ජීවිතේ හරියට ගංගාවක් වගේ. එක මොහොතක්වත් නතර වෙලා තියෙන්නේ නැහැ. ගඟ ගලාගෙන යන්නේ නිකන්ම නෙමෙයි. ඈත කඳු මුදුනින් උපත ලබන ගංගාව ගං මෝය ගාවට එන්නේ ගොඩාක් දේවල් එකතු කරගෙන. අපි අත්දැකීම්වලින්, වයසෙන් මුහුකුරා යන්න, මුහුකුරා යන්න ජීවිතේට ගොඩක් දේවල් එකතු කර ගන්නවා. ජීවිතේ පුරවා ගන්නවා. කවි, ගීත, කතාන්දර, චිත්‍රපටි, පොත් පත්, හමුවීම්, ආ ගිය තැන් සමහර සිදුවීම් වැනි දේවලින් මිනිස්සු තමන්ගේ ජීවිත පුරවා ගන්නවා. එහෙම ජීවිතවල ආපසු හැරී බල්ද්දී ඒ පිරුණු තැන්, එකතු කර ගත්ත දේවල් හරි ලස්සනට පෙනෙන්න ගන්නවා. අන්න ඒ වගේ ජීවිතවල පිරුණු තැන් ගැන සියුම් විදියට ස්පර්ශ කිරීම තමයි මෙහි අරමුණ.
සුභාෂිණී චතුරිකා
මම හිතන්නේ සිහි බුද්ධිය තියෙන ඕනෑම මනුෂ්‍යයෙක් ගෙවන හැම මොහොතකම වාගේ ජීවිතය කිසියම් දෙයකින් පුරවා ගන්නවා. යමක් ඉගෙන ගන්නවා, ජිවිත පරිඥානයක් ලබනවා. ඒත් ජීවිතයේ සහ සමාජයේ හැලහැප්පීම් පිළිබඳ පුළුල් දැක්මක් එක්කම, තමන් කවුද යන්න සහ තමන් මේ ලෝකේ ජීවත්වෙන අරමුණ සමාජයට ඉතාමත් දැනෙනසුලු දෙයක් බවට පත් කරගනිමින් ජීවිතය පුරවා ගන්න නම් අප දේවල් ඇසුරු කළ යුතු ආකාරය තරමක් වෙනස් කියලායි මම විශ්වාස කරන්නෙ.
කාලය ඉක්ම යාමත් සමඟ සෑම පුද්ගලයෙක්ම එකම ආකාරයෙන් පරිණතභාවයට පත්වෙනවා කියලා මම හිතන්නේ නැහැ, මොකද එක් ජීවිත කාලයකදි අපට ලබාගත හැකි අත්දැකීම් ප්‍රමාණය ඉතාමත් සීමා සහිත නිසා. අප සියලු දෙනාම කිසියම් ආකාරයක රේඛීය ඇකඩමික අධ්‍යාපනයක් ලබනවා, ඒවගේම තම පවුලෙන් පටන් අරගෙන කිසියම් පැතිරුණු සමාජීය පදාසයක ඇසුර ලබනවා. ඒ ඇසුර ඉතාමත් විචිත්‍ර, ප්‍රීතිමත් හෝ ඛේදනීය අත්දැකීම් ලබාදෙනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒ අත්දැකීම් තුළින් අප ලබන කිසියම් ජීවිත පරිඥානයක් තිබුණත්, එය ඉතාමත් සීමා සහිතයි. මොකද අපි ජීවත්වෙන්නෙ එක්වරක් විතරයි. අපට ඒ ජීවිත කාලය තුළ මේ ලෝකේ සියලුම ආකාරයේ විඳීම්, විඳවීම් අත්දකින්න හැකියාවක් නැහැ. අප අපේ ජීවිතය විසින් ලබා දෙන කාල අවකාශ රාමුව ඇතුළෙ කොටු වෙන එක අනිවාර්යයක්.
ඉතින් මේ කාල අවකාශ රාමුව සීමා රහිතව පුළුල් කරගැනීමේ එකම මඟ තමයි කලා සාහිත්‍ය ඇසුර. ඒ මාහැඟි ඇසුර විසින් අපට එක් ජීවිත කාලයක් තුළ ජීවිත ගණනාවක් ගතකිරීමේ විස්මිත හැකියාව ලබා දෙනවා. වෙනත් වචනවලින් කිවහොත් අපගේ ඒක පුද්ගල ජීවිතයට දැවැන්ත විශ්වීය පැවැත්මක් ලබා දෙනවා. එය අපව සෑම මොහොතකම අලුත් සහ වඩාත් දියුණු මිනිසෙකු බවට පත්කරනවා.
