ලබන වසරේ ජනාධිපතිවරණය හා මහමැතිවරණය යන දෙකම පවත්වන බව ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ පසුගියදා අයවැය විවාදයට සහභාගි වෙමින් පාර්ලිමේන්තුවේදී කීවේය. ඒ, ජනාධිපතිවරණය නොපවත්වා සිටින්නට ඔහු උත්සාහ ගන්නේ යැයි පසුගිය කාලයේ පැතිරුණු ආරංචිවවලට පිළිතුරු වශයෙන් විය හැකිය.
ජනාධිපතිවරයා ඊළඟ ජනාධිපතිවරණයට අපේක්‍ෂකයකු හැටියට ඉදිරිපත් වන්නට සූදානම් වෙමින් සිටියි. පෙනෙන විදියට ඒ සඳහා එක්සත් ජාතික පක්‍ෂය හා පොදු ජන පෙරමුණ අතර සන්ධානයක්ද ගොඩනැගෙන්නට නියමිතය. එසේ නොවී ජනාධිපතිවරණයට ඉදිරිපත් වන්නට ඔහුට ක්‍රමයක් නැත.
ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තු කතාවේදී අවධාරණය කළ එක් කාරණයක් වූයේ, තමා ගෑස් පෝලිම්, ඉන්ධන පෝලිම් ඇතිවී රට මහත් ආර්ථික අමාරුවකට වැටී තිබුණු කාලයේ නොපැකිළ ඉදිරිපත්වී රට බේරාගැනීමේ වගකීම බාරගත් බවයි. රටේ අනෙක් දේශපාලන නායකයන් ඒ අභියෝගය බාරගැනීමට බය වුණු බවයි. තමාගේ ඊළඟ ජනාධිපතිවරණ ජයග්‍රහණය සඳහා රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා යොදාගන්නා ලොකුම සටන්පාඨය බවට පත්වනු ඇත්තේ මේ කතාවයි. එනම් ‘රට බේරාගත් නායකයා’ය.
එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයේ එකම පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී වජිර අබේවර්ධන නිතර නිතර කියන්නේද මේ කතාවමය. ඔහු කියන්නේ, පෝලිම්වල මිනිසුන් මැරී වැටුණු කාලයේ ඉදිරිපත්වී රට බේරාගත් නායකයාට, නිතරගයෙන්ම ඊළඟ කාලයේද ජනාධිපතිකම දැරීමට ඉඩ සැලසිය යුතු බවයි. මේ කාරණය සාක්‍ෂාත් කරගැනීම සඳහා ජනාධිපතිවරයාගේ පාර්ශ්වයෙන් විවිධ වැඩසටහන් හා ප්‍රචාරක වැඩ දැනටමත් ආරම්භ කර තිබෙනු දැකිය හැකිය. එයින් කියැවෙන්නේ, රට බේරාගත් හා අනාගතයේදී රට සුඛිත මුදිත කිරිමට හැකි එකම නායකයා රනිල් වික්‍රමසිංහ බවයි.
