ජනාධිපති නීතිඥ ජේ සී වැලිඅමුණ
ඔක්තෝබර් 26වැනිදා සිදුවුණු කුමන්ත්රණයෙන් පසු තවමත් ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා උල්ලංඝනයන් සිදුවන බවක් පෙනෙනවා. ඔබේ නිරීක්ෂණය මොකක්ද?
ඔව්. ජනාධිපතිවරයා විසින් ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීම අඛණ්ඩව දිගටම සිද්දවෙනවා. ඒ පිළිබඳව ප්රධාන දේශපාලන පක්ෂ හා නායකයන් විවෘතව කතාකිරීමට මැලිකමක් දක්වනවා. ජනාධිපතිගේ පිළිවෙත ප්රජාතන්ත්රවාදය ආරක්ෂා කිරීමට තිබෙන බාධකයක් හැටියට දකින්නට ඕනෑ.
මොනවාද ඒ වාගේ අවස්ථාවන්?
එකක් තමයි, ජනාධිපතිතුමා පොලිසිය ඇතුළු තවත් ආයතන රාශියක් තමන්ගේ භාරයේ තියාගෙන ඉන්නවා, එය 19 වැනි ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සංශෝධනයේ 51 වැනි වගන්තියට පටහැණියි. ඔහුට කොහෙත්ම බැහැ පොලිසිය තමන්ගේ භාරයේ තබාගන්නට.
දෙවැනි එක, අධිකරණ විනිසුරන් පත්කිරිමේ ක්රියාදාමය තුළ, ඒ පිළිබඳව ව්යවස්ථාවේ තිබෙන ප්රතිපාදන අනුගමනය කරන්න ජනාධිපතිවරයා වුවමනාවෙන්ම අකමැත්තක් දක්වනවා. ඒ පිළිබඳව ඔහුට පක්ෂපාත දේශපාලනඥයන් ලවා ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාවට සහ අග්රවිනිශ්චයකාරතුමාට පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළත සහ පිට නොයෙකුත් ආකාරයේ දෝෂාරෝපණයන්ද කරනවා දකින්නට ලැබෙනවා. ඒ දෝෂාරෝපණයන් කාටවත් තනියෙන් කරන්න පුළුවන් දේවල් නෙවෙයි. ඒකේ තේරුම පසුගිය කුමන්ත්රණයේ හිටපු සියලු පාර්ශ්වයන් ඒ පිටුපස ඉන්න බවයි.
අභියාචනාධිකරණයේ සභාපතිධුරය හිස්වෙලා දැන් සති දෙකකට ආසන්නයි. ඒක පුරවන්න අභිබියාචනාධිකරණ විනිසුරු දීපාලි විජේසුන්දර මහත්මියගේ නම ජනාධිපතිවරයා විසින් ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාවට යැව්වා. වාර්තා වෙලා තියෙන විදියට ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාව ඒ නම ප්රතික්ෂෙප කළා. ප්රතික්ෂෙප කළාට පස්සේ වෙනත් සුදුසු විනිශ්චයකාරවරයකුගේ නමක් එවේලේම යවන්නේ නැතුව, එම තනතුරේ වැඩ බැලීම සඳහා දීපාලි විජේසුන්දර මහත්මියම පත්කරලා තියෙනවා සති දෙකකට. ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව අනුව වැඩ බැලීමේ පත්කිරීමක් කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ උපරිම සති දෙකක කාලයකට. ඒකටත් ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාවේ ඇනුමැතිය අවශ්යයි. නීතිය අනුව, එක නමක් ප්රතික්ෂෙප වුණාම තවත් නමක් යවනවා මිස, ඒ නමම ආයෙත් යවන්න බැහැ. කවදා හරි පත්කරනකම් ඒ නමම නැවත නැවත යවන්න බැහැ බූරුවා කුට්ටම අනනවා වාගේ.
ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 109 ව්යවස්ථාව අනුව වැඩ බලන පත්වීමක් කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ අගවිනිසුරු ධුරයට හා අභියාචනාධිකරණයේ සභාපති ධුරයටයි. එය කළ හැක්කේ එම ධුරයේ සිටින විනිසුරුවරුන් රෝගාතුර වීම, ලංකාවෙන් බැහැරව සිටීම හෝ ස්වකීය ධුරයේ කර්තව්යයන් තාවකාලිකව කරන්නට නොහැකි වුවහොත් පමණයි. ධුරය පුරප්පාඩුව තිබියදී වැඩ බලන පත්වීමක් කරන්නට බැහැ. ඒ අනුව ජනාධිපතිවරයාගේ නාම යෝජනාව නීති විරෝධීයි. හරි නම් පළමුව කළ යුත්තේ එම පුරප්පාඩුව පිරවීමයි.
ඒ අතර, ජනවාරි 5වැනිදා ශ්රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු ඊවා වනසුන්දර මහත්මිය විශ්රාම යෑමත් සමග අධිකරණ සේවා කොමිසමේ සාමාජික තනතුරක් හිස් වුණා. කොමිසමේ සාමාජිකයන් වන්නේ නිල බලයෙන් අගවිනිසුරුතුමා සහ ඊළඟට ඉන්න ජ්යෙෂ්ඨතම විනිසුරුවරයා හෝ වරියන් දෙදෙනායි. කොමිෂන් සභාවේ තනතුරක් හිස්වුණාම කෙනෙකු පත්කරන්න ඕනෑ ජනාධිපතිවරයා විසින් ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාවේ අනුමැතියට යටත්වයි. ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේ 111 (ඇ) යටතේ ඊළඟ ජ්යෙෂ්ඨතම විනිසුරුවරයා වන බුවනෙක අලුවිහාරේ මහතා ඉබේම එතැනට පත්වෙන්න ඕනෑ. ඒත් ජනවාරි 5 සිට මේ තාක් ඒ පත්කිරීම කරලා නැහැ. පහළ අධිකරණවල පරිපාලනයට ඒක සෑහෙන්න ගැටලු සහගත තත්ත්වයක්.
මීට ඉස්සෙල්ලා ජනාධිපතිවරයා විසින් යම් යම් නම් අධිකරණ විනිසුරුධුර පුරප්පාඩු පුරවන්න යැව්වාම ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සභාව ඒවා ප්රතික්ෂෙප කළා. නමක් ආවාම ව්යවස්ථා සභාව බලන්නේ ජ්යෙෂ්ඨත්වය පමණක් නෙවෙයි. පසුබිම, ක්රියාකලාපය ආදියත් බලනවා. ඒක සාමාන්ය පිළිවෙත. ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය, අභියාචනාධිකරණය හා මහාධිකරණය වැනි අධිකරණවලට අවශ්ය දක්ෂතම හා හොඳම විනිසුරුවරුන් මිසක් හුදෙක් ජ්යෙෂ්ඨතම හා දේශපාලන පක්ෂවලට සම්බන්ධ අය හෝ දේශපාලන පක්ෂ වෙනුවෙන් ප්රචාරක ව්යාපෘතිවල යෙදී ඉන්න අය නෙවෙයි. ජනාධිපතිතුමා හිතනවා නම්, එතුමාට හෝ එතුමා සමග සිටින ඒකාබද්ධ විපක්ෂයට හසුරුවාගන්න පුළුවන් විනිශ්චයකාරවරුන් මේ තනතුරුවලට පත්කරගන්න ඕනෑ කියලා, යන්න සිද්දවෙනවා 19වැනි ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථා සංශෝධනයටත් ඉස්සෙල්ලා තිබුණු තත්ත්වයට.
ජනාධිපතිතුමා පිලිපීනයේ ජනාධිපති ඩුටර්ටේ හමුවෙන්න පසුගියදා ගියා. ඔහු ශිෂ්ට ලෝකයේම කොන්වීමට ලක්වුණු පුද්ගලයෙක්.
ඒ ගමනේ ප්රතිඵලය මොකක් විය හැකිද?
එකක් තමයි ප්රජාතන්ත්ර විරෝධී පුද්ගලයකු හැටියට මුළු ලෝකයෙන්ම කොන්වෙලා ඉන්න කෙනෙක් හම්බවෙන්න යම් රාජ්ය නායකයෙක් යනවා නම්, ඔහු රටේ කීර්තිය සහ 2015න් පස්සේ රටේ ජනතාව අත්කරගත්ත ජාත්යන්තර පිළිග ැනීම අනතුරට දාලා තමයි යන්නේ. ඒ නිසා ජනාධිපතිගේ පිලිපීන සංචාරය සංවිධානය කළේ කවුද, කුමන අරමුණකින්ද කියන එක ගැන අපි සැලකිලිමත් වෙන්න ඕනෑ.
