ශ්‍රී ලංකේය නවකතාවේ හෙට දවසේ ඇඳෙන චිත්‍රය ආකූල ව්‍යාකූල වෙමින් පවතී. අමුද්‍රව්‍ය හා වෙනත් වියදම් ඉහළ යාම නිසා නිෂ්පාදන භාණ්ඩ මිල ඉහළ අගයක් ගනී. එය භාණ්ඩ පාරිභෝජනය කරන පුද්ගලයාගේ මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය හීන කරවයි. නිර්මාණ සාහිත්‍යයට ද සිදුවන්නේ එයයි. ඒ අනුව බැලුවහොත් නවකතා, කෙටිකතා හෝ කාව්‍ය කෘතීන්හි මුද්‍රණ වියදම ඉහළ යෑම වළක්වාගත නොහැක්කේ මෙරට ප්‍රකාශකයන් ද සෙසු ව්‍යාපාරික ප්‍රජාවගෙන් වෙනස් නොවන හෙයිනි.
ඒ අනුව නිර්මාණකරුවන්, පාඨකයා සේම ප්‍රකාශකයා ද රැක ගැනීමේ ජාතික වැඩපිළිවෙළක් සකස් වීමේ අවශ්‍යතාව අද ඉතා ප්‍රබල අයුරින් මතුවී ඇත. එහිදී පළවෙන නිර්මාණවල කිසියම් බරක් රැඳවීම වැදගත් ය. එසේ නොවුවහොත්, එවැන්නක් මිලදී ගැනීමට පාඨකයා උනන්දු නොවුණොත් එය යහපත් ලකුණක් නොවෙනු ඇත . මෙවන් වකවානුවක පොතක් මිලදී ගැනීම යනු පාඨකයා කරනු ලබන කිසියම් පරිත්‍යාගයකි. ඒ අනුව නිර්මාණකරුවන් සිය නිර්මාණවලට උපරිම වටිනාකමක් ලබා දීමේ වගවීමට බැඳී ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ නිර්මාණ කෘතියක් මිලට ගැනීමෙන් පසුව යළි භාර දී මුදල් ආපසු ගැනීමේ හැකියාවක් හෝ වෙනත් කෘතියකට හුවමාරු කර ගැනීමේ අයිතියක් තවමත් ලැබී නොමැත. මේ නිසා වර්තමාන ශ්‍රී ලංකේය නවකතාවේ සන්දර්භය සෙමින් සෙමින් හෝ වෙනස් විය යුතුව ඇත. එය නවකයන්ට නව ඇරඹුමක් විය හැකිය. දැනට නිර්මාණ සාහිත්‍යය හා එක්වූවන් ද ගැඹුරින් සිතිය යුත්තකි. අද එවන් ලකුණු දක්නට ලැබීම සතුටට කරුණකි.
නූතන ජාත්‍යන්තර නිර්මාණ කලාව ‘අංකන සාහිත්‍යය (Digital Literature) දක්වා විතැන් වී ඇත. අපගේ නිර්මාණ සාහිත්‍යයේ පර්යේෂණාත්මක නවකතාව පහසුවෙන් එම අවකාශය කරා රැගෙන යා හැකිය. මෙරට නවකතා අතර සමාජීය හා ඓතිහාසික කතා නිරන්තරයෙන්ම දැකිය හැකි ය. එහෙත් දේශපාලනික නවකතා හා පර්යේෂණාත්මක නවකතා ඉතා අඩුය. එය කිසියම් නවතම ප්‍රභේදයක් වුවද සෑම නිර්මාණයක් ම කිසියම් පර්යේෂණයක සොයා බැලීමක ඵලයකි. එසේම පවතින දේශපාලනයේ කිසියම් පිළිබිඹුවකි. එය වත්මන් නිර්මාණකරුවා දැන තිබීම සුබවාදී ලකුණකි.
අප මෙහිදී කතා කරන්නේ දේශපාලනික නවකතාවක කිසියම් ප්‍රස්තූතයක් මත දිගහැරෙන නිර්මාණ කෘතියක් ගැනය. අප රටේ දේශපාලනික නවකතා ලියවෙන්නේ ඉතා අඩුවෙනි. එහෙත් 70, 80 හා 90 දශකයන්හි මෙරට බොහෝ දේශපාලනික නවකතා රචනා විය. කේ ජයතිලක, ඒ.වී. සුරවීර, හේමරත්න ලියනාරච්චි, එච්.ඒ. සෙනෙවිරත්න එවැනි රචකයෝ කීපදෙනෙකි. එහෙත් මෑත කාලයේ දී ලියවුණු දේශපාලනික නවකතා ගණයට අයත් කළ හැකි නවකතා කීපය හා එදා ලියූ තේමා එකිනෙක වෙනස් ය. එදා පැවති හා පැවතිය යුතු වූ දේශපාලනික සිදුවීම් ඔවුහු නිර්වචනය කළහ.
