අනෝමා රාජකරුණා
කොළඹ ජාත්‍යන්තර කාන්තා සිනමා උළෙල මාර්තු 1 වැනිදා සිට 07 වැනිදා දක්වා කොළඹ ජාතික චිත්‍රපටි සංසථාව ආශ්‍රිතව පැවැත්වීමට නියමිතය. 3.30, 6.15, සහ රාත්‍රී 9.00 ට චිත්‍රපටි තිරගත වෙයි. කාන්තාවන් විසින් අධ්‍යක්ෂණය කළ දේශීය හා විදේශීය චිත්‍රපටි ගණනාවක් මෙම උළෙලේදී තිරගත වෙයි. මේ සංවාදය එම චිත්‍රපටි උළෙලේ අභිරක්ෂිකා අනෝමා රාජකරුණා සමඟය.
ඔබ අභිරක්ෂිකාවක් ලෙස ලංකාවේ සිනමා උළෙලවල් ගණනක වැඩ කරලා තියෙනවා. අලුත්ම සිනමා උළෙලකට පසුබිම හැදුණෙ කොහොමද?
යාපනය සිනමා උළෙල තියෙනවා. අවුරුදු දහයක් තිස්සේ මම යුරෝපා සිනමා උළෙල කළා. යුරෝපා සිනමා උළෙල පටන්ගනිද්දී අරමුණක් තිබුණා. යුරෝපය කියන්නෙ ලෝකයේ ප්‍රධාන පෙළේ සිනමා උළෙලවල් වැඩිම ප්‍රමාණයක් පැවැත්වෙන තැන. ඒත් ඒ සිනමා කෘති තමයි අපට බලන්න නොලැබෙන්නෙ. ඉන්දීය සිනමා කෘති හා හොලිවුඩ් සිනමාකෘති බලන්න අපට හැකියාව තියෙනවා. යුරෝපයේ කලාත්මක සිනමාව ලංකාවට ගේන්නෙ කොහොමද කියලා කල්පනා කරමින් තමයි ලංකාවේ සිනමා උළෙලවල් නැති හිස් අවකාශයක අපි යුරෝපා සිනමා උළෙල පටන්ගත්තෙ. අසූ ගණන්වල ලංකාවේ සිනමා උළෙලවල් තිබුණත් ඒවා පසුව වියැළිලා ගිහින් තිබුණේ. ඉන්පස්සෙ අවුරුදු අටක් විතර යද්දී තවත් උළෙලවල් කොළඹ ඇතිවුණා. තවදුරටත් යුරෝපා සිනමා උළෙල වගේ උළෙළක් කොළඹ පැවැත්වීමේ අවශ්‍යතාවයක් තිබුණෙ නැහැ. අභිරක්ෂක විදියට මට එහෙම වුවමනාවක් තිබුණෙත් නැහැ. කැමතිනම් කෙනෙක්ට යුරෝපා සිනමා උළෙළ කරන්න පුළුවන් කියලාත් මම කිව්වා. කොහොමහරි 10න් පස්සෙ අවුරුදු දෙකක හිස්තැනක් තිබුණා. අපි යාපනයේ සිනමා උළෙල කළා. ඒත් ප්‍රේක්ෂකාගාරයෙන් චෝදනාවක් තියෙනවා හොඳම සිනමාකෘති ටික යාපනයේ පෙන්වනවා, ඒත් අපට චිත්‍රපටි නැහැ කියලා. මොකද කාන් සිනමා උළෙලේ ප්‍රධාන සම්මානය දිනූ කෙන් ලෝච්ගෙ අයි ඩැනියෙල් බ්ලේක් වගේ වටිනා චිත්‍රපටියක් ආසියාවේ මුල්ම වරට තිර.ත වුණේ යාපනයේදී. ඒත් අපට කෘතිය ලැබුණෙ යාපනය සිනමා උළෙලේ ප්‍රදර්ශනය කරන්න විතරයි. මේ වගේ අවස්ථා දකුණේ සිනමාකරුවන්ට මඟහැරුණා. අපි යාපනයේ අන්යෙෂ් වර්ධා මෙන්ම සාජි කරුන්ගේත් ප්‍රත්‍යාලෝකන සිනමා දැක්මක් ඉදිරිපත් කළා. මේ වගේ මඟහැරුණු අවස්ථා බොහොමයක් තිබුණා.
