ව්‍යාපෘති පමාවන සිරිසේනලාගේ කොරියා ළැදියාව

ආරක්ෂක, මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යංශ තමා ජනාධිපතිධුරය දරන කාලය තුළ අවැසි බවට ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන කරන ලද ඉල්ලීම් ප්‍රකාරව සිදුවුනේ 19 වැනි සංශෝධනයේ අන්තර්කාලින විධි විධාන යටතේ එම අමාත්‍යාංශ ඔහුට දැරීමේ හැකියාව ලබාදීමය.
එමඟින් කියවුනේ එම අමාත්‍යාංශ විෂයන්ට ජනාධිපතිවරයා පෞද්ගලිකව දැඩි කැමැත්තක්, ඇල්මක් දක්වන බවය. ඒ සඳහා වූ අප නොදන්නා විශේෂ හේතු ජනාධිපතිවරයාට තිබිය හැකිය. එවැනි විශේෂ හේතු පසුගිය කාලයේදී ඔහු ප්‍රදර්ශනය කරමින්ද සිටියේය. ඉන් එකක් වුයේ ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා වශයෙනුත්, සේනාධිනායකවරයා වශයෙනුත් ඔහු හමුදා අපරාධකරුවන්ව ආරක්ෂා කරමින් කටයුතු කිරීමය. අදටත් හමුදා අපරාධකරුවන් විසින් මරාදමන ලද අතුරුදන් කරන ලද හා පහර දෙන ලද පුද්ගලයන්ට හා ඔවුන්ගේ පවුල්වල සාමාජිකයන්ට යුක්තිය ඉටුවී නැත්තේ ජනාධිපතිවරයා විසින් විමර්ශන කණ්ඩායම්වලට සිදුකරන මේ බලපෑම් නිසාය. ඒ ගැන අප පුවත්පත ඕනෑතරම් හෙළිදරව් කර ඇති බැවින් විස්තරාත්මක කරුණු නැවත අවශ්‍ය නොවේ.
අනෙක් පැත්තෙන් පරිසර හිතකාමී බලශක්ති ජනනය යැයි කියා ඔහු විසින් හඳුන්වාදුන් කොරියානු සමාගමක ස්වේච්ඡා යෝජනාවකට පාවෙන ගෑස් බලාගාරයක් ඉදිකිරීමේ කොන්ත්‍රාත්තුව ලබාදීමට සියළු කටයුතු සූදානම් කර අවසානය. එය එසේ මෙසේ යෝජනාවක් නොවේ. ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 7 ක් හෙවත් ව්‍යාපෘතියක් සඳහා ශ්‍රී ලංකා රජය ඉතිහාසය පුරාම වැය කරන්නට යන ඉහළම මිලය. කරුණු තේරුම් ගැනීම සඳහා පහසුවට කිවහොත් ඇමරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්‍රම්ප් ඇමරිකානු මෙක්සිකෝ දේශසීමාවේ ඉදිකරන්නට යන දේශසීමා තාප්පයට වැය කරන්නට යන මුදලටත් වඩා වැඩි මුදලකි. එම තාප්පය සඳශා වැයකරන්නට බලාපොරොත්තු වන මිල ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 45 කි. මෙම ගෑස් ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳවත් වැඩිදුර විස්තර නොකරන්නේ ඒ පිළිබඳවද අප පුවත්පත අවස්ථා ගණනාවකදී වාර්තා කර ඇති නිසාය.
ඉහත කරුණු දෙක පිළිබඳව පමණක් අවධානය යොමු කළත් පෙනෙන්නේ ආරක්ෂාවේ නාමයෙන් හමුදා අපරාධකරුවන්ටත්,පරිසරයේ නාමයෙන් ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාරවලටත් ජනාධිපතිවරයා කැමැත්තක් දක්වන බවය. එවැනි කාරණාවලට ඔහුට විශේෂ ලැඳියාවක් තිබෙන බවය.
හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂට ශ්‍රී ලංකාවේ අවශ්‍යතාවයන් පිළිබඳ පරචිත්ත විඥානීය ස්වෙඡා යෝජනා ආවේ චීන සමාගම්වලින්ය. ඒවාට ණය ගත්තේ චීන බැංකුවලින් හෝ චීන රජයෙන්ය. ඒ නිසාම ශ්‍රී ලංකාව චීන ව්‍යාපෘතිවලින් පිරුණු චීන කොළනියක තත්ත්වයට පත්විය. පෙර සඳහන් කළ ස්වාභාවික ගෑස් බලාගාර ව්‍යාපෘති පරචිත්ත විඥාණීය ස්වෙච්ඡා යෝජනාව ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට ආවේ කොරියාවෙන්ය.
මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ චීන ආලය වාගේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ කොරියානු ආලය ඉදිරියට යන බවක් පෙන්නුම් කරේ ඊට හේතුව ජනාධිපතිවරයාගේ මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය යටතේ ටෙන්ඩර් කැඳවා ඇති ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක් සම්බන්ධයෙන් කොරියානු සමාගමක් පිළිබඳව කරුණු අනාවරණය වෙමින් පවතින නිසාය.
ඉවතලන ඝන අපද්‍රව්‍ය රටේ දිස්ත්‍රික්ක හතරක ස්ථාන හතරකදී ඉඩම්වලට බැහැර කර පිරවීම සඳහා මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය ටෙන්ඩරයක් කැඳවා ඇත. ඒ ගාල්ලේ මොන්රෝපියා වත්ත, අනුරාධාපුර කීරික්කුලම, යාපනයේ කීරිමලෙයි හා පොළොන්නරුවේ මීගස් වැව යන ස්ථානවලට ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කර ඉඩම් පිරවීම සඳහාය.
මේ ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳව ටෙන්ඩර් කැඳවීමෙන් පසු ටෙන්ඩර් ඉදිරිපත් කිරීමට ලියවිලි සමාගම් 8ක් විසින් ලබාගෙන ඇත. ඉන්පසු ලංසු ඉදිරිපත් කිරීමේ පූර්ව සාකච්ඡාවක් 2017 ඔක්තෝබර් 17 දින බත්තරමුල්ලේ පිහිටි මාධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේදී පවත්වා ඇත. එහිදී එම සමාගම් 8ටම පූර්ව රැස්වීමේ සටහන හා අවශ්‍ය පැහැදිලි කිරීම් ලබාදි ඇත. ඉන්පසු ඒ පිළිබඳ දැන්වීමක් 2017 නොවැම්බර් 15 දින ඬේලිනිව්ස් පුවත්පතේද පලකර ඇත. ලංසු ලබාගැනීම 2017 නොවැම්බර් 30 දින දහවල් අවසන් කර ඇති අතර ටෙන්ඩර් ලියකියවිලි ලබාගත් සමාගම් 8න් සමාගම් තුනක් ලංසු ඉදිරිපත් කර ඇත.ඒ Hanshin – HallaJV, Han Sol – KECC JV හා Kolon Global Corporation යන සමාගම්ය.
ලංසු විවෘත කළ අවස්ථාවේදී Hanshin – HallaJVසමාගමට එරෙහිව අනෙක් සමාගම් දෙකම විරෝධතාවයක් ඉදිරිපත් කළ බව මෙම ටෙන්ඩරයේ තාක්ෂණික ඇගැයීම් කමිටුව වාර්තා කර ඇත. ඒ හංසින් සමාගම නිසියාකාරව ලංසු ඉදිරිපත් කර නොමැති බවටය. එහි මුලිකම චෝදනාව වන්නේ එම හංසින් සමාගම දේශීය බැංකුවකින් ලංසු ඇපකරයක් ඉදිරිපත් කර නොමැති බවය. අනෙක් සමාගම් දෙක කොමර්ෂල් බැංකුවේ හා ලංකා බැංකුවේ බැංකු ඇපකර ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ප්‍රශ්නගත සමාගම බැංකු ඇපකර ඉදිරිපත් කර ඇත්තේ කොරියානු එක්සිම් බැංකුවෙනි.
කොරියානු ආර්ථික සංවර්ධන සහයෝගිතා අරමුදලෙන් කොරියානු එක්සිම් බැංකුව මඟින් මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ණය ලබා ගන්නා නිසා වැඩි වාසිය සඳහා එම සමාගම ටෙන්ඩර් උපදෙස්වලට පටහැනිව කොරියානු එක්සිම් බැංකුවෙන් බැංකු ඇපකර ඉදිරිපත් කළා විය හැකිය. එහෙත් හංසින් නැමැති එම කොරියානු සමාගමේ ලංසු ඉදිරිපත් කිරීම ටෙන්ඩර් කොන්දේසිවලට පටහැනිය. එම නිසාම තාක්ෂණික ඇගැයිම් කමිටුව ඔවුන්ගේ අවසන් නිගමනය වශයෙන් සඳහන් කර ඇත්තේ අනෙක් සමාගම් දෙකෙහි මිල යෝජනා විවෘත කරන ලෙසය.
