අද ලෝකයේ ඉන්ටර්නෙට් හය හතර දන්නා ඕනෑම අයෙකුට අලිබබා වෙබ් අඩවිය ( www.alibaba.com )* අරුමයක් නොවේ. ඉන්ටර්නෙට් ඔස්සේ විවිධ පන්නයේ භාණ්ඩ මිලදී ගන්නට සහ අලෙවි කරන්නට හැකි ලොව ප‍්‍රමුඛතම ජාලගත වෙළඳපොළක් ලෙස අලිබබා වෙබ් අඩවිය හැඳින්විය හැකිය.
ලෝකයේ හතර දිග්භාගය පුරා ඉන්ටනෙට් පැතිර යද්දී හා ඉන්ටර්නෙට් ආශ‍්‍රිත වෙළඳාම ජනප‍්‍රිය වෙද්දී මෙපරිද්දෙන් සාර්ථක වූ වෙබ් අඩවි කිහිපයක් තිබේ. ඇමරිකාවේ සිලිකන්වැලි නිම්නයේ ආරම්භ වූ ඇමසොන් amazon සහ ඊබේ ebay බඳු වෙබ් අඩවි ඊට සමීපම නිදසුන්ය.
එහෙත් අලිබබා වෙබ් අඩවියේ සහ එහි ආරම්භකයා වූ ජැක්මාගේ කතන්දරය ඊට තරමක් වෙනස් ය.
චීනය ලෝකයට විවර වෙද්දී ව්‍යාපාරික අවස්ථා සොයා එළියට බසින තරුණ ව්‍යවසායකයෙකු ලෙස ජැක්මා තෝරා ගන්නේ පරිගණක ඉන්ටර්නෙට් ක්ෂේත‍්‍රයයි. චීනයේ පාසලක ඉංග‍්‍රීසි ගුරුවරයකු වූ ජැක්මා සතුව මේ වෙද්දී පරිගණක ඉන්ටර්නෙට් ගැන හෝ කළමනාකරණ ක්ෂේත‍්‍රය ගැන හෝ ප‍්‍රමාණවත් දැනුමක් තිබුණේ නැත. එහෙත් හුදෙක් නොපසුබට ව්‍යවසායක මනසින් යුතුව වැටි වැටී නැගිට සිටි ජැක්මා වසර විස්සකදී ගොඩනැගූ ඉන්ටනෙට් අධිරාජ්‍යය අද එහි ඇමරිකානු තරගකරුවන්ට පවා දැවැන්ත අභියෝගයක් වී හමාරය.
චීනයේ හැන්සූ පළාතේ වසර 1964 දී උපත ලද ජැක්මා පාසල් වියේදී ඉගෙනීමට දක්ෂයෙක් නොවීය. සාමාජිකයන් තිදෙනකුගෙන් යුත් පවුලක දෙවැනියා ලෙසින් හැදී වැඩුණු ජැක්මා උනන්දුවක් දැක්වූ එකම විෂය ඉංග‍්‍රීසි භාෂාව බව හේ පසුකලෙක සඳහන් කරයි. පාසල් අධ්‍යාපනයෙන් පසු රැුකියා මාර්ගය ලෙස ඉංග‍්‍රීසි ගුරුවරයෙකු වන්නට ජැක්මා තීරණය කරන්නේද ඒ නිසා විය යුතුය.
1990 දශකයේ දී චීනයේ ආර්ථිකය ලිහිල් වන්නට හරිබරි ගැහෙන වකවානුවේ සීමිත පහසුකම් ඔස්සේ ඉන්ටර්නෙට් වෙත එබී බලන්නට ජැක්මාට හැකිවිය. බටහිරට සෙමෙන් විවෘත වන චීන ව්‍යාපාර ලැයිස්තුගත කරමින් වෙබ්ගත ඩිරෙක්ටරියක් ‘චයිනාපේජ්’ නමින් ජැක්මා ආරම්භ කළේය. සිය පස් වසරක ගුරු වෘත්තියට සමු දී ඉන්ටර්නෙට් ව්‍යවසායකයෙකු වන්නට ජැක්මාට අඩිතාලම වැටුණේ එපරිද්දෙනි.
