එතරම් මිහිරි නැති, දේශපාලන යථාර්ථයක් තිබේ. එය නම්, ඊළඟ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන් කව්ද, දිනන්නේ කව්ද, ඔවුන්ගේ ප‍්‍රතිපත්ති මොනවා වනු ඇත්ද, යන ප‍්‍රශ්න ගැන උනන්දු වන්නේ සහ ඒවාට පිළිතුරු තීරණය කරන්නේ පුරවැසියන්, ඡන්දදායකයන් පමණක් නොවේය යන්නයි.
ජනාධිපති අපේක්‍ෂකත්වයේ තරගවලත්, ඒ ගැන සාකච්ඡුාවලත් උණුසුම තියුණු වෙද්දී, අප රටේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලනයේ ඇතිවී තිබෙන නිශේධනීය වර්ධන ගැනද දේශපාලන විමසිලිමත්භාවයෙන් යුත් පුරවැසියන්ගේ අවධානය යොමුවිය යුතුව තිබේ. ඒ සම්බන්ධ තේමා දෙකක් ගැන කෙටියෙන් සාකච්ඡුා කිරීම මේ ලිපියේ අරමුණයි.
ඉන් පළමුවැන්න, ඊළඟ ජනාධිපති මැතිවරණයේදී තීරණාත්මක කාර්යයක් ඉටුකරන, ඡුන්දදායකයන්ට වඩා විශාල ශක්තියක් ඇති අලූත් ව්‍යාපාරික පන්තියේ භූමිකාවයි. දෙවැන්න, කලාපීය සහ ලෝක බලවතුන්ගේ භූමිකාවයි.
ප‍්‍රශ්නය වෙනස්ය
එජාපයේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා කව්ද, රාජපක්‍ෂ කඳවුරේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා කව්ද, ජවිපෙ අපේක්‍ෂකයා කව්ද ආදි වශයෙන් ජනාධිපතිවරණය පිළිබඳ ප‍්‍රශ්නය ‘අපේක්‍ෂක පුද්ගලයා’ කේන්ද්‍ර කරගෙන මතු කිරීම, එයින් මතුවන දේශපාලන ගැටලූව පිළිබඳව නිසි ලෙස ඇඟිල්ල දික්කිරීමක් වන්නේ නැත. උදාහරණයක් ලෙස සජිත් පේ‍්‍රමදාස එජාපයේ අපේක්‍ෂකයාද, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ පොහොට්ටු පක්‍ෂයේ අපේක්‍ෂකයාද යනාදි ලෙස ප‍්‍රශ්නය සූත‍්‍රගත කිරීම, දේශපාලන වශයෙන් අසම්පූර්ණ දෙයකි.
එම ප‍්‍රශ්නය නැවත සකස් කර මෙසේ ඇසිය යුතුය. අසුවල් අපේක්‍ෂකයා කවර ව්‍යාපාරික හවුලේ අපේක්‍ෂකයාද? අසුවල් අපේක්‍ෂකයා කවර මාධ්‍ය ව්‍යාපාරික හවුලේ/කණ්ඩායමේ අපේක්‍ෂකයාද? කවර ජාත්‍යන්තර /කලාපීය බලවතාගේ අපේක්‍ෂකයාද? ඔහු හෝ ඇය බලයට පැමිණීමෙන් පසු ඇත්තටම සේවය කරනු ඇත්තේ කවර ව්‍යාපාරික හවුලේ, මාධ්‍ය ජාලයේ සහ ආයෝජක කණ්ඩායමේ, කලාපීය/ලෝක බලවතාගේ අභිලාෂ සහ පලප‍්‍රයෝජනවලටද?
‘
අපගේ දේශපාලන මතකය සාමාන්‍යයෙන් කෙටි එකක් වන නිසා, 2014 අගභාගයේ සිට සිදුවූ සිදුවීම් දාමය, ඉහත දැක්වූ ප‍්‍රශ්නවල දෘෂ්ටි කෝණයෙන් නැවත බලන්නේ නම්, පහත සඳහන් ආකාරයේ චිත‍්‍රයක් අපට ගොඩනගා ගත හැකිය. 2015 ජනවාරි අට වෙනිදා පැවැත්වු මැතිවරණ ක‍්‍රියාවලිය තුළදී මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන සහ රනිල් වික‍්‍රමසිංහ යන දෙදෙනා වැඩියෙන්ම කියා සිටියේ සහ ප‍්‍රදර්ශනය කෙළේ තමන් නියෝජනය කරන්නේ මෙරට පුරවැසියන්ගේ/ඡුන්දදායකයන්ගේ අභිලාෂ, අපේක්‍ෂා සහ වුවමනාකම් බවයි.
