රනිල් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයාගේ ආණ්ඩුව මේ දිනවල එක දිගට හදමින් සිටින නීති වනාහි, ඕනෑම තනි දේශපාලකයකු අතට පත්වුවහොත්, ඔහු හෝ ඇය ඒකාධිපතියකු බවට පත්කරවනසුලු බලයක් ලැබෙන ආකාරයේ නීති වෙයි. මේ දිනවල ඒවා හදමින් යන ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහට නම්, ඒ නීතිවලින් වැඩක් ගන්නට හැකි ලොකු කාලයක් ඉතිරිවී නැත. ඒ කාලය මාස පහ හයක් දක්වා සීමිතය. නියමිත පරිදි ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වුවහොත්, ඉන්පසු අනිවාර්යයෙන්ම ඔහුට දේශපාලනයෙන් විශ්‍රාම ගන්නට සිදුවෙයි. එම පනත්වලින් බලය පැවරෙන මේ ආණ්ඩුවේ ඇමතිවරුන් වැනි අයටද, මේ නීති ලෙළවන්නට තිබෙන ඉඩ අඩු වන්නේ, මේ අවුරුද්ද අන්තිමේ හෝ ලබන අවුරුද්ද මුල, ඔවුන්ගෙන් සාතිශය බහුතරයකටත් මන්ත්‍රීකම හැරදා ගෙදර යන්නට සිදුවන නිසාය. ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වන කවුරුන් දින්නත් ඉන්පසු වහාම මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වෙන බැවින්, ප්‍රතිඵලය එයයි. එහෙත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ, හදා එකතු කර තබා ගෙදර යන්නේ එසේ මෙසේ මර්දනීය නීති නොවේ. ක්‍රෑර අමානුෂික නීති හැටියට හැඳින්විය හැකි මට්ටමේ ඒවාය.
එහෙත්, ප්‍රශ්නය තිබෙන්නේ ඊළඟට පත්වන ජනාධිපතිවරයා කෙරෙහිය. ජනාධිපතිවරයා බවට ඊළඟට පත්වන්නට ඉඩ ඇත්තේ අද සිටින විපක්‍ෂයේ නායකයන් දෙදෙනාගෙන් කෙනෙකි. ඒ ජනාධිපතිවරයා කවුරුන් වුණත්, ඔහුගේ /ඇයගේ අතට, ඒකාධිපතිත්වයේ අසිපතක් පිළිගන්වන නීති සමූහයකි මේ. විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය පසුගිය කාලයේ පුළුල් විරෝධයකට මුල් වී තිබුණත්, අද වන විට එය අහෝසි කරන බවට කෙලින්ම කියන කිසිම විපක්‍ෂ දේශපාලකයකු හමුවන්නේ නැත. සජිත් ප්‍රේමදාස හා අනුර කුමාර දිසානායක, ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කළ යුතුයැයි මීට පෙර කියා තිබුණත්, ජනාධිපතිවරණයක් මුවවිටේ තිබෙන මේ අවස්ථාවේ, තමන් අතට එය පත්වුවහොත්, වහාම අහෝසි කිරීමට කටයුතු කරන බවක් අද කියන්නේ නැත. එහි තේරුම, ජනාධිපති ධුරය තමන් අතට පත්වුවහොත් එහි රස හා බලය උරගා බලන්නට අකමැති කිසිවකු නැති බවය. ඒ සඳහා දේශපාලකයන් තනාගෙන ඇති කෝකටත් තෛලයේ තර්කයක් තිබේ. එනම්, ‘විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය නරක දෙයක් වන්නේ ඊට තේරී පත්වන පුද්ගලයා නිසා’ බවය. මේ වන තෙක් එය හෙබවූ අය නරක අය බවය. තමන් හොඳ දේශපාලකයකු නිසා, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය යහපත් ලෙස පාවිච්චි කරන්නට තමන්ට හැකි වෙතැයි යන්න, ඔවුන්ගේ තර්කයයි.
