අපි ලංකාවට අයිතිත් නෑ ඉන්දියාවට අයිතිත් නෑ

ආන්ඩවන් කට්ටලෙයි නම් 2016 දී තිරගත වූ අතිශය ජනප්‍රිය දෙමළ චිත්‍රපටිය ලංකාව එක්ක දැඩිව සම්බන්ධ වුණ චිත්‍රපටියක්. ඒ චිත්‍රපටියට සංගීතය කළ සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයා වන ක්‍රිෂ්ණ කුමාර් ප්‍රසන්න විතානගේගේ අවසන් චිත්‍රපටි දෙකේම සංගීත අධ්‍යක්ෂවරයා වුණා. ඊට අමතරව ආන්ඩවන් කට්ටලෙයි චිත්‍රපටිය නිර්මාණය වී තිබුණේ ලංකාවේ දේශපාලන සරණාගතයන්ට සම්බන්ධ තේමාවක් සමගයි.
ඉන්දියාවේ දිළිඳු ගම්මානයක මිතුරන් දෙදෙනෙක් වන ගාන්ධි සහ පාණ්ඩි ශ්‍රී ලාංකික සරණාතයන් ලෙස පෙනී සිටිමින් ලන්ඩනයට පලා යන්නට ගන්නා උත්සාහයක් තමයි ආන්ඩවන් කට්ටලෙයි චිත්‍රපටියේ තේමාව. ව්‍යාජ ලියකියවිලි හදාගෙන ධනවත් ඉන්දියානු සංචාරකයන් දෙදෙනෙක් මෙන් ලන්ඩනයට යෑමටත්, ලන්ඩනයට ගොඩබැස්සාට පසුව සියලු ලියකියවිලි විනාශ කොට, ලාංකික සරණාගතයන් මෙන් ලන්ඩනයේ සරණාගත තත්වය ඉල්ලා සිටීමටත් ඒ අනුව ගාන්ධි හා පාණ්ඩි උත්සාහ ගන්නවා.
එහෙත් ඉන්දියාවෙන් ලන්ඩනයට යන්නට අවශ්‍ය ව්‍යාජ ලියකියවිලි තනා දෙන බ්‍රෝකර්වරයා ළඟ සේවය කරන කතාකිරීමට නොහැකි නේසන් නම් සේවකයෙකු සිටිනවා. චිත්‍රපටිය මැදදී ගාන්ධි සහ පාණ්ඩි දැනගන්නවා නේසන් සැබැවින්ම කතාකළ නොහැකි කෙනෙක් නොවන විත්තිය. නේසන්ට කතාකළ හැකියි. එහෙත් ඔහු ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ජාතිකයෙක්. ඉන්දියානු දෙමළවලට වඩා ලාංකික දෙමළ භාෂාව වෙනස්. ඔහුව හසුවුවහොත් ඉන්දියානු පොලීසිය විසින් අත්අඩංගුවට ගැනීමට ඉඩ තියෙනවා.
නේසන් ආන්ඩවන් කට්ටලෙයි චිත්‍රපටියේ ප්‍රධාන චරිතය නොවෙයි. එහෙත් චිත්‍රපටියේ අනුතේමාවක් ලෙස නේසන්ගේ සංවේදී කතාව ඉදිරියට එනවා. දෙමළ සිනමාවේදී ලාංකීය දෙමළ සරණාගතයන්ගේ චරිත හමුවෙන එකම අවස්ථාව මෙය නොවෙයි. කමල් හසන් රඟපෑ අනර්ඝ සිනමාකෘතියක් වන ‘තෙනාලි’ චිත්‍රපටියේ ප්‍රධාන චරිතයත්, බාලා අධ්‍යක්ෂණය කොට සූරියා රඟපෑ ‘නන්දා’ චිත්‍රපටියේ ප්‍රධාන කාන්තා චරිතයත් ලංකාවෙන් ඉන්දියාවට ගිය සරණාගතයන්. ඊට අමතරව මනි රත්නම්ගේ ‘කන්නතිල් මුත්තමිටාල්’ චිත්‍රපටිය ලංකාවේ සරණාගතයන් තේමා කරගත්, ලංකාවම කේන්ද්‍ර කරගත් චිත්‍රපටියක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි. මෙලෙස ලංකාවෙන් තමිල්නාඩුවට ගිය සරණාගතයන්ගේ කතාන්දර සියල්ලම පාහේ වේදනාවෙන් පිරුණු කතාන්දර. සිනමාවේත් ඒ තත්වය එලෙසමයි. සැබෑ ලෝකයේදීත් එලෙසමයි.
