ජයදේව උයන්ගොඩ
ලංකාවේ ‘ජාතික ප්‍රශ්නය’ පිළිබඳ සාකච්ඡාව, ජනාධිපතිවරණ කාලය තුළදී මෙන්ම පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළදීද ආන්තිකකරණයට, එනම් නොවැදගත් තේමාවක් බවට පත්කරනු ලැබීමට ගොදුරු වී තිබෙන බව පෙනේ. එය එසේ වී තිබෙන්නේ මන්ද? එය එසේ විය යුතුද? යන ප්‍රශ්න දෙක විභාග කිරීමට වටින ඒවාය. මේ ලිපියෙන් උත්සාහ ගන්නේ එවැනි විමසීමක් සිදුකිරීමටය.
‘ජාතික ප්‍රශ්නයේ’ වර්තමාන තත්වය
ජනාධිපතිවරණය තුළදී ‘ජාතික ප්‍රශ්නය’ ආන්තිකකරණයට පාත්‍ර වී තිබුණේ, ‘දකුණේ’ යයි සාමාන්‍යයෙන් හැඳින්වෙන, සිංහල සමාජයේ දේශපාලන සාකච්ඡාවෙහිය. උතුරු-නැගනෙහිර දෙමළ සමාජයේ එය වැදගත් තේමාවක් වූ අතර, ජනාධිපතිවරණයේ ප්‍රතිඵලවලින්ද ඒ බව පැහැදිලි විය. ඒ අතර, ජාතික ප්‍රශ්නය පිළිබඳ මුස්ලිම් සමාජයේ කතිකාවද, 2019 පාස්කු ප්‍රහාරයෙන් පසු යටගොස් තිබෙන බව පෙනේ. කඳුරට දෙමළ ජනතාවගේ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ තේමාව, උතුරු-නැගෙනහිර දෙපළාතේ දෙමළ දේශපාලන පක්ෂවල ‘ජාතික ප්‍රශ්නය’ පිළිබඳ කතිකාවෙන් ස්වාධීන වීමේ ප්‍රවණතාව දිගටම පවතින බවද පෙනේ.
උතුරු-නැගෙනහිර දෙමළ සමාජය සහ ජාතික ප්‍රශ්නය පිළිබඳ සම්බන්ධය ගැන ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලවලින් අනාවරණය වන ප්‍රවණතා හඳුනාගැනීම මෙම සාකච්ඡාවට ප්‍රයෝජනවත්ය. දෙමළ දේශපාලන පක්ෂ අතරින් ප්‍රධාන මතවාදී ප්‍රවාහ දෙකක් එකිනෙක සමග තරග කර ඇත. ඉන් පළමුවැන්න, ස්වාධීන අපේක්ෂකයකු ලෙස තරග කළ, ඉලංකෙයි තමිල් අරසු කච්චි පක්ෂයේ නායකයා ලෙස මෑතදී පත්වූ අරියනේත්‍රන් පාක්‍යසෙල්වම් ඉදිරියට දැමූ, ජාතිකවාදී දේශපාලනයේ තිබෙන ‘දැඩි මතධාරී’ යැයි හැඳින්විය හැකි සාම්ප්‍රදායික ප්‍රවණතාවයි. දෙවැන්න, ආර්. සම්බන්දන් නායකත්වය දුන් දෙමළ ජාතික සන්ධානය තුළින්, පසුගිය දශකය පමණ කාලය තුළ වර්ධනය වූ ‘මැදහත්වාදී’ දෙමළ ජාතික ප්‍රවණතාවයි.