ජාතික ජන බලවේගයට මීටත් අමතරව, තවත් සාධාරණීකරණ තර්කයක් තිබේ. එහි නායකයා රටේ ජනාධිපති වුවහොත්, එය නිර්ප්‍රභූ දේශපාලකයකු රටේ ජනාධිපතිධුරයට පත්වන පළමුවැනි අවස්ථාව බවට දැනටමත් අර්ථ දක්වා තිබේ. ඉතින් එවැනි ජනාධිපතිවරයකුට, මෙතෙක් කිසිම ජනාධිපතිවරයකුට නොතිබුණු ‘නිර්ප්‍රභූ මිනිසුන්ගේ මහජන වගකීමක්’ ඉටුකරන්නට පැවරී තිබේ. එය ඉටුකිරීම සඳහා රාජ්‍ය බලය අවශ්‍යය. ඒ රාජ්‍ය බලය ලැබෙන්නේ විධායක ජනාධිපති ධුරයෙනි. පාර්ලිමේන්තුව තුළ සිටින අගමැතිවරයකුට ඒ කාර්යභාරය හරිහැටියට කරන්නට නොහැකිය. ඒ නිසා පළමුව ඒ ‘නිර්ප්‍රභූ ආඥාදායකත්වය’ ක්‍රියාත්මක කර, රට නගාසිටුවිය යුතුය. දෙවනුව, ජනාධිපති බලතල අත්හැරිය හැකි ආකාරය සොයා බැලිය හැකිය. ජාතික ජන බලවේගයෙන් දැනටමත් ප්‍රකාශ වී ඇති පරිදි, තමන්ට ජනතාවගෙන් ලැබෙන බලය හරිහැටි ක්‍රියාත්මක කරන්නට බාධා වන සියලු බලවේග ඒ රාජ්‍ය බලය යොදා මර්දනය කරන්නට සිදුවෙයි. ඊට ජනාධිපතිධුරයේ බලය අත්‍යවශ්‍යය.
සජිත් ප්‍රේමදාස මහතා කිසි විටෙකත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කළ යුතුයැයි පෞද්ගලිකව විශ්වාස කරන කෙනෙක් නොවේ. ඔහුම ප්‍රසිද්ධියේ කියා ඇති පරිදි, තමා එම ධුරය අහෝසි කිරීමට එකඟ වී තිබෙන්නේ, සමාජයේ ඒ ගැන අවශ්‍යතාවක් තිබෙන නිසාය. යම් වේලාවක එවැනි සමාජ අවශ්‍යතාවක් නැතැයි ඔහුම සිතන අවස්ථාවක, තවදුරටත් ජනාධිපතිධුරය පවත්වාගෙන යාමට ඔහුට හැකිය. හැරත්, ජනාධිපතිවරණයකදී ජනතාව ඡන්දය දෙන්නේ ජනාධිපතිවරයකුට සිය ධුර කාලය තුළ තනතුරේ පවතින්නට මිසක්, එය අත්හැර යන්නට නොවේය කියන තර්කයද මෙහිදී යොදාගන්නට හොඳටම ඉඩ තිබේ.
ඒ නිසා සජිත් ජනාධිපති වුණත්, අනුර ජනාධිපති වුණත්, අපට බලාපොරොත්තු විය හැක්කේ, විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය තවදුරටත් පවත්වාගෙන යාම පමණකි. කෙසේ වෙතත් ඒ ගැන තවදුරටත් නිගමනය කළ හැක්කේ ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයේදී මේ පක්‍ෂ නායකයන් දෙදෙනා ඉදිරිපත් කරන ප්‍රතිපත්ති මාලාව දෙස බැලීමෙනි.
