කේ‍්‍රසි මෝහන් ජුනි 05 වැනිදා ජීවිතයෙන් සමුගත් පුවත අපව කම්පනය කළා. ලියමින් සිටි අනෙකුත් ලිපි මොහොතකට නවත්වා ඔහු ගැන වචනයක් ලියන්නට කල්පනා කළේ ඒ කම්පනය නිසායි. ඔහු දෙමළ ප‍්‍රහසන ලියන්නන් අතර පහන් කණුවක්.
ඔහු ගැන කියන්නට පෙර කමල් හසන් ගැන වචනයක් කිව යුතුයි. කමල් හසන් හා කේ‍්‍රසි මෝහන් එක්වූ විට දෙමළ සිනමාවේ සුන්දරම චිත‍්‍රපටි එකතුවක් නිර්මාණය වුණා. කමල් හසන් රඟපෑ සමස්ත චිත‍්‍රපටි සංඛ්‍යාව 200කට වැඩියි. ඔහු තරම් විවිධත්වයෙන් යුතු චරිත රඟපෑ රංගන ශිල්පියෙක් ඉන්දියාවේම නැහැ. අපුර්ව රාගන්ගල්, 16 වයදිනිල්ලේ, නායගන්, දේවර් මගන්, ගුනා, හේ රාම්, ඉන්දියන්, අන්බේ සිවම්, දසාවතාරම්, විශ්වරූපම් වැනි අතිවිශිෂ්ට චිත‍්‍රපටි ගණනාවක් ඔහුගේ සිනමා දිවිය වර්ණවත් කරනවා. ඒ සිනමාකෘති යුගයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටිමින්, ලෝක සිනමාවේ ආභාසය ගනිමින්, ගැඹුරු සංවාද කළ සිනමාකෘති ලෙස සැලකෙනවා. ඒ අතර තිබෙන සිනමාකෘති ගණනාවක් එක්කෝ කමල් තනිව ලියූ ඒවා. නැතිනම් කමල් තවත් අයෙකු සමඟ එක්ව ලියූ ඒවා. මේ විශ්වීය සිනමාකෘති නිසාම කමල්ට ‘උලගනායගන්’ යන ගෞරවනාමය දෙමළ රසිකයන් පාවිච්චි කරනවා.
කමල්ගේ මේ අග‍්‍රගණ්‍ය සිනමාකෘති අතරින් අපගේ ආදරය වැඩිපුරම දිනාගත් කමල් හසන් චිත‍්‍රපටි එකතුව වන්නේ ජීවිතයෙන් සමුගත් කේ‍්‍රසි මෝහන් සමඟ කමල් හසන් නිර්මාණය කළ චිත‍්‍රපටි එකතුවයි.
කමල් හසන් හා කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ ප‍්‍රහසන චිත‍්‍රපටි එකතුව නැතිනම් කමල් හසන්ගේ සිනමා මල්ල අඳුරට බර ඛේදාන්තවලින් පිරුණු එකක් වෙන්නටත් ඉඩ තිබුණා. ඒ නිසා කමල්ගේ සිනමාව කේ‍්‍රසි මෝහන්ට ණයගැතියි. කමල් හසන් පමණක් නොව, දකුණු ඉන්දීය ප‍්‍රහසන සිනමා ක්ෂේත‍්‍රයම ඔහුට ණයගැතියි. අදටත් දෙමළ සිනමාව හාස්‍ය රසය චිත‍්‍රපටිවලට එකතු කරන්නට උත්සාහ කළත් ඒවා ප‍්‍රහසන කලාකෘති ලෙස හැඳින්විය නොහැකියි. පේ‍්‍රක්ෂකයන්ව හිනැස්සවීමේ අරමුණින් පුංචි විහිළු කොටස් කුමන හෝ කතා ගලායෑමකින් එකට පුරුද්දා නිර්මාණය කළ විහිළු ගොනු පමණයි. එවැනි පසුබිමක කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ ප‍්‍රහසන දෙමළ සිනමා ප‍්‍රහසනවල දැවැන්ත පදාසයක් නියෝජනය කරනවා. දෙමළ ප‍්‍රහසන සිනමාව ගැන කතාකළොත් මුලින්ම මෝහන් – හසන් සුසංයෝගය ගැන කතාකරන්න සිද්ධවෙනවා. නැරඹූ අයගේ ජීවිතවල කොටසක් බවට පත්වෙන්නට ඔවුන්ගේ සිනමාකෘති සමත්. ඔහු ජීවිතයෙන් සමුගත් මොහොතේ ඔහුගේ නිර්මාණ දැඩි භක්තියකින් රසවිඳි රසිකයන් ලෙස අපට කළ හැක්කේ ඔහුගේ ප‍්‍රහසන ගැන කෙටි විස්තරයක් කිරීම පමණයි.