උතුරු නැගෙනහිර දෙමළ සමාජයේ මෙම දේශපාලන ප්‍රවණතා දෙකම පවතින අතර, ඒ දෙකම ඉලංකෙයි තමිල් අරසු කච්චියෙහි සක්‍රියව තිබේ. ජනාධිපතිවරණය, ඒ ප්‍රවණතා දෙක අතර පවත්නා දේශපාලන තරගය ප්‍රකාශයට පත්වූ අවකාශයද විය. ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිඵලවලින් පෙනුණු පරිදි, උතුරු-නැගෙනහිර දෙමළ ජනතාව අති බහුතරයක් සාධනීය ලෙස ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ, සජිත් ප්‍රේමදාසට ඡන්දය දෙන ලෙස සුමන්දිරන්-රාසමානික්කම් පාර්ශ්වය කළ ඉල්ලීමටයි. ස්වාධීන අපේක්ෂකයකු ලෙස තරග කළ අරියනේත්‍රන්ට වඩා ඉදිරියට පැමිණීමට, උතුරු-නැගනෙහිර දෙමළ සහ මුස්ලිම් ජනතාව අතර ස්වාධීන දේශපාලන හෝ ඡන්ද පදනමක් නැති සමගි ජන බලවේගයට හා එහි අපේක්ෂකයාට හැකිවූයේ ඒ නිසාය. ඒ මගින් උතුරු-නැගෙනහිර සියලු දිස්ත්‍රික්කවල බහුතරය ලබාගැනීමට සමගි ජන බලවේගයට හැකිවිය. නුවරඑළිය සහ බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කවල ප්‍රතිඵලවලින්ද ප්‍රකාශ වන්නේ මීට සමාන ප්‍රවණතාවකි.
මේ වෙතින් ජාතික ජනබලය දේශපාලන පක්ෂයක් ලෙසද, ආණ්ඩු බලය දැනට හිමි එනම් රටේ පාලක පක්ෂය ලෙසද, සැලකිල්ල දැක්විය යුතු දේශපාලන වශයෙන් වැදගත් කරුණක් තිබේ. එනම් ජනාධිපතිවරණ ජයග්‍රහණයේත්, ආණ්ඩුව සතු ජන පදනමේත්, පැහැදිලි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීමය අඩුවක් නැතිනම් හිස්තැනක් තිබෙන බව සහ එම අඩුව පිරවීමට පියවර ගැනීම ආණ්ඩුවේ දේශපාලන සුජාතභාවය සම්පූර්ණ කරගැනීමට අත්‍යවශය වන්නේය යන්නයි. එම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීමය අඩුව නම්, ජාජබ ආණ්ඩුව ලංකාවේ සමාජයේ සිංහල බහුතර ප්‍රජාවගේ ඡන්දයෙන් තේරී පත්වී ඇති, සුළුතර වාර්ගික ප්‍රජාවන්ගේ කැමැත්ත සහ නියෝජනය ලබා නැති ආණ්ඩුවක් වීමයි.
මෙම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීමය හිදැස පුරවාගැනීමට ජාජබය ඉදිරියේ ඇති විකල්ප මොනවාද? පළමුවැන්න, එම පක්ෂයේ සහ පාර්ලිමේන්තු, පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන මැතිවරණවලින් ලැබෙන නියෝජනයේ ජනවාර්ගික අනන්‍යතා සහ පදනම්, උතුරු නැගෙනහිර දෙමළ, කඳුරට දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවලටද ව්‍යාප්ත කරමින්, ජාජබ සහ එහි ආණ්ඩුවද ජනවාර්ගික මෙන්ම ආගමික අනන්‍යතා වශයෙන් බහුවිධවාදී (Pluralist) පරිවර්තනයකට භාජනය කිරීමයි. අද හෙට පවත්වන පාර්මේන්තු මැතිවරණය තුළින් ඒ සඳහා පියවර ගැනීමට කල් මදිය. අඩු තරමින් ලබන වසරේ මුල් කාලයේ පැවැත්වීමට ඉඩ තිබෙන පළාත් සභා සහ පළාත් පාලන මැතිවරණ තුළින් ඒ සඳහා ආරම්භක පියවර ගැනීමේ, පැහැර හැරිය නොයුතු අවකාශයක් විවෘත වනු ඇත.