විධායක ජනාධිපතිකමේ අත්තනෝමතික බලතලවලට අමතරව, මේ (විපක්‍ෂ) දේශපාලන පක්‍ෂ නායකයන්ගේ බලකාමී දෑත් ශක්තිමත් කරන අනෙක් නීති මේ දිනවල සකස් වෙමින් පවතියි. දැනටමත් මාර්ගගත ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ පනත සම්මත වී තිබේ. මේ නීතියෙන් හිතුවක්කාර ජනාධිපතිවරයකුට බාධාවකින් විවේචනයකින් තොරව පාලන කටයුතු කරගෙන යන්නට අවශ්‍ය වන පසුබිම සකසා දෙයි. රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා දැනටමත් කර තිබෙන ආකාරයට, රටේ කිසිවකුට තම අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා, රජයට විරෝධය පා පාරට බහින්නට නොහැකිය. පොලිසිය හා හමුදාව යොදා ඔවුන්ට බරපතළ ලෙස පහරදෙනු ලැබේ. ඒ නිසා, මහජනතාවට සිය විරෝධය සඳහා ඉතිරි වී ඇත්තේ සමාජ මාධ්‍ය අවකාශය පමණකි. එම අවකාශයද බරපතළ සීමාවලට ලක්කරන මාර්ගගත ආරක්‍ෂාව පිළිබඳ නීතිය හෙවත් ඔන්ලයින් පනත නිසා, ජනාධිපතිවරයකුට හා ඔහුගේ ආණ්ඩුවට බාධාවකින් තොරව සිය කාර්යය කරගෙන යා හැකිය. අනෙක් පැත්තෙන්, ඒ පනතෙන් මහජනතාවටම, ස්වයං වාරණයකට ලක්වීමට නියම කරනු ලැබේ. ඒ අනුව, විවේචන විරෝධතා තමන් විසින්ම පාලනය කරගැනීමට මහජනතාවට සිදුවෙයි. අනෙක් පැත්තෙන්, ඒ සීමාවල් පනින කිසිවෙක් වෙත් නම්, ඔවුන්ට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක කිරීමට මර්දන නීතියක් හදා තිබේ. ඔන්ලයින් පනතේ සඳහන්වන වැරදිවලට සාමාන්‍ය දඬුවම අවුරුදු පහක සිරදඬුවමකි.
අනෙක් නීතිය, මේ වන විට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ අභියෝගයට ලක්කර තිබෙන ප්‍රති-ත්‍රස්ත පනතයි. එම පනතේද යම් යම් කොටස් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැණි බවට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය කියතොත්, ඔන්ලයින් පනතේදී කටයුතු කළ ආකාරයටම එම කොටස් සංශෝධනය කොට, පාර්ලිමේන්තුවේදී සම්මත කර ගැනීමට ආණ්ඩුව කටයුතු කරනු ඇත.
මේ පනත් දෙකෙහිම එක් විශේෂත්වයක් වන්නේ, ඒවායේ අදාළ අපරාධ ක්‍රියා ගැන දක්වා තිබෙන අර්ථ නිරූපණවල ඇති පුළුල්භාවයයි. ඔන්ලයින් පනතේ, ‘අසත්‍ය ප්‍රකාශනය’ යන්න ඉතාමත් පුළුල් ලෙස අර්ථ දක්වා තිබෙන අතර, ප්‍රති-ත්‍රස්ත පනතේදී, වෘත්තීය සමිති ක්‍රියාමාර්ග පවා, ජනමාධ්‍යවල පළකිරීම් පවා ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාවන් ලෙස අර්ථදැක්විය හැකි පුළුල්භාවයක් ඒ වගන්තිවල තිබේ. එම වැරදි පුළුල් ලෙස අර්ථ නිරූපණය කර ඇති නිසා, තමන්ට වුවමනා විදියට එම ‘වැරදි’ අර්ථ නිරූපණය කරන්නට නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතනවලට, එනම් පොලිසියට හා විධායකයට හැකිය.
එහිදී ආණ්ඩුවට ඒ වෙලාවේ වුවමනා වී තිබෙන්නේ කුමක්ද යන්න ඉතා වැදගත් වෙයි. පොලිසිය වැඩ කරන්නේ ආණ්ඩුවට වුවමනා පරිදි වන නිසාය. අයිසීසීපීආර් පනතේදී පොලිසිය කටයුතු කරන ආකාරයටම, මේ පනත්වලදීද හිතුවක්කාර ලෙස කටයුතු කරන්නට ඕනෑ තරම් ඉඩ තිබේ. නඩුවක් ඇසු පසුව යම් විත්තිකරුවකු නිර්දෝෂී වුණත්, ඒ වන තෙක්, අත්අඩංගුවට ගැනීම, රඳවා තබාගැනීම, වධහිංසාවට භාජනය කිරීම හා රක්‍ෂිත බන්ධනාගාරගත කිරීම යනාදි අවස්ථාවලදී, ඒ පුද්ගලයාට උපරිම ‘දඬුවම්’ පැමිණවීමට පොලිසියට පුළුවන්කම තිබේ.
