පසුගිය මාර්තු 8 වනදා පැවති කාන්තා දින රැස්වීමකදී අගමැතිනිය අපූරු ප්‍රකාශයක් කළාය. ඒ මැතිවරණ ජයග්‍රහණයට පෙර තමන් ජනතාවට කී අසත්‍යයක් ගැන සමාව අයැදීමකි. මැතිවරණ ජයග්‍රහණය සඳහා විවේකයකින් තොරව වැඩ කර ජයග්‍රහණයෙන් පසු විවේක ගත හැකි බවත් තමන් පැවසීම ඒ අසත්‍යයයි. එසේම විවේකයකින් තොරව වැඩ කිරීමට සිදුව ඇත්තේ දිනුමෙන් පසුව බව පැවසූ ඇය ඒ සඳහා හැමට ආරාධනයක්ද කළාය.
මෙම ප්‍රකාශයෙන් ගම්‍යවන කරුණු ගණනාවක් තිබේ. ඊට පෙර ඇය අමතන්නේ තම කේඩරය ද නැත්නම් තමන්ට ඡන්දය දුන් සාමාන්‍ය ජනතාවද යන්න තේරුම් ගත යුතුව තිබේ. තිබෙන ආණ්ඩු ව්‍යුහයම ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ නම් බලය ගත් පසු ජනතාවට වැඩි වැඩක් කොහොමටත් නැත. තම කේඩරයත් ආණ්ඩු ව්‍යුහයට ඇතුළත් කිරීමක් නොකෙරෙන්නේ නම් ඔවුන්ටද ආණ්ඩුකිරීමේදී එතරම් වැඩක් නැත. මේ දෙගොල්ලටම වැඩ ඇත්තේ මතවාදී හා දේශපාලන සහයෝගය දිය යුතු ක්ෂේත්‍රවල පමණි. වෙනස්වන දේශපාලන විධායකයක් හා නොවෙනස්වන ස්ථාවර විධායකයක් (රජයේ සේවකයෝ) සහිත අපගේ වැනි ආණ්ඩුක්‍රමවල කටයුතු කෙරෙන්නේ එහෙමය.
හිතුවාට වඩා වැඩි කාර්යභාරයක් ආණ්ඩුකිරීමේදී පැටවී ඇති බර පමණක් නොව දේශපාලන හා ස්ථාවර විධායකය එය දැරීමට අපොහොසත් බව දැනෙන විට ඇතිවන ඉච්ඡා භංගත්වය මෙවැනි ප්‍රකාශයකින් ගම්‍ය වන එක් කරුණකි. එවිට අනෙක් අයගේ සහායේ, කැපවීමේ අවශ්‍යතාව නැවත මතක් වේ.
අනෙක් අතට රාජ්‍ය බලය හිමිකර ගැනීම හා රට පරිවර්තනයකට හසුකිරීම ගැන තමන්ට තිබුණු සරල දැක්මද ඉන් ගම්‍ය වෙයි. වෙනස්කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ඒ හා බැඳුණ ක්‍රියාවලිය හුදු ආර්ථීක හා දේශපාලන තීරණ සමූහයක් මත පදනම් වේය යන අදහසද ඊට යටින් පවතී.
පළමුවෙන්ම මතක තබාගත යුතු කරුණක් නම් සමාජ පරිවර්තනයේ ප්‍රබලම අනිවාර්ය සාධකය වන්නේ බලාපොරොත්තු වන වෙනසට කැමති සමාජ බලවේගවල සක්‍රිය භාවය බවයි; වෙනසට අවශ්‍ය වන කැපකිරීම් සඳහා සූදානම් බවයි. තමන්ගේ උවමනාව තවත් සමාජ බලවේග මත පටැවිය නොහැක. ඊසොප්ගේ උපමා කතාවක් මෙහිදී මතක් වේ. තමාගේ අශ්වයා ඇමතූ අසරුවකු සතුරු රැලකට හසුවීමෙන් තමන් බේරාගැනීමට ‘හැකිතරම් වේගයෙන් මා රැගෙන පලයන්’ කීවිට ‘සතුරන්ට හසු වුවොත් දැන් මෙන් දෙගුණයක් බර පටවාවිද?’ කියා අශ්වයා ඇසුවේලු. ඔහු නැතැයි පිළිතුරු දුන් පසු ‘එහෙනම් මං මහන්සි වෙන්නේ මොටද?’ කියා අශ්වයා කීවේලු.