බහුවාර්ගික සමාජයක ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය
ලංකාවේ සිංහල බහුතර සමාජය කේන්ද්‍රකොට ගෙන බිහිවී ඇති, ආණ්ඩු බලය ලබාගැනීමට අපේක්ෂා කරන සහ ආණ්ඩු බලය ලබාගන්නා දේශපාලන පක්ෂ මුහුණ දෙන එක් අභියෝගයක් වන්නේ රටේ පුරවැසි සමාජය සමන්විත වන ජනවාර්ගික සහ ආගමික/සංස්කෘතික විවිධත්වය නියෝජනය කිරීමයි. ඒක වාර්ගික අනන්‍යතාවක් සහ පුළුල් ඡන්දදායක පදනමක්ද, නියෝජනයක්ද නැති දේශපාලන පක්ෂවලට, වාර්ගික හා ආගමික වශයෙන් බෙදීම් පවත්නා සමාජවල ජාතික සංහිඳියාව සහ ජාතික ඒකාග්‍රතාව ගොඩනැගීමේ පරිවර්තනීය කර්තව්‍යය භාර ගැනිමට නොහැකිය.
ජනවාර්ගික ගැටුම්, යුද්ධය සහ ප්‍රචණ්ඩත්වය ප්‍රධානතම ප්‍රවණතාවක් වූ, 1950 ගණන්වලින් පසු ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසය වෙතින් ඉගෙන ගත යුතු වැදගත් දේශපාලන පාඩමක් වන්නේද එයයි.
මේ අතර ලංකාවේ පශ්චාත්-යුද්ධ දේශපාලන ගමන්මගෙහි එක් සාධනීය ලක්ෂණයක් නම් ලංකාවේ වාර්ගික වශයෙන් බෙදී සිටි පුරවැසි ප්‍රජාවන් අතර දේශපාලන සහයෝගතාව සහ පුරවැසි සහෝදරත්වය ගොඩනැගීමේ දේශපාලන අවකාශද විවෘත වීමයි. එහෙත් ලංකාවේ පශ්චාත් යුද්ධ කාලය තුළ බලයේ සිටි ආණ්ඩුවලට සහ පාලක පන්තිවලට, එම අවකාශය ප්‍රයෝජනයට ගෙන ඉදිරියට යෑම සඳහා අවශ්‍ය දේශපාලන උවමනාවද අධිෂ්ඨානයද නොතිබිණ. ජාතික ජන බලය ආණ්ඩුවෙන් අපේක්ෂා කළ යුත්තේ, ලංකාවේ සෑම පුරවැසි ප්‍රජාවක් වෙනුවෙන් ඉටු කළ යුතු ඓතිහාසික වගකීමක් ඉටු කිරීමට අවශ්‍ය නව දේශපාලන අවබෝධයක්ද කැපවීමක්ද සමාජය තුළ ගොඩනැගීමයි.
නව අවබෝධයක්
ජාතික ගැටලුව ‘විසඳීම’ සම්බන්ධයෙන් ලංකාවේ දේශපාලන කතිකාවේ ප්‍රධාන ධාරා දෙකක් තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න, උතුරු-නැගෙනහිර ද්‍රවිඩ සහ මුස්ලිම් ප්‍රජාවගේ දේශපාලන සමානත්ව අයිතීන්වලට ප්‍රමුඛත්වය දීමේ කතිකාවයි. ෆෙඩරල් විසඳුමක්, බලය විමධ්‍යගත කිරීම, දහතන්වැනි සංශෝධනය, පළාත් සභා ක්‍රමය යන සංකල්ප සහ යෝජනා එම කතිකාවේ ප්‍රධාන අංග වෙයි. එය දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවලිනුත්, ඒවායේ දේශපාලන පක්ෂ සහ දේශපාලන නායකයන් වෙතිනුත් පැනනැගී, එම සමාජවල ජනතාවගේ දේශපාලන විඥානයේද මුල් බැස ගෙන තිබෙන කතිකාවකි. දෙවැන්න, ලංකාවේ පැරණි වමේ ව්‍යාපාර සහ තරමක් දුරට සිංහල-බෞද්ධ ජාතිකවාදී දේශපාලනය වෙතින්ද පැන නැගුණ කතිකාවකි. එහි ප්‍රධාන තර්කය නම් දෙමළ ජනතාව ඇතුළු සුළු ජන ප්‍රජාවට ඇත්තේ ආර්ථික ප්‍රශ්න කේන්ද්‍ර කොටගත් දුක්ගැනවිලි බවයි. සමහර සිංහල ජාතිකවාදී බුද්ධිමත්හු ආර්ථික ප්‍රශ්න තිබෙන්නේ දෙමළ ජනතාවට වඩා සිංහල ජනතාවට බවද කියා සිටියහ.