ඒ සිනමා උළෙල කාන්තා සිනමා උළෙලක් කරන්න යෝජනාව ආවෙ කොහොමද?
මේ වෙද්දී මී ටූ මූව්මන්ට් එක ලෝකය වටේ ආරම්භවෙලා තියෙනවා. ඒකේ ප්‍රධාන හඬක් වූ ඈෂ්ලි ජඩ් ලංකාවට ආවා බංග්ලාදේශයට යන අතරවාරයේදී. ඒ වෙලාවේ මගෙන් ඉල්ලීමක් කරලා තිබුණා ලංකාවේ ප්‍රධාන පෙළේ සිනමාවට සම්බන්ධ කිහිපදෙනෙක් එක්ක සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කරන්න පුළුවන්ද කියලා. කාන්තාවන්ට එරෙහි ප්‍රචණ්ඩත්වය හා සිනමාව ගැන. සුමිත්‍රා පීරිස් මහත්මියල අයිරාං.නී සේරසිංහ මහත්මියල සංගීතා වීරරත්නල යශෝධා විමලධර්මල රේණුකා බාලසූරිය, දමිතා අබේරත්න ඇතුළු ජාත්‍යන්තර සම්මාන ආදිය ලබාගත් ලංකාවේ ප්‍රධාන සිනමා නිළියන් බොහෝදෙනෙක් සහභාගීත්වයෙන් රාත්‍රී භෝජනයක් සමඟ සාකච්ඡාවක් පැවැත්වුවා. මේ සාකච්ඡාව අවසානයේදී අපි කතාවුණා මොනවහරි කරමු කියලා. කෞෂල්‍යා ප්‍රනාන්දු, නදී කම්මැල්ලවීර, ස්වර්ණා මල්ලවආරච්චි වගේ ගොඩක් අය කතාවුණා මොනවාහරි කරමු නේද කියලා. ඒ අතරෙ මම බොහෝවිට ලෝකයෙ කාන්තා සිනමාකරුවන්ගෙ නිර්මාණ ගෙනැල්ලා ලංකාවේ ප්‍රදර්ශනය කළා. අපට තිබුණු චිත්‍රපටි ගණනාවක් ලංකාවට පෙන්වීමේ අවශ්‍යතාවය මට තිබුණා. ගෑණුන්ට එකතුවෙලා වැඩක් කරන්න බැහැ කියන තැනල ගෑණුන්ට එකතුවෙලා වැඩක් කරන්න පුළුවන් කියලා පෙන්වන්න අපට ඕනෑ වුණා.
සාමාන්‍යයෙන් යම් නගරයක පැවැත්වෙන සිනමා උළෙලක් විවෘත කරන්නෙ ඒ නගරයේ න.රාධිපති. බොහෝවිට අපි දකින්නෙ පිරිමි න.රාධිපතිවරු. ඒත් දැන් කොළඹ නගරයට ඉන්නවා නගරාධිපතිවරියක්. චිත්‍රපටි සංස්ථාවේ මුල් පුටුවටත් මුල්වරට කාන්තාවක් ඇවිල්ලා ඉන්නවා. ඒ සියලු අදහස් එකතුවෙලා තමයි අපි මේ වැඩේ සැලසුම් කළේ. මට සිනමා උළෙලවල් සංවිධානය කිරීමෙන් තිබුණූ අත්දැකීම් එක්ක අපි වැඩේට බැස්සා. මේ වෙද්දී අපට රටවල් 15කින් විතර සිනමාකෘති 40කට වඩා ලැබිලා තියෙනවා. අපි කරන්නෙ කුඩා සිනමා උළෙලක්. අඩුම තරමේ අපට වෙබ් අඩවියක්වත් නැහැ. අපි කිහිපදෙනෙක් එකතුවෙලා අපේ දායකත්වය උපරිමයෙන් දීලා සිනමා උළෙලක් කරන්න උත්සාහ කරනවා.
මේ චිත්‍රපටි උළෙලට ඉදිරිපත් කෙරෙන ලංකාවේ කාන්තාවන්ගේ චිත්‍රපටි මොනවද?
