‘චිලි, මා ඔබ වෙනුවෙන් වේදනා විඳිනවා
මගේ හැම නහරයක් පාසා ඔබ රුධිරය සේ ගලනවා
චිලියේ සිටත්, චිලියෙන් පිටත්
චිලියේ මිලිටරි සපත්තුව
ඇහුම්කන් නොදෙන උණ්ඩය
ඔබව තදින්ම සිර කළ සෑම දම්වැලකම බර මට දැනෙනවා
අපි සටන නවත්වන්නේ නැහැ
යුක්තිය ඉටු වන තුරු‘
මේ චිලී රටේ උපත ලද ජනප‍්‍රියම නූතන ගායිකාව වන මොන් ලෆාර්තේ 2019 ලතින් ග‍්‍රැමී සම්මාන උළෙලේදී හොඳම විකල්ප ඇල්බමයට හිමි සම්මානය දිනාගත් අවස්ථාවේ ඇය ගායනා කළ කාව්‍යාත්මක පාඨයේ රළු පරිවර්තනයක්. ඇය තමන්ගේ විශිෂ්ටත්වයට හිමි සම්මානය ලැබූ පසුව පිළිගැනීමේ කතාව කරමින් ඉහත කී කතාව කලා පමණක් නොවෙයි, සම්මාන උළෙලේ රතු පලසේදී ඡුායාරූප ශිල්පීන්ට පපුව නිරාවරණය කරමින් චිලී රාජ්‍යයෙහි හිංසනය ගැන විරෝධය පෑවා.
මේ වෙද්දී ලතින් ඇමෙරිකානු රටක් වන චිලී රාජ්‍යයෙහි දැවැන්ත අයිතිවාසිකම් අරගලයක් ක‍්‍රියාත්මක වෙනවා. ඒකාධිපතිවාදී පාලකයෙකු වන සෙබෙස්තියන් පියෙරාට එරෙහිව චිලී රටේ උද්ඝෝෂණ ක‍්‍රියාත්මක වෙනවා. මිලිටරි ආණ්ඩුවේ බලයට එරෙහිව සටන් කරන පුරවැසියන් ඝාතනය කිරීම, අතුරුදන් කිරීම මෙන්ම කාන්තාවන් ඝාතනය කිරීම පවා සිදුකෙරෙනවා. මොන් ලෆාර්තේ කලාකාරිනියක ලෙස තමන්ට හැකි ඉහළම තැනදී විරෝධය පෑවේ එයට එරෙහිවයි.
සම්මාන උළෙල පැවැත්වුවේ ලාස් වේගාස්හිදීයි. ලතින් ග‍්‍රැමී සම්මාන උළෙල පවත්වන්නේ ලතින් ග‍්‍රැමී ඇකඩමියයි. ස්පාඤ්ඤ හා පෘතුගීසි භාෂා දෙකත් ඒ ඇසුරින් ලතින් ඇමෙරිකානු රටවල පාවිච්චි වන උප භාෂාත් නියෝජනය කරන ගීත වෙනුවෙන් එම සම්මාන උළෙල පැවැත්වෙනවා. ස්පාඤ්ඤ භාෂාව යනු ඉංග‍්‍රීසි, චීන, හින්දි, ප‍්‍රංශ ආදි භාෂා සමඟම ලොව වැඩිපුරම පාවිච්චි කෙරෙන භාෂාවක්. ඒ නිසාම ලොව පුරා දැවැන්ත ස්පාඤ්ඤ සංගීත කර්මාන්තයක් තියෙනවා. මොන් ලෆාර්තේ ඒ අතර ඉදිරියෙන්ම සිටින ගායිකාවක්.
