වත්මන් අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇමෙරිකානු රජය සමඟ රටටම නොදන්වා අත්සන් කර තිබෙන සැඟවුණු ගිවිසුමක් ගැන පෙබරවාරි 03 වැනි ඉරිදා දිවයින පුවත්පතට ලිපියක් ලියූ, සරත් වීරසේකර මහතා ‘හෙළිදරව්’ කර තිබුණි. ‘රටටම හොරෙන් ඇමෙරිකාව සමග අත්සන් කළ ගිවිසුම මෙන්න’ ලිපියේ මාතෘකාව විය. පසුගිය සතියේ ශ්‍රී ලංකාවට ඇමෙරිකානු මිලිටරි ආයතනවලට අයත් භාණ්ඩ තොගයක් ගෙනැවිත් තිබුණේ ඒ ගිවිසුම අනුව යැයි ඒ ලිපියෙහි සඳහන්ව තිබුණි.
මහා හෙළිදරව්වක් ලෙස ඉස්මතු කළා වුව, එවැනි ගිවිසුමක් ඇතැයි බුද්ධිමත් පාඨකයෙකුට පහසුවෙන් තේරුම්ගැන්වීමට අවශ්‍ය වෙන මූලාශ්‍ර කිසිවක් ඒ ලිපියෙහි සඳහන්ව තිබුණේ නැත. කොතැනකවත් ඒ ගිවිසුම අත්සන් කළේ කවදාද, කා සමගද, ගිවිසුමේ කොන්දේසි මොනවාද යන්න සඳහන් වී තිබුණේ නැත. මෙවැනි ගිවිසුම්වලට නමක් තිබිය යුතුය. එවැනි නමක් සඳහන්ව තිබුණේද නැත. ඒ වෙනුවට, සැඟවුණු ගිවිසුමේ කොන්දේසි යැයි සඳහන් කරමින් කොන්දේසි රැසක් සඳහන් කර තිබුණි.
ඉහත කී අත්‍යවශ්‍ය තොරතුරු සරත් වීරසේකරගේ ලිපියට ඇතුළු නොවීම පුදුමයට කාරණයක් නොවේ. ඒ එවැනි ගිවිසුමක් නොමැති නිසාය. ඇමෙරිකාව ශ්‍රී ලංකාව සමග කරන මිලිටරි කටයුතු සඳහා පාවිච්චි කරන ගිවිසුම කිසිවෙකු හංගාගෙන සිටින එකක් නොවේ. ඒ ගිවිසුම ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ නිල වෙබ් අඩවියෙන් බාගත කළ හැකිය. ඇමෙරිකානු හමුදාව සහ ශ්‍රී ලංකාවේ හමුදාව අතර වසර 12ක් තිස්සේ එම ගිවිසුම අනුව කටයුතු සිදුව තිබෙන්නේය. වසර 12ක් තිස්සේ ඇමෙරිකානු හමුදාව ශ්‍රී ලංකාවේ දේශසීමාවට එම ගිවිසුම පාවිච්චි කරමින් ඇතුළු වී තිබෙන්නේය. ඒ විවිධ මිලිටරි කටයුතු සඳහාය.
සරත් වීරසේකරලා අපට නොපෙනෙන, නමක් නොමැති ගිවිසුමක් ගැන කියන්නේ ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ නිල වෙබ් අඩවියෙහි තිබෙන සැබෑ ගිවිසුම යටපත් කිරීමටය. සැබෑ ගිවිසුම යටපත් කරන්නේ, ඒ ගිවිසුම ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ හිටපු ලේකම් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ සහ ශ්‍රී ලංකාවේ හිටපු ඇමෙරිකානු තානාපති රොබට් ඕ බ්ලේක් අතර 2007 මාර්තු 05 වැනිදා අත්සන් කළ එකක් වන නිසාය. ‘ඇක්විසිෂන් ඇන්ඞ් බෝඩර් සර්විසස් ඇග්‍රීමන්ට්’ හෙවත් ‘ඇක්සා’ ගිවිසුම යන්න එම ගිවිසුමෙහි නාමය වෙයි.
