මේ දවස්වල ලංකාවේ විද්‍යුත් හා මුද්‍රිත මාධ්‍ය සිටින්නේ පොලිසියේ ‘යුක්තිය’ මෙහෙයුමෙන් ගිනිකණ වැටීය. දිනපතා අහවල් තරම් මත්ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණයක්, අහවල් සැකකාර පුද්ගලයන් ප්‍රමාණයක් අත්අඩංගුවට ගත් බවට පොලිස් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක කාර්යාලයෙන් හා ඍජුවම වැඩබලන පොලිස්පති දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ගේ මුවින් පිටවන ප්‍රවෘත්ති කිසිම වගවිභාගයකින් තොරව හා ප්‍රමාණවත් මෝඩකමකින් යුක්තව මහජනයා ගොනාට අන්දවන ලෙස වාර්තා කිරීම මේ මාධ්‍යවල දෛනික කාර්යය බවට පත්ව තිබේ.
පොලිසිය මත්ද්‍රව්‍ය අල්ලන්නේ අද ඊයේක සිට නොවේ. ඒවා අල්ලන හැටිද රටේ ප්‍රසිද්ධ රහසකි. බොහෝ පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගන්නේ ‘කුඩු පැකට් එකක් දමා’ය. අත්අඩංගුවට ගන්නට අවශ්‍ය පුද්ගලයකුට කුඩු පැකට් එකක් දැමීම පොලිසියට ටොයිස් වැඩකි. කුඩු පැකට් කෙසේ වෙතත්, විශාල පරිමාණයෙන් මත්ද්‍රව්‍ය වෙළඳාමේ යෙදෙන කී දෙනෙක් නම් පොලිසිය අත්අඩංගුවට ගෙන තිබේදැයි මෙන්ම, එම සැකකරුවන්ට පවරන නඩුවලින් කොයි තරමක් වැරදිකරුවන් වී තිබේද යන්නද ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ රහසකි.
ඒ වාගේම, මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කාරයන්ට අයත් අහවල් වාහන ප්‍රමාණයක්, අහවල් ඉඩම් ප්‍රමාණයක්, හෝටල් ප්‍රමාණයක්, සුඛෝපභෝගී නිවාස ප්‍රමාණයක් රාජ සන්තක කළ බවද මේ මාධ්‍ය සංදර්ශනවලදී කියැවෙයි. ඒවා අසන සාමාන්‍ය මිනිසුන් සිතනවා ඇත්තේ ලංකාවට කවර ආශ්චර්යයක් උදාවෙන්නට යනවාදැයි කියාය. එහෙත්, නීතිය ගැන අබමල් රේණුවකින් කොටසක්වත් දන්නා අය දන්නා දෙය නම්, අපරාධයකට සම්බන්ධ යම් දේපළක් අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහය යටතේ තහනම් කරන්නට පොලිසියට හැකි නමුත් රාජසන්තක කරන්නට බලයක් පොලිසියට නැති බවයි. ඒ අනුව, මෙසේ තහනම් කරන දේපළ සියල්ල අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ යුතු බවත්, එහිදී එම දේපළට අයිතිවාසිකම් කියන්නන්ට අධිකරණයට ඉදිරිපත් විය හැකි බවත්, ඒ ගැන විමර්ශනයකින් පසු පමණක් අධිකරණය එම දේපළ රාජසන්තක කරනු ඇති බවත් සටහන් කළ යුතුය. අධිකරණය ඉදිරියේ දේපළ රාජසන්තක කිරීම වුවද සරල පහසු ක්‍රියාවක් නොවන බව කවුරුත් දන්නා දෙයකි. මේ කිසිවක් නොදන්නා හෝ දැනගන්නට අවශ්‍ය නැති මාධ්‍ය ගිරවුන් කරන්නේ දේශබන්දු තෙන්නකෝන් සහ පොලිසිය කියන කියන දේ ම තම මාධ්‍ය හරහා සමාජයේ වපුරා මහජනතාව මෝඩයන්ට ඇන්දවීමය.