එහෙත් වර්තමාන නවකතාකරුවන්ගේ දේශපාලනික නවකතා නව තාක්ෂණය, දේශපාලනික සැලසුම්කරණය මෙන් ම බොහෝ සැහැසි ක්‍රියාවලින්ද පිරී ඇත. එය විටෙක දකුණු ඉන්දීය සිනමාව කතාකරන දූෂිත දේශපාලනයට මෙරට දේශපාලනික නම්ගම් වෙනස් කොට පෙන්වීමක් මෙනි. විසාකේස චන්ද්‍රසේකරම්ගේ ‘රජ සහ ඝාතකයා’හි තවත් දේශපාලනික දිගුවක් වශයෙන් ජගත් වැල්ලවත්තගේ ‘කරඬුව ඇත්තු’ සාකච්ඡාවට බඳුන් කළ හැකිය. එහෙත් ඒ නිර්මාණ දෙකකි.
ඔහුගේ කංචුක නාමය කියන්නේ, අලි පෙරහැරේ ගියත් කරඬු වැඩම කරවන්නේ ඇතුන් ලවා බවයි. එය ගැඹුරු අරුත් ගන්වන්නකි. ශ්‍රී ලාංකීය දේශපාලන ඉතිහාසයේ ඇතුන් සේ වෙස්වලා ගෙන ඇති බහුතරයක් අලි ය. එහෙත් ඔවුහු කොටන් ඇදි අලි නොව පෙරහැරේ පිනට ගිය අලි ය. කතුවරයා ආරම්භයේදීම සුවිසල් උපහාසයක් සමස්ත ජරාජීර්ණ වූ දේශපාලනික සතුන් වෙත එල්ල කරයි. ජගත්ගේ කරඬු ඇත්තු අලින්ගේ වෙස් ගත් දේශපාලන ඇතුන් වීමට දඟලන එහෙත් අභ්‍යන්තරයෙහි සිඟාල වත හිමිවූවන්ගේ අර්ධ කතා වින්‍යාසයකි.
ඔහු සිය දේශපාලනික කියවීම අරඹන්නේ කරඬු ඇත්තු හරි අඩක් පෙරහැරේ යැවීමෙන් අනතුරුවය. ඇතුන් ආරම්භ වෙන්නේ විශ්වවිද්‍යාලයේ නවක වධය ඇසුරිනි. ඉහළ පංතික ඇසුරින් ගොඩ නංවා ගෙන යන චරිත හා බැඳී ගිය කතාන්දර සුකුමාල සුන්දර පැලැන්තියක රැඳුණු සාම්ප්‍රදායික බොල් පිළිම වටා ඔහු සළුපිළි පළඳවා ඉදිරිපත් කරයි.
එය එලෙස ආරම්භ වී පෙරට ඇදීයන්නේ පාඨකයා පියෙවි ලොව ඇදහිය නොහැකි සුරංගනා රූපමාලාවක් සිහි ගන්වමිනි. එය කතුවරයා ඉදිරිපත් කරන්නේ මේ රටේ ඇතැම් දේශපාලනික චරිත ගැන කිසියම් පූර්වකථනයක් ලෙසින්ද? ජගත් සිය මනසින් බැඳුණු දේශපාලනය පටන් ගන්නේ කතාවේ පිටුවලින් හරි අඩක් ගෙවීමෙන් අනතුරුවය. එසේ කියවද්දී විසාකේසගේ ‘රජ සහ ඝාතකයා’හි ‘දේදුනු කව‘ මෙන්ම දේශපාලනික ගේම් සංස්කෘතිය මතකයට එන්නේ නිරායාසයෙනි. ජගත් මවන සිය ‘දූවිලි එකතුව’ තාක්ෂණය හා මෙහෙය වූ දේශපාලනික සංස්කෘතිය දේදුනු කව දේශීය කිරීමක් මෙන් වෙයි. ඒ නිසා එය බොහෝ දුරට මෙරට ජන ඇසුර ලබන්නාක් මෙන් ම එම චින්තනය ප්‍රදර්ශනය කරවයි. එසේම සාර්ථක දේශපාලනික උත්සාහයක් කරා සමාජය මෙහෙයවිය හැකි නවමු දේශපාලන චින්තනයක් පිළිබඳව එය මවන සිහිනයකි.