එය මැතිවරණ ව්‍යාපාරයක් තුළ සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නකි.
එහෙත්, ඒ සමගම, නිහඬව සිදුවන තවත් ක‍්‍රියාවලියක්ද තිබේ. එනම්, ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන්ද, දේශපාලන නායකයන්ද, ව්‍යාපාරික කොටස්වලත්, ජනමාධ්‍ය ජාලවල හිමිකරුවන්ගේත් ‘අත්අඩංගුවට පත්වීම’, නැතහොත් ‘සතුරා බවට පත්වීම’ ද මෙම ක‍්‍රියාවලිය තුළ තිබේ. 2015 වන විට අප දුටු, එහෙත් අපේ නිරීක්‍ෂණයට හසු නොවූ, කරුණු දෙකක් මතක් කර ගැනීම අපගේ මෙම සාකච්ඡුාවට ප‍්‍රයෝජනවත්ය.
ඉන් පළමුවැන්න නම්, තම අපේක්ෂකයන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයට වියදම් කිරීම සඳහා දේශපාලන පක්‍ෂ අතිවිශාල මුදල් සම්භාරයක් එකතු කිරීමත්, අපේක්‍ෂකයා මෙන්ම පක්‍ෂයද, මෙම මුදල් සපයන ධනවත් ව්‍යාපාරිකයන්ගේත්, ව්‍යාපාරික සන්ධානවලත් ග‍්‍රහණයට නැතහොත් අත්අංඩගුවට පත්වීමත්ය.
සිරිසේන මහතාට මැතිවරණ ව්‍යාපාරය ගෙනයෑමට මුදල් වියදම් කෙළේ කව්ද? එජාපයට මුදල් සොයාදුන්නේ, ‘ණයට’ දුන්නේ කව්ද? යන ප‍්‍රශ්න අපි එකල නොඇසුවෙමු. අර්ජුන ඇලෝසියස් එසේ සිරිසේන සහ වික‍්‍රමසිංහ මහත්වරුන්ගේ මැතිවරණ ව්‍යාපාරයට වියදම් කිරීම සඳහා එජාපයට මූල්‍යාධාර සැපයූ එක් මුලාශ‍්‍රයක් පමණක් බව, මහ බැංකු බැඳුම්කර සිද්ධිය නිසා අපට දැකගත හැකි විය. එහෙත්, ඇලෝසියස් කර ඇති මූල්‍ය දායකත්වය, ‘හිම කන්දක’ මතුපිටින් පෙනෙන කොණක් පමණි. එයින් අපට දැනගන්නට ලැබුණේ එජාපයට මුදල් වියදම් කළ අය ගැන ඉඟියක් පමණි. මෛත‍්‍රීට වියදම් කරන්නට ඇත්තේ කව්ද? මේ ගැන අප තවමත් දන්නේ නැත.
මාධ්‍ය ජාල
ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන්ද, ජනාධිපති හා අගමැතිවරුන්ද, අනාගත ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන්ද ‘අත්අඩංගුවට’ පත්කර ගැනීම විශාල ව්‍යාපාරිකයන් දැන් සිරිතක් ලෙස කරන්නේ නම්, එම කාර්යයම ඉතා උනන්දුවෙන් සහ ප‍්‍රබලව කරන අනෙක් කණ්ඩායම නම්, පුද්ගලික මාධ්‍ය ජාල හිමිකරුවන්ය. ජනාධිපතිවරුන්, අගමැතිවරුන් සහ ආණ්ඩු හැදීම, පත්කිරීම, කැඞීම සහ එළවීම යන කාර්යයන්හිදී පුද්ගලික ජනමාධ්‍ය ජාලා හිමිකරුවන් කරන කාර්යභාරය, නූතන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ පුරවැසියා සතු කාර්යයට එල්ල වන ප‍්‍රධානම තර්ජනයක් බව, ලෝකයේ සෑම රටකින්ම නිදසුන් ලැබේ.
