සුදනන්ගේ අශෝභන නිහැඬියාව තුළ වැජඹෙන දෙවියන්ගේ මිනිස්සු…?

‘හිස් ගෝණියකට කෙළින් ඉන්න බෑ.’ මේ අපූරු ආකල්පය ප්‍රකාශයට පත්කරන්නේ බරසාර උගත්කමක්, සමාජ පිළිගැනීමක් නැති ‘කේ’ මහත්මියයි. මස්පෙති, තැම්බූ එළවඵ, දිග ලෝහ හැඳිවලින් පොඩි කර, ඒවා පාරිභෝගිකයාට අලෙවි කිරීම ඇයගේ ජීවනෝපායයි. ගල්අඟුරු, තණපිඩලි, බෝතල් කළ ගෑස් ආදිය අලෙවි කරන බිල් ෆර්ලෝන් නමැති වෙළෙන්දාගේ වැඩපොළ පිහිටා ඇත්තේ ද ‘කේ’ මහත්මියගේ අවන්හලට නුදුරිනුයි. නිවු රොස් නගරයේ මිනිසුන් ඒ නොවැම්බරයේ වැඩිපුරම කතා කරන්නේ වැස්ස හා සීතල ගැනයි. නිවු රොස් නගරයේ දුම්කවුඵවලින් වීසි වන දුම්රොටුවලින් ‘බරො ග`ඟ’ ස්ටවුට්වල අඳුරු පැහැයට හැරී ඇති අයුරින් ම ප්‍රදේශයේ මිනිසුන්ගේ ජීවිත හා සිත්සතන් වසා පැතිර යන්නේ ද දුමාරයක් වැනි අඳුරකි. බිල් ෆර්ලෝන් ගැනුම්කරුවන්ට තමාගේ බඩුභාණ්ඩ රැගෙන ගොස් භාරදෙන ප්‍රවාහන සේවාව අරඹන්නේ ද මේ කාලසීමාව තුළදීයි.

බිල් ෆර්ලෝන් යැයි කියන්නේ නිවු රොස් නගරයේ ජීවත් වන වැඩිමනත් මිනිසුන්ට නැති සියුම් දැක්මක්, හොඳ හිතක් ඇති මිනිසකුට ය. ඔහු මේ තත්ත්වයට පැමිණ සිටින්නේ ද බිංදුවේ සිට ය. අප්‍රේල් 1 වෙනිදා උපත ලබා තිබුණ ද, ඒ නිසාම ‘කොල්ලා පල් මෝඩයකු වේවි!’ යි මිනිසුන් කටකහනවාට කියන කතාවල ගොදුරක් බවට පත්ව සිටිය ද ඔහුට දුර පෙනෙන ඇසක් තිබේ. සිය දියණියන් ලොකුමහත් වෙන හැටි මෙන් ම ඔවුන් අනුක්‍රමිකව පිරිමින්ගේ ලෝකයට ගමන් කරමින් සිටින සැටි ද උපකල්පනය කිරීමටත්, තේරුම් ගැනීමටත් ෆර්ලෝන්ට හැකිවන්නේ එහෙයිනි. ‘ලෝකෙ ලේසිම දේ තමයි සියල්ලම නැතිවෙලා යන එක’ වැනි දාර්ශනික කල්පනා ඔහු තුළ උපදින්නේ ද අහම්බයක් ලෙස මිස පොතක පතක ඇති අදහසකට අනුව නොවේ. මේ කාලය ගැන පොතේ දැක්වෙන්නේ මෙලෙසයි.

නගරයේ සහ පාර තොටේදී ඔහු දැක තිබුණා අවාසනාවන්තයන්. දික්වෙමින් තියෙන ඩෝල් පෝලිම්-ජීවනාධාර පෝලිම්- වල හිටියේ තමන්ගේ ගෙදර උණුසුම් කරගන්න විදුලි ගාස්තු ගෙවාගන්න බැරිව, හරියට බන්කර් අස්සේ ජීවත් වෙනවාට නොදෙවෙනි උණුසුමක, උඩ කබා, වැහි කබා පොරෝගෙන ජීවත්වෙන මිනිස්සු. ගැහැනු අය, ඔවුන්ගේ හැම මාසෙම පළවෙනි සිකුරාදා, තැපැල් කන්තෝරුවේ බිත්තිය ළඟ පෝලිම් ගැහිලා හිටියා ඔවුන්ගේ බඩු ගේන්න ගෙනියන මොකක් හරි මල්ලක් එල්ලා ගෙන, ළමයින්ගේ දීමනාව එකතු කරගන්න. (දෙවියන්ගේ මිනිස්සු, 18 පිටුව) ඒ විසිවන සියවසේ අගභාගය හෙවත් 1985 අවුරුද්දයි.