ඔහු එහිදී අවධාරණය කරන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ වර්තමාන පාලනය උදෙසා අවශ්‍ය වන්නේ පක්ෂ දේශපාලනය නොව ජාතික දේශපාලනයක් බවයි. ජගත් චිත්‍රණය කීරීමට යන සටහනේ එම සංකල්පය කොතෙක් දුරට ඉටු කිරීමට ඔහු කොතෙක් සමත් ව ඇතිදැයි සලකා බැලීම වැදගත්ය. සාමාන්‍ය ජනයාට වගවීමක් ඇති එසේම අවංක ප්‍රතිපත්තියක් නැතිකම වත්මත් දේශපාලනයේ ඇති විශාලතම අඩුව බව ඔහු වටහා ගෙන සිටියි. වත්මන් දේශපාලන නායකයින් දෙතුන් දෙනෙකු සමග සමීපව කටයුතු කිරීමෙන් ලද අත්දැකීම් මගින් ඔහු පවතින දේශපාලන ක්‍රමය පිළුණු වී ඇති බව කියන්නේ දූවිලි එකතුව නිර්මාණාත්මකව හා සංවර්ධන ක්‍රියාවලියක් උදෙසා ඉදිරිපත් කළ හැකිය යන දැඩි අදිටනක එල්ලී බව පෙනේ.
වරෙක නවකතාවක් උදෙසා නිර්මාණකරුවෙකුගේ සිහිනයක් ලෙස ඉවත දැමීමට නොහැකි ලෙස සිය දේශපාලන චිත්‍රය වර්ණවත් කිරීමට ජගත් ගන්නා උත්සාහය පැහැදිලිය. ඔහු එය සිය දේශපාලන පරිචය මගින් පරිකල්පනයක් කරගන්නේ කරඬු ඇත්තු අවසන් භාගයේ දී ගෙන යනු ලබන කේතකී මුල්කරගත් මින්දකගේ ප්‍රේම වෘතාන්තයක අතුරු කොනක් ඔස්සේ ය. සිතිජ, එඩ්වින් සේනානායක, වික්‍රමසූරිය, ජයනි, අනුපමා මෙන්ම දුවිලි එකතුව ආත්ම කරගත් අකලංක හා තීක්ෂණ ආදින්ගේ චරිත එකිනෙක විග්‍රහ කර බැලුවහොත් වත්මන් දේශපාලන ගොහොරුව තුළ ඇති රූපවල ස්වරූප ඔවුන්ගෙන් දැකගත හැකිය.
‘දේශපාලනය යනු තුන් යම ක්‍රීඩාවකි. බොහෝ සූර ක්‍රීඩකයන් එම ක්‍රීඩාවේදී බලන්නේ වර්තමානයේ වෙන දේ දෙස පමණක් නොවේ. අතීතයේ එම ක්‍රීඩාව සිදුවී ඇති ආකාරය අනුව අතීතයේ තම ප්‍රතිවාදියාගෙන් එල්ල විය හැකි අභියෝගය දෙස ද බලතී.’ (පිටුව 139)
මෙය වත්මන් දේශපාලනයේ එක් මගක් පමණි. ජගත් මෙහිදී සඳහන් කරන තත්වයට වඩා වර්තමාන දේශපාලනයේ සිටින්නෝ මනුෂ්‍යත්වයට බොහෝ දුරින් පසුවන්නෝය. ඔවුහු අමනුෂ්‍ය හා සත්ව යෝනිවල උපන් සත්ත්වයන් මෙනි. ඔවුන්ගේ එවන් ක්‍රියා එහෙම පිටින්ම දේශපාලනයේදී කරන තත්ත්වයට ඔවුහු අද පත්ව සිටිති. එය බලය වෙනුවෙන් නොකළ යුතු නමුත් අද එය සිදුවෙමින් පවතින වග ජගත් හෙළි කරයි. එවන් ක්‍රියා දේශපාලන ක්‍රියා හා අතිනත් ගන්නා තත්ත්වයට අද දේශපාලකයා ව්‍යාපාරිකයා හා පාතාලය සමඟ එක්වෙමින් සියල්ල විසඳීමට හැකි බව පෙන්නුම් කරනු ලබයි. එහිදී ජගත් කියන දූවිලි එකතුවේ සංස්කෘතික අධ්‍යාපනික හා ආර්ථික සැලසුම් කිසියම් ප්‍රමාණයකින් එම කටයුතු මර්දනයෙහි ලා විසඳුම් ලෙස පෙනී යනු ඇත.