ලංකාවේ මෙම සංසිද්ධිය දෙස බලන්නේ නම්, දෙරණ, හිරු, ස්වර්ණවාහිනී සහ සිරස යන විදයුත් මාධ්‍ය ජාල හතරත්, උපාලි පුවත්පත්, මව්බිම පුවත්පත්, රිවිර පුවත්පත්, විජය පුවත්පත් යන පුවත්පත් සමාගම් හතරත්, ලංකාවේ මැතිවරණ ඉරණම තීන්දු කිරීමේ විශාල බලයක් හිමිකර ගත්තේ 2005 වසරේ සිටය. මෛත‍්‍රී 2015 ජනවාරි මාසයේ දිනුවේ මේ මාධ්‍ය ජාලවල වැඩි දෙනාගේ ප‍්‍රහාරයට ඔහු ගොදුරු වී සිටියදීම වීම පුරවැසියාගේ කාර්යභාරය ඉස්මතු වීමේ ප‍්‍රවණතාව ප‍්‍රදර්ශනය කළ අවස්ථාවක් විය. එහෙත් මේ මාධ්‍ය හිමිකරුවන් සියලූ දෙනාම පසුගිය මාස කිහිපය තුළ කරමින් සිටින්නේ කුමක්ද? ඊළඟ ජනාධිපතිවරුන් කවුරුන්ද යන්න තීරණය කිරීමේ ක‍්‍රියාවලයේ තරගකාරීව යෙදී සිටීමයි.
මේ කාරණා දෙක වෙතින් අපට ලැබෙන පණිවුඩය කුමක්ද? එජාප ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා යනු කව්රුන්දැයි තීරණය කරන්නේ, එජාප කෘත්‍යාධිකාරී මණ්ඩලය පමණක් නොවේ. පොහොට්ටු පක්‍ෂයේ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයා කවුරුන්දැයි තීරණය කරන්නේ රාජපක්‍ෂ පවුලේ සහෝදරවරුන් පමණක් නොවේ. ඊළඟ ජනාධිපතිවරයා කව්දැයි තීරණය කරන්නේ ඡුන්දදායකයන් පමණක් නොවේ. ඊළඟ ආණ්ඩුවේ ප‍්‍රතිපත්ති කවරේදැයි තීරණය කරන්නේ අපේක්ෂකයන්ගේ මැතිවරණ ප‍්‍රකාශන කෙටුම්පත් කර, ඒ ගැන රූපවාහිනී විවාදවලට සහභාගි වන බුද්ධි මණ්ඩල නොවේ. අපේක්‍ෂකයන්ට වියදම් කරන ව්‍යාපාරික කණ්ඩායම් සහ ඔවුන්ගේ ජයග‍්‍රහණය සඳහා මහජන දේශපාලන විඥානය වෙනස් කරන මාධ්‍ය ජාල හිමිකරුවන් යන කණ්ඩායම් දෙකෙන් සමන්විත ව්‍යාපාරික සන්ධාන විසිනි. ඔවුහු ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන්ද, ජනාධිපතිවරුන්ද, ඔවුන්ගේ ආණ්ඩුවද, අත්අඩංගුවට ගැනීමේ ක‍්‍රිියාවලියේ දිගටම යෙදෙනු ඇත්තාහ.
ව්‍යාපාරිකයන් විසින් සිදුකරනු ලබන මෙම ‘ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී දේශපාලනය අත්අඩංගුවට ගැනීම’ යන අනතුරට පුරවැසියන් මුහුණ දෙන්නේ කෙසේද? අප රටේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී කණ්ඩායම් මේ දිනවල කළ යුත්තේ අපේක්‍ෂකයන් පසුපස යනවාට වඩා, ඔවුන්ට මැතිවරණ ප‍්‍රතිපත්ති සෑදීමට සාකච්ඡුා කරනවාට වඩා, මේ අභියෝගය ගැන සිතීමය. එයට මුහුණ දීමේ මූලෝපාය ගැන සාකච්ඡුා කිරීමය.