ගුවන්විදුලි ප්‍රවෘත්තිවලට අනුව තරුණ ළමයින් පිටරට (ලන්ඩන්-බොස්ටන්-නිව්යෝර්ක් වැනි නගරවලට) ඇදී යමින් සිටින්නේ ද මේ කාලය වන විටයි. රේඩියෝව අසාගෙන සිටීමේ පුරුද්දක් නැතත් ප්‍රවෘත්තිවලින් මෙවැනි පුවත් කියවෙනු ෆර්ලෝන්ට ද ඉඳහිට ඇසී තිබේ. රටේ ආර්ථික අවපාතයක් පිළිබඳ ඉඟියක් ද එහි වෙයි. අයර්ලන්තයේ කෝක් හා කෙරී නගරවල සමහර දෙනෙකු පූජනීය ස්ථානවලට එක්රැස් වන්නේ එකම එක පිළිමයක් හෝ දේවබලයෙන් හෝ චලනය වනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු වෙමිනි. මේ දිනවල ෆර්ලෝන් සිටින්නේ ද ආර්ථික අවපාතයේ අතුරුඵල භුක්ති විඳිමිනි. නිවු රොස්හි නැව් තටාංගණ සමාගම ඒ වන විට වැසී ගොසිනි. ඔහුගේ බිරිඳ-අයිලින් රැකියාව කළ ග්‍රේවුස් සමාගම ද වසා දමා තිබේ. වෙන්දේසිකරුවා කියා සිටින්නේ ‘වෙළෙඳාම සීතලෙන් ගල්වෙලා නිසා ඇස්කිමෝවරුන්ට අයිස් විකුණන්න වත් උත්සාහ කළ යුතු’ යැයි කියා ය. මේ විපරිත කාලයේදී ද ෆර්ලෝන් දැඩිව තීරණය කර සිටින්නේ හිස නවාගෙන හොඳ මිනිසුන්ගේ කාණ්ඩයට එකතු වීගෙන, දියණිවරුන්ට අවශ්‍ය අධ්‍යාපනය නගරයේ හොඳම පාසලෙන්-සෙන්ට් මාගරට් වෙතින්ම ලබා දීමට ය.

නොවැම්බරය ගෙවී දෙසැම්බරය උදා වී තිබේ. අයිලින් ලකලෑස්ති වෙමින් සිටියි. සැමියා හා දියණියන් ද කැටුව නත්තලට පෙර නගර චතුරස්‍රය වෙත පැමිණීම ඇගේ එක් අපේක්ෂාවකි. චාරිත්‍රය යෙදී ඇත්තේ දෙසැම්බරයේ 1 වන ඉරිදාට ය. නගර ශාලවෙන් පිටතට ක`ඵවර වැටුණ පසු ආලෝකය දල්වන අයුරු බලා සිටින්නට නගරයේ සියල්ලෝම වාගේ එහි පැමිණෙති.

දැනටමත්, නගර චතුරස්‍රයේ ඇති ගව ඔරුව අසල නිමවා ඇති යස රඟට ඇඳ පැළඳගත් නෝවේජියානු උප්පත්ති කතාවල චරිතයන් අලුතින් පින්තාරු කර අලංකාර ලෙස වර්ණවත් කර තිබෙනවා. කවුරුහරි දොස් කියන්න පටන් ගත්තොත් ජෝෂෆ්ට ඕනෑවට වඩා පාට ගාලා වර්ණවත් කරලා කියලා එයාගේ රතු සහ දම්පාට ඇඳුම්වල, කන්‍යාමරිය තුමිය ඇගේ සාමාන්‍ය වර්ණ වන සුදු සහ නිල් ඇඳුමින් ඉවසිලිවන්තව දණ ගසාගෙන සිටීම ගැන පොදුවේ අනුමැතියක් හම්බවෙනවා. නිදාගෙන ඉන්න බැටලු දෙනුන් සහ තොටිල්ල මුරකරමින් ඉන්න දුඹුරු පාට බූරුවා හැමදාම එක වාගේ පෙනුණත්, නත්තලට ඉස්සරින්දා ජේසු බිළිඳාගේ පිළිමයක් තොටිල්ලේ තැන්පත් වෙනවා. (21 පිටුව)

