ඔට්ටු සෙල්ලම් සමයම
උස්මුරුත්තට ආ හවසක
හැංගුණා ඔබ,
දෑතින් දෑස වහගෙන
ලියුම් මිටියක් මැද
ගස් මාරු පෙති තෝරු කළ
හෙවණැලි අතරමැද
හුවමාරු කරගන්න
ගොඩගසාගෙන සිටි හාදු
මේ පෙනෙනවද ඔබට
තවම තොල්පෙති මත
රන්පත් දුමින් හෙම්බත්
මුව පිලිසකර කෙරුමට
ලොරියක පේර කොළ
මුවට පැටවුණ සෙල්ලම
අලූත් ලියමන් නැතුවද
තවමත් එහෙම්මම සිදුවන
ලියුම් එක දෙක දිගහැර
බලතත් තවම ඉඳහිට
හරි පරෙස්සම් වෙන,
කළු කූඹි බඳු අතකුරු
නැවෙන පොඩිවෙනකොට
ඔය හිත රිදෙයිදැයි
තවමත් හිතෙන හිතකට
හිතාගන්නම බැරි
ඔබ අන්තිමට හැංගුණ
අන්තිම ලියුම හැංගුව
ඒ ගස තිබෙන තැන?
මංජුල වෙඩිවර්ධනගෙ මේ කවිය, ඔහුගේ බොහෝ කවිවල රිද්මයට වෙනස්ම රිද්මයක් වුවත් භාෂාවෙ ප‍්‍රබලත්වය නම් එලෙසමයි. ආත්මගතව නොව නිති සමාජීය රිද්මයට යොමුකරන විමසුම් දෑසත් එලෙසමයි. නැතිනම් කවියේ අර්ථ හා රසය සමඟ වන සෙල්ලමද එලෙසමයි.
2017 පිටවූ ‘සුළඟට අවනතව’ මංජුල වෙඩිවර්ධනගෙ නව වන කාව්‍ය සංග‍්‍රහය. කවදත් වන ලෙසටම වෙඩිවර්ධනගෙ කවිවලට, කතාවලට මා ප‍්‍රිය කරන්නියක්. ආශක්තව හිඳින්නියක්. ‘ගස් මාරු පෙති තෝරු’ මේ කවිය, පොතේ කවි අතර නිදහසේ සෙල්ලම් කරයි. ඒ අකුරු මූනිස්සම් නිතර සරලව හා බරපතලව නිවැරදි එල්ලය ගෙන ‘අවුට්’ නොවී ඊළග ගසට පනී.
කවියෙ දියවෙන්න පුලූවන් සහසුද්දෙට. කවියක තියෙන්නම ඕන මත්බව හොඳින් කලතලා විසිකරහම සැඩ වතුරකට, කාටද අතීතෙක ගිලී නොගිලී ඉන්න බැරි?
කවියේ සිටිනා පෙම්වතාට මැවෙනවා සිත්තම්. එහි රසය දන්නේ ඔහු හෝ ඔහු පවසනා ඈ පමණමය. කලූවර හවසක, අතීතය මවන් ඈ ඇස් වහන් හිනාවෙනවා හීනියට. හරියට ඔට්ටු සෙල්ලමක් විදිහට. ඒ චිත‍්‍රය මැවෙන්නෙ ඇයගෙ ලියුම්වල අකුරු ඔහු පිරිමදිනකොට. ඔහු පිරිමදින්නෙත් හරිම සීරුවට පිපීගෙන ආව රෝස පාට මුහුණෙ තියන්න බැරිව ඒ කාලෙ නිතර පොපියපු අතැඟිලිවලින්. ඔහුත් කාංසියෙ වෙලෙන මොහොතක.
‘ඇත්තටම ආයෙමත් එනවනම් ලියුමක් අලූතින’ හිතෙන ඉවසීම් ඉස්මුරුත්තාවෙදි ඈ ලියුම් ගොඩ මැද්දෙ. කවියෙ පෙනෙනා අයුරට මේ කතාවට බොහෝ දිග අතීතයක් ඇති හැඩයි. තවම පන ගහන්නට දනවන හෝ යලිත් කිසිදා හමු නොවන පෙමක්දැයි නිශ්චිතව කිව නොහැකි කතාවකි විටක මෙය.