බාහිර බලවත්තු
මෙයට සමාන්තරව ඇති අභියෝගය නම්, ලංකාවේ ජනාධිපති මැතිවරණයේ ප‍්‍රතිඵල තීරණය කිරීම සඳහා ලෝක සහ කලාපීය බලවතුන් ඉටුකරන වැඩකොටස ගැන අවබෝධයක් ඇතිකර ගැනීමයි. ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයේ ජයග‍්‍රාහකයා කවුරුන්ද යන්න තාක්‍ෂණික වශයෙන් තීරණය කරන්නේ ඡුන්දදායකයන් බව ඇත්තය. එහෙත් මැතිවරණයක් යනු ඡුන්දදායක සහ ඡුන්ද අපේක්‍ෂක සහභාගිත්වයෙන්, මැතිවරණ කොමිසම ක‍්‍රියාත්මක කරන තාක්‍ෂණික ක‍්‍රියාවලියක් පමණක් ම නොවේ. මැතිවරණයක් යනු රාජ්‍ය බලය හිමිවන්නේ කවර හවුලටද යන්න තීරණය කරන තීරණාත්මක මොහොතක් නිසා, අපේක්‍ෂකයන් සහ පක්‍ෂ සමග සම්බන්ධවී සිටින දෘශ්‍යමාන මෙන්ම අදෘශ්‍යමාන බලහවුල්ද මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵල තීරණය කිරීමේ ක‍්‍රියාවලියට සම්බන්ධ වෙති. ලෝක සහ කලාපීය බලවත්තු එම අදෘශ්‍යමාන බලහවුල් අතර ප‍්‍රධාන තැනක සිටිති.
අදෘශ්‍යමානත්වය
ඔවුන් ‘අදෘශ්‍යමාන’යැයි අප කිව යුත්තේ, එම බලවේග ගුප්ත, රහස් බලවේග යැයි කියන්නට නොවේ. ඔවුන්ගේ දායකත්වය තල දෙකක සිදුවේ. පළමුවැන්න විවෘතවය. දෙවැනි තලය නොපෙනෙන තලයයි. ලංකාවේ නිදසුන දෙස බැලූවොත්, ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයෙන් ලංකාවේ දේශපාලනය කවර දිසාවකට ගමන් කරනු ඇද්ද යන්න ගැන ඇමෙරිකාව, චීනය, ඉන්දියාව, රුසියාව, පකිස්තානය, බි‍්‍රතාන්‍යය සහ යුරෝපා සංගමය යන රටවල් ඍජුවම උනන්දුවක් දක්වයි. ඊළඟ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන් වන්නේ කව්රුන්ද යන්න ගැන මෙරට ඡුන්දදායකයන් තරමටම මෙම කලාපීය සහ ලෝක බලවත්තුද උනන්දු වෙති. ලංකාව සමග තමන් පවත්වන ආර්ථික, මූලෝපායික, යුදමය හා දේශපාලන සම්බන්ධතාවල අනාගතය සම්බන්ධව, අපේක්‍ෂකයන් කව්රුන්ද, දිනන්නට ඉඩ තිබෙන්නේ කව්ද, ඔවුන්ගේ ප‍්‍රතිපත්ති මොනවාද යන මේවා ගැන පිළිතුරු ඔවුන් සොයන්නේ ඒ නිසාය.
තමන් කැමති අපේක්‍ෂකයන් දිනවීමටද, අකැමැති අය පරාජය කිරීමටද මෙම බලවතුන් තිරය පිටුපස සිටිමින් ක‍්‍රියාකර ඇත්තේ අද ඊයේ නොවේ. එම භාවිතය දැන් කොතරම් පැතිරී තිබේද යත්, ඇමෙරිකාවේ, බි‍්‍රතාන්‍යයේ, ප‍්‍රංශයේ, ජර්මනියේ පවා මැතිවරණ ප‍්‍රතිඵල තීරණය කිරීමේ ක‍්‍රියාවලියට රුසියාවේ ජනාධිපති පුටින්තුමා විවිධාකාරවලින් මැදිහත් වන්නේය යන්න ප‍්‍රසිද්ධ රහසකි. රුසියාව එම මැදිහත්වීම් කරන බවට වාර්තා වන්නේ සමාජ මාධ්‍යජාල පාවිච්චි කරමින් ඩිජිටල් අවකාශයේය. ඩිජිටල් අවකාශය අද මැතිවරණ කොල්ලකරුවන්ගේ අලූත්ම කෙළිබිමයි.