එවිට අපට පුළුවන් අපගේ සමාජීය සහ සංස්කෘතික ජිවිතය අපව සිරකර තබන රාමුවලින් පිට පැනලා වෙනස් ආකාරයේ ජීවිතයක් පිළිබඳව පරිකල්පනය කරන්න. අනෙකුන්ගේ තරගවල, එකම රාමවුක එක තැන කැරකෙනවාට වඩා තමන් යනු කවුද, තමන්ගේ නිරපේක්ෂ ආශාවන් සහ සිහින මොනවාද යන්න සහ ඒවා වෙනුවෙන් සටන් කිරීමටත් ඒවා අත්පත් කරගැනීමටත්, යම් හෙයකින් ගතානුගතික සමාජ සම්මතයන්ට පිටුපා හෝ ඒ වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමටත් අපට හැකියාව ලැබෙන්නෙ එකවර ජීවිත ගණනාවක් ජීවත් වීමේ අනුපමේය අවකාශය අප සාහිත්‍ය කලා නිර්මාණ ඇසුරෙන් ලබා ගන්න නිසා.
මම කුඩා කාලයේ සිටම සාමාන්‍යයෙන් හුදකලාවට කැමති, කතා බස් කරනවාට වඩා දේවල් නිරීක්ෂණය කරමින් මගේම සිතුවිලි ලෝකයක ජීවත් වෙන්න කැමති කෙනෙක්. ඉතින් පුංචි කාලයේ ඒ නිසාම මම ගොඩාක් පොත් කියවීමට ඇබ්බැහි වුණා. සාමාන්‍ය පෙළ වයසට එන විට, මාක්ස්වාදී න්‍යාය සම්බන්ධ කෘති හැර, ඒ වනවිට සිංහලට පරිවර්තනය වී තිබුණු සියලුම රුසියානු සාහිත්‍ය කෘති කියවා අවසන් කර තිබුණා. ඒ කෘති තුළින් මහා දැවැන්ත ලෝකයක් මා ඉදිරියේ විවර නොවුණත්, මානව ප්‍රේමය, දයාර්ද්‍ර ගුණය, මිනිසත්බවේ සුන්දරත්වය සහ ශ්‍රේෂ්ඨ ගුණාංග, ලෝකයේ දුක් විඳින ඕනෑම මිනිසෙකු වෙනුවෙන් නැඟෙන මානුෂීය ප්‍රේමය, ආත්ම පරිත්‍යාගය සහ වීරත්වය වැනි රුසියානු සාහිත්‍ය කෘති තුළ බහුලව දක්නට ලැබුණු එවැනි ලක්ෂණ, මේ මොහොතේ ජිවත්වන “මම” කියන පුද්ගලයා ගොඩනැඟෙන්න බොහෝ සේ ඉවහල් වුණා.
ඉන්පසු ලංකාව තුළ පැන නැඟුණු සියලුම ආකාරයේ සාහිත්‍ය කලා ප්‍රවණතා හැකි උපරිමයෙන් ඇසුරු කළා. විවිධ භාෂා දැනුම ලැබෙද්දි, ඒ නිම් වළලු සෙමින් පුළුල් වෙමින් විදේශීය සිනමාව සහ සාහිත්‍යයේ ඇසුරත් වැඩි වුණා. දැන් එය සුන්දර ජීවිත ඇබ්බැහියක්. ජීවිතයේ සියලුම කම්කටොලු සහ කාර්යබහුල තත්වයන් මැද්දේ පවා අත් නොහැරෙන ජීව ඖෂධයක්.
