ක‍්‍රීඩාව නිසා බැබළෙන, නම කියැවෙන ක‍්‍රීඩක ක‍්‍රීඩිකාවන් පමණක් නොව ගම් හා නගරද තිබේ. එය අප රටට පමණක් නොව විදේශයන්ටද පොදු කාරණයකි.
අප රටේ වත්මන් ජනප‍්‍රිය ක‍්‍රීඩාව ක‍්‍රිකට් වුවද ක‍්‍රිකට් නිසා බැබළෙන විශේෂ ගම් නගර නැත. මීට සියවසකට පෙර කොළඹ නගරය කේන්ද්‍ර කරගනිමින් ප‍්‍රධාන ක‍්‍රිකට් ක‍්‍රීඩා සමාජ බිහිවීම එයට හේතුවූවා විය හැකිය.
එස්.එස්.සී. හෙවත් සිංහලයන් සඳහා වූ සිංහල ක‍්‍රීඩා සමාජයද, ටැමිල් යුනියන් හෙවත් හෙවත් ද්‍රවිඩ ජාතිකයන් සඳහා ද්‍රවිඩ ක‍්‍රීඩා සමාජයද, මැලේ ජාතිකයන් සඳහා මැලේ ක‍්‍රීඩා සමාජයද, මුවර්ස් ස්පෝටර් ක්ලබ් හෙවත් යෝනකයන් සඳහා යෝනක ක‍්‍රීඩා සමාජයද, බී.ආර්.සී. හෙවත් බර්ගර්වරුන් සඳහා බර්ගර් ක‍්‍රීඩා සමාජයද කොළඹ නගරය කේන්ද්‍ර කරගනිමින් මීට සියවසකට පෙර පිහිටුවා තිබුණි. මීට අමතරව මේ කිසිදු ජාතිකත්වයකට සීමා නොවුණු ඕනෑම ජාතිකත්වයකට ඇතුල්විය හැකි ක‍්‍රිකට් ක‍්‍රීඩා සමාජයක්ද එම කාලයේ ආරම්භ කර තිබුණි. ඒ එන්.සී.සී. හෙවත් භදබාැිජරසචඑි ක‍්‍රිකට් ක්ලබ්ය. වර්ගයක් ජාතියක් නොසැලකීම එහි තේරුමය. ඊටත් අමතරව කෝල්ට්ස්, සැරසන්ස්, නොමෑඞ්ස්, සීසීසී හෙවත් කලම්බු ක‍්‍රිකට් ක්ලබ් ආදි ක‍්‍රිකට් ක‍්‍රීඩා සමාජද එම කාලයේ බිහිවී තිබුණි.
ලංකා ජාතික කණ්ඩායමටද පසුව ශ‍්‍රී ලංකා ක‍්‍රිකට් කණ්ඩායමටද ක‍්‍රීඩා කළෝ මේ ක‍්‍රිකට් ක‍්‍රීඩා සමාජවලින් තෝරාගත් ක‍්‍රිකට් ක‍්‍රීඩකයෝය. පසු කාලයේදී ගාලූ ක‍්‍රීඩා සමාජය, බදුරලිය ක‍්‍රිඩා සමාජය, හලාවත මේරියන්ස් ක‍්‍රීඩා සමාජය, රාගම බැසිලිකා ක‍්‍රීඩා සමාජය ආදිය බිහිවුණද ඒවා එතරම්ම ක‍්‍රීඩා සමාජයට අදාලව බැබළුණේ නැත.
මලල ක‍්‍රීඩාව සම්බන්ධයෙන් ගත් කලද තිබුණේ ඒස්, ට‍්‍රැක් ඇන්ඞ් ෆීල්ඞ් හෙවත් ජවන හා පිටිය ක‍්‍රීඩා සමාජයන්ය. පසුකාලයේ ට‍්‍රැක්මාස්ටර්ස්, ලංකා ලයන්ස් වැනි ක‍්‍රීඩා සමාජ බිහිවිය. ඒත් ඒවාද කොළඹ කේන්ද්‍රීය ක‍්‍රීඩා සමාජය.