ජනාධිපතිවරයා මේ කතාව තවත් ඉදිරියට ගෙන යමින් රටේ විශාල පරිවර්තනයක් ඇතිවිය හැකි අවුරුද්ද ලෙස 2048, තමන්ම ගණන් හදා සලකුණු කොට තිබේ. ඒ සඳහා ඉදිරියට ඇති කාලය අවුරුදු විසිපහකි. මේ කාලය වන තෙක් සාමාන්‍ය තත්වයන් යටතේ වුවත් රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා ජීවත් නොවන බව පැහැදිලිය. තවත් අවුරුදු විසිපහකින් රටේ ආර්ථික දේශපාලන තත්වය කෙසේ වේදැයි අදට පැහැදිලි නැත. ලෝකය එතරම්ම වේගයෙන් වෙනස් වෙයි. එහෙත්, රටක නායකයන්ට, එවැනි දීර්ඝකාලීන ඉලක්කයන් තිබීම යහපත් දෙයකි. ප්‍රශ්නය නම්, එය මිනිසුන් ඉදිරියේ මැජික් එකක් මැවීමට පමණක් භාවිත කිරීමය. වචනවලට පිටින් ඒ කතාව යථාර්ථයක් කිරීමට අදාළ පියවර නොගැනීමය. නැතිනම්, අවශ්‍ය තරමින් පියවර නොගැනීමය.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගේ උද්දච්ච හා මෝඩ තීරණ හේතුවෙන් 2019න් පටන්ගෙන රට ශීඝ්‍ර ලෙස ආර්ථික හා සමාජීය වශයෙන් අගාධයට ගිය බව කවුරුත් දන්නා ඇත්තකි. එම විනාසයට එරෙහිව 2022දී ඇතිවුණු ජන අරගලයේ ප්‍රතිඵලය හැටියට මහින්ද රාජපක්‍ෂ අගමැතිවරයාට ධුරය අතහරින්නට සිදුවිය. එහිදී අගමැතිකමට පත්කරගැනුණේ රනිල් වික්‍රමසිංහය. එය කවුරුත් ‘අභියෝගය බාර නොගත් නිසා’ සිදුවුණු දෙයක් නොව, තමන්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයා හැටියට පත්විය යුත්තේ රනිල් වික්‍රමසිංහ බවට රාජපක්‍ෂ පවුලේ අය එකතුවී ගත් තීරණයක ප්‍රතිඵලයයි.
සජිත් ප්‍රේමදාස, අනුර කුමාර දිසානායක වැනි නායකයන්ට ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ අගමැතිකම දෙන්නට කතාකළත් ඔවුන් ඊට පැකිළුණු බව ජනප්‍රිය කතාව වුණත්, ඇත්ත වශයෙන්ම අගමැතිකම සඳහා තෝරාගෙන සිටියේ රනිල් වික්‍රමසිංහය. තමන්ට නිසි පරිදි ආරක්‍ෂාවක් සැලසෙන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති වුණොත් පමණක් බව රාජපක්‍ෂවරුන් කල්පනා කළ බව පෙනේ. අනෙක් අතට, අමෙරිකානු තානාපති බලපෑම් පවා ඒ වෙලාවේ රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති කළ යුතු බවට ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයාට එල්ලවූ බවට ආරංචි තිබේ. කොහොම වුණත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති විය.
ඊළඟ අවස්ථාවේ ජුලි 9 වැනිදා ගෝඨාභය ජනාධිපති තනතුර අතහැර රටෙන් පලාගිය පසු ඔහු ජනාධිපතිධුරයට පත්විය. ඉන්පසු 2022 ජන අරගලය ඇරඹෙන්නට හේතුවූ ඉන්ධන පෝලිම, ගෑස් පෝලිම හා විදුලි බල කප්පාදුව, ඉන්පසු ක්‍රම ක්‍රමයෙන් මගහැරී ගියේය. එයින් පැහැදිලිව ඔප්පු වුණේ, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගේ කාලයේ බලවත් කළමනාකරණ ප්‍රශ්නයක් තිබුණු බවය. හොඳම උදාහරණය ඉන්ධන සඳහා සලාකයක් ලබාදීමයි. රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති හා ජනාධිපතිධුරයට පත්වුණු පසුව, ඔහුට මේ වෙනස්කම් කිරීමට මැජික් පොල්ලක් තිබුණේ නැත. ලෝකයෙන් අලුත් කිසිවක් ලැබුණේද නැත. ඒ නිසා, අසීරු තත්වය මගහරවා ගන්නට හැකිවුණේ, කළමනාකරණ හා පරිපාලන ක්‍රමවේදයන් මගින් බව පෙනෙයි. කෙසේ වෙතත්, මහජනයාට සිදුව තිබුණු ඒ අසීරුව අවසන් කිරීමේ ගෞරවය ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහට ලැබිය යුතුය.
එහෙත්, සදාකාලිකව බලයේ සිටින්නට එසේ ‘රට ගලවා ගැනීම’ බලපත්‍රයක් නම් නොවේ.
