ලංකාවේ මාලිමාව

තිසරණි ගුණසේකර

පාලකයන් මැතිවරණ නීති හිතුමනාපයට උල්ලංඝනය කිරීමත්, නීති රැකීමට සිටින නිලධාරීන් ඒ නොදැක්කා මෙන් සිටීමත් ලංකා දේශපාලනය තුළ සාමාන්‍යයෝය. 2024 ජනපතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළ ආරක්‍ෂක රාජ්‍ය ඇමති ප්‍රමිත බණ්ඩාර තෙන්නකෝන් මහතා ආධාරකරුවන් පිරිවරාගෙන දඹුල්ල නගරයේ අත් පත්‍රිකා බෙදීම නීති විරෝධී වුවද එය අරුමයක් නම් නොවීය. අරුමයක් වූයේ දඹුලු පොලිසිය එතැනට විත් ඇමතිවරයාට ‘සැලියුට්’ ගහනවා වෙනුවට අවනීතික ක්‍රියාව නතර කරන්නැයි ඔහුට කියා සිටීමයි.

ඇමතිවරයාගේ ආධාරකරුවකු කළ කථාවකට පොලිස් නිලධාරියකු ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ‘මට කවුරුත් එකයි, මම කරන්නේ නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමයි’ යයි කියමිනි.

බලයට නොනැමෙන පොලිස් නිලධාරීන් මින් පෙර අපට මුණගැසුණේ කතාපොත්වලය. සිනමාවේය. රූපවාහිනියේය. නමුත් 2024 ජනපතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළ දඹුලු සිද්ධිය ව්‍යතිරේකයක් නොව සාමාන්‍යයක් විය.

සහපිරිවරින් මැතිවරණ ප්‍රචාරක කටයුතු සඳහා ගෙන් ගෙට යාම මෙන්ම ඡන්දදායකයන්ට ආහාරපාන දීමත් මැතිවරණ නීතිවලට පටහැණිය. මහරගම තරුණ සේවා සභා ශ්‍රවණාගාරයේ රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් තරුණ සමුළුවක ආරාධිතයන්ට දිවා ආහාරය සූදානම් කර තිබුණේ එවන් නීති රීති මෙරට මැතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළ සැලකුණේ නැති බැවිනි.

නමුත් රැස්වීම අතරතුර ශාලාවට පැමිණි මැතිවරණ නිලධාරීහු සූදානම් කර තිබූ සියලු කෑම බීම තම බාරයට ගෙන ඒවා මහරගම පොලිස් ස්ථානයට රැගෙන ගියහ. වඩාත්ම විශේෂත්වය නම් මෙම ‘ක්‍රියාන්විතය’ සිදුවන විට රටේ ජනාධිපතිවරයාද ශ්‍රවණාගාරය තුළ සිටීමයි.

මෙවර ජනාධිපතිවරණය දශක ගණනකින් පැවැති නිදහස්ම, සාධාරණම හා සාමකාමීම මැතිවරණය විය. ස්වාධීන මැතිවරණ කොමිසම සැබැවින්ම ස්වාධීන වීමත්, පොලිසිය කොමිසමේ ස්වාධීනත්වයට අකුල් හෙලනුවා වෙනුවට එය බලගැන්වීමත් මෙවර ජනපතිවරණයේ මෙම සාධනීය අසාමාන්‍යත්වයට හේතුවිය.

රාජපක්‍ෂවරුන් ගෙන ආ 20 වන සංශෝධනය පැවතුණා නම් මැතිවරණ කොමිසමට සැබැවින්ම ස්වාධීන වීමට ව්‍යවස්ථාමය බලයක් ලැබෙන්නේ නැත. මැතිවරණ කොමිසමට ස්වාධීන වීමට අවශ්‍ය පසුබිම සැකසුණේ රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා 21 වන සංශෝධනය තුළින් සියලුම කොමිසම් ජනාධිපති පාලනයෙන් නිදහස් කළ බැවිනි.

මෙවර ජනපතිවරණයේ සුවිශේෂත්වයට මැතිවරණ කොමිසමේ සාමාජිකයන් හා නිලධාරීන්ගේ ස්වභාවය හා ක්‍රියාකාරිත්වය තීරණාත්මකව බලපෑවේය. මෙම නිලධාරීන් විකට නළුවන්ට ඇන්දේ වත් මාධ්‍ය සංදර්ශන පැවැත්වූයේ වත් නැත. ඔවුහු තමන්ට බාරවූ රාජකාරිය බය පක්‍ෂපාතිකම්වලින් තොරව අකුරට ක්‍රියාත්මක කළහ.

