සරත් සී. මායාදුන්නේ.
විශ‍්‍රාමික විගණකාධිපති හා හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්තී‍්‍ර
මෙරට මෙතෙක් පැවති හැම ජනාධිපතිවරණයකදීම මනාප ලකුණු කර තිබීම කිසිදු වටිනාකමක් ලබා දුන්නේ නැත. එ් මෙතෙක් පළමු වටයෙන්ම ජයග‍්‍රාහකයා පරම බහුතරයක් හෙවත් පැහැදිලි ජයක් ලැබූ නිසයි. යම් අපේක්‍ෂකයෙකු ප‍්‍රකාශිත වලංගු ඡුන්දවලින් 50% ඉක්මවා ඡුන්ද ලැබුවහොත් මනාප ගණන් කිරීමේ අවශ්‍යතාවක් ඇති නොවේ. මෙවර ජනාධිපතිවරණයේදී මනාප ලකුණු කිරීම අතිශයින්ම තීරණාත්මක වන්නේ කිසිදු අපේක්‍ෂකයෙකුට ප‍්‍රකාශිත වලංගු ඡුන්දවලින් 50% ඉක්මවා ලැබීමට නොහැකි බව මේ වන විට ඉතාම පැහැදිලිව පෙනෙන නිසාය. ජනතා කැමැත්ත පෙන්වන අද ඇති චිත‍්‍රය ඡුන්ද දිනය වන විට අනිවාර්යයෙන්ම යම් තරමකින් වෙනස්වන බව සැබෑ නමුත් කිසිවෙකුට පළමු වටයෙන්ම ජයග‍්‍රාහකයා වීමට හැකි බවක් දැනට නොපෙනේ. එනිසා ප‍්‍රබුද්ධ ඡුන්දදායකයෙකු මෙවර කළයුත්තේ තමාට ඉතාම පි‍්‍රය අපේක්‍ෂකයාට පමණක් සීමා නොවී පවත්නා සැබෑ ප‍්‍රායෝගික පරිසරය තුළ සුදුසුම පරිදි මනාපයන් පළ කිරීමයි.
එහිදී ගතයුතු හා ගතහැකි සුදුසුම මාර්ගයට අදාළ නීතිමය රාමුව පළමුව වටහා ගනිමු.
ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථා විධිවිධානවලට යටත්ව ජනාධිපතිවරණයේදී මේ සියලූ නීතිමය විධිවිධාන තීරණය කරනුයේ ප‍්‍රධාන වශයෙන්ම 1981 අංක 15 දරන ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත්කර ගැනීම පිළිබඳ පනතට අනුවයි. එහි 56 වගන්තිය අනුව පරම බහුතරය හෙවත් දෙන ලද මුළු වලංගු ඡුන්දවලින් එක් අඩකට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක් යම් අපේක්‍ෂකයෙකුට ලැබී තිබෙන අවස්ථාවක, එ් අපේක්‍ෂකයා ජනාධිපති ධුරයට තෝරා පත්කර ගෙන ඇති බව කොමසාරිස්වරයා විසින් නොපමාවම ප‍්‍රකාශ කළ යුතුය.
තෝරා පත්කර ගැනීමේදී දෙනලද මුළු වලංගු ඡුන්දවලින් එක් අඩකට වඩා වැඩි සංඛ්‍යාවක් කිසිම අපේක්‍ෂකයෙකුට නොලැබුණහොත් එහි 57 වගන්තිය අනුව මනාප ගණනය කළ යුතුව ඇත. අපේක්‍ෂකයන් තිදෙනකුට වඩා තරග කරන අවස්ථාවක,
”(I* ඉතාම වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යාව හා ඊළඟට වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යාව ලැබූ අපේක්‍ෂකයන් හැර අනෙක් අපේක්‍ෂකයන් තරඟයෙන් ඉවත් කළ යුතුය; තවද
(II* (අඅ* මේ ෙඡ්දයේ (I* අනු ෙඡ්දය යටතේ ඉවත් කරන ලද අපේක්‍ෂකයෙකුට ඡුන්දය දුන් එක් එක් ඡුන්දදායකයාගේ දෙවන මනාපය ඉතිරි අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනාගෙන් එක් තැනැත්තෙකු සඳහා නම්, එ් තැනැත්තාගේ වාසියට දෙනලද ඡුන්දයක් වශයෙන්, එ් දෙවැනි මනාපය ගණන් කිරීමට; සහ
(ආආ* මේ අනු ෙඡ්දය යටතේ ඡුන්දදායකයකුගේ දෙවන මනාපය ගණන් නොකරන ලද අවස්ථාවක, එ් ඡුන්දදායකයාගේ තුන්වන මනාපය ඉතිරි අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනාගෙන් එක් තැනැත්තෙකු සඳහා නම්, එ් තැනැත්තාගේ වාසියට දෙන ලද ඡුන්දයක් වශයෙන්, එ් තුන්වන මනාපය ගණන් කිරීමට..” ආදි වශයෙන් එම විධිවිධාන සලසා ඇත.