මෙවැනි රට ගලවාගැනීමේ කතා මීට පෙර පාවිච්චි කළේ ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්‍ෂ හා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂය. 2005 ජනාධිපති හැටියට පත්වීමෙන් පසු ඔහු උතුරු නැගෙනහිර ගැටුම අවසන් කරන්නට කල්පනා කළේය. ඒ සඳහා පළමුව සාකච්ඡාමය ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කරන බව පෙන්වීය. ඒ වන තෙක් චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග ආණ්ඩුව විසින් පවත්වාගෙන එන ලද එල්ටීටීඊය සමග සාකච්ඡා තවදුරටත් පවත්වාගෙන එන ලදි.
එහෙත්, මාවිල්ආරු අමුණ එල්ටීටීඊය විසින් වසා දමන ලදුව මහජනතාවට ජලය නැතිවීමේ අවුල පෙන්වමින් ඉතා වේගයෙන් යුදමය වශයෙන් එල්ටීටීඊය පරාජය කිරීමේ වැඩසටහන ඉදිරියට ගන්නා ලදි. ඒ වන විට මහින්ද රාජපක්‍ෂ සමග සිටි චම්පික රණවක, උදය ගම්මන්පිල, අතුරලියේ රතන, නලින් ද සිල්වා, ගුණදාස අමරසේකර වැනි ජාතිකවාදී බලවේග මේ යුදමය ක්‍රියාමාර්ගය සඳහා මහින්ද රාජපක්‍ෂ වේගයෙන් තල්ලු කළේය. ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ අදත් ආඩම්බරයෙන් කියන්නේ, එල්ටීටීඊය යුදමය වශයෙන් පරාජය කරන්නට මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා තල්ලු කරගෙන ගියේ තම පක්‍ෂය බවයි.
එයින් පසු සිදුවූ දේ නැවත විස්තර කළ යුතු නැත. 2009 මැයි 18 වැනිදා එල්ටීටීඊ නායකයා ඝාතනය කිරීමෙන් පසු එල්ටීටීඊයේ අවසානය එළැඹිණි. ඒ මොහොත වන විට විදේශගතව සිටි මහින්ද රාජපක්‍ෂ ලංකාවට පැමිණ ගුවන්යානයෙන් බැස දණගසා ගුවන්තොටුපොළේ පොළව සිපගත්තේය. එය ඩලස් අලහප්පෙරුමගේ ප්‍රචාරක සංකල්පයකි. පාර්ලිමේන්තු සැසිවාරය අවසන් කර ජනාධිපතිවරයා පාර්ලිමේන්තුවට පැමිණ ජයග්‍රාහී කතාවක් කළේය.
එතැන් සිට ඇරඹුණේ ‘රට ගලවා ලගත් නායකයා’ යන්න මාකට් කිරීමේ වැඩපිළිවෙළයි. හෙවත් රට ගලවා ගැනීම, මහින්ද රාජපක්‍ෂ ඇතුළු රාජපක්‍ෂ පවුලේ යාවජීව ආයෝජනයක් බවට පත්කර, සදාකාලිකව බලයේ සිටීමට උත්සාහ කිරීමේ ක්‍රියාවලියයි.
ඒ ව්‍යාපාරයේ ප්‍රතිඵලය හැටියට 2010 ජනවාරියේ පැවැති ජනාධිපතිවරණයෙන් (එය මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ දෙවැනි ජනාධිපතිවරණයයි.) 57.88%ක වාර්තාගත ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලබා මහින්ද රාජපක්‍ෂ දෙවැනි වරටත් ජනාධිපති විය. සති තුනකින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින ලදි. 2010 අප්‍රේල් 8 වැනිදා පැවැති මහ මැතිවරණයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ ආසන 144ක් දිනාගන්නට මහින්ද රාජපක්‍ෂගේ එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානය (යූපීඑෆ්ඒ) සමත්විය. පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක (150) බලයට අඩුවුණේ ආසන හයක් පමණි.