මේ අනුව තමන්ට ලැබෙන වාසි ඇහැට පෙනීමට නොසලස්වා සමාජයේ ඒ ඒ ජන කොටස් අමුතුවෙන් ක්‍රියාකාරී කරවීමට පාලකයන්ට පු`ථවන්වන්නේ නැත. ඊළඟට කසය පාවිච්චි කළත් අශ්වයන් මෙන් මිනිසුන් යටත්වේ යයි සිතිය හැකිද?
බ්‍රෙෂ්ට්ගේ නාට්‍යයක කියැවෙන පරිදි සැලැස්ම හොඳ නම් විශේෂ ගතිගුණ උවමනා නොවේ.
දැනට කටයුතු කරන අන්දමෙන් පෙනී යන්නේ රජයට ක්‍රියාකාරී සැලැස්මක් නොමැති බවයි; වසර පහක් පමණ ජාතික විද්වත් සංවිධානය හා ජාතික ජන බලවේගයේ අධ්‍යයන කමිටුවල සාකච්ඡා කර ඇත්තේත්, අවසන මැතිවරණ ප්‍රකාශනයට ඇතුළත් කර ඇත්තේත් සටන් පාඨ හෝ අලංකාරෝක්ති බවයි. එවැන්නක් ප්‍රදර්ශනය වීම තුඩු දෙන්නේ ජනතා විශ්වාසය සෝදාපා`ථ වීමකටය.
ඒ හැර, පක්ෂ කේඩරයක් වුවත් දිගුකාලීන වශයෙන් අභිප්‍රේරණය කිරීමට දෘෂ්ටිවාදය පමණක් ප්‍රමාණවත්ද? මානසික හා ද්‍රව්‍යමය ප්‍රබෝධකයන් නොමැතිව දිගුකාලීන වශයෙන් මිනිසුන් පෙළඹවිය නොහැක. අගමැතිනිය 2024.09.25 දින නිකුත් කළ මාධ්‍ය නිවේදනය නොතකා, අතීතය සිහිගන්වමින්, මාලිමා දේශපාලනඥයන් පාසල් උත්සවවලට සහභාගි වන්නේ, සමහරවිට, එම අවශ්‍යතා නිසාවත් ද? එසේම, එය සමාජමය වශයෙන් නව ප්‍රභූ ස්තරයක් ගොඩනැගීමට තුඩු නොදෙන්නේද?
රජයේ සේවකයන් තමන්ට උවමනා පරිදි ක්‍රියාකාරීකරවීමේදී මතුවන දුෂ්කරතා, පොලීසිය සම්බන්ධයෙන් නීතියේ ‘නැවීම්’ සිදුකරන අවස්ථා මේ දිනවල සුලබවීමෙන් ද සනාථ වෙයි.
රාජ්‍ය බලය
බලය හා රාජ්‍ය බලය පිළිබඳ සංකල්ප ග්‍රාම්ස්චි හා ෆූකෝ යන චින්තකයන් ප්‍රමුඛ දේශපාලන දාර්ශනිකයන් විසින් ගැඹුරු කර තිබේ. ඒවා රාජ්‍යයේ හා සමාජයේ තත්වයන් තේරුම් ගැනීමට උපකාරී කරගත හැක.