උදාහරණ කිහිපයක් හරහා පෙර කී නීතිමය කරුණු වඩාත් සරලව තේරුම් ගනිමු.
ලියාපදිංචි මුළු ඡුන්දදායකයන් සංඛ්‍යාව 130ක්ද, ඡුන්දය ප‍්‍රකාශ කළ සංඛ්‍යාව 105ක්ද, ඉන් අවලංගු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 5ක්ද ලෙස සැලකුවහොත් දෙන ලද මුළු වලංගු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව වනුයේ 100කි. පළමු ගණන් කිරීමේදීම එයින් යම් අපේක්‍ෂකයෙකු ලැබූ ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 50 ඉක්මවා ඇත්නම් මනාප ගණන් කිරීමක් නොකර ජයග‍්‍රාහකයා ප‍්‍රකාශ කෙරේ.
දෙන ලද මුළු වලංගු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව වන 100න් කිසිම අපේක්‍ෂකයෙකු 50 ඉක්මවා ඡුන්ද ලබා නැත්නම් පමණක් ඊළඟ වටය ඇරඹීමට නියෝග කෙරේ.
එම වටයේදී ඉතාම වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යා ලැබූ අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනා හැර අනෙක් සියලූම අපේක්‍ෂකයන් තරගයෙන් ඉවත් කෙරේ. ඉන්පසු එසේ ඉවත් කළ සියලූම අපේක්‍ෂකයන්ට ලකුණු කර ඇති ඡුන්ද පත‍්‍රිකාවල දෙවන මනාපය ඉතාම වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යා ලැබූ අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකු සඳහා නිසි ලෙස ලකුණු කර ඇත්නම් එයද, දෙවන මනාපය එ් දෙදෙනාගෙන් අයෙකුට ලකුණු නොකර එ් අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකු සඳහා තුන්වන මනාපය නිසි ලෙස ලකුණු කර ඇත්නම් එයද එම තැනැත්තාගේ වාසියට දෙන ලද ඡුන්දයක් වශයෙන් සලකා ගණන් කිරීම සිදු කෙරේ.
නිදසුනක් ලෙස, දෙන ලද මුළු වලංගු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව වන 100න්, මනාප ගණන් කිරීමට පෙර ඉතාම වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යාව ලැබූ අපේක්‍ෂකයා වන ”අ” ලැබූ ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 40ක් ලෙසත්, ඊළඟට වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යාව ලැබූ අපේක්‍ෂකයා වන ”ආ” ලැබූ ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 37ක් ලෙසත් සිතමු.
එනිසා ඔවුන් දෙදෙනා පමණක් ඉතිරිකර අනිත් සියලූම අපේක්‍ෂකයන් තරගයෙන් ඉවත් කෙරේ. එසේ ඉවත්කළ අපේක්ෂකයන්ගේ පති‍්‍රකාවල ”අ”ට හා ”ආ”ට ලකුණු කළ මනාප පමණක් ගණනය කිරීම ඉන්පසු ඇරඹේ. එහිදී යමෙකු දෙවන මනාපය ”අ” ට හෝ ”ආ” ට ලකුණු කර ඇත්නම් එය අදාල පරිදි ”අ”ට හෝ ”ආ”ට දුන් වලංගු ඡුන්දයක් ලෙස ගණන් කෙරේ. එවැනි පති‍්‍රකාවක තුන්වන මනාපය ගණන් නොකෙරේ. දෙවන මනාපය ”අ”ට හෝ ”ආ”ට ලකුණු නොකර තුන්වන මනාපය ”අ”ට හෝ ”ආ”ට ලකුණු කර ඇත්නම් එය අදාළ පරිදි ”අ”ට හෝ ”ආ”ට දුන් වලංගු ඡුන්දයක් ලෙස ගණන් කෙරේ.