එජාපයට ලැබුණේ ආසන 60කි. එහෙත් පසුව ඉතිරි ආසන සඳහා විපක්‍ෂයෙන් ‘බාගැනීම‘ ඇරඹුණි. විපක්‍ෂයෙන් මන්ත්‍රීවරු ක්‍රමයෙන් ආ්ඩුවට එකතු වන්නට පටන්ගත්තෝය. දෙදෙනෙක් (පී දිගම්බරම්, ප්‍රභා ගනේෂන්) පළමුව ආණ්ඩුවට සහාය පළකළහ. පසුව තවත් මන්ත්‍රීවරුන් හත් දෙනකු (එජාපයේ අබ්දුල් කාදර්, ලක්‍ෂ්මන් සෙනෙවිරත්න, මනුෂ නානායක්කතාර, අර්ල් ගුණසේකර, එන් විජේසිංහ, උපේක්‍ෂා ස්වර්ණමාලි සහ ටීඑන්ඒ පක්‍ෂයේ පොඩිඅප්පුහාමි පියසේන) ආණ්ඩුවට එකතු වූහ.
2010 අගෝස්තු 31 වැනිදා කැබිනට් මණ්ඩලය 18 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ගෙනඒමට අනුමැතිය දුන්නේය. එය අනුමත කළේ, ‘ජාතික සුබසිද්ධිය සඳහා හදිසි පනත් කෙටුම්පතක්’ හැටියටය. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ‘හදිසි පනත් කෙටුම්පතක්’ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය විමසීමට යොමුකිරීමට ජනාධිපතිට හැකිය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පැය 24ක් තුළ සිය මතය ඉදිරිපත් කළ යුත්තේය. ඒ අනුව, එවැනි පනත් කෙටුම්පතක් (මෙතැනදී නම් 18 වැනි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය) ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ අභියෝග කිරීමට පුරවැසියන්ට ලැබෙන්නේද ඉතාමත් සුළු කාලයකි.
ඒ නිසා 18 වැනි සංශෝධනය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ අභියෝගයට ලක්කළේ අතරමැදි පෙත්සම්කරුවන් හය දෙනකු පමණක් විසිනි. ඔවුන්ගේ නීතිඥයන් අධිකරණය ඉදිරියේ සංශෝධන පනත් කෙටුම්පත ගැන කරුණු කියද්දී හෙළිදරව් වුණේ ආණ්ඩුව ගෙනා ඇත්ත කෙටුම්පත එය නොවන බවය. ඇත්ත කෙටුම්පතේ පිටපත් ඒ වෙලාවේ නීතිඥවරුන්ට බෙදාදුන්නේ නීතිපතිවරයා විසිනි. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ (ෂිරාණි බණ්ඩාරනායක, කේ සිරිපවන්, පීඒ රත්නායක, එස් අයි ඉමාම්, ආර්එස්කේ සුරේෂ් චන්ද්‍රා) තීරණය වුණේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡන්දයෙන් පමණක් සංශෝධනය සම්මත කළ හැකි බවය.
2010 සැප්තැම්බර් 10 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවේදී ඡන්ද 161ක් ලබමින් 18වැනි සංශෝධනය සම්මත විය. විරුද්ධ වුණේ 17කි. විපක්‍ෂයේ මන්ත්‍රීවරුන් සභා ශාලාවේ සිටියේ නැත. මුස්ලිම් කොන්ග්‍රසය පක්‍ෂව ඡන්දය දුන්නේය. වාර දෙකකට සීමා කර තිබුණු ජනාධිපතිගේ ධුර කාලය 18න්, වාර සීමාවක් නැති තත්වයට පත්කරන ලදි.
18 වැනි සංශෝධනයෙන් පසුව, මහින්ද රාජපක්‍ෂ ඒකාධිපති දුෂ්ටයා වීමේ වෑයම ඇරඹීය. හැම අතින්ම බලය තමන් සහ තම පවුලේ අය වෙත පවරාගන්නා ලදි. ඒ අතීතය අලුතෙන් කිවයුතු නොවේ. මේ මුළු ක්‍රියාන්විතයම සාධාරණය කිරීමට මහින්ද රාජපක්‍ෂ පාවිච්චි කළේ ‘රට ගලවාගත් වීරයා’ ප්‍රතිරූපයයි.