ඉතින් මේ මොහොත වන විට, මම දන්නවා මම කවුද කියන එක, මගේ ජීවිතයේ අරමුණ මොකක්ද කියන එක, මම ජීවිතය තුළ අත්පත් කරගත යුතු දේ කුමක්ද කියන එක මම පැහැදිලිව තේරුම් අරගෙන ඉන්නවා. ඒ වෙනුවෙන් පෙනී ඉන්නත් මට ශක්තිය තියෙනවා. ඒ පැහැදිලි අවබෝධය ලබා ගැනීම ජීවිතයේ අප ලබන එක්තරා පරිණතභාවයක්, විශේෂ ආකාරයකින් ජිවිතය පුරවා ගැනීමක්. දැන් මට ඉතිරිවෙලා තියෙන්නෙ මම ඉතාමත් අවබෝධයෙන් තෝරාගත් මාර්ගයේ ඒ අරමුණු වෙනුවෙන් ගමන් කරන්න. එහිදී මම නැවත නැවතත් සීමා මායිම්වල හිර නොවෙනු ඇතැයි මට දැඩි විශ්වාසයක් තියෙන්නෙ. මට නැවත නැවතත් අලුත් වෙන්න, නැවත නැවතත් ජීවිතය අලුතින් පරිකල්පනය කරන්න ඉඩ ලබාදෙන මගේ ඒ ඇබ්බැහිය මේ මොහොත වන විටත් මා තුළ නොනැසී පවතින නිසා.
සෝමපාල ලීලානන්ද
පාසල් අධ්‍යාපනය තමයි මගේ පටන් ගැන්ම. මට සාහිත්‍ය උගන්වපු ගුරුවරයෙක් හිටියා හෙට්ටිවත්ත කියලා. එතකොට මම අට වසරේ. එතුමා සැළලිහිණි සංදේශයේ පිටුවක් පෙරලාගෙන ලස්සනට කියනවා.
සිසිවන වුවන ඉග සුඟ ගත හැකි මිටින
නිසි පුළුලුකුල රිය සක වැනි තිසර තන
ඒ කවි කියද්දි මගේ පිටට තට්ටුවක් දාලා හෙට්ටිවත්ත ගුරුතුමා මට කියනවා සෝමපාල, වැරදියට හිතන්න එපා කියලා නිසි පුළුලුකුල රිය සක මෙන් නෙවෙයි තිසර තන කියලා කියනවා. ඒ සිදුවීම්වල දෙබස් පවා මට හොඳට මතකයි. සාහිත්‍ය රසය ඉපැද්දුවා මගේ ගුරුවරු. ඒ විදියට තමයි අපිව සාහිත්‍යයට ළං කෙරුවේ. එක පාරටම පංතියේ දී අහනවා සෝමපාල සැළලිහිණි සංදේශයේ විසි හතරවෙනි කවිය කියන්න කියලා. මම කොතැනින් ඇහුවත් කවිය කියනවා. අදටත් සැළලිහිණි සංදේශයේ විසි හතරවෙනි කවිය කියන්න කියලා කිව්වොත් මට කියන්න පුළුවන්. ඒ විදියේ අධ්‍යාපනයක් තමයි මම ලැබුවේ. හැබැයි කවදාවත් මම හිතුවේ නැහැ මට බයිස්කෝප්කාරයෙක් වෙන්න පුළුවන් වෙයි කියලා. ඒ මොකද මම එහෙම කියන්නේ අපේ තාත්තාට පෙන්නන්න බැහැ බයිස්කෝප් බලන මිනිස්සුන්ව. අපි පොඩි කාලේ මගේ අයියා බස්කෝප් එකක් බලන්න ගිහිල්ලා තාත්තා දැකලා. මහ රෑ එක දවසක අපේ තාත්තා අයියාගේ බෙල්ල කපන්න හදනවා.