දැන් කෙරෙන්නේ දේශබන්දු-ටිරාන් මාධ්‍ය සංදර්ශනයකි. කෝවිඩ් වයිරසය ලංකාවට ඇතුළු වුණු කාලයේ සියලුම මාධ්‍ය කෝවිඩ් වැළඳුණවුන් සොයා ගෙවල්වලට කඩා පැන්න තිරිසන් ආකාරය සිහිගන්වමින් දැන්ද මත්ද්‍රව්‍ය පස්සේ පොලිසිය පන්නන ආකාරය ප්‍රවෘත්තිවල විකාශය වෙයි. කොවිඩ් කාලයේ එම මාධ්‍ය ප්‍රචාරණය සම්බන්ධයෙන් සමාජයෙන් හා මාධ්‍ය දැනුමැත්තන්ගෙන් නැගුණු විවේචනය අපේ මාධ්‍ය තුට්ටුවකට සලකා බලා නැති බව මේ වර්තමාන හැසිරීමෙන් මනාව පෙන්නුම් කෙරෙයි.
මේ මාධ්‍ය සංදර්ශනය පවත්වන්නේ මහජන ආරක්‍ෂාව භාර ඇමති ටිරාන් අලස්ගේ හා වැඩබලන පොලිස්පති දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ගේ ප්‍රතිරූප නග්ගන්නටය. කුඩු අල්ලන විට ඒ පොලිස් කණ්ඩායම් පසුපස කැමරා හා මයික්‍රපෝන අටවාගෙන දුවන මාධ්‍ය කණ්ඩායම් හා ඔවුන්ගේ ලැබෙන වාර්තා සිය ප්‍රවෘත්ති විකාශවල උඩදාගෙන කියවන පෙන්වන නාලිකාවලින් පෙනෙන්නේ මේ සංදර්ශනයේ උත්කර්ෂවත්භාවයයි. කුමන මාධ්‍යයකින් කාගේ ප්‍රතිරූ නැග්ගුවත් කමක් නැත. එහෙත් රටේ නීතියේ ආධිපත්‍යයට හා මහජනතාවගේ අයිතිවාසිකම්වලට හානියක් වන තැනදී ඊට එරෙහිව පෙනීසිටීම අවශ්‍යය.
දෙසැම්බර් 16 වැනිදා අම්බලන්ගොඩ පැවැති ප්‍රජා පොලිස් නිලධාරීන් හා මහජනතාව රැස්වූ රැස්වීමකදී මහජන ආරක්‍ෂක ඇමති ටිරාන් අලස් මෙසේ කීවේය.
‘..කුඩු විකුණන අයටත් මට පණිවිඩයක් දෙන්න තියෙනවා. කරුණාකරලා මේ දේ නවත්තන්න. අද ඉඳලා කුඩු විකුණන එක්කෙනෙක් හරි අහුවුණොත් මම නං කියලා තියෙන්නේ ඉතුරු කරන්න එපා කියලා. පාතාලේ අයට මට දෙන්න තියෙනවා පණිවිඩයක්. ලොකු චණ්ඩි අන්තිමේට මැරෙනවා. මැරෙන්නෙත් කොහොමද, එක්කෝ පොලිසියෙන් මැරුම් කනවා. එක්කෝ විරුද්ධවාදීන්ගෙන් මැරුම් කනවා… මේ පාතාලේ නායකයන් දන්න කවුරුහරි ඉන්නවනං තේරුම් කරලා දෙන්න, තමුසෙල මොනව කෙරුවත් අන්තිමට තමුසෙලාට මෙච්චරයි වෙන්නේ.. මම දෙන පණිවිඩය තමයි ඒක නැවැත්තුවේ නැත්තං අපි ඒගොල්ලන්ව හොයාගෙන එනවා. හොයාගෙන ඇවිල්ලා වෙඩි හුවමාරු වෙනවා. ඒගොල්ලන් මැරෙනවා. ඒක නවත්තන්න බෑ. එහෙනං මැරුම් කනවට වඩා හොඳ නැද්ද මේ වැඩේ නවත්තලා තමංගෙ ළමයි පවුල අයත් එක්ක ඉන්න එක. ’
ඔහු එදිනම මාතරදී එවැනිම පිරිසක් අමතමින් කීවේ මෙසේය.