ප්‍රදේශයේ කන්‍යාරාම භාරව සිටින්නන් ගැහැනු ළමුනට පුහුණු වීමේ මධ්‍යස්ථාන පවත්වාගෙන යන බව ද ප්‍රකට ය. ළමුනට මූලික අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන ඒවායේ රෙදි ඇපිල්ලුම් පොළවල් සඳහා ද යම් ඉඩක් වෙන් කොට තිබේ. පූජකයන්, ධනවතුන් මෙන් ම රෝහල්, නිවාස යනාදියෙහි සියලු කුණු සෝදා හැරෙන්නේ ද මේවායේදී ය.

ඒ වාගෙම තවත් කතාත් තියෙනවා. සමහරු කිව්වෙ පුහුණු වෙන ස්කෝලෙ ළමයි. එහෙමයි ඒ අයව හැඳින්නුවේ, මොන දෙයක්වත් ඉගෙන ගන්න අය නෙවෙයිලු, නරක චරිත තියෙන අයලු. පුනරුත්ථාපනය කරන, එළිවෙච්ච වෙලේ ඉඳලා රෑ වෙනකම්ම වැඩ කරමින් රෙදිවල කුණු සෝදා හැරීමෙන්, තපස් රැකීමක් කරන (තමන්ගේ පව් සෝදන). ඒ පැත්තෙ සාත්තු සේවිකාවක් කැඳවලා තියෙනවා ඕනෑවට වඩා කාලයක් වතුර බේසම් ළඟ හිටගෙන ඉඳලා නහර ගැටගැහිච්ච කෙල්ලකට සාත්තු කරන්න. තවත් සමහර අය කියනවා ඔය පූජකවරියන්ම තමයි ඇඟිලිවල ඇට පෑදෙනකම් රෙදි සෝදන්නෙ, අරාන් ස්වෙටර්ස් ගොතන්නෙ, රොසරි (නවගුණවැල්) වලට නූල්වලින් ඇට ගොතන්නෙ පිටරටවලට විකුණන්න, ඒ අයගේ හදවත් රත්තරන් වුණත් ඇස්වල අමාරු හැදෙනවා, කතා කරන්න ඉඩ දෙන්නෙ නෑ. යාච්ඤා කරනවා පමණයි. දවසෙන් බාගයක් සමහරුන්ට කන්න දෙන්නේ පානුයි බටරුයි විතරයි, වැඩ ඉවර වුණාම තමයි රෑට කන්න රස්නෙ ඇති කෑමක් දෙන්නෙ කියලා. තවත් සමහරු දිවුරලා කියනවා; ඕකෙ වෙන කිසිම වෙනසක්, හොඳක් නෑ.

(තාත්තලා නැතිව ළමයි හම්බ වුණාම) අර ළාබාල අම්මලයි ළමයිනුයි නතර කරලා, හංගලා තියාගන්න ඒ ගොල්ලන්ගෙම අය විසින් නවත්තලා තියන නිවාසයක් විතරයි. ඒ අවජාතක ළමයි ධනවත් ඇමරිකන්කාරයින්ට හදාගන්න දෙන්න නැත්නම් ඔස්ටේ්‍රලියාවට යවන්න, පූජකවරියො හොඳ ගාණක් හොයාගන්නවා මේ ළමයි පිටරටවලට පංගරාත්තු කරලා. ඒක තමයි ඒ ගොල්ලෝ කරන කර්මාන්තෙ කියලා. (41-42 පිටු)
ෆර්ලෝන් යැයි කියන්නේ කටකතා විශ්වාස කරන්නකුට ද නොවේ. එහෙත් වරක් අඟුරු ප්‍රවාහනය කරමින් සිටියදී පූජනීය ලෙස සැලකෙන එක්තරා භූමිභාගයකදී ඔහුට අහඹු ලෙස දැකගන්නට ලැබෙන්නේ ගැහැනු ළමුන් දුසිමකටත් වැඩි පිරිසක් පාංකඩ ද අතැතිව, දණගසාගෙන පොළොව මදිමින් සිටින ආකාරයයි. ඒ එක් දැරියකට ඇත්තේ කැත විදිහට විකෘත වූ ඇසකි. තවත් දැරියකගේ ලකයකට නැති කොණ්ඩය, අන්ධයකුගේ කතුරකින් කැපුණාක් මෙනි. ඉනික්බිතිව ඔහුට ඇසී යන්නේ ඒ දැරියකගේම හඬකි.