100,000කට අධික ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ වැසියන් පිරිසක් යුද්ධය පැවති මුල්ම කාලය හෙවත් 1983 සිට 1987 අතර කාලයේදී ලංකාවෙන් ඉන්දියාවට සංක්‍රමණය වී තිබෙනවා. එලෙස මුලින්ම සංක්‍රමණය වූ පවුල්වලට තමිල්නාඩුවේ පමණක් කඳවුරු 109 ක් නිර්මාණය කර දී තිබෙනවා. තවමත් සරණාගතයන් 60,000 කගේ පමණ නිවාස එලෙස පවතිනවා. යුද්ධය විසින් අවතැන් කළ ශ්‍රී ලාංකිකයන් වන ඔවුන් අදටත්, දෙලොවක් අතර අතිශය පීඩිත ජීවිත ගත කරනවා. ඔවුන් නැවත ලංකාවට ගෙනඒමටවත්, නැවත ලංකාවේ ජීවිත නිර්මාණය කර දීමටවත්, අඩු තරමේ ඉන්දියාවේ සාධාරණ ජීවිතයක් ගත කිරීමටවත් අවස්ථාව හිමිව නැහැ.
ඔවුන් ජීවත්වෙන්නේ අවතැන් කඳවුරු මෙන් එකිනෙකට ළඟින් නිර්මාණය කළ නිවාසවල. ඉතාම අඩු පහසුකම් හා අඩු ආරක්ෂාව යටතේ. එකිනෙකට යාවුණ නිවාසවල බිත්ති ලෙස පාවිච්චි වෙන්නේ තහඩු. ඉන්දියානු සරණාගතයන්ට ඉන්දීය රජය සහනාධාරයක් ලබාදෙනවා. ඒ හාල් කිලෝ 20යි. පවුලේ 10ක් සිටියත් ලැබෙන්නේ කිලෝ 20ක් පමණයි. වැඩිහිටියෙකුට ඉන්දීය රුපියල් 1000ක්, තරුණ කෙනෙකුට ඉන්දීය රුපියල් 750ක්ද, ළමයෙකුට ඉන්දීය රුපියල් 450ක්ද ඉන්දියානු රජයෙන් ගෙවනවා. කඳවුරුවල සිටිනා සෑම ළමයෙකුටම 12 ශ්‍රේණිය තෙක් ඉන්දියානු රජය නොමිලේ අධ්‍යාපනය දෙනවා. ඒත් ඒ ඉතා අඩු පහසුකම් සහිත පාසල්වල.
ඉන්දියාවේ ‘හින්දු’ පුවත්පත විසින් මෑත කාලයේදී එවැනි සරණාගත ශ්‍රී ලාංකිකයන් මුණගැසී කතාබහ කර තිබුණා. ‘අරුල්’ යන නාමයෙන් පෙනී සිටි අයෙක් තම අත්දැකීම් හෙළිකර තිබුණේ මේ විදියට.
‘මට වයස අවුරුදු 30 ක් දැන්. ලංකාව අත්හැරලා ඉන්දියාවට එන එක හිතපු තරම් පහසු වුණේ නැහැ. ඒත් මම ලංකාවේ ඉන්නවා නම් මගේ සහ මගේ පවුලේ අයගේ ජීවිතයට අවදානමක් තිබුණා. ඒ වෙනකොටත් මට දුවලා තුන්දෙනෙක් හිටියා. 1998 දී මම දෙපාරක් හිතන්නේ නැතිව බෝට්ටුවක නැගලා ඉන්දියාවට ආවා.’
අරුල් ඉන්දියාවට ගියේ සුවපහසුව සොයාගන්නට නොවෙයි. ජීවිතය බේරාගන්නට. වසර 18ක් පණ ගැටගසාගන්නට ඔහුට හැකිව තිබුණා. එහෙත් ජීවිතය කියන්නේ පණගැටගසාගැනීම පමණක් නොවෙයි. ඒ අර්ථයෙන් ඔහුට ඒ වසර 18 තිස්සේම ජීවත්වෙන්නට හැකිව තිබුණ් නැහැ.