රගර් ක‍්‍රීඩාවද එසේමය. හැව්ලොක්ස්, සී.ආර්. ඇන්ඞ් එෆ්.සී., සී.එච්. ඇන්ඞ් එෆ්.සී. ක‍්‍රීඩා සමාජ කොළඹ කේන්ද්‍රීය ඒවාය. පසුව ඇතිවූ කැන්ඩි හෙවත් මහනුවර ක‍්‍රීඩා සමාජය කොළඹ කේන්ද්‍රීය ක‍්‍රීඩා සමාජවලට දැන් තර්ජනයක් වී ඇත.
පාපන්දුවල තත්වයේද වෙනසක් නැත. සෝන්ඩර්ස්, රත්නම්, රිනවුන්, ඕල්ඞ් බෙන්ස්, සනිමවුන්ට්, යෝක්, බ්ලැක්ස්ක්වෙයාර් ආදිය කොළඹ කේන්ද්‍රීයය. පසුව නිගම්බූ යූත්, කළුතර බ්ලූස්ටාර්, වෙන්නප්පුව නිව්යංන්ස් ආදිය කොළඹින් පිට සිට පාපන්දු ප‍්‍රබලයෝ් වූහ.
වොලිබෝල් නම් කොළඹ කේන්ද්‍රීය වූයේම නැත. ප‍්‍රබල නාමය ගම්පහ සියනෑ තරුය. නාත්තන්ඩිය යුනයිටඞ්, වැල්ලම්පිටිය මිත‍්‍ර ආදිය කියැවුණ නම්ය.
පැසිපන්දු හෙවත් බාස්කට්බෝල්හි තත්වයද වඩාත් කොළඹ කේන්ද්‍රීයය. අතීතයේ ෂැම්රොක් ක‍්‍රීඩා සමාජය තිබුණි. අද ඒ තැන ඇත්තේ කළම්බූ බීසී හෙවත් කොළඹ බාස්කට්බෝල් සමාජයටය. ඊට අමතරව ඕල්ඞ් බෙන්ස්, ඕල්ඞ් ලාසාලියන්, රෝයල් බීසී, ඕල්ඞ් ආනන්දියන් ආදිය තිබුණි. නගරයෙන් පිට වත්තල, මොරටුව ආදි ප‍්‍රබල ක‍්‍රීඩා සමාජ තිබුණි. අම්බලන්ගොඩ ශෝකියන්ස්, බැටික්ලෝ හෙවත් මඩකළපුව ශාන්ත මයිකල් විදුහල් ආදි සිසුන්ගේ ක‍්‍රීඩා සමාජය ආදිය ප‍්‍රබල කණ්ඩායම්ය.
එල්ලේ ක‍්‍රීඩාව නම් ඊට වෙනස්ය. කොළඹ, ගම්පහ හා පුත්තලම් දිස්ත‍්‍රික්කවල ක‍්‍රීඩා සමාජ සිය ගණනක් ඇත. එහිදී ගම්නගරවලටත් වඩා උපනගර හා උපගම් ක‍්‍රීඩා සමාජ නාමයන් සමඟ ක‍්‍රීඩාලෝලීන් අතර ප‍්‍රසිද්ධියට පත්වී ඇත.
කොළඹින්ම මෙය පටන් ගතහොත් මෝදර ගමේ උප ඒකකයක් වූ හේනමුල්ල ප‍්‍රදේශය මුල් කරගනිමින් හේනමුල්ල ශූරයා එල්ලේ ක‍්‍රීඩා සමාජය බිහිවී ඇත. ශූරයා ක‍්‍රීඩා සමාජය ඊට පෙර මෝදර ශූරයා ක‍්‍රීඩා සමාජය නම් විය. පසුකලෙක එය නැවත ආරම්භ වුණේ වත්මන් නමිනි. එසේ වුවද මෝදර විස්ට්වයික් ක‍්‍රීඩා සමාජයද තිබේ.
මුලින් මැද කොළඹ විජය වී පසුව මැද කොළඹ ශ‍්‍රී විජය වූ එල්ලේ ක‍්‍රීඩා සමාජයද විශේෂය. ඒ පාර්ලිමේන්තු ඡුන්ද කොට්ඨාසයක නමක් ගම හෝ නගරය වශයෙන් ඊට යොදා ගැනීම නිසාය.
