චාලි චැප්ලින්ගේ සිනමාවේ හමුවන පුංචි පාදඩයා (ඛසඑඑකැ ඔර්පච* ගේ රැුවුලයි, ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්ගේ රැුවුලයි දෙකම එක වගේ. අපි පුංචි කාලේ රැුවුලේ ඔය කට් එකට කිවුවේ අප්පුහාමි කට් එක කියලා. ඒක කොහොම හැදුණු එකක් ද දන්නේ නැහැ. අසීමිත මනුෂ්‍යත්වයත් අසීමිත අමානුෂිකත්වයත් කියන අන්ත දෙකම මේ රැුවුල සංකේතීය ව නිරූපණය කරනවා.
නිහඬ සිනමා යුගයේ මැවුණු සදාතනික භූමිකාවක් පුංචි පාදඩයා. ඒ යුගයේම ලෝකයේ පහළවුණු, අදටත් කිසිවෙකු විසින් දෙවෙනි නොකළ අතිශය දරුණු ඒකාධිපති මිනීමරු පාලකයෙක් හිට්ලර්. මේ දෙන්නාම ඉපදුණේ එක සතියක දවස් හතරක් තුළ. මේ දෙන්නාම, දෙදෙනාටම අනන්‍ය දෙවිදියකට සමාජ සැකසුමේ උසස් සහ පහත පන්ති අතර වෙනස පිළිබඳ තම හැඟීම්, අදහස්, මතවාද සහ අභිලාෂයන් ඉදිරිපත් කළා. නූතන සමාජයේ ‘පුංචි මිනිසාගේ’ දුර්දසාවේ සමාජ යථාර්ථය පරාවර්තනය කළා. එහෙත් දෙදෙනාගේ කන්නාඩි දෙකින් පිළිබිඹු වුණේ විකෘති පිළිබිඹු දෙකක්.
නිහඬ තිරය සිනහවෙන් සහ කඳුලින් නැහැවූ චැප්ලින්ගේ හඬ පළවෙනි වරට අහන්න ලැබුණේ ‘මහා ආඥාදායකයා’ (ඨරු්එ ෘසජඒඑදර* චිත‍්‍රපටයේ. ඒ චිත‍්‍රපටයේ චැප්ලින් යුදෙවු ගුබ්බෑයමක ලගින (යුදෙවු* බාබර් කෙනෙකුගේ චරිතයත් ඒකාධිපති පාලකයෙකුගේ චරිතයත් රඟපානවා.
ඒ චිත‍්‍රපටයේ එන (චැප්ලින්ගේ* අවසාන කතාවේ තෝරාගත් කොටස් කිහිපයක සරල පරිවර්තනයක් මේ….
‘මට සමාවෙන්න. මට අධිරාජයෙකු වන්නට ඕන නැහැ. ඒක මගේ වැඩක් නෙවෙයි. මට කාවවත් පාලනය කරන්න වත්, කවුරුවත් ජයගන්නවත් ඕන නැහැ. මම කැමතියි පුළුවන් නම් හැම කෙනෙකුට ම පිහිට වෙන්න. යුදෙවුවන්, අන්‍යජාතිකයන්, කළු-සුදු කාටත්. අපි හැමදෙනාටම කාට කාටත් පිහිට වෙන්න ඕන. ඒ මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ හැටි. අපිට ඕන එකිනෙකාගේ සතුට වෙනුවෙන් ජීවත් වෙන්න. කනස්සල්ල වෙනුවෙන් නෙවෙයි. අපිට එකිනෙකා එක්ක ක්‍රෝධයෙන් වෛරයෙන් ඉන්න ඕන නැහැ. මේ ලෝකයේ හැමෝටම ඉඩක් තියෙනවා. මේ යහපත් මහා පොළොවට පුළුවන් හැමෝගෙම වුවමනාවන් සපුරාලන්න. එය එතරම්ම පොහොසත්. ජීවිතයේ මාවත ඉතාම නිදහස් සහ අලංකාර එකක්. ඒත් අපි පාර වරද්දාගන තියෙනවා.
අසීමිත කෑදරකම විසින් මිනිස්සුන්ගේ ආත්මයට විෂ කවා තියෙනවා. වෛරයේ බාධකයෙන් අවුරා තිබෙනවා. ලේ වැගිරීම් සහ අවාසනාව දෙසට තල්ලූ කර තිබෙනවා. අප වේගය වැඩිදියුණු කර තිබෙනවා. ඒත් අපි ඉන්නේ අගුලූ දමාගන සිරවී යි. දේවල් සුලබ කරන යන්ත‍්‍රසුත‍්‍ර අපව අගහිඟකම තුළ අතරමං කර තිබෙනවා. අපේ දැනුම අපව නරුමයන් කර තිබෙනවා. අපේ දක්ෂකම් අපව දරදඬු අකාරුණිකවුන් කර තිබෙනවා. අපි ඕනවට වඩා හිතනවා. ඒත් අපට (හැඟීම්* දැනෙන ප‍්‍රමාණය අල්පයි. යන්ත‍්‍ර සුත‍්‍රවලට වඩා අපට ඕන කරන්නේ මනුස්සකමයි. දක්ෂකමට වඩා අපට ඕන කරන්නේ මෘදු බව සහ කරුණාවයි. මේ ගුණාංග නැතිව ජීවිතය සාහසික වෙනවා. අහිමිව යනවා.