නව ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක මහතා ගොවීන්ට පොහොර සහනාධාරය හා ධීවරයන්ට ඉන්ධන සහනාධාරය ඉහළ දැමීමට කළ නියෝගය මැතිවරණ කොමිසම විසින් මහ මැතිවරණය නිමා වන තෙක් නතර කොට ඇත. ආණ්ඩු මාරුව කොමිසමේ ස්වාධීනත්වයට බල නොපාන බවත් ජනපතිවරණය මෙන්ම මහ මැතිවරණයද නිදහස්ව ස්වාධීනව හා සාමකාමීව පැවැත්වීමට කොමිසම කටයුතු කරන බවත් මෙයින් පැහැදිලි වේ.

76 වසරක නුගුණ දැකීම මේ මැතිවරණ සමයේ ප්‍රමුඛ දේශපාලන විලාසිතාවයි. ජාජබ/ජවිපෙ වේදිකාවේ මූලික තේමාවක් වූයේද මෙයයි. නමුත් ජාත්‍යන්තර තලයේ මැතිවරණ කොමිසමක් මෙරට නිර්මාණය වූයේ ගතවූ 25 වසරක පමණ කාලය පුරාවූ ක්‍රියාකාරිත්ව දාමයක් හරහාය.

මැතිවරණ කොමිසමද ඇතුළුව ස්වාධීන කොමිෂන් ව්‍යවස්ථාගත වූයේ 2001දී සම්මත වූ 17 වන සංශෝධනය තුළිනි. සංශෝධනය ක්‍රියාත්මක නොවුණද ස්වාධීන කොමිෂන්වල වැදගත්කම හා අවශ්‍යතාව පිළිබඳ මතයක් මේ කාලය තුළ සමාජගත විය. මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා ගෙන ආ 18 වන සංශෝධනයෙන් ස්වාධීන කොමිෂන් ජනාධිපති පාලනයට යටත් කෙරිණි. සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ පාලනය ගෙන ආ 19 වන සංශෝධනයෙන් ස්වාධීන කොමිෂන් යළි ව්‍යවස්ථාගත වූවා පමණක් නොව ඒ පාලන කාලය තුළ කොමිෂන් ස්ථාපිත කොට ක්‍රියාත්මක කිරීමද සිදුකෙරිණි. 2020දී ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනපතිවරයා මෙම සාධනීය ප්‍රවණතාව කණපිට පෙරලූ නමුදු 2022දී රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා යළිත් ස්වාධීන කොමිෂන් ස්ථාපිත කළේය.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යනු මැජික් යෂ්ටියක් වැනූ පමණින් ලබාගත හැක්කක් නොවේ. එය දිගු ගමනකි. වංගගිරියක් වන් ගමනකි. ගතවූ 76 වසර තුළ ඒ ගමනෙන් අප අත්කරගත්තේ පරාජයන් හා පසුබෑම් පමණක් නොවේ. ජයග්‍රහණයන්ද බොහෝ විය. ගතවූ ජනපතිවරණය තුළත්, අදත් අප අත්දුටු හා අත්දකින විශිෂ්ට මැතිවරණ කොමිසම මේ 76 වසර තුළ අප ලත් ජයග්‍රහණයකි. ඡන්දය දැමීම සඳහා නිල හැඳුනුම්පතක් අනිවාර්ය කිරීම හා ඡන්දහිමි නාමලේඛන පරිගණකගත කිරීම තුළින් හොර ඡන්ද දැමීම මුළුමනින්ම පාහේ නතර කිරීමද තවත් එවන් ජයග්‍රහණයකි. මේවා මාලිමා යුගයට පෙර පුටුවෙන්, අලියාගෙන් හා හංසයාගෙන් වූ ජයග්‍රහණයන්ය.

