති බවය. අවශ්‍ය නම්, දෙසැම්බර් 03 වැනිදා දහවල් වරුවේ සිට පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීමට තිබුණු බවය. පාර්ලිමේන්තුව රැුස්වීමට නියමිතව තිබුණේ දෙසැම්බර් 03 වැනිදා දහවල් 1ටය. ඒ නිසා දහවල් 12ට පාර්ලිමේන්තුවේ වාර අවසාන කිරීම ප‍්‍රමාණවත්ය.
වාර අවසාන කිරීමේ තීන්දුව කෝප් කමිටුව රැුස්වීම වැළැක්වීම වෙනුවෙන්ම ගත් තීරණයක් යැයි සිතන්නට හේතු නැත. අප කලින් කී පරිදිම, මෙය සාමාන්‍ය තත්වයකි. එහෙත් මෙම ගැසට් නිවේදනය නිකුත් කිරීමේදී ජනාධිපති ලේකම්වරයා සහ ජනාධිපතිවරයාට තිබුණේ, රටේම අවධානය යොමුවූ කෝප් කමිටු රැුස්වීමට බාධාවක් නොවන ආකාරයෙන් තීන්දුවක් ගැනීමය. ජනාධිපති ලේකම් පී.බී. ජයසුන්දර මහින්ද රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවේ මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා වූ නිසා, ඔහුද මීට පෙර බැඳුම්කර වංචා ගැන ජනතාවට ඇති සැකයට ඉලක්ක වී ඇති බව අමතක නොකළ යුතුය.
ජනවාරි 02 වැනිදා නව පාර්ලිමේන්තුව රැුස්වීමෙන් පසුව නව කෝප් කමිටුවක් පත්වෙනු ඇත. පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය හිමිව ඇත්තේ එක්සත් ජාතික පක්ෂයට වන නිසාත්, දෙමළ ජාතික සන්ධානය හා ජනතා විමුක්ති පෙරමුණත් සමඟ විපක්ෂයට වැඩි පාර්ලිමේන්තු බලයක් තිබෙන නිසාත් නව කෝප් කමිටුවේ සංයුතියට එම පාර්ශ්වයෙන් වැඩි පිරිසක් පත්වීමේ ඉඩක් ඇත. කෙසේ වෙතත් කෝප් කමිටු සභාපතිත්වය පිළිබඳ තීන්දු ගැනීමේදී සුළුතරය වුණත් ආණ්ඩු පක්ෂයටද බලයක් හිමිවෙයි. ඉදිරි පාර්ලිමේන්තුවේදී ආණ්ඩුවේ බලය පිළිගනිමින් කටයුතු කිරීමට එක්සත් ජාතික පක්ෂය එකඟ නොවුණොත්, ආණ්ඩුවෙන් එජාපෙ පසුපෙළ මන්ත‍්‍රීන් ඩැහැගැනීමේ ඉඩක් තිබෙන නිසා ආණ්ඩුවේ වුවමනාවන්ට ඇහුම්කන් දෙමින් එජාපෙ කටයුතු කිරීමේ ඉඩක් ඇත. ඒ නිසා ඊළඟ කෝප් කමිටුවේ සභාපතිත්වය සුනිල් හඳුන්නෙත්ති මහතාට හිමිවනු ඇතිදැයි සැක සහිතය.
මීට පෙර රජයේ ආයතනවල ¥ෂණ වංචා ආදිය පිළිබඳව විනිවිදභාවයෙන් යුතුව මහජනතාවට තොරතුරු සපයන ආයතනයක්ව තිබූ, ආණ්ඩුවේ වංචා ¥ෂණ ආදිය ගැන පවා විවෘතව ප‍්‍රශ්න කරන ආයතනයක්ව තිබූ කෝප් කමිටුව එළැඹෙන ජනවාරියේ සිට වෙනස්ම ආයතනයක් වීමේ ඉඩක් නැත. ඒ නිසා, ඇතැම්විට දෙසැම්බර් 03 වැනිදා විවෘත වෙන්නට තිබූ වෝහාරික විගණන වාර්තාවල ඇති කරුණු කිසිදා මහජනතාවට විවෘත නොවීමේ ඉඩක්ද ඇත.