අහස්යානාව සහ රේඩියෝව අපව එකිනෙකාට සමීප කර තිබෙනවා. ස්වභාවයෙන්ම මේ නිමැවුම් මිනිසුන්ගේ සත්පුරුෂභාවය වෙනුවෙන් – විශ්වීය සහෝදරත්වය වෙනුවෙන්, අප හැමෝගෙම එක්සත්භාවය වෙනුවෙන් හඬනගනවා. මේ දැන් වුනත් මගේ හඬ, ලොව පුරා දස ලක්ෂ සංඛ්‍යාවකට ළඟා වෙනවා. අහිංසකයන් වද හිංසාවට පත් කරන, සිරගත කරන ක‍්‍රමයක වින්දිතයන් වූ බලාපොරොත්තු සුන් කරගත් මිනිසුන්, ගැහැනුන් සහ පුංචි දරුවන් දස ලක්ෂ ගණනකට ළඟා වෙනවා.
මාව ඇසෙන මට සවන්දෙන අයට මම කියන්නේ- බලාපොරොත්තු නැති කරගන්න එපා. දැන් අපව වසාගන සිටින අවාසනාව කියන්නේ, තණ්හාව – මානව ප‍්‍රගතිය ගැන බියව සිටින මිනිසුන්ගේ දොම්නස – පහව යාමක් පමණයි. මිනිසුන්ගේ වෛරය මඟ හැරී යාවි. ආඥාදායකයින් මිය යාවි. ඔවුන් මිනිසුන්ගෙන් උදුරා ගත් බලය මිනිසුන් අතටම ලැබේවි. ..”
”සොල්දාදුවනි! තිරිසනුන්ට ඉඩ නොදෙන්න! ඔබව හෙලා දකින, වහල්භාවයට පත් කරන, ඔබේ ජීවිත රෙජිමේන්තු කරන, ඔබ සිතිය යුතු දෑ, ඔබට දැනිය යුතු දෑ ඔබට කියනවුන්ට ඉඩ නොදෙන්න!……. මේ අස්වාභාවික මිනිසුන්ට, යාන්ත‍්‍රික මනස් සහිත යාන්ත‍්‍රික හදවත් සහිත යාන්ත‍්‍රික මිනිසුන්ට ඉඩ දෙන්න එපා. ඔබ යන්ත‍්‍ර නෙවෙයි! ඔබ හරකුන් නෙවෙයි!! ඔබ මිනිසුන්!!! මනුස්ස සෙනෙහස ඔබේ හදවත් තුළ තිබෙනවා. ඔබ වෛර කරන්නේ නැහැ. ආදරය නොකරනවුනුයි වෛර කරන්නේ- ආදරය නොකරන අස්වාභාවිකවුන්. සොල්දාදුවනි ! වහල්භාවය වෙනුවෙන් සටන් වදින්න එපා. නිදහස වෙනුවෙන් සටන් වදින්න. ශාන්ත ලූක්ගේ 17 වන පරිච්ෙඡ්දයේ ”දෙවියන් වහන්සේගේ රාජ්‍යය මනුෂ්‍යයා තුළය” කියා ලියා තියෙනවා. එක් මිනිසෙකු හෝ මිනිසුන් කණ්ඩායමක් තුළ නෙවෙයි, සියලූම මිනිසුන් තුළ. ඔබ තුළ. මිනිසුනි, බලය ඇත්තේ ඔබ සතුවයි. යන්ත‍්‍ර සෑදීමේ බලය ! සතුට ඇති කිරීමේ බලය! මිනිසුනි, මේ ජීවිතය නිදහස් හා ලස්සන කිරීමේ බලය ඇත්තේ ඔබ සතුවයි. මේ ජීවිතය විස්මය ජනක චාරිකාවක් කිරීමේ බලය ඇත්තේ ඔබ සතුවයි.
