වඩු මඩු මෙන්ම පිටරටින් අනායනය කරන ගස් කැපීම සඳහා භාවිත කරන යන්ත‍්‍ර සූත‍්‍ර තහනම් කරන බව ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතා ජූනි 06 වන දින කොළඹ පැවති ජගත් පරිසර දින සැමරුම් උත්සවය අමතමින් පැවසීය.
‘පරිසර අධිකාරියේ ප‍්‍රගති සමාලෝචන රැුස්වීමේදී මම කිවුවා වහාම කැබිනට් අමාත්‍ය මණ්ඩල සංදේශයක් ගේන්න ලංකාවට පිටරටින් ගේන ගස් කපන මැෂින් ගෙන ඒම තහනම් කරන්න. ලෝකයේ පරිසර සංරක්ෂණය පිළිබඳව තද නීති රීති තියෙන රටවල්වල ගස් කපන මැෂින් සම්පූර්ණයෙන් තහනම්. ලංකාවේ ලොකු සල්ලිකාරයෝ ලොකු ලී මෝල් දාලා තියෙනවා. එසේ නැති අය අතේ ගෙනියන මැෂින් පාවිච්චි කරනවා. දුප්පත් අය වඩු මඩු ගහනවා. මම වඩු මඩුවත් තහනම් කරනවා. පිටරටින් ගේන ගස් කපන මැෂිනුත් තහනම් කරනවා. ලී මෝල්වලටත් අවුරුදු 5ක කාලයක් දෙනවා ව්‍යාපාරිකයින්ට වෙනත් ජොබ් එකක් හොයාගන්න.’ ජනාධිපතිවරයාගේ මේ කතාව බොහෝ අයට විහිළුවට කාරණයක් විය. ජනාධිපතිවරයා තවත් වසර පහක් බලයේ සිටිනු ඇතැයි බලාපොරොත්තුවෙන් කළ මේ කතාව ගණන් නොගත් අය බොහෝ විය. ඇත්තෙන්ම ජනාධිපතිවරයා එතරම් කාලයක් බලයේ සිටිනු ඇතැයි අපටද බලාපොරොත්තුවක් නැත. එහෙත් මෙය රටේ ජනාධිපතිවරයා කළ කතාවක් නිසා මේ කතාවේ අඩුවැඩිය විමසීම වටී.
කෙසේ වෙතත් ජනාධිපතිවරයාගේ කතාවේ පසුව සංශෝධනය වී තිබුණි. ඒ මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය නිකුත් කළ නිවේදනයකින්ය. ඒ නිවේදනයේ වඩු මඩු තහනමක් ගැන තිබුණේ නැත. ජුනි 07 දින නිකුත් කළ එම නිවේදනයෙහි සඳහන් වුණේ 1891 26 සී අංකය දරණ දැව මඩු ලියාපදිංචිය සහ දේපළ සලකුණ පිළිබඳ අතිවිශේෂ ගැසට් පත‍්‍රය සංශෝධනය කොට ජංගම වඩු මඩු තහනම් කිරීමට බලාපොරොත්තු වන බවය. එම සංශෝධනය තුළින් සාම්ප‍්‍රදායික වඩුමඩු තහනම් නොවන නමුත් 2022 දෙසැම්බර් 31 වැනිදායින් පසු ජංගම ලීමෝල් පවත්වාගෙන යෑම තහනම් වන බව එහි සඳහන්ව තිබුණි. දිවයින පුරා ජංගම ලීමෝල් 300ක් පමණ ලියාපදිංචි කර තිබෙන බවත්, 2022 දෙසැම්බර් 31 වැනිදායින් පසු තහනම් වන්නේ මෙම ලීමෝල් පමණක් බවත් අදාළ නිවේදනය මගින් කියා තිබුණි. නීත්‍යනුකූල ක‍්‍රමවේදය යටතේ ලී ලබාගන්නා අයට සාම්ප‍්‍රදායික වඩු කර්මාන්තයේ යෙදීමට බාධාවක් නොවන බවත්, නීත්‍යනුකූලව පවත්වාගෙන යන දැව මඩුවල දෛනික ගනුදෙනු පිළිබඳ වාර්තා පවත්වාගෙන යායුතු අතර, එක් එක් මාසය අවසානයේ සහතික කළ පිටපතක් අදාළ ප‍්‍රදේශයේ වන අඩවි නිලධාරීවරයා වෙත ලියාපදිංචි තැපෑලෙන් යැවිය යුතු බවත් එම නිවේදනයේ සඳහන් විය.