‘අපි අපේ රටටත් දැන් පිටරැටියන් වෙලා. ඉන්දියාවටත් අපි පිටරැටියන්. පොලිසිය ඕනෑ විදියට තමයි අපි ජීවත් වෙන්න ඕනෑ. උදාහරණයක් විදියට කිව්වොත් ගුම්මිඩිපූනඩි කඳවුරේ පිරිමි ළමයෙක් සියදිවිනසා ගත්තා. මෝහන් කියලා තවත් පිරිමි ළමයෙක්ව පාලීකරනයි පොලීසියේදී මරලා දාලා තිබුණා. ඒ මරණයට අද වෙනකම් කිසිම පරීක්ෂණයක් පැවැත්තුවේ නැහැ.’ ඉන්දියානු රජයෙන් පුරවැසියෙකුට ලැබෙන පහසුකම් ලාංකික සරණාගතයන්ට ලැබෙන්නේ නැහැ. කම්කරු අයිතිවාසිකම් හෝ අධ්‍යාපන සෞඛ්‍ය අයිතිවාසිකම් ප්‍රමාණවත් ලෙස හිමිවෙන්නේ නැහැ. ඉතා අඩු පහසුකම් ඇති රජයේ පාසල්වල අධ්‍යාපනය ලැබෙන්නේ. ඒ වගේම අපරාධවලට යුක්තිය ඉටු වෙන්නේත් නැහැ.’
‘සමහර වෙලාවට මම හිතන්නේ අපි ජීවිතේ කරපු ලොකුම මෝඩකම තමයි ඉන්දියාව ආ එක කියලා. මාසෙකට ජීවත් වෙන්න රුපියල් 1000ක් මදි. දැන් මෙහේ අපි ගෙවන ජීවිත අපි ලංකාවේ යුද කලාපයේ ගෙවපු ජීවිතවලට වඩා දරුණුයි.’ මල්ලිකා නම් කාන්තාව ඇගේ අත්දැකීම් විස්තර කරන්නේ ඒ විදියට.
‘මෙහේ ඕනෑ තරම් සරණාගතයෝ ඉන්නවා පරම්පරා තුනක් දැකපු අය. මේ ජීවත්වෙන හැම කෙනාම කරන්නේ ඉගෙනගෙන ඉවරවුණ ගමන් මොකක් හරි කූලී වැඩක් කරලා තම තමන්ගේ පවුල්වලට ජීවත්වෙන්න එදාවේල හම්බ කරන එක. ඒ කාටවත් කිසිම නීත්‍යනුකූල ලියැවිල්ලක් නැහැ. ඒ නිසාම මිනිස්සු කැමති නැහැ අපිට ස්ථීර රස්සාවක් දෙන්න.” එසේ කියන්නේ දුරයි නම් සරණාගත ශ්‍රී ලාංකිකයා්.
කඳවුරුවල සිටින සරණාගතයන්ට හරි අනන්‍යතාවක්ද නැහැ. ඒ නිසාම සාමාන්‍ය මිනිස් අයිතිවාසිකම් රැසක් ඔවුනට අහිමියි.
“මම අවුරුදු 06ක් තිස්සේ ඉන්දියාවේ වැඩ කළා. කර්මාන්ත ශාලා කිහිපයකම වැඩකළා. එයාලා මට මාස ගණන් වැටුප් ගෙව්වේ නැහැ. මගෙන් සෑහෙන්න වැඩ ගත්තා. මගේ වැටුප ඉල්ලනකොට කිව්වේ අවශ්‍ය ලියකියවිලි නැතිව, බැංකු ගිණුමක්වත් නැතිව එයාලාට මට ගෙවීම් කරන්න බැරි බව. මම සරණාගතයෙක් නිසා මට ඒ ලියකියවිලි හදාගන්න බැහැ. මොන රටේද කියලා තියෙන්නේ සරණාගතයෝ රස්සාවල් කළාම එයාලාට ගෙවන්න එපා කියලා. සිද්ධවුණ අසාධාරණය ගැන පොලිසියේ පැමිණිලි කරන්න ගියාම එයාලා මගේ පැමිණිල්ල භාරගත්තේ නැහැ.” මහේෂ් තමන්ගේ අත්දැකීම් විස්තර කරන්නේ ඒ විදියට. එම රැවටීම් නිසාම මහේෂ් තමන්ගේ දිවිහානි කරගන්නටද උත්සාහ කර තිබෙනවා.