සියලු නරක අතීත පාලකයන්ටත්, සියලු හොඳ දෑ මාලිමාවටත් බැර කිරීම යථාර්ථය විකෘති කිරීමකි. 21 වන සංශෝධනය ගෙන ආවේත් ලංකාවට ඉතාමත් අවශ්‍ය ව තිබු මැතිවරණ වියදම් පනත ගෙන ආවේත් මාර්ගස්ථ ආරක්‍ෂණ පනත (Online Safety Act) වැනි ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී පනතක් ගෙන ආ රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයාය. මෙරට මෙතෙක් පැවැති නිදහස්ම සාධාරණම හා සාමකාමීම මැතිවරණය පැවැත්වුණේද ඔහුගේ පාලන කාලයේය. මාලිමා ආණ්ඩුවේ කාර්යය මේ සාධනීය ක්‍රියාදාමයන් වඩාත් ශක්තිමත් කරමින් හැකිතාක් ඉදිරියට ගෙනයාමයි.

ගුණ දොස්

‘මට ආදරය කරන ජනතාව නාමල්ටත් ආදරය කරාවි’ යයි මහින්ද රාජපක්‍ෂ හිටපු ජනපතිවරයා ජනපතිවරණයෙන් දින දෙක තුනකට පෙර පුද්ගලික රූපවාහිනි නාලිකාවකට කීවේය.

ලංකාවේ වාසනාවකට මහින්දට-ආදරේ බැවින් නාමල්ට-ආදරේ කුලකය 342781ක් පමණි. එනම් වලංගු ඡන්ද දායකයන්ගෙන් 2.6%කි. ලංකා දේශපාලනයේ රාජපක්‍ෂ සාධකයේ අවසානය නාමල් රාජපක්‍ෂ මහතාගේ අන්ත පරාජය තුළින් සනිටුහන් වන්නේදැයි දැන්ම කිව නොහැක. නමුත් රාජපක්‍ෂවරුන්ගේ මෙම බරපතළ පසුබෑම ලාංකීය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ජයග්‍රහණයක් බව නම් නිසැකවම කිව හැක.

ජනතාව තව මාස කිහිපයක් ඉවසුවා නම් තමන් ආර්ථික අර්බුදය විසඳන බව බැසිල් රාජපක්‍ෂ මහතා 2022 දෙසැම්බරයේදී ප්‍රකාශ කළේය. නාමල් රාජපක්‍ෂ මහතාගේ 3%කටද අඩු ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් පෙනී යන්නේ මෙම රාජපක්‍ෂ බේගල් මෙරට ජනතාව තවදුරටත් විශ්වාස නොකරන බවයි.

2019 දී ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතාට හිමිවූයේ පහළ මැදි ආදායම් රටකි (lower middle income country). 1948 සිට ලංකාව නිරන්තරයෙන්ම ආපස්සට ගියේය යන චෝදනාව බොරුවක් බව මෙයින් පෙනේ. බදු කප්පාදුවෙන් පටන් ගෙන විවිධ වැරදි තීරණ හරහා වසර දෙකහමාරක් තුළ රට බංකොලොත් කළේ රාජපක්‍ෂවරුන්ය.

ජනපතිවරණ වේදිකාවල මෙම කරුණ වැඩිපුර කතාබහට ලක් නොවුණි. රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාට එසේ කළ නොහැකි වූයේ රට බංකොලොත් කරන්නට අත ගැසූ රාජපක්‍ෂ එහෙයියන් බහුතරයක් ඔහු පිරිවරා සිටි බැවිනි. සජිත් ප්‍රේමදාස හා අනුර කුමාර දිසානායක මහත්වරුන් මේ ගැන කතා නොකළේ වැටුණු රට මඳකින් හෝ නැගී සිටුවීමේ වාසිය රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතාට යතැ’යි වූ බිය නිසාය. දේශපාලනඥයන් කතා නොකළද ජනතාවට තමන් විඳි දුක් අමතක නොවුණි. නාමල් රාජපක්‍ෂ මහතා අන්ත පරාජයකට ලක්වූයේ එබැවිනි.

මෙවර මැතිවරණය පමණක් නොව පශ්චාත් මැතිවරණ සමයද පෙර නුවූ විරූ ලෙස සාමකාමී විය. මෙහි ගෞරවය හිමි විය යුත්තේ ජාජබ/ජවිපෙටය. තමන් ජයග්‍රහණය කළ පසු කිසිදු සිදුවීමක් වන්නට ඉඩ හරින්නේ නැතැයි මැතිවරණ ව්‍යාපාරය තුළ ඔවුන් දුන් පොරොන්දුව මැතිවරණයෙන් පසු ඉටුකිරීමට ඔවුන්ට හැකිවිය.

