- අනුමත මුදලට වඩා වැඩියෙන් මුදල් ඉල්ලලා
- වෙන්කරගත් මුදල් වියදම් කර නෑ
- වෙනත් වැය විෂයන්ට මුදල් මාරු කරලා
2022 වර්ෂයේ වාර්ෂික ඇස්තමේන්තු ප්‍රතිපාදනය රු. 3,044,420,000 ක් වුවද, ජනාධිපති කාර්යාලය විසින් සැලසුම් කරන ලද අග්‍රීම ඉල්ලීම රු. 2,803,180,000 ක් විය. එහෙත් භාණ්ඩාගාරයෙන් රු. 5,457,268,000 ක අග්‍රීම ඉල්ලූම් කර තිබුණ අතර එය සැලසුම් කළ අග්‍රීම වටිනාකමට වඩා ඉල්ලූම් කළ අග්‍රීමය මාසිකව සියයට 2 සිට 304 දක්වා පරායසයකින් වැඩිවී තිබුණි.
ඒ බව සඳහන් වන්නේ ජනාධිපති කාර්යාලය විසින් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර ඇති 2022 වර්ෂයට අදාළ කාර්යසාධන වාර්තාවේ මූල්‍ය ප්‍රකාශන පිළිබඳ විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තාවේ අග්‍රීම කළමනාකරණය යටතේය. විගණන කාර්යයයේදී අග්‍රීම ලෙස හඳුන්වන්නේ යම් රාජ්‍ය ආයතනයක් සඳහා අයවැය ප්‍රතිපාදන මගින් වෙන්කර ඇති මුදලක් මාසික අවශ්‍යතාව වෙනුවෙන් හෝ වෙනත් ආකාරයක අවශ්‍යතාව වෙනුවෙන් භාණ්ඩාගාරයෙන් ඉල්ලූම් කිරීමේ ක්‍රමවේදයටය.
ඉහත සඳහන් විගණකාධිපතිවරයාගේ විස්තර කිරීම අනුව පැහැදිලි වන එක් දෙයක් වන්නේ ඇස්තමේන්තුගත අයවැය ප්‍රතිපාදනයටත් වඩා ජනාධිපති කාර්යාලය භාණ්ඩාගාරයෙන් මුදල් ඉල්ලා ඇති බවයි. එය එසේ මෙසේ එකක් නොව සියයට තුන්සිය ගණනක වැඩිවීමක් බවයි. ආර්ථීක අර්බුදය යැයි කියමින් අනෙකුත් රාජ්‍ය ආයතනවල මුදල් කප්පාදු කරමින් කටයුතු කළද එය ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයට අදාළ වී නැති බවද ඉන් පෙන්නුම් කරයි.
එම විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තාවේ වියදම් කළමනාකරණය යටතේ ඇස්තමේන්තු පිළියෙල කිරීම සම්බන්ධයෙන් සඳහන් කරන්නේ වැය විෂයන් 18ක් සම්බන්ධයෙන් ප්‍රමාණවත් පරිදි වාර්ෂික ඇස්තමේන්තු ප්‍රතිපාදන සලසා නොගැනීම නිසා මුල් ප්‍රතිපාදනයෙන් සියයට 25 සිට 760 දක්වා ප්‍රමාණයක් මුදල් රෙගුලාසි මගින් මාරු කර ගෙන එකතුව රු. 448,132,000 ක ප්‍රතිපාදන වැඩිකරගෙන තිබුණ බවයි.
එමෙන්ම වැය විෂයන් 02 ක එකතුව රු. 20,000,000 ක් වූ අයවැය ඇස්තමේන්තුවට අමතරව මුදල් රෙගුලාසි යටතේ සිදුකළ මාරු කිරීම් තුළින් වැය විෂයන් සඳහා එකතුව රු. 16,925,000 කින් ප්‍රතිපාදන වැඩි කරගෙන තිබුණද, වියදම රු. 19,089,696 ක් වූයෙන් මුල් ඇස්තමේන්තු ප්‍රතිපාදනය හෝ වියදම් කර නොතිබුණු බව නිරීක්ෂණය වූ බවයි.
තවද, වාර්ෂික ඇස්තමේන්තුවෙන් ප්‍රතිපාදන වෙන්කරගෙන නොතිබූ වැය විෂයන් දෙකක් සඳහා පරිපූරක ඇස්තමේන්තු හා මුදල් රෙගුලාසි මගින් ප්‍රතිපාදන සලසා ගෙන එකතුව රු. 6,791,948 ක වියදමක් දරා තිබුණ බවයි.
ප්‍රතිපාදන උපයෝගී කිරීම යටතේ සඳහන් කරන්නේ, වැය විෂයන් දෙකක පිළිවෙළින් රු. 1,000,000 ක හා රු. 300,000 ක ශුද්ධ ප්‍රතිපාදනය 2022 වර්ෂය තුළදී කිසිදු වැය කිරීමකින් තොරව සම්පූර්ණ ප්‍රතිපාදනයම ඉතිරි කර තිබුණ බවයි. එමෙන්ම වැය විෂයක් සඳහා වාර්ෂික ඇස්තමේන්තුවෙන් වෙන්කර තිබූ රු. 100,000 ක මුළු ප්‍රතිපාදනයම මුදල් රෙගුලාසි මගින් වෙනත් වැය විෂයකට මාරු කර තිබුණ බවයි. තවද වැය විෂයන් 12ක එකතු වටිනාකම රු. 388,396,000 ක් වූ ඇස්තමේන්තු ප්‍රතිපාදනයෙන් සියයට 33 සිට සියයට 93 ත් අතර ප්‍රමාණයක ප්‍රතිපාදන වෙනත් වැය විෂයන් සඳහා මුදල් රෙගුලාසි මගින් මාර කර තිඛෙන බවයි.