ජැක්මා වාසය කළ හැන්සූ පළාතේ මේ වන විට ඉන්ටර්නෙට් පහසුකම් පවා නොතිබුණු අතර ඇමරිකාවේ සියැටල්හි මිතුරෙකුට ව්‍යාපාරිකයන්ගේ විස්තර තැපැල් කරමින් වෙබ් අඩවි ලැයිස්තුගත කරන්නට ජැක්මා උත්සාහ කළේය. එහෙත් තාක්ෂණික හා කළමනාකරණ අගහිඟකම් මැද්දේ ජැක්මාගේ පළමු ව්‍යාපාරික උත්සාහය සාර්ථක වූයේ නැත.
චීනයේ ඉන්ටර්නෙට් පෙරළිය ඇරඹෙන 1999 වසර සමඟ සිය අලිබබා ඉන්ටර්නෙට් මාර්කට්ටුව ආරම්භ කරන්නට ජැක්මා තීරණය කරන්නේ සිය පළමු ව්‍යාපාරයේ අසාර්ථක අත්දැකීම් ද පාදක කරගනිමිනි.
අතිශය තරගකාරී ඉන්ටනෙට් ව්‍යාපාරික ලෝකයේ පැලපදියම් වීම ජැක්මාගේ අලිබබා සමාගමට ද ලේසිපහසු කටයුත්තක් නොවිණි. වෙබ් අඩවිය වේගයෙන් ජනප‍්‍රිය වුවද ඊට අවශ්‍ය තරමින් ආදායම් උපයා ගැනීමට නොහැකිවීම අලිබබා කණ්ඩායම මුහුණ දුන් විශාලම අභියෝගය විය. විශාල ඉන්ටනෙට් ව්‍යාපාරයක් මෙහෙයවීමට අවශ්‍ය තාක්ෂණික හා කළමනාකරණ දැනුම ආරම්භයේදී අලිබබා කණ්ඩායම සතු නොවීය. මේ හේතුවෙන් සිදුවන අතපසුවීම් වැරදීම් සමග සිය ඉලක්කගත අරමුණුවලට යාම අසීරු බව කෙටි කලකින්ම වටහාගන්නට ජැක්මා සමත් විය.
එනිසාම ඉන්ටනෙට් ව්‍යාපාර ලෝකයේ පළපුරුදු කළමනාකරුවන් පිරිසක් සේවයට එක් කරගෙන ආයතනය පවත්වාගෙන යාමට ජැක්මා කටයුතු කළේය. මෙසේ අලිබබා ව්‍යාපාරය ආරම්භයේදීම සේවයට එක්වූ එහි උප සභාපතිවරයෙකු ලෙස කටයුතු කළ පෝටර් එරිස්මන් දෙදහස් පහළොවේදී ‘අලිබබාගේ ලෝකය’ Alibaba’s උදරකා නමින් පොතක් ප‍්‍රකාශ කරන ලදි. ලෝකයේ පාරිභෝගික වෙළඳාමේ මුහුණුවර වෙනස් කළ චීනයේ ඉලෙක්ට්‍රොනික් වාණිජ අධිරාජ්‍යය, අලිබබා සමාගම බිඳෙන් බිඳ ගොඩනැගූ හැටි එහි අපූරුවට දක්වා තිබේ.
වසර 1999දී ජැක්මා හැන්සූ පළාතේ සිය තට්ටු නිවාසයේ සිට අලිබබා ආරම්භ කරද්දී චීනයේ ඉන්ටර්නෙට් භාවිතය තිබුණේ සියයට එකකටත් වඩා අඩුවෙනි. ක්‍රෙඩිට්කාඞ් භාවිතයද අතිශය අවම මට්ටමක පැවතිණි. චීන රජය ඉන්ටර්නෙට් අරභයා කවර ප‍්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරයිද යන්න පවා අවිනිශ්චිතව පැවතිණි.
චීනය පුරා ඉතිරී පැතිරී තිබූ නිෂ්පාදන කර්මාන්ත ශාලාවල සැපයුම්කරුවන්ට ලෝක වෙළඳපොළ ගැනුම්කරුවන් ඉන්ටර්නෙට් ඔස්සේ පළමුවෙන් මුණගැසුණේ ඊබේ වෙබ් අඩවිය හරහා ය. ඇමරිකාව පදනම් කරගත් දැවැන්ත ඉන්ටර්නෙට් මාකට්ටුවක් වූ ඊබේ අඩවියට නොබියව අභියෝග කළ ජැක්මා ඉතා කෙටි කලකදීම චීන සැපයුම්කරුවන්ගෙන් වැඩි ප‍්‍රතිශතයක් සිය සමාගමේ ඒදඉ්ද වෙබ් අඩවි තුළ ලැයිස්තුගත කර ගන්නට සමත් වූයේ ඔහු සතු සූක්ෂ්ම ව්‍යාපාරික දැනුම යොදාගනිමිනි.