රන්දි පවිත්‍රා කළුආරච්චිල ශෂිනි රුවන්ති .මගේල භවනිතා ලෝ.නාදන්ල ෆාතිමා ෂානාස්ල චතුරිකා නිමලචන්ද්‍රල අජන්තා විජේවර්ධනල වරුණි අනුරුද්ධිකා, නාද්‍යා පෙරේරා ඉන්නවා. මගේ කෙටි චිත්‍රපටියක් තියෙනවා. ඊට අමතරව සුමති සිවමෝහන්ගේ සන්ස් ඇන්ඩ් ෆාදර්ස් සිනමාකෘතිය ප්‍රදර්ශනය කරනවා. සුමිත්‍රා පීරිස් මහත්මියට යාවජීව සම්මානය පිලිගන්නවා. ඇගේ වෛෂ්ණාවි චිත්‍රපටියෙන් උළෙල අවසන් වෙනවා. උළෙල ආරම්භ කරන්නේ බර්ලින් සිනමා උළෙලේ ඉහළම සම්මානයක් දිනාගත්ත ලිට්ල් හාබර් නම් ස්ලෝවැකියන් සිනමා කෘතියකින්.
කාන්තා සිනමා උළෙලක් කීවාමල ඒක කාන්තාවන්ගේ ප්‍රශ්ණ විතරක් කතාකරන සිනමා උළෙලක් වේවිද?
සිනමාකාරියක් කියන්නෙ එක අච්චුවක ඉන්න කෙනෙක් නෙවෙයි. අපට ලෝක සිනමාවේ කාන්තා සිනමාවට ඉන්න ජ්‍යෙෂ්ඨතම සිනමාකාරිය තමයි අන්යෙෂ් වර්ධා. ඇගේ සිනමාකෘතියක් අපි මෙවර ප්‍රදර්ශනය කරනවා. ඒකෙදී ඇය ඇගේ ප්‍රණාමය පුද කරන්නෙ ඇගේ සැමියාට. ඔහුත් සිනමාකරුවෙක්ග ඔවුන් දෙදෙනාගේ සිනමාව හා දෙදෙනාගේ සම්බන්ධය දෙස බලන චිත්‍රපටියක් මේක. ස්ත්‍රියක් කියන්නෙ පුරුෂ විරෝධී චරිතයක් නෙවෙයි. ස්ත්‍රී විරෝධී ප්‍රචණ්ඩත්වය කියන්නෙ මොකක්ද. ඇත්තටම අපිම කොච්චර ප්‍රචණ්ඩකාරී විදියට හැසිරෙනවාද. සමාජයේ ප්‍ර.මනය කියන්නෙ මොකක්ද. හුදෙක් පුරුෂයාගේ ප්‍රගමනය විතරක්ද සමාජ ප්‍රගමනය කියන්නෙ. නැත්නම් සමස්ථ වර්ගයාගේම ප්‍ර.මනයද. කාන්තාවගේ මානසික තත්වය ඊළඟ පරම්පරාවට බලපාන්නෙ කොහොමද. අම්මා මානසික ලෙඩෙක්නම් ගෙදර ඉන්න දරුවන්ට වෙන්නෙ මොකක්ද. අපි සමාජයක් විදියට මේවා ගැන බරපතල විදියට සාකච්ඡා කරන්නෙ නැහැ. මේ ගැන සාකච්ඡා කළාම අපට ලේබල් එකක් .හනවා සමතැන ඉල්ලනවා කියලා. අපි කතාකරන්නෙ සමාජයේ විමුක්තිය ගැන. 53්‍රක් වුණ කාන්තාවන්ගෙ විමුක්තිය නැත්නම් සමාජයට විමුක්තියක් තියෙනවාද. මේ වගේ ප්‍රශ්ණ ගොඩක් අපි කතාකරන්න ඕනෑ. මේ සිනමා උළෙල ඒ වගේ සංවාදයකට හොඳ අවස්ථාවක්ග අපි මේ සිනමා උළෙලේදී තිරගත කරනවා ලීචස්’ කියලා ඉන්දීය චිත්‍රපටියක්. මේක කන්‍යාභාවය පිළිබඳ කතාකරන සිනමා උළෙලක් අන්ඩර් කන්ස්ට්‍රක්ෂන්’ කියන බංග්ලාදේශ චිත්‍රපටියත් මේ මාතෘකා කතාකරන වැදගත් චිත්‍රපටියක්ග
ලංකාවේ සිනමාවට කාන්තා අධ්‍යක්ෂවරියන්ගේ දායකත්වය මොනවගේද?