ඔහු කළ මහා මිනිස් සංහාරය නිසා, පිලිපීන ජනාධිපතිවරයාගේ මානසික තත්ත්වය පරීක්ෂා කරලා බලන්න ඕනෑය කියලා කිව්වේ වෙන කවුරුත් නෙවෙයි, එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් මහ කොමසාරිස්ව සිටි සෙයිද් අල් හුසේන් කුමරු. රාජ්ය නායකයකු හැටියට ඔහුගේ හැසිරීම, ක්රියාකලාපය සලකලා බලලා තමයි හුසේන් කුමරු ඒ විදියට කිව්වේ.
අද පිලිපීනය ලෝකයේ දන්නේ නීතියෙන් පිටත ඝාතන බහුලව සිදුවන රටක් හැටියට. පිලිපීනයේ මරාදමන්නේ මත්ද්රව්ය ජාවාරම්කරුවන් නෙවෙයි. ඒවාට ඇබ්බැහිවූවන්. මිලියන ගණනක් ඇබ්බැහිවූවන් ඉන්නවා කියලා අනුමාන කරනවා. ඇබ්බැහිවූවන් වෙන්නේ සමහර විට ගැටවරයන්, පාසල් යන ළමයින්, දුප්පතුන් වැනි අය. මේ අයවයි මේ මරන්නේ. හරක් මරන්න ගෙනයනවා වාගෙයි ගෙනියන්නේ ගැටගහලා. මේ ඝාතනවලට විරෝධය දක්වන්නේ රාජ්ය නොවන සංවිධාන පමණක් නෙනෙවයි. ආගමික සංවිධාන, පල්ලිය, පාප් වහන්සේ, එක්සත් ජාතින්ගේ සංවිධානය වැනි හැම පැත්තකින්ම ඒ ගැන විරෝධය පළවෙනවා. ජනතාවගෙන් ඈත් වෙන මනුස්සයකුට මේවා හොඳ මාතෘකා.
මේ ගිය ගමන වෙනුවෙන් යම්කිසි වන්දියක් ආර්ථික හා සමාජීය වශයෙන්ට අමතරව ජාත්යන්තර වශයෙනුත් විඳින්න වෙනවා නම්, ඒ රාජ්ය නායකයා එහි වගකීම භාරගත යුතුයි. ඒ වාගේම ඒ තත්ත්වය උදාකළේ ඇයිද කියලා ඔහු රටට පැහැදිලි කළ යුතුයි.
මත්ද්රව්ය ජාවාරම් පාලනය කරලා තියෙන රටවල් බැලු බැලූ අතේ මිනිස්සු මරලා නෙවෙයි එහෙම මත්ද්රව්ය පාලනය කරගෙන තියෙන්නේ. මත්ද්රව්ය ජාවාරම්වල ජාලය නිසි ලෙස අධ්යයනය කර කඩාබිඳ දැමීමෙන්.
අපේ රටේ ජනමාධ්යවලට එරෙහි විවේචන නොඉවසීම ගැන අප බොහෝ දේ කතාකර තිබෙනවා. විරෝධය දක්වා තිබෙනවා.
මම ඔබෙන් දැනගන්න කැමතියි,
ජනමාධ්ය විනාශකාරි ලෙස හැසිරිම ගැන ලෝක උදාහරණ තිබෙනවාද කියා?
මාධ්ය ආයතනත් මාධ්යකරුවනුත් රටේ සාමාන්ය අපරාධ හා සිවිල් නීතියට යටත් වෙනවා. නමුත්, සන්නද්ධ අරගල හෝ ජාතික ප්රශ්න තිබුණු රටවල ඉතාම අන්තගාමී හැසිරීම් මාධ්ය මගින් පෙන්වූ ආකාරය අපි දැකලා තියෙනවා.