ඒ අනුව ජනාධිපතිවරයාගේ මුල් ප‍්‍රකාශයෙහි සැර දෙවැනි ප‍්‍රකාශය වෙද්දී මාරු වී ඇති බව පැහැදිළිය. අද කියන කතාව හෙට වෙද්දී වෙනස් කිරීම ජනාධිපතිවරයාගේ දෛනික පුරුද්දක්ව තිබෙන නිසා මේ කතාවද එහිම දිගුවක් ලෙස ජනතාව බාරගෙන ඇත. මීට පෙර ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන යාන්ත‍්‍රික කියත් ලියාපදිංචිය අනාවාර්ය කළේය. දැන් යාන්ත‍්‍රික කියත් ආනයනය තහනම් කිරීමටත් උත්සාහ ගනිමින් සිටියි. මේ සියලූ ක‍්‍රියාවල මූලික අරමුණ දැව ආශ‍්‍රිත නිෂ්පාදන අධෛර්යමත් කිරීම බව පෙනෙයි.
ජනාධිපතිවරයා කියන විදියට එය ඔහුගේ අසීමිත පරිසර පේ‍්‍රමයේ දිගුවකි.
ජනාධිපතිවරයාගේ මෙවැනි තීන්දු දිර්ඝකාලීනව සිතාබලා ගනු ලැබූ ප‍්‍රබුද්ධ තීන්දු නොවන බව ඕනෑ අයෙකු දන්නා කාරණයකි. එහෙත් ඒවා ප‍්‍රබුද්ධ තීන්දු ලෙස උපකල්පනය කරමින්, එය ඵලදායී තීන්දුවක්දැයි විමසා බලන්නට අපි උත්සාහ කරන්නෙමු.
ආරම්භය
මේ තීන්දුවට පසුබිම වැටී තිබුණේ වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ රැුස්වීමකදීය. මැයි 29 වැනිදා පෙරවරුවේ ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ගොස් තිබුණේ ප‍්‍රගති සමාලෝචන රැුස්වීමකටය. එම රැුස්වීමට රාජ්‍ය අමාත්‍ය අජිත් මාන්නප්පෙරුම, මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් අනුර දිසානායක, වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ඇතුලූ නිලධාරීන් පිරිසක් සහභාගී වී තිබුණි. එහිදී ජනාධිපතිවරයා මීට පෙර චේන්සෝ හෙවත් යාන්ත‍්‍රික කියත් ලියාපදිංචි කිරීමට ගත් තීන්දුවේ ප‍්‍රගතිය විමසා බලා තිබුණි. මේ අතර යාන්ත‍්‍රික කියත් ලංකාවට ගෙන්වීම නැවැත්වීම ගැනත් කතාකර ඇති අතර ඒ වෙනුවෙන් කැබිනට් පත‍්‍රිකාවක් සකස් කරන ලෙස පරිසර හා මහවැලි සංවර්ධන අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාට කියා තිබුණි. එම රැුස්වීමේදීම ජනාධිපතිවරයා කියා තිබුණු තවත් කතාවක් වුණේ සියලූම ලී මෝල් හිමියන්ගේ බලපත‍්‍ර වහාම අහෝසි කිරීමේ තීන්දුවක් ඉදිරියේදී ගන්නා බවයි. එහිදී ලබාදී තිබුණු තවත් උපදෙසක් වන්නේ අලූතින් වඩු මඩු ලියාපදිංචි කිරීම නැවැත්වීමට පියවර ගන්නා ලෙසය.