පවත්නා දේශපාලන ප්‍රභූ තන්ත්‍ර කෙරෙහි ඇතිව තිබෙන කලකිරීම් මගින් සාම්ප්‍රදායික පක්ෂ (ජනතා විමුක්ති පෙරමුණද ඇතු`ථ) වෙතින් ඈත්වූ විවිධ ජනකොටස් අනේකවිධ පොරොන්දු මගින් පොළඹවා සුරංගනා ලොවක් මවා ලද මැතිවරණ ජයග්‍රහණයක් මගින් සමාජය මත නව දෘෂ්ටිමය ආධිපත්‍යයක් ඇතිවූයේ නැත. ජාතික ජන බලවේගය යනු සිංහල මධ්‍යම පංතිය ප්‍රමුඛ ලංකාවේ රාජ්‍ය දෘෂ්ටිවාදය වන සිංහල බෞද්ධ ජාතිකවාදයේ මූලික කුලුනුවලට පටහැණි නොවන එසේම එහි වත්මන් ඓතිහාසික තත්වයට සරිලන ලෙස, එහි මෘදු ස්වරූපයට ගැළපෙන පෙනුමක් ඇති සංවිධානයක් විය. ඇත්ත වශයෙන්ම, සිංහල බෞද්ධ ජාතිකවාදය සිංහල මධ්‍යම පංතියේම නිර්මාණයකි. එය 2022දී ඇතිවූ ආර්ථීක අර්බුදයෙන් තියුණු වූ රටේ නායකත්ව අර්බුදයේදී එම මතවාදයේ නිර්මාපකයන් විසින්ම ජාතික ජනබලවේගය තම නියෝජිතයා ලෙස 2024 මැතිවරණවලදී තෝරාගන්නා ලදි.
කෙසේවෙතත් රාජ්‍යය ධනපති නායකත්වයෙන් ගිලිහුණත්, ආර්ථික ක්‍රමය මූලික වශයෙන් ධනවාදී එකක්ව පවතිනවාට අමතරව එහි අර්බුදයෙන් ගොඩඒමට ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ වැඩපිළිවෙළින් වෙනස්ව කටයුතු කිරීමට ඉදිරි වසර ගණනාවකදී වත් නොහැකි වන තත්වයකට පත්වී ඇත. එහි ප්‍රතිඵලය වනු ඇත්තේ සිංහල මධ්‍යම පංතීන් ඇතු`ථ සෙසු පීඩිත සමාජ ස්තර මාලිමා ආණ්ඩුවේ ක්‍රියා මාර්ග සමග ගැටුමකට යාම ඉදිරියේදීද විද්‍යමාන විය හැකි බවයි.
රාජ්‍ය බලය දී ඇත්තේ ජාතික ජන බලවේගයටයි. කෙසේවෙතත් විවිධ උපක්‍රම මගින් ඒ තුළ තම ආධිපත්‍යය පවත්වා ගන්නට ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ සමත්ව ඇත. එය ඉතිහාසය පුරාම කර ඇති අන්දමින් තම දෘෂ්ටිමය පෙනුම ආධිපත්‍ය දෘෂ්ටිවාදයට ගැළපෙන සේ වෙනස්කර ඇත.
අද ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට මුහුණ දීමට ඇති ලොකුම අභියෝගය රාජ්‍ය බලය හිමිකර ගැනීමට ප්‍රයෝජනයට ගත් දෘෂ්ටිවාදයට අනුව රාජ්‍ය බලය හොබවද්දීත් කටයුතු කරන්නේ කෙසේද යන්නයි. යල් පැනගිය දෘෂ්ටිවාදයක් හා පසුගාමී සමාජ පංතීන්ගේ උවමනා මත නොරැඳී නව දෘෂ්ටියක් හා රාජ්‍ය බලය සඳහා දේශපාලන හවුලක් නිර්මාණය කිරීමේදී එය තම මනාපය අනුව සිදුකිරීම සිතිය නොහැකි තරම් අමාරු කටයුත්තකි.