ඉතින් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ නාමයෙන්, අපි ඒ බලය පාවිච්චි කරමු. අපි සියල්ලෝම එක්සත් වෙමු. අලූත් ලෝකයක් සඳහා සටන් කරමු – මිනිසුන්ට වැඩ කිරීමට අවස්ථාවක් ලබා දෙන යහපත් ලෝකයක් – තරුණ තරුණියන්ට අනාගතයක්, මහලූ වියට පත් අයට ආරක්ෂාවක් ලබා දෙන ලෝකයක් වෙනුවෙන් සටන් කරමු. මේ දේවල් දෙන බවට පොරොන්දු වී තිරිසනුන් බලයට පත්වෙලා තියෙනවා. උන් කියන්නේ බොරු! උන් ඒ පොරොන්දු ඉටු කරන්නේ නැහැ. කවදාවත් ම නැහැ! ඒකාධිපතියන්, තමන්ව නිදහස් කරගන මිනිසුන් වහල්භාවයට පත් කරනවා. දැන් අපි එම පොරොන්දුව ඉටු කර ගැනීමට සටන් කරමු! ලෝකය නිදහස් කරගැනීමට, ජාතික බාධක ඉවත් කරගැනීමට – කෑදරකම, වෛරය සහ නොඉවසීම පහ කර ගැනීමට සටන් කරමු. විද්‍යාව හා ප‍්‍රගතිය සියලූ මිනිසුන්ගේ සතුටට හේතු වන, තර්කානුකූල ලෝකයක් සඳහා අපි සටන් කරමු. සොල්දාදුවනි! ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ නාමයෙන් අපි සියල්ලෝම එක්සත් වෙමු!..”
ඒකාධිපතියා ලෙස වරදවා ගන්නා යුදෙවු බාබර්ගේ මේ කතාව චිත‍්‍රපටයේ කූටප‍්‍රාප්තියයි. එය යුද්ධය වෙනුවට සාමය පිළිබඳ, මිනිස් නිදහස පිළිබඳ කතාවක්. චැප්ලින් තම පිටපත සඳහා මේ කතාව නැවත නැවත ලියමින් කපමින් කොටමින් මාස ගණනක් තිස්සේ සකස් කර තිබෙනවා. නාසි විරෝධියෙකු වීමට කෙනෙකු යුදෙවුවකු විය යුතු ම නැති බවත්, සාමාන්‍ය යහපත් මිනිසෙකු වීම පමණක් ප‍්‍රමාණවත් බවත් චැප්ලින් තම ස්වයංලිඛිත චරිතාපදානයේ පවසා තිබෙන බව කියවෙනවා.
1934 සැප්තැම්බර් 8 වෙනිදා නියුරම්බර්ග් නුවරදී ‘ජාතික සමජවාදී තරුණ සංවිධානයේ’ තරුණයන් අමතා හිට්ලර් කළ කතාවක කොටසක් මේ. හිට්ලර් කතාව පටන්ගන්නේ ‘මගේ ජර්මානු යෞවනයෙනි !’ කියලා.
”.. අපි දන්නවා කිසිවක් ජනතාවට (බන්දේසියක බහා* ලබා නොදෙන බව. සෑම දෙයක් සඳහාම අප සටන් කළ යුතුයි. ඔබ මුලින් ඉගෙන නොගත් සහ ඔබටම ඇතුල් නොකළ කිසිවක් ඔබට අත්පත් කරගන්න බැහැ. ඉතින් දැන්, ජර්මානු පිරිමි ළමයිනි! ජර්මානු ගැහැනු ළමයිනි!! ජර්මනියේ අප බලාපොරොත්තු වන සියල්ල ලබා ගැනීමට, දිනාගනු දැකීමට අපට ඔබ අවශ්‍යයි. අපට එක ජාතියක් වීමට අවශ්‍යයි! මගේ යෞවනයෙනි, ඔබ දැන් මේ ජාතිය බවට පත්වනු ඇති..”
ඒ මුළු කතාව ලියන්න මේ කොලමේ ඉඩ නැහැ. හිට්ලර් ජර්මන් තරුණයන් අමතා කළ ඒ කතාව පවත්වලා අවුරුදු 5කට පස්සේ, 1939 සැප්තැම්බර් 01 වෙනිදා දෙවෙනි ලෝක යුද්ධය පටන් ගත්තා. චැප්ලින්එ ළි දක්වන්නේ 1940.
එකම (පීඩිත* ජනකොටසක් අමතා ‘එකම උඩු රැුවුලක්’ ඇති එකම වයසේ දෙදෙනෙකු කළ කතා දෙකක් මිනිස් ඉතිහාසය ගමන්කළ යුතු දිශානතීන් දෙකක් දක්වා සිටියා. ජර්මන් යෞවනයන් හිට්ලර්ගේ මග තෝරාගත්තා. තනි ජර්මන් ජාතිය නිර්මාණය කිරීම වෙනුවෙන් යුදෙවුවන් ඇතුළු මිලියන ගණනක් මරා දැමුණා. මේ මැතිවරණ සමයේ බොහෝ කතා අපට අසන්නට ලැබේවි. අනාගතයේ දී අපේ ඉතිහාසය ලියවෙනු ඇත්තේ අප තෝරාගන්නා කතාව අනුවයි. x
x අශෝක හඳගම