‘රහසක් නෙවෙයි හිටපු පොලිස්පතිතුමා යනකොට මාධ්‍යවල ගියා මම තමයි මේ දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ව පොලිස්පති කරන්න හදන්නේ කියලා. ඔව් මං ඒක කෙරුවා. ඒ මොකෝ අපට ඕනකම තිබුණා රටේ ප්‍රශ්න විසඳන්න. මං හිතුවා ඒක මෙතුමා එක්ක කරන්න පුළුවන් කියලා… නැතුව දේශබන්දු තෙන්නකෝන් පොලිස්පති කරලා මං ගෙදර ගෙනියන්න නෙවෙයිනේ. ඒකටත් සමහර ආගමික නායකයන් හුඟාක් නීතිඥවරු විරුද්ධයි. දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ව පොලිස්පති කරන්න මම කියන වෙලාවේ ඒකට විරුද්ධ වෙච්ච නීතිඥවරු තමයි පස්සේ බලනකොට මිලියන බිලියන ගණන්වලින් සල්ලි අරගෙන මේ කුඩු ජාලයේ ඉන්න ඔක්කොටම පෙනී හිටින්නේ. සමාජ මාධ්‍ය ජාලාවල ප්‍රෙස් කොන්ෆරන්ස් තියන ඔය ලොකු ලෝයර්ස්ලා ඉන්නේ, ඒ ලෝයර්ස්ලා තමයි ඇපිල් කෝට් එකේ කොටුවේ උසාවියේ පෙනී ඉන්නේ කුඩුකාරයො වෙනුවෙන්.’
රටේ මහජන ආරක්‍ෂාව බාර ඇමතිවරයාගේ ඉහත ප්‍රකාශ දෙක විසින් අපට පෙන්වනු ලබන්නේ, කවර තරමේ නීතියේ පාලනය පිරිහීමක්ද යන්න සලකා බැලිය යුතුය.
- ‘කුඩු විකුණන එක්කෙනෙක් හරි අහුවුණොත් මම නං කියලා තියෙන්නේ ඉතුරු කරන්න එපා කියලා.’
මේ ප්‍රකාශයෙන් ඔහු කියන්නේ එක්කෙනක්වත් ඉතුරු නොකර අත්අඩංගුවට ගෙන නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන්නට නම්, එය ඉතා යහපත් දෙයකි. ඒ වාගේම මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කාරයන් සමග ඇයිහොඳයිකම් පවත්වන, ඔවුන්ගේ මුදලින් යැපෙන දේශපාලකයන්, රජයේ ඉහල නිලධාරීන් මෙන්ම පොලිසියේද ඉහළ නිලධාරීන්ගෙන් එල්ලවන බලපෑම් නොතකා අධිකරණය ඉදිරියට මේ පුද්ගලයන් පමුණුවා, පොලිසියේ නිලධාරීන්ද නිසි පරිදි සාක්‍ෂි දී (පසුව සාක්‍ෂි වෙනස් කරන්නේ නැතිව) නීතිය හරියට ක්‍රියාත්මක කරන්නට නම් එය යහපත් තත්වයකි. එහෙත්, ‘ඉතුරු කරන්න එපා’ යැයි සාමාන්‍යවහරේ තියෙන කතාවෙන් කියැවෙන්නේ ‘මරාදමනු. විනාස කර දමනු’ යැයි කියාය. ටිරාන් අලස් මහතා ඒ අදහසින් ඒ වචන පාවිච්චි කරන්නට නැති බව අපි සිතමු. මීට පෙර පිටරටවල සිට ලංකාවට ගෙනැවිත් රහස් පොලිසියේ තබාගත් විශාල මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කරුන්, ආයුධ පෙන්වීමට එයින් පිටතට