සමාජවාදයේ හා ලිබරල්වාදයේ ස`ථපිළිද සහිත වැඩවසම් ස්වරූපයේ අතීතකාමයද ගැබ්වූ සිංහල බෞද්ධ ස්වභාවයේ ජාතිකවාදී හරයකින් යුතු ලංකාවේ රාජ්‍ය දෘෂ්ටිවාදයේ යල්පැනගිය බව, නිදහසෙන් පසු ලංකා ඉතිහාසය තුළ රටට ලැබිය යුතු ජයග්‍රහණ බොහොමයක් අහිමිවීමෙන්ද ඔප්පු වෙයි. ජාතික ඒකග්‍රතාව ඇති නොවීමටත්, ජනවර්ග අන්‍යෝන්‍ය සැකය හා ගැටුම ඇති වීමටත් එය හේතු විය. එහි ආර්ථික දෘෂ්ටිවාදය තුඩුදුන්නේද ආර්ථික වර්ධනයට මග සලසන තේරීම් මගහැරීමටයි. දෘෂ්ටිවාදයට වෙනස් හැසිරීම් හා තීරණ, දෘෂ්ටිවාදයට අනුව සාධාරණීකරණය කුහක පිළිවෙතක් ලෙස බැහැරට දිස්වේ. රාජ්‍ය දෘෂ්ටිවාදය යනු සමාජයක ඒකාග්‍රතාව පවත්වාගෙන යාමට අවශ්‍යම සාධකය නිසා, එවිට සමාජය පුරාම කියන හා කරන දේ අතර පරස්පරයම මූලික ලක්ෂණය වේ. මේ නිසා කියන දේ හා කළයුතු දේ අතර එකඟතාවක් ඇති නව රාජ්‍යදෘෂ්ටිවාදයක අවශ්‍යතාව මතුවී තිබේ.
මාලිමා රජය ආණ්ඩුකරනයේ ගැටලුවලට මුහුණ දීමේදී කියූ දෙය හා කරන දෙය අතර, ඉහතකී තත්වය නිසා ඇතිවන, පරස්පරයද (ආධුනික බවට අමතරව) දක්නා ලැබේ. ආණ්ඩුකරණයේදී දැනට යහපත් ලක්ෂණ පෙන්නුම් කරන්නේ අධිකරණයයි. ආණ්ඩුවේ විධායක, ව්‍යවස්ථාදායක හා අධිකරණ යන බලතල වෙන්කිරීමේ සිද්ධාන්තය ක්‍රියාවට නැංවෙන තාක් දුරට නීතියේ ආධිපත්‍යය, නීතිය පිළිබඳ මහජන විශ්වාසය හා මානව හිමිකම් රැකෙන බව ඉන් සනාථ වෙයි. විධායක කාර්යයන්හිදී ව්‍යුහය හා ක්‍රියාකාරිත්වයේ ධනාත්මක වෙනසක් නොපෙනේ.
බටලන්ද
‘බටලන්ද’ නැවත කරළියට පැමිණ තිබේ. 1990න් පසු මෙම මාතෘකාව මැතිවරණ කාලවල දේශපාලන උවමනා නිසා මතුවී නැවත යට යාම දිගින් දිගටම සිදුවිය. 1994 චන්ද්‍රිකා රජය බලයට ආපසු මෙම ප්‍රශ්නය මත කොමිසමක් පත්කළේ ප්‍රධාන දේශපාලන විරුද්ධවාදියාට පහරදීමට වුවත් කොමිසමේ ස්වභාවය හා පසුව ක්‍රියාකළ ආකාරය අනුව පෙනී යන්නේ කුමන හේතුවක් නිසා හෝ රනිල් දේශපාලන වශයෙන් විනාශකිරීම අරමුණු නොකළ බවයි.
තමන් කෙරේ නැවත අවධානය යොමුකිරීමට තුඩුදෙන මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක් මෙවැනි ප්‍රතිඵලයක් ගෙන ඒම රනිල්ට ‘අහක යන මරාලයක් කඩාවැටීමක්’ වූවාද, වෙනත් වාසියක් අත්වූවාදැයි දැන්ම කිව නොහැක.
මෙවර බටලන්ද කරුණ මතුකළේ රට තුළින් නොව විදේශීය ප්‍රවෘත්ති නාලිකාවක් වීම අපූරුම කරුණයි. ඊළඟට එය ලංකාවේ මතුකළේ පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂයයි. 1987 -1989 කාලයේ ජවිපෙට සම්බන්ධ කොට මරා දැමූවන් (විජේවීරද ඇතු`ථ) පිළිබඳ ඝෝෂාවක් පැරණි ජවිපෙ හිතවතුන් හා වින්දිතයන් විසින් ඇතිකිරීම හා මාධ්‍ය මගින් ලැබුණු ප්‍රචාරයද මීට එක්වී තිබේ.