මෝහන්ට ආභාසය ලබාදුන් ඉන්දීය ප‍්‍රහසන රචකයන් බොහොමයක් සිටින බව ඔහු කියා තිබෙනවා. එහෙත් ඔහුගේ ප‍්‍රහසන ඉංග‍්‍රීසි ප‍්‍රහසන රචක පී.ජී. වුඞ්හවුස්ට සමානකම් දක්වන බව විචාරකයන් කියනවා. වුඞ්හවුස්ගේ ප‍්‍රහසන ගැන විමසන වින්සන්ට් ලෝපේස් ෆොල්ගෑඩෝ සිය සටහනෙහි මාතෘකාව සංගීතය නැති සංගීතමය ප‍්‍රහසන ලෙස හඳුන්වනවා.
වුඞ්හවුස්ගේ හාස්‍යමය රචනාවල ප‍්‍රධාන හැඩතල තුනක් ගැන ලෝපේස් කියනවා. අතිප‍්‍රකාශය, ඌන ප‍්‍රකාශය හා විලාස මාරුව ලෙස මේ හැඩතල තුන හැඳින්විය හැකියි. අතිප‍්‍රකාශය යනු යම් කෙනෙකු කියන දෙයක් හෝ යම් සිදුවීමක් තවත් කෙනෙක් සත්‍ය තත්ත්වයට වඩා අධිතක්සේරු කිරීම මත ගොඩනැගෙන හාස්‍යයයි.
මෙසේ හිතමු. අල්ලපු නිවසේ ගෙහිමියා මිදුලේ සිට පිහියක් මුවාත් කරනු ඔබ දකිනවා. ඔහු නිවසට ගොස් ටික මොහොතකට පසු නිවස තුළ මම උඹව මරනවායැයි ඔහු කියනු ඔබට ඇසෙනවා. නිවසේ කලබලයක හඬ ඇසෙනවා. ඔබ දරුණු මිනීමැරුමක් ගැන අනුමාන කොට දැවැන්ත කලබලයක් ඇති කරනවා. එහෙත් ඇත්තෙන්ම අසල්වැසියා මරන බව කියා ඇත්තේ මී තඩියෙක්ව විය හැකියි. පිහිය මුවාත් තැබුවේ මාළු කපන්නට විය හැකියි.
එහෙත් ඔබ එය අධිතක්සේරු කළ නිසා කලබලයක් ඇතිවුණා. එවැනි අත්දැකීමකට මුහුණදුන්නොත් එය අනිවාර්යයෙන්ම ඔබ අනාගතයේ සාදවල නිතරම කියන විහිළුවක් බවට පත්වේවි. ඒ විහිළුවේ හැඩය අතිප‍්‍රකාශයයි. කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ පිටපත්වල නිතරම මේ හැඩය තියෙනවා. කාදලා කාදලා චිත‍්‍රපටියේදී වැරදීමකින් දියරයක් හැලී සවුත්තු වූ චිත‍්‍රයක් විශිෂ්ඨ කලාකෘතියක් ලෙස විචාරක ඇගයීමට ලක්වීම එක් උදාහරණයක්. පම්මල් කේ සම්බන්ධන් චිත‍්‍රපටිය මුලදී මැරෙන්න ගැහුවායැයි ¥රකථන ඇමතුමක් ආ පසුව පුද්ගලයෙකු මරණට පත්ව ඇතැයි බියවී සියල්ලෝ කලබල වෙන දර්ශනය තවත් උදාහරණයක්.