දෙමළ ජනතාවගේ දුක්ගැනවිලි ආර්ථික හේතු මත පැන නැගි ඒවා නිසා අවශ්‍ය වන්නේ ආර්ථික විසඳුම් මිස දේශපාලන විසඳුම් නොවේය යන්න වමේ ව්‍යාපාරයේ අවධි දෙකක් තුළින් විකාශනය වූවකි. එහි පළමුවැන්න, 1960 ගණන්වලදී ලංකා සමසමාජ පක්ෂය වෙතින් ඉදිරිපත්වූවකි. දෙවැන්න, 1970 ගණන්වල පටන් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ වෙතින් අවධාරණය වූවකි. එම වාමාංශික ප්‍රවාදයෙන් ප්‍රකාශ වූ දෙය නම්, දේශපාලන සමානත්වය සහ සන්ධීය දේශපාලන ක්‍රමයක් පිළිබඳ ඉල්ලීම දෙමළ ධනපති පන්තියේ උවමනාවක් බවයි. ඊට වෙනස්ව දෙමළ කම්කරු පන්තියට සහ දුගී ජනතාවට තිබෙන්නේ සිංහල කම්කරු පන්තියට සහ දුගී ජනතාවටද ඇති ආර්ථික සූරාකෑම සහ ආර්ථික අසමානත්වය වෙතින් ගොඩනැගී ඇති ආර්ථික දුක්ගැනවිලි බවයි. එබැවින් සිංහල හා දෙමළ දුගී, කම්කරු සහ ගොවි ජනතාවට ඇත්තේ එකම සහ පොදු විසඳුමකි. එනම් ආර්ථික සමානත්වය සහතික කරන සමාජවාදයයි. දේශපාලන සමානත්වය පිළිබඳ ඉල්ලීම් සිංහල සහ දෙමළ කම්කරු පන්තිය බෙදන ප්‍රතිගාමී ඉල්ලීමක් බවද මෙම පැරණි වාමවාදී ස්ථාවරයෙන් කියැවිණ. එම වාමවාදී තීසීසය ඉතා පැහැදිලි ලෙස ඉදිරිපත් වූ කුඩා ග්‍රන්ථයක් 1963දී ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පළවිය. එය නම් වී. කරාලසිංහම් ලියූ ‘දෙමළ කතාකරන ජනතාවට ඇති ඉදිරි මග: සුළු ජන ගැටලුව සහ ලංකාවේ විප්ලවය’ යන්නයි.