රිදී තිරයේ හැමදාම කාන්තා නියෝජනය විදියට තිබුණේ කතානායිකාවන්ග ඒක අනෙක් පැත්තට ගිය මොහොත තමයි රෝහිණී ජයකොඩි වගේ අය සිනමා අධ්‍යක්ෂණයට ආවා. මාලිනී ෆොන්සේකාත් අධ්‍යක්ෂණයට ආවා. සුමිත්‍රා පීරිස් මහත්මිය තමයි සිනමාවේ තාක්ෂණය හොඳින් දන්න කෙනෙක් විදියට සිනමාවට ආවේ. ඇය සංස්කාරකවරියක් විදියට චිත්‍රපටිවල අනෙකුත් අං.වලට ඇවිල්ලා අධ්‍යක්ෂණයට යොමුවුණ කෙනෙක්ග සුමිත්‍රාගේ සිනමාවයි ඉනෝකාගේ සිනමාවයි වෙනස්ග මේ වෙද්දී ලංකාවේ කෙටි චිත්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරියන් බොහෝ දෙනෙක් ඉන්නවා. කොහොම වුණත් කාන්තාවන් චිත්‍රපටි කරද්දීල ඒ සියළුමදෙනාගෙන් ස්ත්‍රීවාදී නිර්මාණ බලාපොරොත්තු වෙන්න ඕනෑ නැහැ. ලංකාවේදී මාලිනී ෆොන්සේකා නිර්මාණය කරපු චිත්‍රපටි සහ ඉනෝකා සත්‍යාං.නී නිර්මාණය කරපු චිත්‍රපටි වෙනස්ග පිරිමි අධ්‍යක්ෂවරුන් විවිධ නිර්මාණ කරනවානම්ල කාන්තාව ස්ත්‍රීන් ගැන නිර්මාණ කරන්න ඕනෑම නැහැ.
බොහෝවිට මෙවැනි උළෙලවල්වල දකින්න ලැබෙන්නේ කලාත්මක සිනමාකෘති. එහෙත් හොලිවුඩයේ මෙන්ම ඉන්දියාවේත් බ්ලොක්බස්ටර් චිත්‍රපටි නිර්මාණය කරපු කාන්තාවන් ඉන්නවා නේද?
අපි මේ උළෙලේ පෙන්වනවාිවොන්ඩර්වුමන්’ කියන හොලිවුඩ් චිත්‍රපටිය. ඒකට හේතුව තමයි සිනමා කර්මාන්තය කියන එක ඇතුලේ කාන්තාවන්ට තැනක් නැහැ. ඒ ක්ෂේත්‍රය ඇතුලේත් කාන්තාවට අර.ලයක් කරන්න සිද්ධවෙනවා. හොලිවුඩ් ස්ටුඩියෝ ඇතුළේ පිරිමි සිනමාකරුවෙක්ට ලැබෙන මුදලම කාන්තා සිනමාකාරියකට වෙන්වෙන්නෙ නැහැ. දැන් හොලිවුඩයේ සුපිරි වීරයො ඉන්නෙ. එහෙම ලෝකයකට සුපිරි වීරවරියක් රැ.ත් චිත්‍රපටියක් කාන්තාවක් විසින් කරනවා. මේක කාන්තා සිනමා උළෙලකදී මාක් කරන්න ඕනෑ. ඒ අනුව .ත්තාම මේ සිනමා උළෙලේ තියෙන නිර්මාණවල කැමරාව පිටිපස්සෙ ඉන්නේ කාන්තාවන් වීම තමයි විශේෂත්වය.
කැමරාව පසුපස කාන්තාවක් සිටීම නිසා සිනමාකෘතියට කලාත්මක වශයෙන් විශේෂ වටිනාකමක් එකතු වෙනවාද?