මැතිවරණ කොමිසමේ හා පොලිසියේ ක්‍රියාකාරිත්වය මෙන්ම ජයග්‍රාහකයාගේ මෙම හැසිරීමද වඩාත් යහපත් දේශපාලන සංස්කෘතියක ආරම්භය වනු ඇතැයි ලාංකික ජනතාව අපේක්‍ෂා කරනුවා නොඅනුමානය.

මාලිමා පාලනය බිහිවී මුල් සතිය තුළ -ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතාට වෙනස් ලෙස- ඉක්මන් හා අබුද්ධිමත් තීරණ නොගැනීම ගැන පැසසිය යුතුය. රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනපතිවරයා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමග අත්සන් කළ ගිවිසුම මෑත ඉතිහාසයේ අයිඑම්එෆ් සංවිධානය සමග අත්සන් කෙරුණු ‘නරකම හා දුෂ්ටම යෝජනාවලිය’ බව කීවේ අනාගත මාලිමා ආණ්ඩුවේ මුදල් ඇමතිවරයා විය හැකි සුනිල් හඳුන්නෙත්ති මහතාය. මේ අගතිගාමී ස්ථාවරයෙන් මාලිමාව ක්‍රම ක්‍රමයෙන් බැහැර වූ අතර තමන් ජයගත් විට අයිඑම්එෆ් ගිවිසුමෙන් බැහැර නොවන බව මාලිමා නායකයෝ ඡන්ද ව්‍යාපාරය අවසානයේ සහතික වූහ. මෙම පොරොන්දුව නව පාලනය තවමත් රැකීම සාධනීය තත්වයකි.

තවත් අතීත පොරොන්දුවක් සම්බන්ධයෙන්ද මාලිමා පාලනය මේ අයුරින්ම සංයමයෙන් ක්‍රියාකළහොත් රට ගෝඨාභය මගට යළිත් තල්ලු වීමේ අවදානම සෑහෙන දුරකට අඩුවනු ඇත. මාලිමා ආණ්ඩුවකින් උපයන විට ගෙවීමේ බද්ද (PAYE) ගෙවිය යුතු සීමාව ලක්ෂ දෙක දක්වා ඉහළ දමන බවත් ඉහළම කාණ්ඩය සඳහා වූ බදු අනුපාතය 24% දක්වා පහත දමන බවත් සුනිල් හඳුන්නෙත්ති මහතා ප්‍රකාශ කළේය. මේ පියවර දෙකම ගතහොත් රටේ බදු ආදායම සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයකින් පහත වැටෙනු ඇත. ඉන් බිහිවන හිඟය පියවා ගන්නට වන්නේ එක්කෝ අඩු ආදායම්ලාභීන්ට තවත් බර පටවන වක්‍ර බදු වැඩිකිරීමකිනි. නැතහොත් අලුතින් ණය වීමෙනි. මේ පියවර දෙකම අනර්ථකාරී ගෝඨාභය- පන්නයේ ඒවා බව අමුතුවෙන් නොකිවමනාය. මංගල සමරවීර සමයේදී මෙන් බදු ගෙවන සීමාව 550,000/- දක්වා වැඩිකර ඉහළ බදු අනුපාතය නොවෙනස්ව තබාගනිමින් දෙන සහනයක් රුපියල් 150,000-300,000 දක්වා උපයන්නට පමණක් සීමා කිරීමෙන් මූල්‍ය අර්බුදය තීව්‍ර නොකොට මැදි ආදායම් ලබන්නන්ට යම් සහනයක් ලබාදිය හැක.

අයිඑච්පී ආයතනය සිදු කළ මත විමසුම්වලට අනුව මෙරට ධනවත්ම තුනෙන් පංගුවෙන් 40%කට ආසන්න පිරිසක් සහාය දැක්වූයේ මාලිමාවටය. හඳුන්නෙත්ති මහතා ඉහළම ආදායම් තලයේ බදු අනුපාතය 24% දක්වා අඩු කළ යුතු බව කියනුයේ මේ මාලිමා-අනුගාමිකයන්ට සහන දීමට විය හැක.