නමුත් මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශයේ අපගේ ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරන්නේ තාක්ෂණික ඇගැයිම් කමිටුවේ එම උපදෙස්වලට පටහැනිව යමින් හංසින් සමාගමද ඇතුළත් කරගනිමින් සමාගම් තුනේම මිල ලංසු විවෘත කර ඇති බවයි. ඊට හේතුව වී ඇත්තේ මෙම ව්‍යාපෘතිය කොරියානු හංසින් සමාගමට ලබාදීමටම සැකසු එකක් බවට නැඟෙන චෝදනාවය. ව්‍යාපෘතියේ කොරියානු උපදේශක සමාගම ව්‍යාපෘතිය සකස්කර ඇත්තේ එම සමාගම අරමුණු කරගනිමින් යන්න එහි සරළ අදහසය. එහෙත් විවෘත ලංසු කැඳවීමේදී තවත් කොරියානු සමාගම් දෙකක් ඉදිරිපත්වීම ව්‍යාපෘති සැලසුම්කරුවන් හෙවත් මෙම ව්‍යාපෘතියේ නොපෙනෙන සැබෑ දේශීය නියෝජිතයන් අන්දමන්ද කිරීමට හේතු වී ඇත.
මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා විවෘත ලංසු කැඳවීමක් සිදුකළද මුළු ව්‍යාපෘතියම සැළසුම් කර ඇත්තේ එක් සැපයුම්කරුවකුට හා කොන්ත්‍රාත්කරුවකුට ගැළපෙන පරිදි බවත්, අනෙක් ඉල්ලුම්කරුවන්ට ඉල්ලා ඇති උපකරණවලට ගැලපෙන ලෙස සැපයුම් කළ නොහැකි බවත් නැඟෙන එක් මුලික චෝදනාවක්ය.
එමෙන්ම යෝජනා කර ඇති එම උපකරණ හා යන්ත්‍රසූත්‍රද මෙම ව්‍යාපෘතියට ගැළපෙන්නේ නැති බවට තවත් චෝදනාවක් වේ. එමෙන්ම මෙම ව්‍යාපෘති තාක්ෂණය යල්පැනගිය තාක්ෂණයක් බවත් ඊට වඩා දියුණු ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ තාක්ෂණයක් කොරියාව තුළ පවතින බවත්, එම තාක්ෂණය මෙම ව්‍යාපෘතිය සඳහා වැය කිරීමට අපේක්ෂිත මුදලට වඩා අඩු මුදලකින් ලබාගත හැකි බවත් මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්බන්ධයෙන් ඇති වුණ කථා බහේදී මතුවී ඇත.
කරුණු එසේ වෙද්දී වසරකට අධික කාලයක් තිස්සේ මෙම ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කිරීම පාමා වී ඇත. ඒ අප පෙර සඳහන් කළ තමන් කැමති සමාගමට මෙම ව්‍යාපෘතිය ලබාදීමට නෛතිකව පැන නැඟි ඇති බාධාව නිසාය. රටට ආදරේ නම් පරිසරයට ආදරේ නම් සංවර්ධනය කාර්යක්‍ෂමව සිදුකළ යුතු නම් මේ ආකාරයේ පමාවන් ඇතිවිය නොහැකිය. ජනාධිපතිවරයා නිල්වලා ගඟ ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ මුළු රටම ඇහෙන්නට කී පරිදි මේ ආකාරයේ පමාවන් ඇතිවන්නේ ඒ යට දූෂිත අරමුණු තිබෙනවා නම් පමණය.
මෙම ව්‍යාපෘතිය ජනාධිපතිවරයාගේ මහවැලි සංවර්ධන හා පරිසර අමාත්‍යාංශය යටතේ ඇති ව්‍යාපෘතියක් නිසා වෙනත් දූෂිතයන්ට එහි සෙල්ලම් දමන්නට බැරිබව සත්තය. ජනාධිපතිවරයාගේ ආනුභාවයෙන් එහි නිල නොවන මට්ටමින් වැජඹෙන්නේ ඔහුගේ පවුලේ සාමාජිකයෝය. කොරියානු හංසින් සමාගමට ලැඳියාවක් ඇත්තේ එවන් කෙනෙකුගෙන්ද? ජනාධිපතිතුමනි මේ පමාවේ ඇත්ත ගැන රටට ඇහෙන්නට කියනවා නම් හොඳය. එවිට අපට රාජපක්‍ෂලාගේ චීන ලැඳියාවට ප්‍රතිපක්ෂව සිරිසේනලාගේ කොරියානු ලැඳියාව ගැන සිතා ගැනීමට හැකිය.■