ලෆාර්තේ රතු පලස මත, ඡුායාරූප ශිල්පීන් ඉදිරියට පැමිණ ඡුායාරූප ශිල්පීන්ට ඡුායාරූප ගැනීම සඳහා නතරවන අවස්ථාවේ තමන් ඇද සිටි කළු කබාය ගලවා දැමුවා. නිරාවරණය වූ ඇගේ පියවුරු යුගලය මත රෝස පැහැ මල් පින්තාරු කර තිබුණා. පපුවෙහි ‘චිලී රට වධබන්ධනය කරනවා. මරා දමනවා‘ යනුවෙන් ස්පාඤ්ඤ භාෂාවෙන් ලියා තිබුණා.
මේ වෙද්දී චිලී රාජ්‍යයෙහි මර්දනයට එරෙහිව හඬ නැඟූ පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ සිදුවීම් විශාල ප‍්‍රමාණයක් වාර්තා වෙනවා. ඒ අතරින් වධහිංසාවට ලක්කොට, ලිංගික අතවර කොට මරා දැමූ පුද්ගලයන් සංඛ්‍යාවත් ඉහළයි. ඒවාට එරෙහිව කරන ලද උද්ඝෝෂණවලදී පොලීසිය වෙඩි තබා සිය ගණන් මිනිසුන්ට තුවාල කර තිබෙනවා. ඒ පසුබිමෙහි නිදහස පිළබඳ හැඟීමෙන් චිලී රටේ සංගීතවේදීන්, ක‍්‍රීඩකයන් ඇතුළු විශාල පිරිසක් ඉදිරියට එමින් සිටිනවා.
පසුගිය සතියක පැවැත්වීමට නියමිතව තිබුණු මිත‍්‍රත්ව පාපන්දු තරගයකට චිලී රටේ පාපන්දු කණ්ඩායම සහභාගි නොවෙන බව කියා තිබුණා. ඒ විරෝධය දැක්වීම වෙනුවෙන්. ‘අපි පාපන්දු ක‍්‍රීඩකයන්, නමුත් සියල්ලටම වඩා අපි මිනිසුන් සහ පුරවැසියන්.‘ යැයි චිලී පාපන්දු නායකයා ට්විටර් පණිවුඩයක් ලියා තිබුණා. මොන් ලෆාර්තේගේ විරෝධය එක්වන්නේ ඒ සියල්ල අතරට.
මොන් ලෆාර්තේ ඩිජිටල් යුගයෙහි වැඩිම ඉල්ලූමක් ඇති චිලී ගායිකාවයි. ඇය චිලී රටේ උපත ලබා එරට සාර්ථකත්වය ලැබූ පසුව 2007දී මෙක්සිකෝවට සංක‍්‍රමණය වුණා. මේ වෙද්දී ඇය චිලී සහ මෙක්සිකෝ රටවල් දෙකේ ද්විත්ව පුරවැසියෙක්. ලතින් ඇමෙරිකානු කලාපයේම ස්පාඤ්ඤ භාෂාව කතාකරන ගීත රසිකයන් අතර ජනප‍්‍රියම තරුවක්.
ඇගේ ‘අමරාමේ’ වැනි ගීත ස්පාඤ්ඤ සංස්කෘතියෙහි ජනප‍්‍රියම විකල්ප ගීත අතර තිබෙනවා. 2019 දී ඇය හොඳම විකල්ප සංගීත ඇල්බමයට හිමි සම්මානය දිනාගත් ඇල්බමය ඇය ඇතුළු කණ්ඩායම නිර්මාණය කර තිබුණේ ක්ෂණික නිර්මාණයක් ලෙස. ඒ අනුව එකම එක වතාවක් ගීතය පටිගත කර තිබුණා. කිසිදු සංස්කරණයක් නොකර ගීත ප‍්‍රසිද්ධ කර තිබුණා. ඒ සියල්ල මැද ඇය කැරලිිකාරියක් හා විශිෂ්ටයෙක් වන්නේ පපුව නිරාවරණය කිරීම අතින් පමණක් නොවෙයි. කලාකාරිනියක් ලෙසත් ඇය විශිෂ්ටයි.