සැඟවුණු ගිවිසුම
සරත් වීරසේකර කියන, අප නොදන්නා, ගිවිසුමෙහි කොන්දේසි කිහිපයක් ඔහු විසින් පෙන්වා ඇත. ඇමෙරිකන් සෙබළුන්ට අවශ්‍ය පරිදි නිල ඇඳුම් ඇඳගෙන රට තුළ කටයුතු කිරීමට අවසර දීම, ඒ පුද්ගලයන් අමෙරිකානු අපරාධ නීතියට පමණක් යටත් වීම, මෙම පුද්ගලයන් ලංකාවට ගෙන එන සියලු භාණ්ඩ කිසිදු රේගු පරීක්ෂාවකින් තොරව සහ කිසිම බදු ගෙවීමකින් තොරව රැගෙන ආ යුතු වීම ආදි කොන්දේසි රැසක් පිළිබඳව ඒ ගිවිසුමෙහි සඳහන්ව ඇත. ලිපියෙහි සඳහන්වන සියලු කොන්දේසිවල සඳහන්ව ඇත්තේ ශ්‍රී ලංකාවේ රජයේ ස්වාධීනත්වය අහිමිවන බව හැඟවෙන කරුණුය. ඇමෙරිකානු හමුදාවට හිතුමතේ ලංකාවේ දේශසීමාවට ඇතුළුවිය හැකි බව හැඟවෙන කරුණුය. ඇමෙරිකානු හමුදාවට ඕනෑම ආයුධයක් රැගෙන ආ හැකි බව හැඟවෙන කරුණුය. බිය මැවෙන කරුණුය. මෙවැනි ගිවිසුමක් අත්සන් කරන්නට පදනම කුමක්දැ’යි සඳහන්ව නැත.
සැබෑ ගිවිසුම
එහෙත් සැබෑ ගිවිසුම වන ඇක්සා ගිවිසුම ශ්‍රී ලංකාව සහ ඇමෙරිකාව අතර පමණක් අත්සන් කළ ගිවිසුමක් නොවේ. එම ගිවිසුම සඳහා පදනමක් ඇත. ඇමෙරිකානු හමුදාව ලෝකයේ කටයුතුවලට මැදිහත්වීම ලෝක යුද්ධ සමයේ පටන් සිදුවිය. ලෝකයේ මිලිටරි කටයුතු සඳහා ඇමෙරිකාව මැදිහත්වීම නරක කාරණයක් ලෙස දැකීමට අපි හුරුව සිටින්නෙමු. ඇමෙරිකානු මැදිහත්වීම් ගැන තිබෙන සැකය සාධාරණීකරණයට අවශ්‍ය සාධක සැබෑ ලෝකයේ තිබෙන්නේය. එසේ වුව සමස්තයක් ලෙස, ඇමෙරිකානු මැදිහත්වීම් සාධනීය ලෙස ගත හැකි අවස්ථා බොහෝය. සමස්තයක් ලෙස ඇමෙරිකානු මැදිහත්වීම් හොඳද, නරකද යන්න පිළිබඳව ඇමෙරිකාවටම තිබෙන මහා ප්‍රශ්නයට උත්තර සොයන්නට අපි මේ සටහන පාවිච්චි නොකරමු. කෙසේ වෙතත් ඇමෙරිකාව ලෝකයේ සාමය පවත්වාගෙන යෑම සඳහා, මිලිටරි මැදිහත්වීම් කරන බව රහසක් නොවේ.