සමහරවිට අපි කියනවා කඳ ස්ත්‍රී වුණාට ඔළුව පිරිමි වෙන්න පුළුවන්ග ඒත් සිනමාකාරියක් විදියට මගේ අත්දැකීම තමයි බොහෝවිට කැමරාව පිහිටුවන තැන සම්බන්ධයෙන් ලොකු අරගලයක් කරන්න වුණ බව. මම සිනමාවට ආවෙ අවුරුදු 17 දී. බොහෝවිට මම කැමරාව පිහිටුවන කෝණයට යනකොට හැමදාම පිරිමින් එක්ක අර.ලයක් තිබුණා. ඒ කියන්නෙ මම දකින විදියට නෙවෙයි තව කෙනෙක් දකින්නෙ. සුමිත්‍රා පීරිස් මහත්මිය බොහෝවිට සුන්දර රූපරාමු නිර්මාණය කළා. තවත් සිනමාකාරියෙක් ඊට වෙනස්ග පිරිමියෙක් කාන්තාවක් රූප.ත කරද්දී කැමරාව පහළ කෝණයකට ගෙනියන්න පුළුවන්ග බොහෝවිට කාන්තාවගේ ලිංගිකත්වය උලුප්පන්න පුළුවන්ග කාන්තාවක් එහෙම නොකරන්න ඉඩ තියෙනවා. ඒ වගේම සිනමාකෘතියේ රිද්මයත් එකිනෙකට වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. අපි කතාකරනවා ස්ථාපිත ආදර්ශ හෙවත් ස්ටීරියෝටයිප් ගැන. කාන්තාව ගැන ස්ථාපිත ආදර්ශ තියෙනවා. ඒවා සම්බන්ධයෙන් ස්ත්‍රී නිර්මාණකාරියක් වෙනස් විදියට හිතන්න ඉඩ තියෙනවා.
ඔබ ජනප්‍රිය සිනමාවේ කාන්තාවන්ට ලැබෙන සීමිත ඉඩ ගැන කතාකළා..
ලෝකයේ ස්ත්‍රීවාදී විචාරය බිහිවෙන්න ප්‍රධාන හේතුවක් වුණේ ඒ කාලයෙ ජනප්‍රිය වෙලා තිබුණු බටහිර ගොපළු චිත්‍රපටි. අශ්වයා පිට නැඟිලා එන පිරිමි වීරයෙක් විසින්ල මුල්ලක අසරණ වෙලා අඬමින් ඉන්න කාන්තාවන්ව බේරා.න්න සිද්ධවුණා. ඔවුන් තමන්ගෙ ජීවිත පිළිබඳ තීරණ නොගෙන පිටින් අශ්වයා පිටින් පිරිමියෙක් එනතුරු බලා සිටියා. බලය හැමදාම තිබුණේ වෙන තැනක. තමන්ගෙ ජීවිතවලට එන අභියෝ. වලට පෙරළා අභියෝ. කරන්න බැරිද කියන එක ස්ත්‍රීවාදී විචාරයේදී කතාකළා. කොහොම වුණත් අදටත් සිනමාවට මේ සමබරතාවය ගෙනෙන්න බැරිවෙලා තියෙනවා. අදටත් දැවැන්ත වියදමක් දරන චිත්‍රපටි කරන්නට බාරදෙන්නේ පිරිමින්ට. මට මතකයි 1997 කත්මන්ඩු නුවර වාර්තා චිත්‍රපටි උළෙලට මම සහභාගී වුණා. මම ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙලවල කාන්තාවන් අතොළොස්සක් තමයි දැකලා තිබුණෙ. ඒත් කත්මණ්ඩුවල වාර්තා චිත්‍රපටි උළෙලට කාන්තාවන් බහුතරයක් හිටියා. මොකද ඒක වාර්තා චිත්‍රපටි උළෙලක්ග මට මතකයි එක්තරා අවස්ථාවක ජාතික චිත්‍රපටි සංස්ථාවේ චිත්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරුන්ගේ නාමාවලියේ චිත්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරියක් විදියට මගේ නම තිබුණු හින්දා කෙනෙක් අහලා තිබුණා අනෝමා චිත්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරියක්ද කියලා. මේකට පිළිතුරු දුන්න කෙනා කියනවා ඔබ හරිල ඇය සිනමා අධ්‍යක්ෂවරියක් නෙවෙයි. ඇය වාර්තා චිත්‍රපටි අධ්‍යක්ෂවරියක් කියලා. ඒත් ඇත්තටම හැමෝම සිනමාකරුවන්ග වාර්තා චිත්‍රපටි කියන එක හැමතිස්සේම අඩු වියදම්ල කාලයක් .තවෙන වැඩක් විදියට පිළිඅරගෙන තියෙනවා. ඒ නිසා දැවැන්ත නිෂ්පාදන සමා.ම්වල මුල්‍යාධාර අහිමි කාන්තාවන් වාර්තා චිත්‍රපටි ක්ෂේත්‍රයට යොමුවෙනවා. වාර්තා සිනමාව වෙනුවෙන් විශාල කාලයක් වැය කරන්න සිද්ධවෙනවා. ඒ ශ්‍රමයට නිසි ඇ.යීමක් හිමිවෙන්නේ නැති තත්වයක් තියෙනවා.