මෙය වනාහි ලෝකයේ බලවතුන් අනෙක් රටවල මැතිවරණ ක‍්‍රියාවලියට සිදුකළ මැදිහත්වීමේ භාවිත අලූත් කිරීමකි. සාම්ප‍්‍රදායික උපාය මාර්ගය වූයේ පක්‍ෂවලට සහ අපේක්‍ෂකයන්ට මූල්‍යාධාර සැපයීම, මාධ්‍ය ආයතනවල ප‍්‍රචාරක කටයුතුවලට බලපෑම් කිරීම, පක්‍ෂවල ප‍්‍රතිපත්තිවලට උපදෙස් දීම, තමන්ට හිතවත් හෝ නොහිතවත් හෝ අපේක්ෂකයන්ගේ දේශීය මෙන්ම ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රතිරූපය කිලිටි කිරීම වැනි දේවල්ය. දැන් එම ක‍්‍රියාමාර්ග ඉතා සංවර්ධිත ඒවාය. ඉදිරි කාලයේ මෙරට පුරවැසියන් විශේෂයෙන් විමසිල්ලෙන් සිටිය යුත්තේ ජනාධිපති මැතිවරණ ක‍්‍රියාවලියත්, එහි ප‍්‍රතිඵලත් පිළිබඳව ඇමෙරිකාව, රුසියාව, ඉන්දියාව සහ චීනය දක්වන උනන්දුව සහ ක‍්‍රියාකාරිත්වය පිළිබඳවය.
මෙම ලෝක බලවතුන් අතරට පාප්තුමාද අලූතෙන් එකතු විය හැකි බවට ඉඟි මැල්කම් රංජිත් කාදිනල්තුමාගේ අලූත්ම කතාවලින් අනාවරණය වේ.
අමිහිරි යථාර්ථය
ඉහත සාකච්ඡුාවෙන් යෝජනා වන, එතරම් මිහිරි නැති, දේශපාලන යථාර්ථයක් තිබේ. එය නම්, ඊළඟ ජනාධිපති අපේක්‍ෂකයන් කව්ද, දිනන්නේ කව්ද, ඔවුන්ගේ ප‍්‍රතිපත්ති මොනවා වනු ඇත්ද, යන ප‍්‍රශ්න ගැන උනන්දු වන්නේ සහ ඒවාට පිළිතුරු තීරණය කරන්නේ පුරවැසියන්, ඡුන්දදායකයන් පමණක් නොවේය යන්නයි. ව්‍යාපාරික පන්තිය, ජනමාධ්‍ය කර්මාන්තයේ හිමිකරුවන් සහ කලාපීය ලෝක බලවත්තු, පුරවැසියන්ගේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රීය තෝරාගැනීමේ ක‍්‍රියාවලියට ඍජුව සහ වක‍්‍රව සහභාගි වෙති. බලපෑම්ද කරති.
‘ඊළඟ ජනාධිපති කව්ද යන්න අපේ පමණක් තේරීම වනු ඇත’ යන මිථ්‍යාවේ ඡුන්දදායකයන් සිටිය යුතු නැත. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ විකෘතිය ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ සාමාන්‍ය ලක්‍ෂණය වීමට ඉඩ නොතැබීමට ඔවුන් ඉදිරියට ආ යුතුය.
එහෙත් මෙම අවබෝධය ඇතිකර ගත් පුරවැසියන් ඊළඟට කළයුත්තේ කුමක්ද? එය පහසු පිළිතුරක් නැති ප‍්‍රශ්්නයකි. මෙය නියෝජන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ නුතන අර්බුදයයි. එහි ප‍්‍රායෝගික ආචාරධාර්මික සහ න්‍යායික පැතිකඩ තිබේ. ඒ ගැන සිතීම ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ව්‍යාපාරවල සිටින බුද්ධි කේඩරවල කාර්යයක්ද වෙයි.
එවැනි සිතීිමක් පුරවැසියන් සමගම සිදුකිරීමේ අවකාශය, ජනාධිපතිවරණ උණුසුමත් සමග පැනනැගෙනු ඇත. එහිදී අලූත් කරගත යුතු දේශපාලන කතිකාවේ ප‍්‍රධාන ඉලක්කයක් විය යුත්තේ නියෝජන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ක‍්‍රියාවලියේ ඇතිවන විකෘතිවීම් ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ සාමාන්‍ය ලක්‍ෂණය බවට පිළිගැනීමේ හා පත්වීමේ ක‍්‍රියාවලිය ආපසු හැරවීමයි.x