ඒ වෙනුවෙන් ලෝකයේ රටවල් රැසක් සමඟ ඇමෙරිකාව ගිවිසුම් අත්සන් කර ඇත. ඇක්සා ගිවිසුම එලෙස ඇමෙරිකාව සමඟ රටවල් රැසක් අත්සන් කළ ගිවිසුමකි. නේටෝ ගිවිසුම ලෙස මෙය අතීතයේදී හැඳින්විය. මුලින්ම මේ ගිවිසුම අත්සන් කළේ නේටෝ සංවිධානයේ සාමාජික රටවල් සමගය. මේ ගිවිසුම්වල අරමුණ වී තිබුණේ ඇමෙරිකාව සහ තවත් රටක් අතර මිලිටරි අභ්‍යාස, මෙහෙයුම්, මිලිටරි පුහුණු, මිලිටරිමය ඉදිකිරීම් ආදි කටයුතුවලට අවශ්‍ය වන අමුද්‍රව්‍ය, භාණ්ඩ හා සේවා හුවමාරු කරගැනීමය. ඒ අනුව ඇක්සා ගිවිසුම රටවල් දෙකක් විසින් අත්සන් කළ පසුව, එක් රටක සිටින යුද හමුදාවට අනෙක් රටට ඇතුළු වී, යම් යම් කටයුතු කිරීමට අවස්ථාව ලැබෙයි.
ඇක්සා ගිවිසුම අනුව ලංකාවට ඇතුළුවීම හිතුමතේ කළ හැක්කක් නොවේ. ඒ සඳහා කොන්දේසි රැසක් තිබෙන්නේය. ගෙන ආ හැකි භාණ්ඩ සම්බන්ධයෙන්ද සීමා රැසක් පවතින්නේය. ගිවිසුමෙහි තුන්වැනි කොටසේ ඒ තොරතුරු සියල්ල ඇත.
ශ්‍රී ලංකාව සහ ඇමෙරිකාව යන දෙපාර්ශ්වයටම සමව බලපාන ආකාරයට එකිනෙකාට අවශ්‍ය වන අමුද්‍රව්‍ය, භාණ්ඩ හා සේවා සැපයීම සඳහා බව ගිවිසුමෙහි සඳහන්ය. ගිවිසුම බලපාන ආකාරය, ගෙන යා හැකි භාණ්ඩ වර්ග පිළිබඳව පැහැදිලිව විස්තර කර ඇත.
ඒ අනුව මෙම ගිවිසුම වලංගු වන්නේ ඒකාබද්ධ යුද අභ්‍යාස, පුහුණුවීම්, විවිධ සංවර්ධන කටයුතු, මෙහෙයුම් හෝ වෙනත් ඒකාබද්ධ වැඩකටයුතුවලදී එක් පාර්ශ්වයකට අවශ්‍ය වෙන අමුද්‍රව්‍ය, භාණ්ඩ හා සේවා අනෙක් පාර්ශ්වය වෙත ලබාදීම සඳහාය. මෙම ගිවිසුම යටතේ මිලිටරි මෙහෙයුම් සඳහා එලෙස අමුද්‍රව්‍ය, භාණ්ඩ හා සේවා සැපයීමෙන් පසුව එයට හිලව් ලෙස අනෙක් පාර්ශ්වයට මුදල් සැපයීම හෝ අනෙක් පාර්ශ්වයට භාණ්ඩ සැපයීම කළ හැකිය. ගිවිසුමෙහි සඳහන්ව ඇති පරිදි, මෙම ගිවිසුම යටතේ සිදුකරන හුවමාරු සියල්ල ඒ ඒ රටවල නීතිරීතිවලට යටත්ව සිදුවිය යුතුය.
අනෙක් අතට මෙම ගිවිසුම යටතේ ගෙන යා නොහැකි අමුද්‍රව්‍ය, භාණ්ඩ හා සේවා මොනවාද යන්න සඳහන්ව ඇත. ඒ අනුව ‘වෙපන් සිස්ටම්’ යටතට ගැනෙන ආයුධ මෙම ගිවිසුම යටතේ රැගෙන යා නොහැක. ඇමෙරිකානු මිලිටරි හැඳින්වීම්වලට අනුව ‘වෙපන් සිස්ටම්’ යටතට ගැනෙන්නේ පරීක්ෂණ මට්ටමේ පවතින ආයුධ වර්ග වේ.