චීනයේ firewall තොරතුරු ආරක්ෂණ පද්ධතිය ඔස්සේ ලෝකය හා ගනුදෙනු කිරීමේ කලාව බටහිර සමාගම්වලට වඩා හොඳින්ම දැන සිටියේ ජැක්මාය.
චීන රජය සමාජ වෙබ් අඩවි හා ඉන්ටර්නෙට් පුවත් මාධ්‍ය සඳහා දැඩි වාරණයකින් කටයුතු කළද ඉලෙක්ට්‍රොනික් වාණිජ්‍යය සඳහා අතිශයින් සහයෝගි පිළිවෙතක කටයුතු කළේය. චීනයේ ආර්ථික පෙරළිය සමග සමපාත වෙමින් සාර්ථක ගමනක් යන්නට අලිබබා බඳු වෙබ් සමාගම්වලට හැකිවූයේ එබැවිනි.
ආරම්භයේදී ව්‍යාපාරිකයන් අතර ඊ එද ඊ ඉන්ටර්නෙට් මාර්කට්ටුවක් ලෙස පැවැති අලිබබා සමාගම සිය අතුපතර විහිදා හැරියේ ඉලෙක්ට්‍රොනික් වාණිජ්‍යයේ බොහෝ ක්ෂේත‍්‍ර ආවරණය කරමිනි. ‘අලිපේ’ නමින් ඇරඹි ඉන්ටනෙට් ගෙවීම් සේවාව මේ අතරින් අතිශය සාර්ථක වූ උත්සාහයකි. අද වන විට චීනයේ විශාලතම බැංකුවකට වඩා මූල්‍ය සාර්ථකත්වයක් අලිපේ සේවාව ලබාගෙන තිබේ.
2018 වසරේ අගභාගය වෙද්දී මසකට මිලියන හයසියයකට අධික පාරිභෝ ගික සංඛ්‍යාවක් අලිබබා සතු කර ගෙන තිබුණි. චීනයේ ඉන්ටනෙට් ගනුදෙනුවලින් සියයට හැටකට වඩා සිදුවන්නේ අලිබබා වෙබ් අඩවිය හරහා ය. චීනයෙන් විදේශගත වන භාණ්ඩ පාර්සල්වලින් අඩකට වඩා අලිබබා වෙබ් අඩවිය හරහා සිදුවූ ගනුදෙනුවලින් නිකුත් වෙයි. වසර 2014දී අලිබබා සිය මූලික මහජන කොටස් නිකුතුව සිදුකළේ ලෝකයේ වටිනාම ඉලෙක්ට්‍රොනික් වාණිජ සමාගම බවට පත්වෙමිනි. මසකට ඩොලර් විස්සකට අඩු වැටුපකින් ජීවිතය ඇරඹූ ජැක්මා අමරිකානු ඩොලර් බිලියන හතළිහකට ආසන්න වත්කමක් හිමි ලොව ධනවතුන්ගේ ලැයිස්තුවට එක් වූයේ වසර විස්සකට අඩු කාලයකිනි.
අද වන විට ලෝකයේ ඉන්ටනෙට් වෙළඳාමේ ප‍්‍රමුඛතම ස්ථානයක් අලිබබා වෙබ් අඩවිය දිනාගෙන තිබේ. චීනයේ ආර්ථික පෙරළිය හා සමාන්තරව ලෝකය දිනාගත් ජැක්මා සිය ව්‍යාපාරික ජාලය ගොඩනැගුවේ ඉන්ටර්නෙට් ගැන හෝ කළමනාකාරිත්වය ගැන හෝ විශේෂඥ දැනුමකින් නොව හුදෙක් ව්‍යවසායක ඉව නිසි ලෙස යොදා ගනිමිනි. චීනය පාදක කරගනිමින් බටහිර ලෝකයේ ඉන්ටර්නෙට් ගලිවරයනට අභියෝග කළ හැකි අන්දමේ සයිබර් වෙළඳ රාජ්‍යයක් ගොඩනැඟූ ජැක්මා මෑතකදී ප‍්‍රකාශ කළේ සිය ආයතනයේ ක‍්‍රියාකාරී සභාපති තනතුරෙන් විශ‍්‍රාම ගැනීමට තමා තීරණය කොට ඇති බවයි.x
ජීවපද්ම සඳගෝමි