ගෙනගොස් මරා දැමූ හැටි දන්නා අපට, ටිරාන් අලස් මහතා කියන්නේ එවැනි දෙයක් ගැන නොවේයැයි සිතන්නට පුළුවන් නම් පහසුවකි. - ‘ලොකු චණ්ඩි අන්තිමේට මැරෙනවා. මැරෙන්නෙත් කොහොමද, එක්කෝ පොලිසියෙන් මැරුම් කනවා. එක්කෝ විරුද්ධවාදීන්ගෙන් මැරුම් කනවා… ඒක නැවැත්තුවේ නැත්තං අපි ඒගොල්ලන්ව හොයාගෙන එනවා. හොයාගෙන ඇවිල්ලා වෙඩි හුවමාරු වෙනවා. ඒගොල්ලන් මැරෙනවා. ඒක නවත්තන්න බෑ. ’
මේ ප්‍රකාශයේ ඇඟවුම් මොනවාද? ලොකු චණ්ඩින්ට, ඒ කියන්නේ සංවිධානාත්මක අපරාධකරුවන්ට ඇත්තේ තෝරාගැනීම් දෙකකි. එක්කෝ තමන්ගේ විරුද්ධවාදී අපරාධකරුවන්ගෙන් මැරුම් කන්නටය. පසුගිය කාලයේ දිනපතා එවැනි මිනිමැරුම් කොළඹත්, දකුණේත් සිදුවූ ආකාරය අපට අලුත් නොවේ.
එහෙත් එවැනි අපරාධකරුවන්ට ඇති අනෙක් තෝරාගැනීම ගැන ඇමතිගේ ප්‍රකාශය බරපතළය. ‘එක්කෝ පොලිසියනේ මැරුම් කනවා.’
නීතියේ පාලනය පවතින රටක, අපරාධකරුවන්ට හා අපරාධවලට සැකකරනු ලබනවුන්ට ඇති එකම තෝරා ගැනීම මේ දෙකින් මොන ආකාරයකින් හෝ ඝාතනය වීම පමණක්ද? එවැනි රටක මහජන බදු මුදලින්, අධිකරණයක් පවත්වාගෙන යන්නේ මොකටද? නීතිය පාවිච්චි කොට නඩු අසා පුද්ගලයන් වැරදිකරුවන් හෝ නිවැරදිකරුවන් කිරීමේ කාර්යභාරය දැන් පවරාගෙන ඇත්තේ ටිරාන් අලස් ඇමතිද? ඔහුට දෙන්නට තිබෙන්නේ මරණය විතරක්ද? එයින් කෙරෙන්නේ පසුගිය කාලයේ දාමයක් ලෙස මිනිමරාගෙන ආ පොලිසියේ ඒ සාපරාධකාරී ක්‍රියා පිළිවෙත සාධාරණය කිරීමක් නොවේද? කුමන හෝ හේතුවකට පසුගිය කාලයේ ටිකක් දුරට නැවතී තිබුණු අත්අඩංගුවේ සිටින්නන් මරා දැමීමේ පොලිසියේ තිරිසන් ක්‍රියාන්විතය, නැවතත් අරඹන්නට බලපත්‍රයක් ඇමතිවරයාගෙන් ම නිකුත් කිරීමද ටිරාන් අලස් මේ කරන්නේ?
‘අපි ඒගොල්ලන්ව හොයාගෙන එනවා. හොයාගෙන ඇවිල්ලා වෙඩි හුවමාරු වෙනවා. ඒගොල්ලන් මැරෙනවා. ඒක නවත්තන්න බෑ.’ යන්නෙන් ඔහු අදහස් කරන්නේ ඝාතනය වනාහි පොලිසියට තමන් අනුදක්නා එකම මාර්ගය වන බව නොවේද? සුදු ඇඳගෙන සන්සුන් වදනින් මේ ඇමතිවරයා කියන්නේ, ලංකාව පොලිස් මිනිමැරුම්වලින් පිරුණු නීතියේ පාලනයෙන් තොර ම්ලේච්ඡයන්ගේ දේශයක් බවට, රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව යටතේ ටිරන් අලස් හා දේශබන්දු තෙන්නකෝන් යටතේ පත්වන්නට නියමිත බවද?