ඊට අමතරව මේජර් එන්ඞ් අයිටම්ස් යනුවෙන් හඳුන්වන ලෝන්චර්, ටැංකි, ඇතැම් පැරෂුට් පද්ධති හා යුදමය වාහන ගෙන යා නොහැක. කෙසේ වෙතත් එදිනෙදා පාවිච්චි කරන ආයුධමය නොවන වාහන ගෙන යා හැකිය. ඊට අමතරව රටවල් දෙකෙන් එකක් විසින් තහනම් කළ උපකරණයක් හෝ අමුද්‍රව්‍යයක් රැගෙන යෑමද කළ නොහැකි බව ගිවිසුමෙහි සඳහන් කර ඇත. මිසයිල, නාවික බෝම්බ, ටෝපිඩෝ, න්‍යෂ්ටික ආයුධ, වෝර් හෙඞ් ආදි ආයුධ වර්ග රැසක්ද ගෙනයෑමට ගිවිසුමෙන් අවසර ලැබී නැත.
ගිවිසුම අනුව ගෙන යා හැක්කේ මොනවාද යන්නත් සඳහන් කර ඇත. ඒ අනුව යුද අභ්‍යාස සඳහා අවශ්‍ය වන ආහාර, ජලය, භට නවාතැන්, ගමනාගමනය, ඉන්ධන, ලිහිසි තෙල්, ඇඳුම්, සන්නිවේදන උපකරණ, වෛද්‍ය සේවා, තුවක්කු සහ උණ්ඩ, ගබඩා පහසුකම්, පුහුණු සේවා, පහසුකම් පරිහරණය, අමතර උපකරණ, නඩත්තු සේවා, වරාය සේවා ආදී වශයෙන් මෙම ගිවිසුමට ඇතුළත් වන සේවා පැහැදිලි කර ඇත.
ජාතික රේගු නීති අනුව භාණ්ඩ දේශසීමාවට ඇතුළු කරද්දී පරීක්ෂාවට ලක් කළ යුතු බව ගිවිසුමෙහි සඳහන්ය. මීට අමතරව මෙසේ භාණ්ඩ ගෙන යා හැකි අවස්ථා ගැන විධිමත් විස්තර රැසක් ගිවිසුමෙහි කොන්දේසි ලෙස ඇතුළත් කර ඇත. ඒ අනුව අමෙරිකාවට හිතුමතේ භාණ්ඩ රැගෙන යන්නට ගිවිසුමෙන් අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ නැත. එය මාධ්‍ය විසින් ගොඩනඟන ව්‍යාජ ප්‍රකාශයක් පමණි. මෙවැනි භාණ්ඩ ගෙනයෑමකට පෙර ඒ සම්බන්ධයෙන් දූරකථනයෙන් හා ලිඛිතව දැනුම්දීමද කළ යුතුය.
ගිවිසුම වලංගුද
ජනවාරි 09 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේදී නලින්ද ජයතිස්ස මන්ත්‍රීවරයා මේ ගිවිසුම ගැන කතාකර තිබුණි. එම අවස්ථාවේදී වාසුදේව නානායක්කාර මන්ත්‍රීවරයා නැගී සිට මෙසේ කියා තිබුණි.
‘අපි මේ පිළිබඳව එදා හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගෙන් ලිඛිතව ලියලා ඇහුවා කොහොමද මේක වෙන්නෙ කියලා. එතුමා මට දුන්න උත්තරය තමයි මම ජනාධිපති. තානාපති කෙනෙකුයි අමාත්‍යාංශ ලේකම් කෙනෙකුයි අත්සන් කරපු ගිවිසුමක් වලංගු නැහැ කියලා.’
මේ පිළිබඳව ලියුම්කරු විසින් වාසුදේව නානායක්කාර මන්ත්‍රීවරයාගෙන් කළ විමසීමේදීද ඔහු කීවේ ශ්‍රී ලංකාවට ඇමෙරිකානු හමුදාව ඇතුළුවුණේ එම ගිවිසුම අනුව නොවන බවයි. එය ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයා සහ ඇමෙරිකානු තානාපතිවරයා අතර අත්සන් කළ ගිවිසුමක් නිසා එය වලංගු නොවන බවයි. එක්කෝ වාසුදේව නානායක්කාර මන්ත්‍රීවරයා මහින්ද රාජපක්ෂ හිටපු ජනාධිපතිවරයා විසින් රවටා ඇත. නැත්නම් ඔහු සැබෑ තතු සඟවන්නට උත්සාහ කරයි.