“හිටපු මහ ඇමතිනී ජයලලිතා ජයරාම් ප්‍රාන්ත මැතිවරණය වෙලාවේ පොරොන්දු වුණේ අපිට ශ්‍රී ලංකාවෙයි, ඉන්දියාවෙයි ද්විත්ව පුරවැසිභාවය අරන් දෙන්නම් කියලා. ඒ වෙලාවේ අපි ලොකු බලාපොරොත්තුවක හිටියේ. ඒත් පස්සේ තමයි අපිට තේරුණේ ඒ පොරොන්දුව දේශපාලන විජ්ජාවක් කියලා. අපේ තත්ත්වය දැන් බල්ලාට වැටිලා. ඒ විධියට තමයි දේශපාලනඥයෝ අපි ගැන හිතාගෙන ඉන්නේ. එයාලාගෙන් අපිට කිසිම සහයෝගයක් නැහැ. අපිට හිතෙන්නේ අපි සත්ව ගොවිපලක ගාල් කරලා ඉන්න සත්තු වගේ කියලා.” ඔවුන් එලෙස කියන්නේ ලංකාවෙනුත්, ඉන්දියාවෙනුත් ඔවුන් දෙසට ප්‍රමාණවත් අවධානයක් යොමු නොකරන පසුබිමක.
මෙලෙස ඉන්දියාවට ගිය පවුල්වලට නැවත ලංකාවට පැමිණීමද ලෙහෙසි තෝරාගැනීමක් නොවෙයි. ලංකාවට එනවා නම් ඔවුන්ගේ හැටියට දැවැන්ත මුදලක් එකතු කරගන්නට සිද්ධවෙනවා. ගුවන් ටිකට්පත් වෙන් කරගන්නට සිද්ධවෙනවා. එලෙස ලංකාවට ආ පසුව ඔවුන්ට මුහුණදෙන්නට සිදුවෙන්නේ නැවතත් දැවැන්ත ප්‍රශ්න කන්දරාවකට. එලෙස ලංකාවට පැමිණි අයටත් දැවැන්ත ජීවත්වීමේ අරගලයකට මුහුණදෙන්නට සිදුව තිබෙනවා. කිලිනොච්චියේ භාරතීපුරම් ආදි ප්‍රදේශවලට ගොස් එවැනි පුද්ගලයන් මුණගැසුණු අපට, ඒ අරගලය සියැසින්ම දැකගන්නට හැකිවුණා. එලෙස ලංකාවට පැමිණි අය කියන්නේත්, ඉන්දියාවේ සිටියා නම් වඩා යහපත්යැයි සිතෙන බව.
ඉන්දියාවේ අවතැන්ව සිට, ලංකාවට පැමිණි සරණාගතයන් විශාල පිරිසක් මුණගැසීමෙන් පසුව අප අවබෝධ කරගත් කටුක සත්‍යයක් තමයි, මෙලෙස ඉන්දියාවට ගිය අය අතර සැලකිය යුතු තරම් කඳුරට දෙමළ ජනතාව එනම්, වසර 100කට පමණ පෙර ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට පැමිණි අය සිටීම. ලංකාවේ දිළිඳු කම්කරුවන් වූ ඔවුන්ට ජාතිවාදී කෝලාහල මැද උතුරට යන්න සිදුව තිබුණා. කිලිනොච්චිය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශවල පදිංචිවෙන්නට සිද්ධවුණා. පවුල්වලට පාරම්පරිකව හිමිවූ රන් භාණ්ඩ ආදිය උගස්කොට, බටහිර රටකට පැනයන්නට තරම් ධනයක් එවැනි පවුල්වලට තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා ජීවිත අවදානම මැද, කැලෑ මැද්දෙන් පයින්ම ගොස්, බෝට්ටුවකින් ඉන්දියාවට පලායෑම හෝ ලංකාවේ යුද්ධයට මැදිවීම ඔවුන්ට ඉතිරිව තිබුණු විසඳුම වුණා.
මේ සියලුදෙනාම ඉන්දියාවටත්, ශ්‍රී ලංකාවටත් අමතක වී තිබෙනවා. ලංකාවේ දෙමළ මාධ්‍යවලටත් අමතක වී තිබෙනවා. ඒ නිසාම ඔවුන් අත්හරින ලද මිනිසුන් කොටසක් ලෙස සලකන්නට සිදුවෙනවා. ඉඳහිට ආන්ඩවන් කට්ටලෙයි හෝ තෙනාලි වැනි චිත්‍රපටියකින් ඔවුන්ව මුණගැසේවි. නැතිනම් මෙවැනි සටහනකින් මුණගැසේවි.■