2014 අවසන් වන විට මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා සිටියේ ඉතා බලවත් ඒකාධිපති නායකයකු හැටියටය. ඉදිරියටත් තම බලය පවත්වාගැනීම ගැන කිසිම අවිශ්වාසයක් ඔහුට නොවීය. ඒ නිසාම, නියමිත කාලයට පෙර ජනාධිපතිවරණය ඉදිරියට ගන්නා ලදි. එහෙත්, අවසානයේ ‘රට ගලවා ගත් නායකයා’ තම ඡන්දයෙන් පරාජය කරන්නට මහජනයා තීරණය කර තිබිණ. ඊට හේතුවුණු අනේක විධ කාරණා ඉතිහාසයේ මැනැවින් සටහන් වී තිබේ.
‘ශක්තිමත් පුරුෂයෙක් දියේ ගහගෙන යන ගැහැනියක බේරාගන්නවා. ගොඩට ගෙනා පසු, තමා ගැහැනිය බේරාගත් නිසා ඇය දූෂණය කිරීමේ අයිතියත් තමාට තිබේයැයි ඔහු කියනවා. අප එයට ඉඩ දෙනවාද?’ යන්න මහින්ද රාජපක්‍ෂ පරාජය කිරීමට ඡන්දය දුන් ජනතාව වෙතින් පැනනැගුණු ප්‍රශ්නයයි.
ඊළඟට ‘රට ගලවා ගැනීම’ වෙනුවෙන් බලයට ගෙනෙන ලද්දේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂයි. ආකාර දෙකකින් ඔහුගේ ‘රට ගැලවීමේ’ ප්‍රවාදය ක්‍රියාත්මක විය. එකක්, මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා කාලයේ ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් හැටියට සිටිමින් රට ගලවාගැනීමේ කාර්යය යුදමය වශයෙන් මෙහෙයවූයේ ඔහුය යන්නයි. දෙවැන්න, යහපාලන ආණ්ඩු සමයේ අවුලෙන් අවුලට ගොස් තිබුණු රටේ ආරක්‍ෂාව නැවත නගාසිටුවීමට හැක්කේ ඔහුට පමණක්ය යන්නයි. ඊට අමතරව, අමෙරිකාවේ අත්දැකීම්ද ප්‍රයෝජනයට ගෙන සිස්ටම් චේන්ජ් එකක් කර රට ගලවාගනීවියැයි ඔහු ගැන බලාපොරොත්තු දල්වන ලදි.
ඔහුද අයියාගේ අඩිපාරේම යමින්, 20 වැනි සංශෝධනය ගෙනාවේය. බලය තම අතට ගත්තේය. අත්තනෝමතිකත්වය ඇරඹිණි. උද්දච්ච තීරණ ගත්තේය. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයෙන් පවා ඉවත් වන බවට තර්ජනය කළේය. ඒ ‘රට බේරාගත් නායකයා’ පලවා හරින ලද්දේ, මහජනතාව පාරට බැසීමෙනි. අවසානයේ රටින් පවා පලායන්නට ඔහුට සිදුවිය.
රනිල් වික්‍රමසිංහ, තවත් රට ගලවා ගත් නායකයකු හැටියට බෞතීස්ම වෙන්නට කැමති නම්, මහින්ද රාජපක්‍ෂගෙන් හා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂගෙන් පාඩම් ඉගෙනගත යුතුය. එහෙත් දැන්මම පෙනෙන්නට තිබෙන ආකාරයට ඔහු යන්නේද මහින්ද, ගෝඨාභය ගිය අඩිපාරේමය. මහජන වරමක් නැතිව ජනාධිපති පදවියට පත්වීත්, ඔහු වැඩ කරගෙන යන අත්තනෝමතික, පරපීඩක, ඒකාධිකාරී ආකාරය පෙන්වන්නේ ජනවරමක්ද ලැබුණොත් ඔහු නවතින්නේ තවත් මහින්ද කෙනකු, ගෝඨාභය කෙනකු වී බවය. ලංකාවේ ජනතාව එවැන්නන්ට ඉඩක් දෙන්නේ නැත.