මේ ගිවිසුම වලංගු නැතිනම් එය අත්සන් කළේ කුමකටද යන්න ගැටලු‍වකි. ඒ ප්‍රකාශය අනුව ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ගිවිසුම අත්සන් කළේ විහිළුවට යැයි අනුමාන කළ හැකිය. එහෙත් ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව එම ගිවිසුම විහිළුවට ගෙන නැති බව පැහැදිලිය.
අනෙක් අතට 2017 දී මෙම ගිවිසුමෙහි කාලය දීර්ඝ කිරීමට යහපාලන ආණ්ඩුව විසින් තීරණය කර තිබුණි. ඬේලි මිරර් පුවත්පතේ ලිපියක් අනුව, අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ පාර්ලිමේන්තුවේදී එම ගිවිසුමෙහි කාලය දීර්ඝ කිරීම පිළිබඳව අදහස් පළ කර තිබුණි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මෙන් රහසේ අත්සන් කිරීම වෙනුවට පාර්ලිමේන්තුවට දැන්වීමෙන් පසුව එම ගිවිසුමෙහි කාලය දීර්ඝ කිරීමට රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැතිවරයා තීන්දු කර තිබුණි. ඒ අනුව තවත් කාලයක් සඳහා දීර්ඝ කර තිබුණේ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් අත්සන් කළ ගිවිසුමය.
මෙවැනි ගිවිසුමක් අත්සන් කිරීම රටේ ජාතික ආරක්ෂාවට හිතකරද නැද්ද යන්න පිළිබඳව වාද විවාද තිබිය හැකිය. එහෙත් ගිවිසුම මුලින්ම අත්සන් කර තිබෙන්නේ මේ වනවිට ශ්‍රී ලංකාවේ සිටින අංක එකේ ‘දේශප්‍රේමියෙකු’ විසින්ය. අංක එකේ ‘දේශද්‍රෝහියෙකු’ විසින් එහි කාලය දීර්ඝ කර ඇත. ඒ අනුව මේ ගිවිසුම දේශප්‍රේමී එකක්ද, දේශද්‍රෝහී එකක්ද යන්න සිතාගත නොහැකි විය හැකිය.
විවිධ රටවල් අතර ගිවිසුම් ඇති වන්නේ විවිධ අවශ්‍යතා සලකා බලාය. තවත් වැදගත් කාරණාවක් කිව යුතුය. අපේ කලාපයේ වැදගත් යුද කඳවුරක් ලෙස ශ්‍රී ලංකාව පාවිච්චි කිරීමට මේ ගිවිසුම අත්සන් කළාදැයි සැක කළ යුතු නැත. එලෙස පාවිච්චි කරනවා නම් ඇමෙරිකාවට ලංකාවම අවශ්‍ය නොවේ. අපට ඉහළින් ඇති දැවැන්ත රට වන ඉන්දියාවද ඇක්සා ගිවිසුම අත්සන් කර ඇත.
මැලේසියාව, සිංගප්පූරුව, ඉන්දුනීසියාව, ඕස්ටේ්‍රලියාව, ජපානය, දකුණු කොරියාව, තායිවානය, පිලිපීනය, ඊශ්‍රායලය, ජර්මනිය, ඉතාලිය, ඩෙන්මාර්කය, නෙදර්ලන්තය, ස්පාඤ්ඥය, ප්‍රංශය, එක්සත් රාජධානිය, නෝවේ, ස්වීඩන්, පින්ලන්තය, චිලී, බ්‍රසීලය හා කැනඩාව යන රටවල්ද ඇමෙරිකාව සමඟ ඇක්සා අත්සන් කර ඇත. මේ ගිවිසුම දේශද්‍රෝහී එකක් නම්, ඒ රටවල් සියල්ලේම නායකයෝ දේශද්‍රෝහියෝය.■