එතැන සිටි නිලධාරීන් ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මහතාට පවසා ඇත්තේ ලී මෝල් හිමියන්ගේ බලපත‍්‍ර වහාම අහෝසි කිරීම ප‍්‍රායෝගික තීන්දුවක් නොවන බවය. අනෙක් අතට වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තුමේන්තුවට ලැබෙන ප‍්‍රධාන අදායම් මාර්ගයක් එයින් නැති වී යන බවත් නිලධාරීන් උපදෙස් ලබා දී ඇත. වඩු මඩු, ජංගම ලීමෝල් සඳහා බලපත‍්‍ර ලබාදීමෙන්ද, වන වගාවලින්ද වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ආදායම් ලැබෙයි. එහෙත් එම උපදෙස් වලට උරණ වු ජනාධිපතිවරයා පවසා ඇත්තේ තමන්ට කිසිවෙකුගෙන් උපදෙස් අවශ්‍ය නොමැති බවත් තමන් පැවසු ආකාරයට උපදෙස් ක‍්‍රියාත්මක කරන ලෙසත්ය. ‘මම වැඩකරන්නේ මට ඕනෑ විදියට’ යැයි ජනාධිපතිවරයා එහිදී කියා තිබුණි.
වන ප‍්‍රතිපත්තිය
ජනාධිපති මෛත‍්‍රීපාල සිරිසේන මෙම තීන්දුව ගැනීමට හේතුව වශයෙන් පෙන්වා තිබුණේ ගස් කැපීම නැවැත්වීමේ පරිසර හිතකාමී අරමුණය. අප පැහැදිළිව එක් කාරණයක් පිළිගත යුතුය. මේ වෙද්දී ලෝකයම පිළිගන්නා කාරණයක් වන්නේ ඉදිරි දශකයේ ලෝකය මුහුණදෙන දැවැන්තම ප‍්‍රශ්නය ගෝලීය උණුසුම පිළිබඳ ප‍්‍රශ්නය වනු ඇති බවය. ගෝලීය වශයෙන් කාබන්ඩයොක්සයිඞ් අධික වශයෙන් පවතින බවත්, එයට විකල්ප ලෙස ගස් වැඩිපුර වැවිය යුතු බවත් ලොවම පිළිගනී. එහෙත් ජනාධිපතිවරයා ඒ ප‍්‍රශ්නයට විසඳුම් ලෙස දී ඇත්තේ කැකිල්ලේ තීන්දුවකි. ඇත්තෙන්ම ජනාධිපතිවරයා සිතන්නට ඇත්තේ මේ තීන්දුවට ජනප‍්‍රිය තීන්දුවක් ලෙස සාමාන්‍ය ජනතාවගේ අනුමැතිය ලැබෙනු ඇති බවය.
එහෙත් මේ වෙද්දී මේ කතා සියල්ල කතා පමණක් බවත්, මේවාට අදාලව කැබිනට් තීන්දු හෝ ගැසට් පත‍්‍ර සටහන ලියැවෙන මොහොත තෙක් නිකුත් වී නැති බවත් කිව යුතුය. වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ ආරංචිමාර්ග පවසන්නේ මෙයට අදාලව ගැසට් පත‍්‍රයක් හෝ තවම සකසා නැති බවය. කෙසේවෙතත් වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ උපදෙස් මත නැතිව ජනාධිපතිවරයාගේ හිතුමතේට ගැසට් පත‍්‍රයක් හදිසියේ නිකුත් වීමේ ඉඩක්ද ඇති බව එම ආරංචිමාර්ග පවසයි. වන සංරක්ෂන දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරීන්ටද ජනාධිපතිවරයාගේ මේ ප‍්‍රතිපත්ති විහිළුවකි.