කොළොන්නාව මැතිවරණ කොට්ඨාසයේ වැල්ලම්පිටිය ග‍්‍රාමයට අයත් ක‍්‍රීඩා සමාජ කිහිපයකි. එකක් තිත්තම්පහුව ගාමිණීය. තව එකක් වෙලේවත්ත ගැමුණුය. උස්වත්ත නැගෙනතරුය. වැල්ලම්පිටිය නමින් හැඳින්වූ වැල්ලම්පිටිය රණකාමී ක‍්‍රීඩා සමාජය අද නැත. සේදවත්ත ගමේ උප ප‍්‍රදේශයක් වූ වදුල්ලවත්ත සන්රයිස් තිබේ. ඊට එහායින් ඔරුගොඩවත්ත ශ‍්‍රී මදාරා තිබේ.
කැලණි ගෙඟන් එගොඩ හෙවත් ගම්පහ දිස්ත‍්‍රික්කට යොමුවූ කල වත්තල හැඳල ප‍්‍රදේශයේ උප නම්වලින් හැඳින්වෙන ක‍්‍රීඩා සමාජ කිහිපයක්ම තිබේ. මාටාගොඩ ආනන්ද, කෙරවළපිටිය මුදිත ආදිය ඒවාය. එමෙන්ම හැඳල නමින් හැඳින්වෙන හැඳල සාගර හා හැඳල එක්සත්ද තිබේ.
එතැනින් කැලණියට ආ විට හුණුපිටිය ශ‍්‍රී එකමුතු තිබේ. වේවැල්¥ව ශ‍්‍රී ලංකා එක්සත් තිබේ. අද නැතත් නුවර පාරේ පට්ටිය හන්දිය නාමයෙන් හැඳින්වුණු පට්ටිය හන්දිය යං ඊගල් එදා තිබුණි. පී.ඞී. රූබන් නැමැති හැට හා හැත්තෑව දශකවල දක්ෂ ක‍්‍රීඩකයා ක‍්‍රීඩා කළ දිප්පිටිගොඩ අතුල එදා තිබුණි.
මහර මැතිවරණ කොට්ඨාසයට යන විට කිරිමැටියාගාර පුබුදු තිබේ. රාගමට එනවිට පේරලන්ද ශාන්ත අන්තෝනි තිබේ. කෝපියාවත්ත ජය ශ‍්‍රී තිබේ. කඳානට යන විට නාගොඩ ශ‍්‍රීමාලි තිබේ. ජාඇළට එනවිට උදම්මිට ගාමිණී, යක්කඩුව ශ‍්‍රී වීරයමිණී, ජොසිටාවත්ත රශ්මි තිබේ. ඒ අතර ජාඇල සිත්ටීස් බ‍්‍රදර්ස් ද තිබේ. ගනේමුල්ලේ හොරගොල්ල දීපශිකා ඇත.
මීගමුවේදී සෙත්තප්පාඩුව සාගර තරු හමුවෙයි. ඒ මීගමුව ‘අපි බඹරු’න්ට අමතරවය. ඉන්පසු මීගමු කොච්චිකඬේ පාලම පසුකර යනවිට නයිනමඩම ශාන්ත මරියා, බොරලැස්ස ශාන්ත ආනා, රංගම්මුල්ල එක්සත්, මුදුකටුව පාතිමා ආදි ක‍්‍රීඩා සමාජ අපට හමුවේ.
මේවාහිදී ක‍්‍රීඩා සමාජ නම් බොහොමයක් එක්සත්, ගාමිණී ආදී ලෙස සමානකම් දරන නිසාම මේ බොහෝ ක‍්‍රීඩා සමාජත්, ඒවාහි ක‍්‍රීඩකයනුත් හඳුන්වනු ලැබුයේ එම ක‍්‍රීඩා සමාජයට හිමි උපගමේ හෝ නගරයේ නමිනි. ඒවා ව්‍යාහාරයේදී ‘යක්කඩුවත් එක්ක මැච් එකක්‘, ‘උදම්මිටට දැන් සෙල්ලම් කරන්නේ‘ ආදි වශයෙන් ව්‍යවහාර විය. ඒ අනුව එම උපගම් හා උපනගර එල්ලේ ක‍්‍රීඩා ලෝලීන් අතරට ගෙන යෑමට ඉහත කී නොකී එල්ලේ ක‍්‍රීඩා සමාජ විශාල දායකත්වයක් දක්වා තිබෙන බව පෙනේ.