එලෙස ලකුණු කර ඇති දෙවන හා තුන්වන මනාප ”අ”ට හා ”ආ”ට එකතු කිරීමෙන් පසු ”අ”ට මනාප 4ක්ද, ”ආ”ට මනාප 2ක්ද ලැබී තිබුණේ නම් ”අ”ගේ වාසියට දෙන ලද මුළු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 44ක්ද, ”ආ”ගේ වාසියට දෙන ලද මුළු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 39ක්ද වීමෙන් වැඩි ඡුන්ද 5කින් ”අ” ජයගනී. එසේ නොමැතිව, ”අ”ට මනාප 3ක්ද, ”ආ”ට මනාප 8ක්ද ලැබී තිබුණේ නම් ”අ”ගේ වාසියට දෙන ලද මුළු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 43ක්ද, ”ආ”ගේ වාසියට දෙන ලද මුළු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව 47ක්ද වීමෙන් වැඩි ඡුන්ද 4කින් ”ආ” ජයගනී. ඉතාම වැඩි ඡුන්ද සංඛ්‍යා ලැබූ අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනා හැර අනෙක් සියලූම අපේක්‍ෂකයන් තරගයෙන් ඉවත් කෙරෙන නිසා ඉවත් කළ පරාජිතයන් සඳහා ලකුණු කර ඇති දෙවන හා තුන්වන මනාප ගණන් නොකෙරේ. එනිසා තරගයෙන් ඉවත් කෙරෙන අපේක්‍ෂකයෙකු ලැබූ මුළු ඡුන්ද සංඛ්‍යාව වන්නේ පළමු වටයේ ලැබූ ඡුන්ද සංඛ්‍යාව පමණි.
තරගයෙන් ඉවත් කෙරෙන අපේක්‍ෂකයෙකු යම් ඡුන්දදායකයෙකුගේ පි‍්‍රයතම තේරීම නම් එ් අපේක්‍ෂකයාට පළමු මනාපය ලකුණුකර ජයග‍්‍රහණය කළ යුතුම අපේක්‍ෂකයාට දෙවන මනාපය දීම හෝ වෙනත් පරාජිතයෙකුට දෙවන මනාපය දෙන්නේ නම් ජයග‍්‍රහණය කළ යුතුම අපේක්‍ෂකයාට තුන්වන මනාපය දීම සුදුසුම තීරණය වේ. එමඟින් තරගයෙන් ඉවත් කෙරෙන එක් එක් අපේක්‍ෂකයාට සැබෑ ලෙසම ඇති ජනතා ප‍්‍රසාදය නිරූපණය කිරීමේ කාර්යයේ පංගුකාරයෙකු වීමටත්, සැබෑ ජයග‍්‍රාහකයා තේරීමේද, ජයග‍්‍රාහකයාගේ වැඩි ඡුන්ද ප‍්‍රමාණය වැඩි කිරීමේ හෝ අඩු කිරීමේද තීරණාත්මක කාර්යයේ පංගුකාරයෙකු වීමටත් මෙම මනාප ක‍්‍රමය නිසා ඡුන්දදායකයෙකුට දෙවැදෑරුම් ශක්තියක් එකවර ලැබේ.
යම් අපේක්‍ෂකයෙකු මුල් වටයේම දිනා නැත්නම් ජනාධිපතිවරණයේදී ජයග‍්‍රාහකයා තීරණය වන්නේ එම මුල් වටයේදී ලැබූ ඡුන්ද සංඛ්‍යාව මත නොව මනාප ගණනය කළ පසු ලැබූ ඉහළම ඡුන්ද සංඛ්‍යාව මතය. මුල් වටයේදීම ජයග‍්‍රහණයක් මෙම ජනාධිපතිවරණයේදී ලැබිය හැකි බවක් අද කිසිසේත් නොපෙනෙන නිසා මනාප ලකුණු කිරීම වඩාත්ම වැදගත් තීරණාත්මක සාධකය බවට අද පත් වී ඇත.
විකල්පයේ සියලූම නිර්පාක්‍ෂික බලවේග වෙනුවෙන් තනි අපේක්‍ෂකයෙකු ඉදිරිපත්වීම යම් යම් හේතු නිසා අසාර්ථක වුවද පවත්නා තත්වය යටතේ ගත යුතු සුදුසුම පියවර නොගැනීමට එය හේතුවක් කර ගත යුතු නොවේ. මෙවර ජනාධිපතිවරණයේදී ඉහළම ඡුන්ද සංඛ්‍යාව ලබන අපේක්‍ෂකයන් දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකු පමණක් නිසැකවම ජයගන්නා නිසා අවසානයේ ප‍්‍රබුද්ධ ඡුන්දදායකයා කළ යුතු වන්නේ එ් දෙදෙනා අතරින් වඩාත්ම අයෝග්‍ය අපේක්‍ෂකයා නිශ්චිතවම පැරදවීමට සියලූ ශක්තිය යෙදවීමය. එහිදී දිනවීමට වඩාත්ම යෝග්‍ය අපේක්‍ෂකයා නිශ්චිතවම දිනවීමට එක් මනාපයක් ලකුණු කිරීමත්, තම හදවතට එකඟව තමා වඩාත්ම කැමති අපේක්‍ෂකයාට තම ප‍්‍රථම මනාපය ලකුණු කිරීමත් මඟින් මනාප ක‍්‍රමයේ වාසිය තහවුරු කළ හැකිව ඇත.
ඔබ ඔඛේ ජාතික යුතුකම ඉටු කිරීමට එදින නොවරදවාම ඡුන්දපලට යන්න.