අනෙක් විශේෂත්වය වන්නේ, මේ පනත්වලින් රාජ්‍ය ආයතනවලට ලැබෙන පුළුල් බලතලයි. විශේෂයෙන් ඔන්ලයින් පනත යටතේ පිහිටුවන කොමිෂන් සභාවට අතිවිශාල අත්තනෝමතික බලයක් හිමිකරදී තිබේ. කොමිසමට පත්වන කවුරුන් වුණත්, මේ අත්තනෝමතික බලය හමුවේ ජනතා පීඩකයන් විම වැළැක්විය නොහැකිය. ප්‍රති-ත්‍රස්ත පනත යටතේ විධායකයට හා පොලිසියට මෙන්ම නීතිපතිවරයාටද පැවරෙන්නේ එවැනිම හිතුවක්කාර බලයකි. පනත් දෙකෙහිම අවසන් ප්‍රතිඵලය මහජන පීඩාවයි.
සමගි ජන බලවේගය තමන් බලයට පැමිණියහොත් ඔන්ලයින් පනත අහෝසි කරන බව කියයි. ජාතික ජන බලවේගය ඒ ගැන යමක් කියා තිබෙන බවක් දැනගන්නට නැත. එහෙත් මේ කිසිවකුට කරන්නට නොහැකි වන දේ නම්, නැතහොත්, නොකරන්නට ඉඩ ඇති දේ නම්, සම්මත වන්නට යන ප්‍රති-ත්‍රස්ත පනත අහෝසි කිරීම හෝ වෙනස් කිරීමයි. එය රටේ ඊනියා ආරක්‍ෂාව හා බැඳී පවතින්නක් නිසාය. 1979 සම්මත කරගත් දැනට පවතින ක්‍රෑර නීතියක් වූ ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත අහෝසි කිරීම මුවාවෙන් ගෙනෙන්න යන ප්‍රති-ත්‍රස්ත පනතේ ඇති විධිවිධානද, පරණ පනතේ සුළු වෙනස්කම් සහිත, සමහර විට ඊටත් වඩා පුළුල් හිතුවක්කාර බලයක් සහිත එකක් මිස, යහපත් නීතියක් නොවේ. කළ යුතුව තිබුණේ, ත්‍රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත අහෝසි කිරීමය. දැනට පවතින සාමාන්‍ය නීති යටතේ, එවැනි ක්‍රියා සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමය. අවශ්‍ය නම් එම සාමාන්‍ය නීතිවලට අලුත් සංශෝධන එකතු කර හදාගැනීමය. එසේ නොකර, ගෙනෙන්නට යන ප්‍රති-ත්‍රස්ත පනත වනාහි, කිසිම දේශපාලන නායකයකු, පක්‍ෂයක් අත තබන්නට, බලය අඩු කරන්නට කැමති වන නීතියක් නොවේ. ඊට රටේ ජාතික ආරක්‍ෂාව ගෑවී ඇති නිසාය.
මේ විදියට බලන කල, දැනට සම්මත වෙමින් තිබෙන නීතිවලින් දෙකක්ම ඊළඟ ජනාධිපතිවරයාගේ හිතුවක්කාර පාලනයකට උඩගෙඩි දෙන පසුබිමක් සලසයි. ඒ නීති අතැතිව ජනාධිපතිධුරයට පත්වන්නේ සජිත් ප්‍රේමදාසද, අනුර කුමාර දිසානායකද යන්න වැදගත් ැත. ඒ ඕනෑම කෙනකු හිතුවක්කාර ඒකාධිකාරී පාලකයකු කරන්නට විධායක ජනාධිපති ධුරයේ බලතලත්, මේ අලුත් පනත්වල තිබෙන විධිවිධානත් මැනැවින් උදව් වනු ඇත.