’මහත්තයෝ, අපට උදවු කරන්නේ නැද්ද?’
ෆර්ලෝන්ට තමන් පස්සට අඩියක් තිබ්බ බව තේරුණා.
‘මාව ගඟ ළඟට එක්කරගෙන යන්න. එච්චරයි ඔයාට කරන්න තියෙන්නේ.’ ඈ ඉතාම අව්‍යාජ උනන්දුවකින් කතා කළ අතර ඩබ්ලින්වල කතා විලාසය පළ කළා.
‘ගඟට?’
‘නැත්තං ගේට්ටුවෙන් එහාට ගෙනියන්නකෝ.’
‘ඒක මට කරන්න බෑනේ ළමයො. මට ඔයාව කොහේටවත් ගෙනියන්න බෑ.’ ෆර්ලෝන් කිව්වා, ඔහුගේ හිස් අත් දෙක පෙන්නන ගමන් දෙපැත්තට දිගු කරලා. (43 පිටුව)

එසේ කීව ද වෙනදා මෙන් නිදහසේ ලොරිය පදවාගෙන එකඟ කරගත් සිතින් ගමනේ යෙදෙන්නට ෆර්ලොන්ගේ හෘදය සාක්ෂිය එදා ඉඩ දෙන්නේ නැත. මග දිගේ ඇති පරණ ඕක්ගස්, ලයිම්ගස් නිරුවත්ව දරදඬුව සිටිනු ඔහුට පෙනෙයි. කන්‍යා සහෝදරි, සංගීත පන්ති පවත්වන කැමෙල් හා දම්පාට ලෝගුව පද්ද පද්දා ගමනේ යෙදෙන පාදිලිතුමන් දෑත් දෙපසට විහිදුවා අවදි කරන හඬ හා ඒ ආශීර්වාද පාඨ ඔහුගේ කන්සිදුරුවල රැව්පිළිරැව් නගයි.
‘පියාණන්ගේ ද පුත්‍රයාගේ ද ශුද්ධ වූ ආත්මයේ ද නාමයෙන් අපේ සමිඳුන් වන ජේසු තුමන්ගේ කරුණාව ද දෙවියන් වහන්සේගේ ආදරය ද ශුද්ධ වූ ආත්මයේ මිත්‍රත්වය ද සෑම විටම ඔබ සමඟ වේවා!’ (73-74 පිටු)

නත්තලට පෙරදා සුපුරුදු ගමන නොගිහින් ඉන්න ෆර්ලෝන්ට හිතෙන්නේ කවදාවත් නොහිතුණ විදිහට ය. ඔහුගේ මනස නිදහස් වෙමින් විරාමයක් ලබා දී ඇත්තේ නිදැල්ලේ ඔහේ ඇවිද බලන්නට ය. පාලම හරහා යමින් ගඟ දිහා බලන ඔහුට අයිලින් දැන් රාත්‍රී යාච්ඤාවට සැරසෙන අයුරු සිහිවෙයි. කන්‍යාරාමය වට කළ උස ප්‍රාකාරය මුදුනේ හිටගත් කැපෙනසුලු වීදුරුකෑලිවල උල් කොන් දෙස ඔහු බලා සිටී. උඩ තට්ටුවේ ජනෙල් රෙද්දක් ඈත්වී ළමයෙක් එබී බලයි. ෆර්ලෝන්ගේ අත යතුරට යයි. ලොරි ඇන්ජිම පණ ගැන්වෙයි. තමා එදා තනිකර ආ දැරිය-ඇය තමාගෙන් කළ ඉල්ලීම ඔහුට සිහි වෙයි. දැරිය හැඳ සිටි ඇඳුමේ තෙත ලපයක් සෑදී තිබුණේ තනකිරි වෑස්සීම නිසා බව ද මතක් වෙයි.
‘මේ ඔක්කොම වෙද්දී තමන් කුහක කෛරාටිකයෙක් වාගේ දේව කන්නලවුවට ගිය හැටිත් ඔහු කල්පනා කළා.’ (82 පිටුව)