එක උදාහරණයක් තමයි රුවන්ඩාවේ සිදුවුණු වාර්ගික සමූලඝාතනයේදී ජනමාධ්ය හැසිරුණු ආකාරය. ටුට්සි හා හුටූ ගෝත්රිකයන් අතර සිදුවුණු ඒ ගැටුමේදී අට ලක්ෂයක් දෙනා මියගියා. ඒ ඝාතනයන්ට සෑහෙන දුරකට ඒ රටේ ජනමාධ්යත් වගකිව යුතුයි. ගැටුමෙන් පසු ජන සංහාරය පිළිබඳ ප්රධාන නඩු කිහිපයක් තිබුණා, ජාත්යන්තර අපරාධ අධිකරණ පිහිටුවලා.
එයින් එක ප්රධාන නඩුවක් තමයි, මීඩියා ට්රයල් හෙවත් මාධ්ය පිළිබඳ නඩු විභාගය. ඒ නඩු විභාග කළ ජාත්යන්තර අපරාධ අධිකරණයේ විනිශ්චයකාරවරුන්ගේ එක්කෙනෙක් නවනීදන් පිල්ලේ. අනෙක් එක්කෙනා අශෝක් මොමෝස්. අනෙක් එක්කෙනා ලංකාවේ විශ්රාමික විනිසුරුවරයකු වන අසෝක ද ඉසෙඞ් ගුණවර්ධන.
මේක ජාත්යන්තරව ඉතාමත් වැදගත් නඩු තීන්දුවක් හැටියටයි සැලකෙන්නේ. එහේ තිබුණ ලොකුම රේඩියෝ ආයතනය, ආර්ටීඑල්එම්. 1993 පටන්ගත්තු මේ ආයතනය තමයි රුවන්ඩාවේ ජාතික මමත්වය, ජාතිකත්වය ගැන කතාකළ ආයතනය. ටුට්සි-හුටු ගැටුම අතරේ මේ රේඩියෝව ඉතා ප්රචලිත වුණා. හැම ගෙදරකම තිබුණේ ඒක. ඝාතකයෝ පාරේ යන විට අරගෙන ගියේ තුවක්කුවයි, රේඩියෝ එකයි. මේ රේඩියෝවෙන් ටුට්සි ගෝත්රිකයන් හිටින තැන් හුටු ගෝත්රිකයන්ට දැනුම් දුන්නා ඝාතනය කරන්න.
අවසානයේ එහි අයිතිකරුවන්, රෙඩියෝවේ මාධ්යවේදීන් සියල්ලන්ම ජාත්යන්තර අපරාධ අධිකරණය විසින් වාර්ගිත සමූලඝාතනයට වැරදිකාරයන් කළා. ඔවුන්ට හිමිවුණේ ජීවිතාන්තය දක්වා සිරදඬුවම්. ඒ වාගේම ‘කන්ගුරු’ නමැති පුවත්පතක කර්තෘවරයාටත් ජීවිතාන්තය දක්වා සිරදඬුවම් හිමිවුණා, වාර්ගික සමූලඝාතනයට අනුබල දීම මත.
මාධ්යවේදීන්ට හෝ මාධ්යකරුවන්ට කිසිම අයිතියක් නැහැ කියන්න, ඔවුන්ව විවේචනය කරන්න බැහැ කියලා. මාධ්ය නිදහස කියන්නේ මාධ්යකරුවන්ගේ අයිතියක් නෙවෙයි, මහජනතාවගේ අයිතියක්. මහජනතාව ආයතනයට විරුද්ධව උද්ඝෝෂණයක් කරනවා නම් ඒක ඉවසන්න පුළුවන් වෙන්න ඕනෑ. ඒ විරෝධය දක්වන්නේ මුහුණ වහගෙනද, බෙර ගහලාද, නැටුමක් නටලාද, චිත්රපටියකින්ද කියන එක ඒගොල්ලන්ගේ වැඩක්.
මේ ගැන හොයාබැලීමකින් තොරව මේක මාධ්ය නිදහසට තර්ජනයක් කියලා කතාකළ එක්සත් ජාතික පක්ෂයේ ඇමතිවරුන් මන්ත්රීවරුන් හතර දෙනෙකුගේ ක්රියාකලාපයත් ඒ වගේම නින්දිතයි. අසෝබනයි. ඒ නිසා ඔවුන්ට ප්රජාතන්ත්රවාදය වෙනුවෙන් පෙනීසිටීමට හැකිදැයි නැවතත් සිතා බැලිය යුතුයි.■
■ අරුණ ජයවර්ධන