මේ ප්‍රශ්නයට වෙනත් විසඳුමක් ඇත. මාලිමා පාලනය පොරොන්දු වූ ලෙසම නාස්තිය හා දූෂණය අවම කරන්නේ නම් ජනතාවගේ බදු මුදල් පරපුටු දේශපාලන පැලැන්තියක් නඩත්තු කිරීමට වැය වන්නේ නැත. බදු මුදල් වැයවනුයේ රටට ජනතාවට ඵලදායි දෑටය. එවිට බදු බර ගැන මැසිවිලි කියන්නට ඉහළ ආදායම්ලාභීන්ට (විශේෂයෙන්ම ඔවුනතර ඇති මාලිමා අනුගාමිකයන්ට) හැකිවේද?

නොකෙරෙන වෙදකම්

අනුර කුමාර දිසානායක මහතාගේ පදවි ප්‍රාප්තිය ඉතාමත් චාම් හා වියදම් අඩු ආකාරයෙන් පැවැත්වීම බොහෝ කතාබහට ලක්වුණි.

ඊටත් වඩා චාම් හා වියදම් අඩු උත්සවයකින් පදවි ප්‍රාප්තියට පත් තවත් ජනපතිවරයෙක් විය. ඒ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මහතාය.

තමන් ජනපතිධුරය අහෝසි කරන බවට සිරිසේන මහතා එදා ප්‍රකාශ කළේය. ඒ කතාව කඩවුණු පොරොන්දුවක් පමණක්ම විය.

ජනපති ධුරය අහෝසි කිරීම අනුර කුමාර දිසානායක මහතාගේ මෙන්ම ජාජබ හා ජවිපෙද ස්ථාවරය විය. මැතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසු බොහෝ දේ කතාවුණද මේ ගැන නම් වැඩි කතාබහක් අසන්නට නොමැත.

ජනපති ලේකම් කාර්යාලය අසළ දමාගිය වාහන තොගය මැතිවරණයෙන් පසුව දිගහැරුණු පළමුවන මාධ්‍ය සංදර්ශනයයි. මේ වාහන භාවිත කළවුන්ගේ නම් ලැයිස්තුව මේ සතියේ ප්‍රකාශයට පත්විය. මේවා රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා තමන්ට දේශපාලන වශයෙන් සහාය දුන්නවුන්ට කළ සංග්‍රහයක් බව ඉන් පෙනීයයි.

බලය අපයෝජනය කිරීමට හා දූෂණයට ජනපති ක්‍රමය තුළින් වන දායකත්වය තේරුම් ගැනීමට වෙනත් සාධක අවශ්‍ය නැත.

මේ වාහන අවභාවිතය පිළිබඳ මාලිමා නායකයන් බොහෝ දේ කතා කළද ඒ හා ජනාධිපති ක්‍රමය සමග ඇති ව්‍යුහාත්මක සබඳතාව පිළිබඳව වැඩි යමක් නොකියවිණි. මේ අවභාවිතය තුළින් ජනාධිපති ක්‍රමය දේශපාලනික වශයෙන් පමණක් නොව ආර්ථික වශයෙනුත් අනර්ථකාරී බව ඔප්පු වීම පිළිබඳව කිසිවක්ම නොකියැවිණි.

මාලිමාව දැනටමත් ජනාධිපති ක්‍රමයේ රසට ලොල්වීද? මින් පෙර වූ ජනපතිවරුන් සිව්දෙනකු මෙන් අනුර කුමාර දිසානායක මහතාද ජනපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට දුන් පොරොන්දුව කඩවේද?

මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනපතිවරයා කළාක් මෙන් දිසානායක ජනපතිවරයාද ජනපති නිවසට යාබද මාර්ග දෙකක් විවෘත කළේය. එයින් මාලිමාවේ අනුගාමිකයෝ අතිශය අමන්දානන්දයට පත්වූ සෙයක් පෙනේ.

මේ මගම යමින් යාපනයේ වසා ඇති පාරවල්ද විවෘත කරන්නැයි අන්ගජන් රාමනාදන් හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයා ජනාධිපතිවරයාගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. මේ ඉල්ලීමට ජනාධිපතිවරයා ප්‍රතිචාර දැක්වූ වගක් වාර්තා වී නොමැත.