ලංකාවේ වමේ ව්‍යාපාරයේ ජාතික ප්‍රශ්නය පිළිබඳ මෙම ප්‍රවේශය 1980 ගණන්වල මුල් භාගයේදී වෙනස් විය. 1983 ජුලි ද්‍රවිඩ විරෝධී ප්‍රචණ්ඩත්වය, ඉන්පසු ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නය සිවිල් යුද්ධයක් බවට පරිවර්තනය වීම, දෙමළ ජාතිකවාදී දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රය වෙනම රාජ්‍යයක් පිහිටුවීම ඉලක්ක කරගත් සන්නද්ධ අරගලයක් බවට පත්වීම, ලංකාවේ වමේ ව්‍යාපාරයේ ප්‍රවේශයේ ඇතිවූ වෙනසෙහි පසුබිමෙහි තිබිණ. දෙමළ ජනතාවගේ දේශපාලන සමානත්වයට ප්‍රමුඛත්වය දීමත්, ලංකාවේ ඒකීය රාජ්‍ය ව්‍යුහය බලය විමධ්‍යගත කිරීම තුළින් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමත් සඳහා සාම්ප්‍රදායික සහ රැඩිකල් වමේ කණ්ඩායම් අතර එකඟතාවක් ඇතිවීම 1980 ගණන්වල මැදභාගය වන විට සිදුවී තිබිණ. 1987දී පළාත් සභා ක්‍රමයක් බලය විමධ්‍යගත කිරීමේ ව්‍යුහයක් ලෙස හඳුන්වා දෙනු ලැබූ නමුත්, ද්‍රවිඩ, මුස්ලිම් සහ කඳුරට දෙමළ ප්‍රජාවන්ගේ දේශපාලන සමානත්වය පිළිබඳ ඉල්ලීම තවමත් පවතින්නේ අර්ධ-වශයෙන් ආමන්ත්‍රණය කරනු ලැබූ දේශපාලන ගැටලුවක් ලෙසිනි. එය විසඳීම සඳහා නව ප්‍රවේශයක් සහ අවබෝධයක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය වී තිබෙන්නේ මෙම පසුබිම තුළය.
ආර්ථික සමානත්වය ප්‍රමාණවත්ද?
ජනවාර්ගික/ජාතික ගැටලුව පිළිබඳ දැනට අලුතෙන් මතු වී තිබෙන කතිකාවෙන් අවධාරණය කෙරෙන ‘ආර්ථික ප්‍රශ්න විසඳීමට ප්‍රමුඛත්වය’ යන ප්‍රවාදය සාකච්ඡාවට භාජනය කිරීමද වැදගත්ය. මෙය සාම්ප්‍රදායික වමේ පක්ෂ, ජවිපෙ මෙන්ම 2009 යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසුව රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවද දරා සිටි ස්ථාවරයකි. රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව උතුරු -නැගෙනහිර දෙපළාතේ, විදේශ ආධාරද සහිතව මාර්ග සහ යටිතල පහසුකම් සැපයීමේ විශාල ව්‍යාපෘති ආරම්භ කෙළේ එක්තරා මතවාදී සූත්‍රයක්ද ඉදිරිපත් කරමිනි. එය මෙසේය. ‘ලංකාවේ ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නයක් නැත. මෙතෙක් කල් තිබුණේ ත්‍රස්තවාදී ප්‍රශ්නයකි. ත්‍රස්තවාදී ප්‍රශ්නයට අවශ්‍ය වූයේ මිලිටරි විසඳුමකි. එයට දේශපාලන විසඳුම් නැත. ආමන්ත්‍රණය කිරීමට දැන් ඉතිරිවී තිබෙන්නේ යුද්ධයෙන් ඇතිවුණු ආර්ථික විනාශයටත්, ආර්ථික අසංවර්ධනයටත්, සංවර්ධන විසඳුම් සැපයීමය.’ මෙය ප්‍රධාන ප්‍රවාහයේ සිංහල ජාතිකවාදය, ජාතික චින්තනවාදය සහ මහින්ද-බැසිල්-ගෝඨාභය චින්තනය යන මේවායේ මිශ්‍රණයෙන් ගොඩනගන ලද්දකි. එය සිංහල සමාජයට විකිණීමට රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව සමත් වුවද, දෙමළ සමාජය විසින් සම්පූර්ණයෙන් ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබූවකි.
ඉහත සාකච්ඡාව වෙතින් ඉගෙන ගත හැකි වැදගත් දේශපාලන පාඩමක් තිබේ. එය නම්, ජාතික ප්‍රශ්නය/ ගැටලුව පැති කිහිපයකින් සමන්විත එකක් බවත්, එය දේශපාලන සහ ආර්ථික වශයෙන් එකිනෙකින් වෙන් කළ හැකි ද්විත්ව-විභේදන රාමුවකට කොටු නොකළ යුතු සංසිද්ධියක් වන්නේය යන බවත්ය. මෙවැනි ප්‍රවේශයකින් බලන විට දෙමළ, මුස්ලිම් සහ කඳුරට දෙමළ යන ‘සුළුතර’ ප්‍රජාවන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ, දශක ගණනාවක අරගල තුළ ප්‍රධාන පැති පහක් තිබෙන බව හඳුනාගත හැකිය.