මෙය මාලිමා රජය බලාපොරොත්තු වූවක් නොවූවක් බව පැහැදිලි ය. ඒ තබා එහි මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයෙහි වත් එවැනි පොරොන්දුවක් දී නොතිබුණි. 2019 දී ජාතික ජන බලවේගය පිහිටුවීම, පැරණි ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ පිළිබඳ ප්‍රතිරූපය ඉවත් කර, මධ්‍යම පංතිය හා සියලු ජන කොටස් යහපාලනයක් සඳහා, උගත්, නොකැළැල් පිරිසක් විසින් අලුතින් සාකච්ඡා කර සෑදූ වැඩ සටහනකට අනුව කටයුතු කරන නැවුම් බලවේගයක් ලෙස පෙන්නුම් කිරීමකි. එසේ නම්, ඔවුන් ආපසු අතීතය මතක් කිරීමකට කැමති වේයයි මොහොතකටවත් සිතිය නොහැක. බටලන්ද හෝ විජේවීර ඝාතනය නැවත පැරණි ජවිපෙ මතක්කිරීමකට සමාන ය. ඉතා අසීරුවකින් ලද ජයක්, ළඟ එන තවත් මැතිවරණයක් අබියස පසුබැස්මක් බවට පත්කර ගැනීමකටද ඔවුන් කැමති නොවනු ඇත. එසේම අතීත ඝාතන පිළිබඳ සංවාදයක් එකළ ජවිපෙ විසින් මරාදැමූ ඇතැම් ජනප්‍රිය පුද්ගලයන් පිළිබඳ මතක අවදි කිරීමකට ද තුඩු දෙනු ඇත. දළදා ප්‍රදර්ශනයෙන් බලාපෙරොත්තුවූ සමාජ මානසික තත්වයට එය හානිකර වනු ඇත.
කෙසේ වුවත් නොපැතූ ලෙස සිදුවූ වෙනස තම වාසියට හැකි තාක් කළමනාකරණය කිරීමේ වෑයමක් ලෙස පාර්ලිමේන්තු විවාදයකට යොමුකර ඇති අතර, ඉදිරි පියවර ඇතිවන තත්ව අනුව තීරණය කරනු ඇතැයි සිතිය හැක. කෙසේ වෙතත් මෙම චක්‍රයට හසුවුවහොත් වැඩිම දේශපාලන පාඩුව මාලිමා ආණ්ඩුවට සිදුවේ යයි සිතන්නට කරුණු තිබේ. රනිල්ගේ දේශපාලන විනාශයක් යනු තමන්ට විරුද්ධ දේශපාලන පක්ෂ අතර තර`ඟකාරී බව අඩුවීමකි. එවැන්නකදී වැඩි වාසිය ලැබෙනු ඇත්තේ සජබටයි. දැනට මාලිමාවට කටයුතු කරන්නට, බොහෝවිට, සිදුවී ඇත්තේ අනුන්ගේ න්‍යායපත්‍රවලට අනුව ය. පෙරටුගාමී පක්ෂයට ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට හිතවත් අය තමන්ට ආකර්ෂණය කිරීමට වඩා වැඩි දෙයක් නොලැබෙතත් ඔවුන්ගේ න්‍යාය පත්‍රයට මෙවැනි අවස්ථා ප්‍රයෝජනයට ගැනීම නිසැකව ඇතුළත් ය.
ප්‍රචණ්ඩත්වය ආශ්‍රිත සිදුවීම් තනි තනිව ගෙන දේශපාලන පොරපිටියේ පන්දුවක් බවට පත්කිරීමෙන් ප්‍රචණ්ඩත්වය සමාජයෙන් ඉවත්කිරීමේ ක්‍රියාවලියට උපකාරයක් සිදු නොවේ. සමස්තයක් වශයෙන් එකී ක්‍රියාවලිය තේරුම් ගැනීමත්, වින්දිතයන්ට සරණ සහිතව සත්‍යය හෙළිකිරීමත්, අදාළ පාර්ශ්වයන් තම වගකීම පිළිගැනීමත් මගින් සංහිඳියා ක්‍රියාවලියකට එළඹීම ඉලක්ක කිරීම හොඳම සාමාන්‍ය විකල්ප පිළිවෙතයි. එය අනුන්ට බාර කළ නොහැක.