ඔහු තවම හිතන්නෙ අදත් ඈ ඒ පුරුදු ගස් අතරෙ, අන්තිමට ලියපු ලියුමත් අරගෙන සදහටම හැංගුණාද කියලයි. ඒත් ඔහු පතනවා තවමත් ‘ගස්මාරු පෙති තෝරු’ කිව්වම ඈ එයි කියල විතරක්. නැත්නම්, ඈ ඔහු ලියන ලියුමක කවියක් බලාගෙන ඉන්නව කියල. ‘ආයෙමත් සිදුවෙන්න නියමිත නම් ඔය දෙකම, අපේ අතීතය පැරණි නැහැ මං දන්නවා තාම මට’. ඔහු ඉන්නෙ තමන්ටම කියන ගමන්, ඒ බලාපොරොත්තුවක සේයාව.
දැන් ඔහුට සිහි වෙන එක නවතන්න බෑ ඒ කාලය, යලි වැඳවැටිලවත් අයදින්න බැරි වසර කීපය. නගරයේ පාසලේ තරුණයෙක්, ඇගේ ගේ ලඟින් යන්න අරගෙන. නිතර ඇඟිලි තුඩඟින් හිස කෙස් හරිගස්සන, පට්ටා ගැසූ ඩෙනිමකින් ටීෂර්ටයකින් සැරසී ෆිසික්ස්, කෙමිස්ට‍්‍රි පංති යන කොල්ලෙක්. රගර් ප‍්‍රැක්ටිස් යද්දිත්, ඉස්කෝල කෙල්ලො ඉස්කෝලෙ වටේටම පිරෙන්න හිටපු කාලෙත් ඈටම ඇහැ දුන්න හැටි. දාඩියෙන් පෙඟීගෙන ගේ පහුකරන වෙලාවට දොර අසල ගැවසෙයි ඇය. ඒ වෙලාවට ඇගේ සන්සුන් ඇස් නොසන්සුන්.
තව සිතුවමක් මැවෙනවා හැමදාම වගේ මේ සමගම ඔහුට, ලැටිස් පේලියේ පොඩි කට්ටිය හවසට සෙල්ලමක. කල්ලිය පහලොවක් විතර. මතකද? සෙල්ලම ‘ගස් මාරු’. මේ සෙල්ලමේ එක්කෙනෙක් තමයි අනිත් අය අල්ලන්නෙ. ‘ගස්මාරු පෙති තෝරු’ කිව්වම අනිත් අය තමන් දැන් අල්ලන් ඉන්න ගහෙන් වෙන එකකට මාරු වෙනවා වෙන කෙනෙක් එක්ක. ඒ අතරතුර රකින එක්කෙනා ඇෙඟ් කොහෙට හරි තට්ටු කලොත් ‘අවට්’. මතකද? අපි දෙන්නා ළඟම ගස් දෙකේ නිතරම. ඒ වෙලාවට මාරු කරගත්තා ලියුමක්. බැල්මක්. ගස් මාරු වෙනවට වඩා වේගෙන්, කම්මුලට ගැවී නො ගෑවී යන උණුහුමක්. කවදාවත්ම ඉඩ ලැබුනෙ නෑ දෙතොල මත රඳන්නට තෙත හාදුවක්. සිගරට් ගඳ මකන් පේරකොළ රහ දැනෙන මොහොතවල් හෙව්වා ඇතිතරම්. හිතින් මැවූ, අපතෙ ගිය හාදු ඕසෙට, හදිසියේ අම්මා කතා කරනකොට. දන්නවද තවම ඒවා මගේ ළඟ. ඇස්වලින් මගේ අත්අඩංගුවට පත් වුණාම ඔයාටත් මතක නෑ වැඩිහිටි ඇස් බැඳිලියි, පරෙස්සම් පාඩම් ටිකයි.
ඔයා දන්නවද අද මම ඔයාට ලිව්වනම් ලියන කවිය ලියුමක, ‘ඇස් වහලා ලෝකෙම’. ඔහු තනිව කොඳුරනවා හීනෙක.
ඔබ දෙතොල
ඔව්,
මම ඔබව අලූතින් සිඹිමි
ඔබ කියයි
ඒ
කල්ප ගණනක් ඉපැරණි
සිලිටි හාදුව බව.
එහි රඳන්නේ
අව නීල පැහැ
කට්රොල් සුවඳ බව.
කට්රොල් හැඩය බව.
රිද්මය
ගර්ෂණය
මතු නොව
තෙතමනය වුව
හදේ වැතිරෙන බව.