තුන්වෙනි මහලේ ක`ඵපාට ගෑ ජනේලවලට සවිකර ඇත්තේ යකඩ ග්‍රීල් ය. මොකක්දෝ ආවේගයකට හුරු හැඟීමක් තමාගේ රුධිරමාංස කලම්බමින් ඇති අයුරු අත්දකිමින් ඔහු අඟුරු කාමරයේ දොර ළඟට ගියේ ය.

‘ඔයා දැන් මාත් එක්ක ගෙදර යනවා සාරා.’
ෆර්ලෝන්, සාරා සමඟ ඉදිරියට ඇදී යන්නේ හදවතේ තෙරපෙන උද්යෝගයකින් හා බියකිනි. චතුරස්‍රයේ ආලෝකවත් ගව ඔරුව දෙස ඇය දෑස් දල්වා බලා සිටියි. දණගසා සිටින කන්‍යාමරිය තුමිය, ජෝෂප්ගේ එළිය විහිදුවන නිලඇඳුම් කට්ටලය, නැණවතුන් තිදෙනා සහ ජේසු බබාගේ පිළිරූ… එහෙත් දැරියගේ අවධානය යොමු වන්නේ තොටිල්ල මුරකරමින් සිටින බූරුවාට ය.
‘එයා හරිම ලස්සනයි නේ ද?’
ඇය බූරුවාගේ කනේ රැඳුණු හිම පොඩ්ඩක් ඇඟිලි තුඩින් ඉවත් කරන්නේ ආදරයෙනි.

ප්‍රබන්ධයක් : (fiction) ලෙස හැඳින්වුව ද මේ පොතින් කියැවෙන්නේ අයර්ලන්තයේ මෑතකාලීන ඉතිහාසයට අයත් ශෝචනීය හා බිහිසුණු අන්දරයකි. අයර්ලන්තයේ අවසාන Magdalen (ගණිකා හා පුනරුත්ථාපන නිවාස) ඇපුල්ලුම් පොල වසා දමන ලද්දේ 1996 වසරේදී යැයි කතුවරිය සිය පසුසටහනින් පවසයි. එහි වැඩිදුරටත් මෙසේ ද දැක්වේ.

මෙම ආයතනවල කොපමණක් ගැහැනු ළමයින් සහ කාන්තාවන් ගණනක් බලෙන් වැඩට යොදවනු ලැබුවේ ද, සිරගත කරන ලද ද යන්න අප්‍රකාශිත ය. දස දහසක් යන්න අවම සාමාන්‍යයක් විය හැකි අතර තිස් දහසක් යන්න වඩාත් නිවැරදි විය හැකිය. (Magdalen) ඇපුල්ලුම් පොළවල වාර්තා සියල්ලම වාගේ විනාශ කර ඇත. නැතිවී ඇත. නැතහොත් ඒවාට අත නොගැසිය හැකි තත්වයට පත් කර ඇත. මේ ගැහැනු ළමයින් හෝ කාන්තාවන් කරන ලද කාර්යය කිසිමාකාරයකින් හඳුනාගැනීම හෝ පිළිගෙන නැත. බොහෝ ගැහැනු ළමුන් සහ කාන්තාවන්ගේ දරුවන් මිය ගොස් ය. ….