- අනෙක් කාරණය නම්, ඇමති සංවිධානාත්මක අපරාධකරුවන්ට කියන්නේ අපි හෙට උදේ සිට මේ මෙහෙයුම් පටන්ගන්නා බවයි. එයින් ඇඟවෙන්නේ කුමක්ද? එය හරියට ‘අපි හෙට ගේ බිඳින්න එනවා’ වැනිව සොරුන් කියන දේට සමාන දෙයකි. හෙට උදේ සිට අපි මෙහෙයුම් පටන්ගන්නවා කියන විට සංවිධානාත්මක අපරාධකරුවන්ට සැඟවෙන්නට තැන් හොයන්නටත්, වුවමනා නම් රටින් පැනයන්නටත්, දේපළ සඟවා තබන්නටත් කාල වේලාව නිසැකවම සැපයෙයි. ලෝකයේ කිසිම රටක, ආයුධවලට හෝ වෙනත් නීති විරෝධී ද්‍රව්‍ය රජයට භාරදීමට, අපරාධකරුවන්ට බාරවීමට සමා කාලයක් නියම කරනවා විනා, අපි හෙට එනවා කියා දැනුම් දෙන තත්වයක් නැති බව ඒ ගැන තතු දන්නෝ කියති. එය හරියට යාළුවන්ට කියන්නාක් වැනි දෙයකි.
- මාතරදී ඔහු මෙසේ කීවේය. ‘මාධ්‍යවල ගියා මම තමයි මේ දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ව පොලිස්පති කරන්න හදන්නේ කියලා. ඔව් මං ඒක කෙරුවා.’ මේ ප්‍රකාශයෙන් අප දන්නා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය විධිවිධාන එසේ නොවේදෝයි සැකයක් මතුවෙයි. පොලිස්පතිධුරයට පුද්ලගලයකු නම් කරන්නේ ජනාධිපතිය. එම යෝජනාව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවට යොමු කළ විට ඔවුන් අනුමත කළහොත් ජනාධිපති එම තනතුරට පත්කරයි. එහෙත් අලස් මහතා කියන විදියට, පොලිස්පති තනතුරට තෙන්නකෝන් පත්කර ඇත්තේ ඔහුය.
ඒ කියන්නේ සීඩී වික්‍රමරත්න පොලිස්පතිවරයා විශ්‍රාම ගියාට පසු, අලුත් පොලිස්පතිවරයකු පත්කරගන්නට නොහැකිව, සීඩී වික්‍රමරත්නට නැවත නැවත සේවා දිගු දෙමින් මහජනතාව ඉදිරියේ ජනාධිපතිවරයා ලජ්ජාවට පත්කළේ ටිරාන් අලස් මහතා බවද? වැඩ බලන පොලිස්පති හැටියට තෙන්නකෝන්ගේ නම ජනාධිපතිවරයා යැව්වේ මේ ටිරාන් අලස්ට බය වෙලාද? යටත් වෙලාද? රජයේ නිලධාරීන්ට, මානව හිමිකම් ක්‍රියාකාරීන්ට හා විපක්‍ෂයේ දේශපාලකයන්ට අවමන් කරමින් නියෝග කරමින් පාර්ලිමේන්තුවේදී හා පිටතදී හැසිරෙන ‘බලවත් වික්‍රමසිංහ ජනාධිපතිවරයා’ ටිරාන් අලස්ට බයක් තිබේද? ඒ ඇයි? මාස තුනකට පමණක් වැඩ බලන තත්වයෙන් ඔහු පත්කළේ ජනාධිපතිවරයාට ටිරාන් අලස්ගේ බලපැම ඉවසා ගන්නට බැරි තරම් නිසාද? මාස තුනකින් පසු ඒ තත්වයේ වෙනසක් සිදුවෙනවාද?