යුද්ධය අවසන් වී වසර 15කට අධික කලක් ගතවුවද උතුරේ සහ  නැගෙනහිර ඇතැම් ප්‍රදේශ තවමත් පවතිනුයේ නොනිල හමුදා පාලනයක් යටතේය. 2වන ජවිපෙ කැරැල්ල නිමා වූයේ 1989 නොවැම්බර් මසය. 2004 වන විටත් ජවිපෙ බලවත්ව තිබූ හම්බන්තොට මොනරාගල වැනි ප්‍රදේශ නොනිල හමුදා පාලනයක් යටතේ තිබුණා නම් එය කොතරම් අසාධාරණද? නාස්තිකාරීද? නිෂ්ඵලද?

දකුණට වඩා සපුරා වෙනස් හැන්දකින් උතුරට බෙදීමෙන් පෙනීයනුයේ දෙමළ ජනතාව දෙමළ වීම නිසාම සැකයට හා වෙනස් කොට සැලකීමට භාජනය වන බව නොවේද?

2022 සංඛ්‍යා දත්ත අනුව මෙරට යුද්ධ හමුදාවේ හමුදාංශ (divisions) 21න් 14ක්ම ස්ථානගතව ඇත්තේ උතුරු පළාතේය.

මේ තරම් හමුදාවක් උතුරේ රඳවා තබන්නට ඒ පළාතෙන් එන තර්ජනය කුමක්ද?

දෙමළ ජනතාව දෙමළ වීම නිසා මෙලෙස සැකයට භාජනය වීම වින කටිනුයේ දෙමළ ජනතාවට පමණක් නොවේ. මේ අහේතුක අවිශ්වාසයේ එක් ප්‍රතිඵලයක් නම් යුද්ධය නිමා වුවද වසරෙන් වසර ආරක්‍ෂක වියදම් ඉහළ යාමය. මේ දැවැන්ත හමුදාවන් පවත්වා ගැනීමට වැයවනුයේ මේ රටේ අධ්‍යාපනය, සෞඛ්‍යය නංවන්නට දුප්පත්කම දුරලන්නට, සමස්ත ජනතාවටම බදු බරින් සහනයක් දෙන්නට වැය කළ හැකිව තිබූ මුදල් නොවේද?

අයිඑච්පී ආයතනය කළ සමීක්‍ෂණයකට අනුව සිංහල ජනතාවගෙන් කිසිවකුත් මේ මොහොතේ හමුදා වියදම්  තවත් ඉහළ නංවනවාට අකමැතිය. එබැවින් හමුදා වියදම් රටේ සැබෑ ආරක්‍ෂක අවශ්‍යතාවන්ට අනුකූල වන ආකාරයට අඩුකිරීමේ හැකියාවක්, අවස්ථාවක් මාලිමා පාලනයට තිබේ. එවැන්නක් කළහොත් ජනතාව මත පැටවී ඇති බර ලිහිල් කිරීමටද ඒ තුළින් වැඩි ජනතා ප්‍රසාදයක් දිනා ගැනීමටද එයට හැකිවනු ඇත.

නමුත් මාලිමා ආණ්ඩුව ඒ සහේතුක හා ඵලදායි මග ගැනීමට ඇති ඉඩකඩ අවමය. මන්ද දේශපාලන භික්‍ෂූන් හා විශ්‍රාමික හමුදා සාමාජිකයන් මාලිමාවේ ප්‍රධානතම බල ස්තම්භයන් වන බැවිනි. ආරක්‍ෂක වියදම් අඩු කිරීම මේ පිරිස දකිනුයේ දේශද්‍රෝහීකමක් ලෙසය. මේ බලපෑමෙන් මෙන්ම මතවාදයෙන්ද ගැලවීමට ජාජබට හෝ ජවිපෙට නොහැක.

ජනපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට ඇති නොකැමැත්ත හා යුද්ධ වියදම් අඩු කිරීමට ඇති නොහැකියාව සිරිසේන හා වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරුන්ට මෙන්ම දිසානායක ජනාධිපතිවරයාටද පාරාවළල්ලක් විය හැක. මාලිමාවට අද ඇති හා මහ මැතිවරණයේදී උච්චත්වයට පත්වන රැල්ල ආපසු හරවන කේන්ද්‍රීය සාධකයන් අතර ජනපති ක්‍රමයේ දේශපාලන බරත් ආරක්‍ෂක වියදම්වල මූල්‍යමය/ආර්ථික බරත් ප්‍රමුඛ වනු ඇත.