ඊට පස්සේ දවසක මමත් ඉන්නවා නුගේගොඩ ක්වීන්ලන් හෝල් එකේ බයිස්කෝප් එකක් බලන්න පෝලිමේ. වීර විජේ තමයි එදා පෙන්නුවේ. පෝලිමේ ඉද්දි මට පේනවා තාත්තා බස් එකේ ජනේලෙන් මගේ දිහා බලාගෙන ඉන්නවා. දැන් ඉතින් කොහොමද මම ගෙදර යන්නේ. බයිස්කෝප් තහනම්නේ අපිට. මම මුකුත් දන්නේ නැති ගානට ගෙදර ගියා. ගෙදර යනකොටම මෙන්න ඉන්නවා මිදුලේ හාන්සි පුටුවක වාඩිවෙලා අපේ තාත්තා. දැක්ක ගමන් ඇහුවා කොහේද ගියේ කියලා. මම ඇත්තම කිව්වා පික්චර් එකක් බලන්න ගියා කියලා. ඊට පස්සේ ඔන්න ඇඟට ගොඩ වෙනවා. උදේ ඉඳන් දවාලක් රැයක් නැතුව කියලා තියෙනවා නේද පික්චර් බලන්න එපා කියලා. මම කිව්වා නෑ නෑ මේ විජය කුමාරතුංගගේ කතාවක් වීර විජේ කියලා. නමුත් වීර විජේ කියන්නේ වෙන කතාවක්. ඒකේ විජේ කුමාරතුංග නැහැ. ඒක දෙමල ෆිල්ම් එකක් වෙන විජයපුරි වීරම් එකෙන් කරපු බයිස්කෝප් එකක්. මම විජය කුමාරතුංගව තාත්තාට ඇපයට තියලා තමයි එදා ගුටි නොකා බේරුණේ. ඒ විදියට බයිස්කෝප් බලන්න තහනම් කරලා තිබුණු සෝමපාල ලීලානන්දම තමයි අද බයිස්කෝප් කාරයෙක් වෙලා බයිස්කෝප් ගැන කතා කරන්නේ.
යමුනා මාලනී පෙරේරා
දිවි මඟ සරු කර පරිපූර්ණ කර ගැනීම සඳහා සිත සිතිවිලිවලින් පෝෂණය කරගත යුතුම වෙනවා. පිරිපුන් ජීවිතයකට මග හසර සලසන ප්‍රධානම දේ මනා අධ්‍යාපනය කියා සලකන්නට පුළුවන්. නමුත් උගත්කම තිබූ පමණින්ම ජීවිතය පරිපූර්ණ වෙතැයි මා සිතන්නේ නැහැ. බුද්ධිය තමා වැදගත් වන්නේ. මේ බුද්ධිය සන්තානගත සංසිද්ධීන් සහ බාහිර ලෝකය ඔස්සේ අපගේ චින්තනය මෙහෙයවීමෙන් ලබාගත හැකි වෙනවා. මට නම් ඉතා කුඩා කාලයේදී පටන්ම සිතුණු දෙයක් තමයි පොතපතකට නැඹුරු වීම තරම් ජීවිතය රසවත් කරවන තවත් දෙයක් නැති තරම් කියලා.
කියවීම මිනිසා සම්පුර්ණ කරයි යන ප්‍රකට ඉංග්‍රීසි කියමන සදා සත්‍යයක්. කියවීමට ඇබ්බැහි වී ඊළඟට ලිවීමට අවතීර්ණ වුණාට පස්සේ මට තේරුණේ ජීවිතය පරිපූර්ණ වන්නේ සාහිත්‍යයෙන් නේද කියලා. ඒ ඔස්සේම ගීත ශ්‍රවණය කිරීමටත් මා යොමුවුණා. කවියෙන් පටන්ගෙන කෙටිකතාව, නවකතාව සහ ගීතය යන මාධ්‍යයන් වෙත සමීපවුණු මට ජීවිතයේ මා මුහුණපෑ අනුවේදනීය ඛේදවාචකය වන මගේ දයාබර සැමියා සේනක පෙරේරාගේ අකල් වියෝව හමුවේ නැගී සිටීමට ක්‍රම ක්‍රමයෙන් හුස්ම ගැනීමට දිරියක් දුන්නේ මේ සාහිත්‍ය සහ සංගීත රසාස්වාදනය කියලා කිව්වොත් නිවැරදියි. පාසල් වියේ දරු දෙදෙනෙකු සමග තනි වූ මට ජීවිතාශාව යළිත් දල්වාගන්නට ඉඩ සැලැස්සුවේ මේ සාහිත්‍ය ළැදියාවයි. දෙමාපියන්ගේ සහ සැමියාගේ ආදරය මනසේ ගැල් වූ ඔසුවක් වගේ. දරුමුණුපුරු ආදරය ලැබෙද්දි වුණත් ජීවිතයේ තනිකම විඳින මිනිස්සු ඉන්නවා. ඒ හිස්තැන පුරවන්නේ සාහිත්‍ය රසාස්වාදය. එය හරියට සංසාර පුරුද්දක් සේ මට හැඟෙනවා. සාහිත්‍යය ඇසුරින් ඒ සෙවණේ මා ලද සැනසුම ගැන නොකීවොත් එය ද්‍රෝහීකමක් ලෙස මට හැඟෙනවා. වඩාත්ම ලේඛන කලාවට ඇබ්බැහි වී පත පොත වැඩි වැඩියෙන් ලියන්නටත් ගීත රචනා කරන්නටත් මා යොමු වූයේ වේදනාව පන්නරයක් කරගෙන වෙන්න පුළුවන්.