අතිප‍්‍රකාශය ගැන කියූ පසුව ඌන ප‍්‍රකාශය තේරුම් ගැනීම අසීරු නැහැ. ඌන ප‍්‍රකාශය යනු යමක් අධිතක්සේරු කිරීමෙහි අනෙක් පැත්ත. අවතක්සේරු කිරීම. ඒ නිසා ඇතිවෙන හාස්‍යය. අපූරුව සගෝදරාර්ගල් චිත‍්‍රපටියේ කමල් රඟපාන චරිත දෙකෙන් එක් චරිතයක් උසින් අඩු මිනිසෙක්. ඒ නිසා ඒ චරිතයම ඌන ප‍්‍රකාශයක් ලෙස පාවිච්චි වෙනවා.
විලාස මාරුව යනු නොසිතූ ලෙස එක්වරම සංවාදයක විලාසය මාරුවීමයි. අප එක් විදියකට කතාබහක් පටන්ගෙන එක්වරම ඒ කතාබහ මැද්දේ වෙනත් විලාසයක් බවට පත්වීමයි. කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ දෙබස්වල වැඩිපුරම තිබෙන හැඩතලය එයයි.
උදාහරණයක් මෙසේයි. වසූල් රාජා එම්බීබීඑස් චිත‍්‍රපටියෙහි (මුන්නාබායි එම්බීබීඑස් ඇසුරෙන් නිර්මාණය කළ චිත‍්‍රපටියක්.* කමල් හසන් රඟපාන්නේ මැරයෙකුගේ චරිතයක්. කප්පම් එකතුකරන මැරයෙක් වූ ඔහුව වසූල් රාජා හෙවත් කප්පම් රාජා යන නමින් හඳුන්වනවා. එහෙත් ඔහු ගමේ සිටින පවුලේ උදවියට කියා ඇත්තේ තමන් නගරයෙහි වෛද්‍යවරයෙක් බවයි. ඒ නිසා ගමේ සිට පියා නගරයට පැමිණෙද්දී ඔහු වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස හැඳපැළඳ වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස රඟපානවා. එලෙස වෛද්‍යවරයෙකුට රඟපාද්දී එක්වරම ඔහුට ඇමතුමක් එනවා. ‘හලෝ, මම ඩොක්ටර් කතාකරන්නේ’ යැයි නැලවෙන ස්වරයෙන් කමල් ඇමතුමට පිළිතුරු දෙන්නේ වෛද්‍ය චරිතයට ආරූඪ වෙමින්. එහෙත් අනෙක් පසින් කතාකරන්නේ ඔහුගේ මැර කල්ලියේ ගෝලයෙක් වන වඞ්ඩි. ‘අයියා මම වඞ්ඩි කතාකරන්නේ’ යැයි අනෙක් පසින් කතාකරද්දී වසූල් රාජාගේ ස්වරය ක්ෂණිකව මැරයාට මාරුවෙනවා.
පංචතන්තිරන් චිත‍්‍රපටියේ දර්ශනයක කමල් සිය බිරියට ‘නී පොයි තොල’ (ගිහින් මකබෑවෙයන් වැනි අර්ථයක් * යැයි කේන්තියෙන් කෑගසනවා. බිරිඳට කේන්ති ගොස්, මොකක්ද කීවේයැයි අහද්දී නිවුණු ස්වරයෙන් ‘ඉල්ල ඉල්ල, තොලමා පෝවෙන්රදා ටෙන්ෂන්ල අප්පුඩි සොල්ලිට්ටේ මා.’ ( නෑ නෑ. පරෙස්සමෙන් යන්න කියලා ටෙන්ෂන් එකේ කියද්දීයි එහෙම කියවුණේ. * යැයි කියනවා. මෙවැනි විලාස මාරු කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ පිටපත් පුරාවට තියෙනවා.
චරිත දෙකක් අතර අනවබෝධය කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ රචනා වර්ණවත් කළා.