තෙන්නකෝන් මහතා ටිරාන් අලස්ගේ ළඟම යාළුවකු බව වැඩබලන ධුරයට ඔහු පත්කරන්නට පෙරාතුව සිටම රටම දන්නා කාරණයකි. කොළම රොස්මිඩ් පෙදෙසේ අලස් මහතාගේ කාර්යාලයට තෙන්නකෝන් යන්නට එන්නට පටන්ගත්තේ අද ඊයේක සිට නොවේ. ඒ යාළුකම නිසා, පොලිස්පතිකමට තෙන්නකෝන් පත්කරනවා නම්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාව නමැති ඊනියා ස්වාධීන සභාවක් අප පවත්වාගෙන යන්නේ ඇයි?
- ‘දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ව පොලිස්පති කරන්න මම කියන වෙලාවේ ඒකට විරුද්ධ වෙච්ච නීතිඥවරු තමයි පස්සේ බලනකොට මිලියන බිලියන ගණන්වලින් සල්ලි අරගෙන මේ කුඩු ජාලයේ ඉන්න ඔක්කොටම පෙනී හිටින්නේ.’ ටිරාන් අලස්ගේ මේ ප්‍රකාශය කියවන විට, අතීතය ගැන සිහි මඳ ගතියක් නැති අයට මතක් වෙන්නේ එල්ටීටීඊ සංවිධානයට මුදල් සැපයීමේ චෝදනාවට, එවකට රජය විසින් දේශපාලන වුවමනාව මත ටිරාන් අලස්ට නඩු පැවරූ විට ඔහු වෙනුවෙන් ජනාධිපති නීතිඥ රොමේෂ් ද සිල්වා පෙනී සිටි බවය. ඒ රොමේෂ් ද සිල්වාම, ප්‍රකට මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්කාරයකු වන වෙලේ සුදා වෙනුවෙන්ද පෙනී සිටි බවය. ඇමතිවරයා කියන මේ කතාව ඔහුගේම නීතිඥවරයාටත් අදාළද? නැතිනම් රොමේෂ් ද සිල්වා වෙලේ සුදා වෙනුවෙන් පෙනී සිට ඇත්තේ මිලියන බිලියන ගණන් ගෙන නොව පින් තකා නොමිලේමද?
අනෙක් අතට මත්ද්‍රව්‍ය හෝ වෙනත් ඕනෑම අපරාධයක හෝ වේවා සැකකරුවකු, විත්තිකරුවකු වෙනුවෙන් පෙනීසිටීම නීතිඥ වෘත්තියේ විශ්විය සාධරණ ස්වභාවය බව මේ ඇමතිවරයා නොදන්නේද? ඒ විදියට බලන්නේ නම්, රටට විනාශයක් කළ බවට කී එල්ටීටීඊ සංවිධානයට මුදල් සැපයුවායැයි ටිරාන් අලස්ට විරුද්ධව නඩු පැවරෙන විට, ඔහු වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමත් නීතිඥවරුන් වැලකී සිටිය යුතු දෙයක් නොවේද? එල්ටීටීඊය කළේ පොඩි පහේ විනාශයක්ද?
වැදගත් කාරණය නීතිඥවරුන් හෝ ආගමික නායකයන් දේශබන්දු කෙතන්නකෝන් පොලිස්පති කරනවාට විරුද්ධව පෙනී සිටියේ කරුණු කාරණා ඇති නිසා බවය. කොටින්ම දේශබන්දු තෙන්නකෝන් පොලිස්පති වැනි ගෞරවනිය තනතුරකට, රටේ නීතියේ පාලනය පැවැතීම පිළිබඳ ඉහළම තනතුරකට කිසිසේත් සුදුසු නැති නිසා බවය. ඒ බව දෙසැම්බර් 14 වැනිදා දුන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවෙන්ද බරපතළ ලෙස තහවුරු වෙයි.
දේහබන්දු තෙන්නකෝන් පත්කළේ තමා නම්, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කළ අයකු බවට නම් කොට පෞද්ගලික මුදලින් ලක්‍ෂ පහක්ද වන්දි ගෙවන්නට නියම කළ පුද්ගලයකු, පොලිස්පති බවට පත්කිරීමේ ලජ්ජා සහගත තමන්ගේ තීරණය ගැන ටිරාන් අලස් සිතන්නේ මොනවාද?