මේ අවුරුද්දේ මුලදී, Mother and Baby Home Commission Report – (එනම් වූ වාර්තාව) පෙන්වා දුන් පරිදි පරික්ෂා කරන ලද ආයතන දහ අටක පමණක් දරුවන් නව දහසක් මිය ගොස් ඇත. 2014 දී ඉතිහාසඥ Catherine Corless ඇගේ දරුණු සොයා ගැනීමෙන් පෙන්වාදුන් පරිදි 1925 සහ 1961 අතර ළදරුවන් 796 ක් Galway පළාතේ Tuam නිවාසයේ පමණක් මිය ගොස් ඇත. මේ නිවාස කතෝලික පල්ලිය විසින් වියදම් කරමින් සහ පාලනය කරමින් අයර්ලන්ත රජයේ සහායෙන් පවත්වාගෙන ගොස් ඇත. (101 පිටුව)

අයර්ලන්ත ජාතික ක්ලෙයාර් කීගන් (Claire keegan) නම් වූ මේ කතුවරිය මේ කෙටි නවකතාව (Small Things Like These& ලියා ඇත්තේ ව්‍යසන සමයකදී හෙවත් කොවිඩ් වසංගත කාලයේදී ය. මෙය 2022 වසරේ බූකර් ත්‍යාගය සඳහා කෙටි ලැයිස්තුගත කෙරුණකි. කතුවරියගේ නිර්මාණ, ලෝකයේ විවිධ භාෂා 35 කට වැඩි සංඛ්‍යාවකට පරිවර්තනය වී ඇති අතර ඇගේ Foster නම් වූ කෘතිය 21 වන සියවසේ පළවූ විශිෂ්ට නිර්මාණ පනහෙන් එකක් ලෙස 2020 දී ‘ටයිම්ස්’ විසින් නම් කරනු ලැබ තිබේ. මේ කෙටි නවකතාව ලිවීමේදී ඇගේ අධ්‍යාශය කෙබඳු වී දැයි ප්‍රකාශමාන වන්නේ පොත් කවරයේ (පිටුපස) ලියැවුණ මේ අදහසිනි.

මේ ඒ දුෂ්ටබවේ ස්වභාවය හෝ එය පවත්වාගන ගිය පරිසරය පිළිබඳව ලියැවුණු නිර්මාණයක් නොවේ. ප්‍රධාන චරිතය වන ෆර්ලෝන්ගේ නිසොල්මන් වීරත්වයට වඩා එය විපරම් කර බලන්නේ මු`ඵ සමාජයේම පැවති ආත්මාර්ථකාමී, පාපකාරි බව විසින් එවැනි ක්‍රෑරත්වයක් පවත්වාගෙන යාමට ඉඩහැරීම ගැනයි. ‘දෙවියන්ගේ මිනිස්සු’ නමින් මෙය සිංහල භාෂාවට පෙරළා ඇත්තේ ප්‍රවීණ පරිවර්තක හා ලේඛක උපාලි උබයසේකර ය. 2023 වසරේ එය එළිදුටුවේ සූරිය ප්‍රකාශනයක් ලෙස ය. කෙටි වාක්‍ය ගණනාවක් එක දිග වැකියකට ගොනු කිරීම සඳහා සිත්ගන්නාසුලු ක්‍රමයක් (ක්‍රමවේදයක්) යොදාගෙන ඇති කතුවරියගේ භාෂා භාවිතය හැකිතාක් දුරට ඒ අයුරින්ම රැකගැනීමට මේ පරිවර්තනයේදී තමා උත්සුක වූවේ යැයි කතුවරයා පවසයි.

‘මේ පරපුරේදී අප හට, සිදුවෙයි තැවිලි වන්නට, දුදනන් විසින් කළ දුෂ්ට කටයුතු ගැන නොව, සුදනන් විසින් පෑ භයංකර අශෝභන නිහැඬියාව ගැනම…’ යනුවෙන් මාටින් ලූතර් කිං විසින් පළකරනු ලැබූ අදහසේ සදාතනික බව යළි ස්මරණයට කැඳවන නිර්මාණයක් ලෙස ද මෙය හැඳින්වීමට පු`ඵවන. එහෙත්…? තමා සුරක්ෂිත නම්, අනෙකාගේ අනාරක්ෂිත, ශෝචනීය ඉරණම් ගමන ගැන බොහෝ මිනිස්සු මායිම් නොකරති. හිස්ගෝණි කෙළින් සිටගන්නේ නැත.