හදවත හොරා ගන්නා
හාදුව දරා ඉන්නා
දෙ තොල් සසැලෙන ඒ
තත්පර තිස් හතර
නො වෙනස් ව
එලෙසින් ම බව.
සැක නැති
ඇත්ත විය හැකි
එය.
එද
මම
ඔබව
අලූතින් සිඹිමි.
කුළුඳුලේ උපන් හැඟීම් සුනාමියක් වෙලා පොලා පැනපු විස්මය. ඔහු දන්නවා ඔහුගේ ඇස් ප‍්‍රදීපාගාරයක් වුණ හැටි අතරමං සැකක් තිබුන්නෑ ඇයටත්? ඔහුට මතකයි හැමදේම මලානික උනා දවසක. ඈ ආයෙ හමු වෙන්නෑ කියල නිතරම මුමුණන්ට උනේ ඉවටද? ඒ උනත් ඔහු දිවුරුම් දුන්නෙ ටජ්මහල ගැන, මිමිණුවේ වික්ටර්ගෙ සිංදුමයි. ඇයට ගෙනාවෙම පේ‍්‍රමයේ ය.
අද, ඒ කහ පැහැගත් ආලයත් ඒ කවරත් දින අනුව අංක කරලා, රිබන් පටියක ඔතලා ඇගෙ ළඟත් ඇති. ඔහුගේ ළඟත්. ඔහුට මතකයි ඈ දවසකට එක ලියුමක් ලියද්දී ඔහු දෙකක් ලියුවා, ඒ දවස්වල. ඇයට කම්මැලියි. ඒත් ඔහු නිතර ලිව්වා ලෝබ නැතිව.
කවියෙ විමසන ආකාරයට ඔහු හිතනවා, ‘ඔයත් තවමත් අතට දියවෙන තරමට කියවනව ඇති. මමත් සීරුමාරුවට, ඒ කුඩා අකුරු තවකල් තියාගන්න පුලූවන් විදිහට. හැම අකුරක්ම හිත පිරිමදින්නෙ සෙනෙහස. කිලිටි නොවුණ සිතුවමක වර්ණය. ආයෙ නාවත් කමක් නෑ මට. ඒ කලූ අකුරු මත යවන ඇඟිලිතුඩු යලි සිප ගන්න හැටි මැවෙනවා ඔයා. ඒ හොඳටම ඇති. ජීවිතය කාටවත් නොදැනෙන විදිහට සනහන කලතන පියඹවන මෙවන් තැන්පතු හැමෝටම තියෙනවද?. ඕන තරම් දුරකට ගෙනියන්න පුළුවන් ඉතින්. මතක සුවඳ.
කවි, හරි දරුණුයි; ඊටත් වඩා මෘදුයි. බොහෝ අවස්ථාවල කියවන කෙනා කියවන අවස්ථාව අනුව විවිධාකාරව ඒ පරිකල්පනයෙ රූපක මවන බව දන්නවා. මේ මම ඔහුගේ කවියක් ගැන ලියන්න ගත්ත හතරවැනි ලියවිල්ල. මම ලියනවට වඩා වෙනස් දෙයක් ඔහුගේ කවිවල තියෙන්නෙ කියල කියන යාලූවෙක් මට ඉන්නවා. ඉතින් ඒ හැම ඇවිලිල්ලකටම ඉඩ හැර මං මේ මොහොතේ මට හසුවුන බැල්ම හෙලනව මේ කවියට.
මට මතක් වෙනවා, මංජුල වෙඩිවර්ධන බත්තලංගුණ්ඩුවෙ මෙහෙම ලියලා තියෙනවා.
‘සමහරු හිතනවා මුහුද කියන්නේ වතුර ගොඩකට කියලා. නමුත් ඒ ගොල්ල දැන ගන්නවා මුහුද කියන්නේ ඇස් දෙකෙන් පේන දේට වඩා ගැඹුරු තැනක් කියලා. ඒ අය පස්සෙ කියන්න ගන්නවා මුහුද කියන්නේ ගැඹුරු තැනක් කියලා. ඒත් ඇත්ත මුහුද ඒ ගොල්ල හිතන ගැඹුරට වඩා ගැඹුරු තැනක්.’
මෙහි ඇති කවි දෙකම මංජුල වෙඩිවර්ධන සතුය. x
x තුෂාරිකා ඇන්තනි