වන වගාව
වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ දත්ත අනුව ශ‍්‍රී ලංකාවේ අවශ්‍යතා සඳහා දැව ලැබෙන ආකාර ගණනාවකි. ඒ දැව පාවිච්චිකොට ගෘහභාණ්ඩ තැනීම, පරාල, උළුවහු ආදී උපකරණ තැනීම ආදී කටයුතු රැුසක් සිදුකරනු ලබයි. ඒ අනුව ලංකාවේ දැව ප‍්‍රමාණයෙන් සීයට 42ක් ගෙවතුවල ඇති ගස් කැපීමෙන් ලැබෙයි. වන වගාවලින් සීයට 11ක්ද, රබර් දැව සීයට 18ක්ද, පොල් දැව සීයට 11ක්ද, වෙනත් ක‍්‍රමවලින් සීයට 8ක්ද දැව ලැබෙයි. වැදගත්ම කාරණය වන්නේ ලංකාවේ දැව අවශ්‍යතාවයෙන් සීයට 10ක් ආනයනය කරන බවය. බොහෝවිට ගෘහභාණ්ඩ තැනීමට ආනයනික දැව පාවිච්චි කරයි. වඩු මඩු රැුසක ආනයනික දැවත් ඇත.
වන වගාවලින් දැව ලබාගැනීම සඳහා වාර්ෂිකව හෙක්ටයාර් 800ක පමණ වන වගා රාජ්‍ය දැව සංස්ථාව වෙත නිදහස් කරනු ලබයි. කෙසේ වෙතත් ඊට සමාන ඉඩක වන වගා කටයුතු වාර්ෂිකව වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව සිදුකරයි. වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව වාර්ෂිකව තේක්ක හෙක්ටෙයාර් 24,678ක්, ඉයුකුලිප්ටස් හෙක්ටෙයාර් 22,313, පයිනස් හෙක්ටෙයාර් 15,947, ඇකේසියා හෙක්ටෙයාර් 3,803, හොර හෙක්ටෙයාර් 280, කායා හෙක්ටෙයාර් 768, මහෝගනී හෙක්ටෙයාර් 4982 යනාදී වශයෙන් වන වගා කරනු ලබයි. මේ වන වගා පවතින්නේ අම්පාර, අනුරාධපුර, ගම්පහ, කළුතර, රත්නපුර, මහනුවර යන දිස්ත‍්‍රික්කවලය. දැව අවශ්‍යතාවයන් සඳහා මෙවැනි වන වගා සිදුකිරීමෙන් වන සංරක්ෂන දෙපාර්තමේන්තුවට ආදායම් හිමිවෙයි.
දැව ප‍්‍රවර්ධනය
මෙසේ වන වගා සිදුකරන වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට වන වගා ප‍්‍රවර්ධනය කිරීමේ ප‍්‍රතිපත්තියක් ඇත. 1995 වර්ෂයේ ජුලි මාසයේදී ජාතික වන ක්ෂේත‍්‍ර ප‍්‍රතිපත්තිය නමින් ප‍්‍රතිපත්ති මාලාවක් වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව සකසාගෙන තිබේ. එහිදී ලංකාවේ වන ක්ෂේත‍්‍ර පිළිබඳව ප‍්‍රතිපත්ති සකසා ඇත. වනයෙන් උපත ලද හෙවත් වනජ නිෂ්පාදන හා සේවාවන් සඳහා වත්මන් හා අනාගත පරම්පරාවේ අවශ්‍යතාවයන් ජාතික මට්ටමෙන් සපුරාලීම එම ප‍්‍රතිපත්තියෙහි එක් මාතෘකාවකි. වනජ නිෂ්පාදන යන්නෙන් මූලික වශයෙන් හඳුන්වන්නේ දැව ගැනය.