ඉහත කී අතිප‍්‍රකාශය, ඌනප‍්‍රකාශය හා විලාස මාරුව දිගින් දිගටම ගලාගියේ චරිත අතර එම අනවබෝධය නිසායි. පුද්ගලයන් අතර සන්නිවේදනයේ දුර්වලතාවලින් හාස්‍යය මැවෙනවා. අපට එදිනෙදා ජීවිතයේදීත් එවැනි අවස්ථා හමුවෙනවා. කේ‍්‍රසි මෝහන් ලියූ කාදලා කාදලා චිත‍්‍රපටියෙහි තියෙන්නේ එකිනෙකාගේ අනන්‍යතා මාරුකරගැනීම නිසා ඇතිවෙන හාස්‍යයකුයි. මෙයින් ආභාෂය ලබා නිර්මාණය කළ හවුස්ෆුල් නම් බොලිවුඞ් චිත‍්‍රපටි මාලාවත් අතිසාර්ථක වුණා. අප ඉහතින් කී වසූල් රාජා එම්බීබීඑස් චිත‍්‍රපටියේ පදනමත් සිය පියා ඉදිරියේ වෛද්‍යවරයෙකු විදියට ව්‍යාජ අනන්‍යතාවයකින් පෙනී සිටින්නට පුතෙකු උත්සාහ කිරීමෙන් ඇතිවන අනවබෝධයයි.
අනවබෝධය හා සන්නිවේදන දුර්වලතා ඔවුන්ගේ චරිත අතර තිබුණත්, කමල් හා මෝහන් අතර නම් හොඳ අවබෝධයක් හා සන්නිවේදනයක් තිබුණු බව ඔවුන් දෙදෙනාගේ චිත‍්‍රපටි බලද්දි පෙනී යනවා. මෝහන්ගේ දෙබස් කමල් හසන් තවත් තියුණු කොට සිනමාකෘති බවට හරවන්නට සමත්වුණා. එකදු දර්ශනයක්වත් අපතේ නොයවන්නටත්, නොමැකෙන හාස්‍යමය රිද්මයක් පවත්වාගෙන යන්නටත් ඔවුන් දෙදෙනා සමත්වුණා. රවිකුමාර්, සිංගීතම් ශ‍්‍රීනිවාස රා ඕ වැනි ඔවුන්ගේ චිත‍්‍රපටි අධ්‍යක්ෂණය කළ අධ්‍යක්ෂවරුත් මේ දෙදෙනාගේ සිනමාවට මහෝපකාරී වූ බව කිව යුතුයි.
මෝහන්ගේ මරණය ගැන ශෝකයෙන් කමල් හසන් ට්වීටර් පණිවුඩයක් දෙමළ බසින් සටහන් කර තිබුණා. කමල් එහි එක් තැනක මෙසේ කියනවා. ‘කේ‍්‍රසි කියන යෙදුම ඔහුට ගැලපෙන්නේ නැහැ. ඔහු ශ්‍රේෂ්ඨ හාස්‍යඋත්පාදකයෙක්. ඇත්තම කතාව තමයි, ඔහු තමන්ගේ මට්ටමට වඩා අඩු මට්ටමකින් තමයි වැඩ කළේ. ඔහු තමන්ගේම ප‍්‍රමිතිය මඳක් අඩු කලා. ඒ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ මට්ටමට ගැලපෙන්නයි. ඔහු හැමවිටම සාමාන්‍ය ජනතාව සතුටු කිරීම ගැන හිතුවා.’
ලංකාවේත් නිතරම ප‍්‍රහසන නිර්මාණය කරන්නට උත්සාහ කරන අයව දකිනවා. එහෙත් ඒවා ප‍්‍රහසන වෙනුවට විහිළු බවට පත්වෙනවා. පේ‍්‍රක්ෂකයන්ව හිනස්සන්නට නිර්මාණකරුවන් ගන්නා උත්සාහයම අන්තිමේ විහිළුවක් වෙනවා. කේ‍්‍රසි මෝහන්ගේ හා කමල් හසන්ගේ චිත‍්‍රපටි එකතුව ඔවුන් නැරඹිය යුත්තේ ප‍්‍රහසන යනු කුමක්දැයි අපේ කලාපයටම ගැලපෙන ලෙස තේරුම් ගන්නටයි. x
x තරිඳු උඩුවරගෙදර / රේඛා නිලූක්ෂි හේරත්