මේක සමාජ ආකල්ප පිළිබඳ කාරණාවක්ග මේ වෙද්දීත් ඔස්කාර් සම්මාන උළෙලේ හොඳම අධ්‍යක්ෂකට හිමි සම්මානය කාන්තාවකට ලැබිලා තියෙන්නෙ එක් වතාවක් විතරයි. ඉන්දියාවේත් ඔය තත්වය තියෙනවා. මගෙන් ඇහුවොත් මේක සිනමාවේ ප්‍රශ්ණයක්ද කියලාල මම කියන්නේ නැහැ කියලා. මේක සමාජයේ ප්‍රශ්ණයක්ග මට උදාහරණයක් තියෙනවා. මම එක් අවස්ථාවක 2002 ඒ9 පාර ඇරිලා වන්නියේ චිත්‍රපටියක් කරමින් හිටියා. ඒ වෙලාවෙ ඉතාම පුහුණු කාන්තාවක් හිටියා. ඇයට ඕනෑම මෝටරයක් අලුත්වැඩියා කිරීමේ හැකියාව තිබුණා. ඒත් ඇයට ලැබෙන්නේ මහන මැෂින් විතරයි කියලා ඇය කිව්වා. මේක දකුණේත් මෙහෙමයි. මම දකුණේ ගරාජ් ගණනාවකට ගියා. එක් ගරාජ් හිමිකරුවෙක් කිව්වා තමන්ට කාන්තා මැකෑනික් කෙනෙක්ව වැඩට ගන්න පුළුවන්. ඒත් මෙතැනට එන වාහන හිමිකරුවන් තමන්ගෙ වාහනය අලුත්වැඩියා කිරීම කාන්තාවකට බාරදීලා යන්න කැමති නැහැ කියලා. මේක සිනමාවට සීමාවුණ ආකල්පයක් නෙවෙයි.
ඒ අතින් ගත්තාම කාන්තාවට සිනමාව කියන්නේ අරගලයක් නේද?
සිනමා අධ්‍යාපනයල රැකියාවක් ලබාගැනීමල පුහුණුව ලබාගැනීමල තමන්ට නිෂ්පාදන පිරිවැය ලබාගැනීම ඇතුළු අරගල ගණනාවක යෙදෙන්න කාන්තාවකට සිද්ධවෙනවා. මම අවුරුදු 17 දී පළවැනි චිත්‍රපටිය කළේ. මට තිබුණු පළවැනි අර.ලය චිත්‍රපටි ක්ෂේත්‍රයේ එකක් නෙවෙයි. පවුල ඇතුලේ අරගලයක් තිබුණා. සිනමාකාරියක් වෙන්න කැමති බව කීවාම ගේ ඇතුලේ අරගලයක් තියෙනවා. ඒක ජයගත්තාම ප්‍රේම සම්බන්ධතා ඇතුලෙ අරගලයක් තියෙනවා. මේවා තමයි කාන්තාවන්ට තියෙන අභියෝග. විවාහයන් ඇතුලෙත් අරගලයක් කරන්න වෙනවා. මට දරුවෙක් ඉන්නවා. මම දරුවාව අරගෙන වැඩකළා. ඒත් හැමෝටම ඒක කරන්න බෑ.