වනජ නිෂ්පාදන පිළිබඳ ප‍්‍රතිපත්ති මාලාවක්ද ඔවුන් සකසාගෙන සිටියි. කාර්යක්ෂම ලෙස වනජ නිෂ්පාදන භාවිතයට ගැනීම ගැනත්, තරඟකාරී ලෙස වනජ කර්මාන්ත සංවර්ධනය කිරීම හා වැඩි වටිනාකමක් සහිත වනජ නිෂ්පාදන බිහිකිරීම ප‍්‍රවර්ධනය කිරීම එහි එක් ප‍්‍රතිපත්තියකි. පෞද්ගලික ඉඩම්වල වවනු ලබන ගස්වලින් වනජ නිෂ්පාදන නෙලා ගැනීමට හා ප‍්‍රවාහනය කිරීමට රජයට ඉඩ සලසන බව එහි සඳහන්ය.
මේ ප‍්‍රතිපත්තිවල ඇත්තේ දැව ඇතුලූ වනජ නිෂ්පාදන ප‍්‍රවර්ධනය කිරීමේ ප‍්‍රතිපත්තියකි. ඇත්තෙන්ම ලොව පරිසර හිතකාමීන්ද දැව නිෂ්පාදනවලට වැට බැඳීමේ ප‍්‍රතිපත්තියක් නොව, දැව නිෂ්පාදනය ප‍්‍රවර්ධනය කිරීමේ ප‍්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරයි. දැව නිෂ්පාදනය ප‍්‍රවර්ධනය කිරීම පරිසර හිතකාමී වන්නේ කෙසේදැයි ජනාධිපතිවරයාගේ මොළයට නොවැටහෙනවා විය හැකිය. ඔහු තේරුම් නොගත්තද ප්ලාස්ටික් හා ලෝහ ගෘහභාණ්ඩ වෙනුවට ලී ගෘහ භාණ්ඩ වැඩිපුර පාවිච්චියට ගැනීම පරිසර හිතකාමී කටයුත්තකි. ඇත්තෙන්ම ජනාධිපතිවරයා කළයුතුව තිබුණේ වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ වන වගා වැඩි කොට ලී මෝල් ප‍්‍රමාණයත් වැඩි කිරීමය. ඒ අනුව ජනාධිපතිවරයා කර ඇත්තේ පරිසර පේ‍්‍රමී ක‍්‍රියාවක් නොව පරිසර ද්‍රෝහී ක‍්‍රියාවකි.
වන විනාශය
ජනාධිපතිවරයාට සැබැවින්ම ගෝලීය උෂ්ණත්වය පිළිබඳ ජාත්‍යන්තර ප‍්‍රශ්නයට අදාලව ශ‍්‍රීලංකාව පැත්තෙන් පියවර ගැනීමේ වුවමනාවක් තිබෙනවානම් කළ යුතු දේ බොහෝය. අද අප කල්පනා කරන්නේ පරිසර හිතකාමී වීම යනු රටේ තැන් කිහිපයක තිබෙන වනාන්තර කිහිපයක් ආරක්ෂා කිරීම පමණක්ය. ගෙමිදුලේ ඇති ගස කපා තවත් ගසක් සිටුවන්නේ නැති උදවිය විල්පත්තුව ගැන කඳුළු සැලීම ලංකාවේ පරිසර පේ‍්‍රමයේ ව්‍යාජ ස්වරූපයයි. ඇත්තෙන්ම දැන් නවීන ලෝකය පරිසර හිතකාමී පියවර ලෙස දකින්නේ හරිත නගර ඉදිකිරීමයි. ඒවා ගැන විධිමත් සැලසුම් ශ‍්‍රී ලංකාවට නැත.
අනෙක් පැත්තෙන් දැනට පවතින රක්ෂිත වනාන්තරවලින් මෑත කාලයේදී ව්‍යාපෘතිවලට වැඩිම ඉඩම් ප‍්‍රමාණයක් නිදහස් කරගෙන තිබුණේත් ජනාධිපතිවරයා යටතේ ඇති මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශයයි.