එය වචනවලින් විස්තර කළ නොහැකි වේදනාත්මක සුවයක්. මම ඕනෑම කෙනෙකුට කියන්නේ ජීවිතය ගැන කලකිරීමක් ඇතිවෙලා වේදනාව විඳින්න අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. ජීවිතයෙන් පලායන්න අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. සාහිත්‍යයට සමීප වන්න, පතපොත සංගීතය ඇසුරු කරන්න, සොබාදහමට ආදරය කරන ගමන් ඒ සුවය විඳින්න ඉගෙන ගන්න. සොබාදහමත් සාහිත්‍යය වගේම ඇසුරු කරන්න පුළුවන් නොමියෙන හිතවතෙක්. ආදරවන්තයෙක්. වචනවලින් කිව නොහැකියි, මේ සුවය හරිම තෘප්තිකරයි. කුඩා කල සිටම මා ප්‍රිය කළ පුස්තකාල පරිශීලනය අද වෙනදාටත් වඩා මා ප්‍රිය කරන, මගේ ජීවිතය සම්පූර්ණ කර දෙන අංගයක් බවට පත්වෙලා. නිරාමිස සුවයක් ලබා දෙන සාහිත්‍යය රසය අන්‍යයන්ගේ සිත් සුවපත් කරන්නට යොදා ගත හැකි ඔසුවක්.
විකුම් ජිතේන්ද්‍ර
‘කරුණාව දයාව ඇල්ම යනාදි මිනිස් දහමින් නොතොර තැනෙක ජීවත්වීම නිසා මගේ කලකිරීම දුරු විය’ යනුවෙන් මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ අරවින්දගේ දෘෂ්ටි කෝණයෙන් ‘විරාගයේ’ ලියනවා. සාහිත්‍ය පිළිබඳ වික්‍රමසිංහයානු ඇතැම් මතවාද සමග යම් නොඑකඟතාවක් තිබුණත් මේ වැකිය මගේ සිත් ගන්නවා. ඒ මම නමැති පැවැත්ම නම් වූ කාරණය අනෙකා මත පවතින්නේය වැනි අදහසක් ගම්‍ය වීම ජීවිතයේදී මගහැර යා නොහැකි බව ගම්‍ය වීම මතයි. අනෙකා සමග බෙදා-හදා ගැනීම අහෝසි වූ විට මම යන්නද වියැකී යනවා. නොඑසේනම් අනෙකාගෙන් තොරව මම යන්නට අර්ථයක් නැහැ. එතැනදී සම්මුඛ වනු ඇත්තේ ගැඹුරු හුදෙකලාවක්.
කලාව ඇසුරේදීත් එය එහෙමයි. අපේ විඳීම හුදෙකලා ස්වයං මෛථූන්‍ය සුරතාන්තයකින් ඔබ්බට අනෙකා හා සුසංයෝග වීමක් අවශ්‍යයි. පැබ්ලෝ පිකාසෝ වරෙක ප්‍රංශුවා ගිලේට් නම් සිය සහකාරියට පවසනුයේ “මිනිස්සු මට කැමතියි සහ ආදරෙයි. ඒත් ඒ විධියටම ඔවුන් කුකුල් මස්වලටත් ආසයි. මොකද මම ඔවුන් පෝෂණය කරන හින්දා. ඒත් මාව පෝෂණය කරන්නෙ කවුද?” වැනි අදහසක්. ඒ ලෝකයාගේ ජනාදරයට පාත්‍රව හිටියත්, තමා වටා සිටි මුහුණු ඉච්ඡා ප්‍රශංසා වැසි වස්සන චාටුකාරයින්ගෙන් මිදී අභ්‍යන්තර ලෝකයට වැටුණු විට අත්‍යන්ත හුදෙකලා මිනිසෙකු බව දැනෙන විටයි.