එහෙත් ඔහුම විග්‍රහ කරන සිද්ධීන් භා සේනානායකලා වික්‍රමසූරියලා මේ උපරි ව්‍යුහය තුළ අරක් ගෙන සිටීම නිසා එවන් කටයුතු පෙරහැරේ කසයට පෙරින් පුපුරා යන අහිංසක වෙළෙන්දෙකුගේ බැලුම් හඬවල් මෙනි. දූවිලි එකතුව ඔස්සේ ජගත් සිය දේශපාලනික අත්දැකීම්, කියවීම හා පරිකල්පනය එකට ඈඳනු පෙනේ. එහෙත් පරිකල්පනය අප යොදා ගත යුත්තේ කුමකට ද? මෙහිදී ශ්‍රීමත් පිලිප් සිඩ්නිගේ කියමනක් ඉතා වැදගත් වෙයි.
‘නිර්මාණකරුවාගේ විශේෂයෙන්ම කවියාගේ පරිකල්පනය සොබාදහමේ පෙනෙන දෙය අතික්‍රමණය කොට උත්තරීතර මානවීය ලෝකයක් නිර්මාණය කිරීමයි’ එසේනම් වර්තමානයේ නිර්මාණකරුවා කළ යුත්තේ දකින්නට ඇති දේවල් එසේම ඉදිරිපත් කිරීම නොවන්නේ ය. ඒ තුළ සාමාන්‍ය දෑසට නොපෙනෙන දේ සාකච්ඡාවට බඳුන් කිරීමයි. නිර්මාණකරුවා යනු මුනිවරයෙක් යැයි කියන්නේ එනිසාය. ඔහු බලන්නේ තුන්වෙනි ඇසද ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් විය යුතුය. එසේ බලන කල ඔහුගේ ලෝකය පුළුල් ය. ඔහු දකින සිදුවීම් මතුපිටට පෙනෙන දෙයට වඩා වෙනස් වෙයි. නිර්මාණකරුවෙකුට එය සමාජ විද්‍යාත්මක හා දේශපාලනික ප්‍රබන්ධයක දී ඉතා සාර්ථකව ඉදිරිපත් කළ හැකිය. එහිදී පරිකල්පනය සේම සිය නිර්මාණයට දක්වන අවංකව බවද ඉතා වැදගත්ය.
කරඬු ඇත්තු ජගත්ගේ දේශපාලනික කියවීමයි. ඒ නයින් ‘මේ වත්මන’ දේශපාලකයන්ගේ සේම රටවැසියාගේ ද අවධානයට යොමු විය යුත්තෙකි. එහෙත් අප අද හැම දෙයක් ගැනම කියවන්නේත් පශ්චාත් පර්යේෂණ පවත්වන්නේත් යමක් සාර්ථක වූ විට හෝ අසාර්ථක වූ විට ය. ඊට පෙර අප හදන ඇස්තමේන්තු, පුරෝකථන, ව්‍යාපෘති වාර්තා සියල්ලක්ම නාමික ය. දේශපාලකයින්ගේ මැතිවරණ පොරොන්දු හෝ සංකල්පනා ද එලෙසම ය.
එවන් සමාජයක ඇත්තේ වෛරී පක්ෂ දේශපාලන කියවීමක් විනා රට සංවර්ධනය කරන ජනතාව නගා සිටුවන දේශපාලනික ක්‍රියාවලියක් නොවේ.
මේ සා ආර්ථික සාමාජික හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් පිරිහී ඇති අවධියක වුවද මේ රටේ ඊනියා දේශපාලනික සත්තු සිදුවී ඇති ව්‍යසනයෙන් ගොඩඒමේ මං සෙවීමට හෝ එක් නොවෙති. එවන් සමාජයක දේශපාලන නවකතා ඇතැමුන්ට සිහින ව්‍යාපෘති පමණි. ජගත් වැල්ලවත්තගේ කරඬු ඇත්තු සිය දේශපාලන ප්‍රාර්ථනා කරඬුව දූෂිත ඇත්තුන්ගෙන් මුදවා බර අදින අලින් වෙත බාරදීමේ ව්‍යායාමයක යෙදීමට උත්සාහ ගන්නා බවක් පෙනේ. එම අලි හැමදාමත් බර අදිනවා විනා කරඬු නොදකින නිසාය.