අනිද්දා වෙත වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ වගකිවයුතු නිලධාරියෙකු විසින් ලබාදුන් තොරතුරු අනුව 2012 – 2019 කාලසීමාවේදී වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව විවිධ කටයුතු සඳහා නිදහස් කර ඇති සම්පූර්ණ රක්ෂිත ඉඩම් ප‍්‍රමාණය හෙක්ටෙයාර් 30 627කි. ඒ අතර මොරගහකන්ද ජලාශ ව්‍යාපෘතිය වෙනුවෙන් හෙක්ටෙයාර 2,092ක් නිදහස් කර තිබෙන්නේය. කළු ගඟ ජලාශය වෙනුවෙන් හෙක්ටෙයාර 1,779ක් නිදහස් කර තිබෙන්නේය. මාදුරුඔය දකුණු සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිය වෙනුවෙන් හෙක්ටෙයාර් 17,400ක් නිදහස් කර තිබෙන්නේය. මෑතකදී ලග්ගල ඉදිවූ නව නගරයට ගිය අපට දැකගන්නට ලැබුණේ මහා වනාන්තරය කපා ඉදිකිරීම් කර ඇති අන්දමය. මෙවැනි ව්‍යාපෘති වෙනුවෙන් ඉඩම් නිදහස් කිරීම ගැන ඇත්තටම අපට ප‍්‍රශ්නයක් නැත. මන්ද ගෝලීය උෂ්ණත්වයට විසඳුම් සෙවීම යනු සංවර්ධනය නොකර සිටීම නොවේ.
මෑත කාලයේදී නිකුත් කරන ලද මහවැලි ජල ආරක්ෂක ව්‍යාපෘතියට අදාල විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ වාර්තාවකද සඳහන් වී තිබුණේ ඇලහැර ඇල ව්‍යාපෘතියේ සංවර්ධන වැඩකටයුතු හේතුවෙන් සිදුවන පාරිසර හානිය නිසා එයට විකල්ප ලෙස පරිසර පද්ධති සකස් කිරීමේ වැඩසටහන් වෙනුවෙන් රුපියල් මිලියන 94ක මුදලක් වෙන් කර තිබුණු බවයි. ඇලහැර ඇල දෙපස කිලෝමීටර් 03ක ප‍්‍රදේශයේ දිවෙන ගිරිතලේ රක්ෂිත භූමිය හෙළිකර තිබුණි. මුදල් වෙන්කර තිබුණේ මෙවැනි පරිසර හානි පිළිබඳ පරිසර තක්සේරු වාර්තා අනුවය. එහෙත් ඒ පරිසර හානි වෙනුවෙන් සිදුකර තිබුණේ සංඥා පුවරු 7ක් ඉදිකිරීම පමණි. ඇලහැර ප‍්‍රදේශයේ අක්කර 500ක ගස් සිටුවීමටත් වනාන්තර නඩත්තු කිරීමටත් නියම කර තිබුණත් ඒවා කර තිබුණේ නැත. මිනිපේ වම් ඉවුර ඇලෙහි පුනරුත්ථාපන වැඩ හේතුවෙන් සිදුවූ පරිසර හානි අවම කිරීමටත් රුපියල් මිලියන 12ක් වෙන්කර තිබී ඇතැයි විගණකාධිපති වාර්තාවෙහි සඳහන්ය. එහිදී අක්කර 145ක ගස් සිටුවීමට නියම කර තිබුණි. එයත් මඟහැර තිබුණි.
ජනාධිපතිවරයාගේ වඩුමඩු තහනම පරිසර ද්‍රෝහී ප‍්‍රතිපත්තියක් වනවා මෙන්ම, ජනාධිපතිවරයාගේ පරිසර පේ‍්‍රමයද ව්‍යාජ එකක් බව පෙනෙන්නේ ඔහුගේම යටතේ ඇති ව්‍යාපෘතිවලදී සිදුව ඇති වන විනාශය පිලිබඳ ඉහත තොරතුරු දෙස බලද්දීය. x