මම නව යොවුන් තරුණ විය ගෙවා දමා සිටින මේ මොහොතේ, ඒ සමයේ නැරඹූ ක්‍රිස්තොෆ් කිසලොව්ස්කිගේ ‘අ ෂෝර්ට් ෆිල්ම් අබවුට් ලව්’ සිනමාපටය සිහි කරන්නට කැමතියි. ඒ මොහොතේ ඉන් අමන්දානන්දයට පත්වන්නට වඩාත්ම ආසන්න කරුණ වූයේ සිනමාකරුවාගේ එළැඹුමෙහි තිබූ නිර්භීත බවයි. ඒ වනවිට අප හඳුනාගනිමින් සිටි සිනමාත්මක ස්වරූපයයි. ‘දස පනතේ’ එන කාම මිථ්‍යාචාරය නොකරව් තේමාව වෙනුවෙන් කළ නිර්මාණයක් වුවත් ඉන් වහනය වුණේ අතීතයේ සිට පැවත එන ලෝක වරනැගීම තුළින් කලින් නිමවන ලද ආගමික අර්ථය ඉක්මවන මානවීය බවක්. ඒ තුළ, වරද කුමක්ද? හොඳ නරක යනු කුමක් ද? කළු-සුදු ලෙසින් මිනිස් ආත්මය වෙන් නොකොට අළු පැහැයෙන් ජීවිතය සිත්තම් කර තිබුණාය වැනි ඊස්තටිකයක් සේම ප්‍රධාන චරිතය වන ‘ටොමැක්’ මනෝ විශ්ලේෂණාර්ථයෙන් විමසමින් යම් දුර කියැවීමකට එකල ආසක්ත වුණා.
ඒ සිනමාව හැදෑරීම නම් කලාපයක් තුළ සැරිසරන අතර උජාරුවෙන් කතිකාමය භාෂා ලෝකයට ඇතුළු වෙමින් සහ ඉන් ඊගෝමය සතුටක් ලබමින්. හැබැයි ඉන් පිටත මේ සිනමා අත්දැකීම මට ගෙන දුන්නේ බරපතළ හුදෙකලාවක්. ඒ එය අනෙකෙකු හා බෙදා ගන්නට තැත්කළ බොහෝ අවස්ථා අතර මට පිටස්තරයෙකු වන්නට සිදුවීම නිසා. එය සිනමා විද්‍යාර්ථිි මිතුරන් අතරින් ද වීම ගැන මම අදත් කල්පනා කරනවා. ඔවුන් සෑහෙන දෙනෙකුට ස්පිල්බර්ග් තරම් කිසලොව්ස්කි ආස්වාදන කලාපයක් වූයේ නැහැ. තර්කොව්ස්කි, බර්ග්මාන් වැනි මා උමතු වූ කලාප පිළිගන්වන්නට ගොසින් ද වූයේ එහෙම ම යි.
දැන් යොවුන් විය අවසන්. වයස යම් ප්‍රමාණයක් ගත වුවත් ජීවිතය පරිණත ද යන ගැටලුව ද තියෙනවා. කෙසේ නමුත් සිව් දශකයක් නිමා කරමින් ඇදෙන දිවිය අතර ‘අ ෂෝර්ට් ෆිල්ම් අබවුට් ලව්’ පසු ගිය දා යළි නැරඹුමක වෙළුණු විට ද දැනුණේ, වසඟයේ තදාත්මීය බව පියමං කරමින්, මගේ ඇසින් මා දැකීමටද, හෘදය සාක්ෂියේ වරදකාරී බව ඔස්සේ අප විසින් ම අප පිළිබඳ පරිකල්පනයකටද එය තවම කවුළු හරින බවයි. වින්දනය හැම විටම බරපතළ නොවිය යුතු නමුත්, ලෙනින් මොරායස්, යසපාලිත, සුනිල්සෝම පීරිස් වැනි කලාප පිටු නොදකින මුත්, ඒවා උස්-පහත් නොකොට යම් වෙන්කර ගැන්මක නිමග්න වූවත්, මේ කිස්ලොව්ස්කි සිනමා පටය ඇතුළු සිනමාත්මක දිව්‍යත්වයන් ගැන මට සිතෙනුයේ “කලාව යනු පියෙවිය හා මනස්කල්පිතය අතර සමතුලිතතාව සෙවීමේ ප්‍රයත්නයකැයි” යන තර්කොව්ස්කියානු ආප්තය නිරතුරු කුළුගන්වන බවයි.