- ආර්ථික දුක්ගැනවිලි සහ ඉල්ලීම්
- භාෂා සංස්කෘතික සමානත්වය සඳහා ඉල්ලීම්
- සමාන පුරවැසි සහ මානව අයිතිවාසිකම් සඳහා ඉල්ලීම්
- ප්‍රමාණවත් නියෝජනය, ආණ්ඩු ක්‍රියාවලියට සහභාගි වීම සහ ප්‍රාදේශීය ස්වයං පාලනය සඳහාවූ ඉල්ලීම්.
- සුළුතර ප්‍රජාවන්ට විශේෂිත වූ කණ්ඩායම් අයිතිවාසිකම් සඳහා ඉල්ලීම්.
මෙම ඉල්ලීම් කාණ්ඩ පහම පැන නැග තිබෙන්නේ, ඒවා අයත් වන ක්ෂේත්‍රවල සුළුතර ප්‍රජාවේ පුරවැසියන් අත්දකින වෙනස්කම් කරනු ලැබීමේ ඉරණම නිසාය. ඒවා එම ප්‍රජාවන් ‘දෙවැනි පෙළේ පුරවැසියන්’ ලෙස රාජ්‍යය විසින් සලකනු ලැබීමේ ප්‍රතිඵලයි. මේ අනුව, සුළු ජන ප්‍රජාවන් ආකාර දෙකක වෙනස්කම් කරනු ලැබීමට පාත්‍රවෙයි.
ඒවා නම්,
- පුරවැසියන් ලෙස සිංහල ප්‍රජාවද ඇතුළුන සෑම පුරවැසියකුම අත්දකින පොදු වෙනස්කම් කිරීම පළමුවැන්නයි. දුගී බව සහ ආර්ථික අසමානතා ඒ සඳහා ඇති ඉතාම පොදු නිදසුනයි.
- දෙමළ, මුස්ලිම්, උඩරට දෙමළ ආදි වශයෙන් වාර්ගිකත්වය, භාෂාව, ආගම හා සංස්කෘතිය පදනම් කොටගෙන සමාන පුරවැසිභාවයට නොව වෙනස්කම් කරනු ලැබීමට පාත්‍රවීම දෙවැන්නයි.
මේ අනුව, සුළුතර ප්‍රජාවන්ට අයත් පුරවැසියෝ ‘ද්විත්ව වෙනස්කම් කරනු ලැබීමකට’ (Double discrimination) භාජනය වෙති. එම දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බලන විට, සුළුතර ප්‍රජාවන්ගේ ඉල්ලීම් දුක්ගැනවිලි සහ විසඳුම්, ආර්ථික, සංස්කෘතික, සිවිල් අයිතිවාසිකම් හා දේශපාලන වශයෙන් වෙන් කළ නොහැකිය. ඒවා එකට බද්ධවී තිබේ. ජාතික ගැටලුවට විසඳුම් පරිකල්පනය කළ යුත්තේ, එම සමස්තය සැලකිල්ලට ගෙනය. ඒවා වෙන්කිරීම මගින් නොවේ.
සුළු ජන ප්‍රජාවන්ට පමණක් විශේෂිත අයිතිවාසිකම් තිබිය හැකිද? එසේ ඒවා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විය හැකිද? මෙයද ලංකාවේ දැනට අලුතෙන් දිගහැරෙන විවාදය තුළ වක්‍ර වශයෙන් මතුවන ප්‍රශ්න වෙයි. ඒවා වෙනම කාකච්ඡා කිරීමට වටිනා තේමාවක්ද වෙයි.