බැඳීම් හා බැරකම් යටතේ සඳහන් කරන්නේ, මු.රෙ. 94(1) ප්‍රකාරව වෙනත් ආකාරයකට විධිවිධාන සලසා ඇති අවස්ථාවලදී හැර වාර්ෂික ඇස්තමේන්තුවල ඒ සඳහා මුදල් ප්‍රතිපාදන ඇත්නම් විනා කිසිම දෙපාර්තමේන්තුවක් විසින් වැඩක් හෝ සේවයක් හෝ සැපයුමක් සඳහා කිසිම වියදමකට හෝ බැඳීමකට හෝ නොබැඳී සිටිය යුතු බව සඳහන් වුවද, එවැනි තහවුරු කර ගැනීමකින් තොරව වර්ෂයේ ප්‍රතිපාදන ඉක්මවා ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ වැය විෂයන් දෙකක එකතු වූ රු. 520,714 ක් වෙනුවෙන් ප්‍රතිපාදන ඉක්මවා බැරකම්වලට එළඹ තිබුණු බවයි.
නීති හා රෙගුලාසිවලට අනුකූල නොවීම යටතේ සඳහන් කරන්නේ, මු.රෙ. 110 ප්‍රකාරව හානි පිළිබඳ ලේඛනයක් යාවත්කාලීනව පවත්වාගෙන ගොස් නොමැති බවයි. එමෙන්ම නිකුත් කර මාස 06ක් ඉක්මවූ නමුත් ගෙවීමට ඉදිරිපත් නොකළ එකතුව රු. 216,078 ක් වටිනා චෙක්පත් 04ක් සම්බන්ධයෙන් මුදල් රෙගුලාසි ප්‍රකාරව කටයුතු කර නැත බවයි.
තත්කාර්ය අතුරු අග්‍රීම නිකුත් කිරීම හා පියවීම යටතේ නිරීක්ෂණය කර ඇත්තේ, අපේක්ෂිත වියදම වඩාත් නිවැරදිව හඳුනාගෙන ඇස්තමේන්තු නොකිරීම හේතුවෙන් අවස්ථා 42කදී එකතුව රු. 4,537,000 ක තත්කාර්ය අතුරු අග්‍රීම ලබාගෙන කාර්යය නිමවීමෙන් පසුව එකතුව රු. 1,878,493 ක් මුදලින් ආපසු පියවා තිබුණ බවත්, එය ලබාගත් අත්තිකාරම් මුදලින් සියයට 41.4 ක් බව නිරීක්ෂණය වූ බවයි.
මුදල් රෙගුලාසි 371(4) පරිදි නිශ්චිත හා අවශ්‍ය නොවන කාර්යයන් සඳහා අතුරු අග්‍රීම ලබා නොගත යුතු වුවද, අවස්ථා 19 කදී එකතුව රු. 1,464,120 ක අග්‍රීම මුදලක් ලබාගෙන එම මුදල කිසිදු කාර්යකට යොදා ගැනීමෙන් තොරව දින 1 සිට 43ක් අතර කාලයක් අත රඳවාගෙන මුළු අත්තිකාරම් මුදලම නැවත පියවා තිබුණ බවත්, ඒ අතරින් ලබාගත් රු. 50,000ක අත්තිකාරම් මුදලක් චෙක්පත් මගින් පියවා තිබුණ බවත් විගණනය නිරීක්ෂණය කරයි.
ප්‍රසම්පාදන සැලැස්ම යටතේ සඳහන් කරන්නේ, 2020 අගෝස්තු 28 දිනැති රාජ්‍ය මුදල් චක්‍රලේඛයේ 04 ඡේදය යටතේ නිකුත් කර ඇති මාර්ගෝපදේශ අංක 13 ප්‍රකාරව ප්‍රසම්පාදන කටයුතු සඳහා රජයේ ප්‍රසම්පාදන මාර්ගෝපදේශයන්හි සඳහන් විධිවිධාන අනුගමනය කළ යුතු වුවද, සමාලෝචිත වර්ෂය සඳහා මූලධන වත්කම් අත්පත් කර ගැනීම වෙනුවෙන් වාර්ෂික අයවැය මගින් වෙන්කළ රු. 176,920,000 ක ප්‍රතිපාදනයෙන් රු. 149,143,452 ක් වියදම් කර තිබුණද, ප්‍රසම්පාදන සැලැස්ම පිළියෙල කර නොතිබුණ බව නිරීක්ෂණය වූ බවයි.
වත්කම් කළමනාකරණය යටතේ සඳහන් කරන්නේ, රාජ්‍ය ආයතන හා විහාරස්ථාන වෙත මුදාහැර ඇති වාහන 116 ක ලියාපදිංචි අයිතිය නිරාකරණය කර ගැනීම සඳහා ලිපි ලේඛන වර්ෂයකට පෙර දී ඇති නමුත් 2023 අප්‍රේල් මාසය දක්වා ලියාපදිංචි අයිතිය පවරා දී නොතිබුණ බවයි.
භෞතික පැවැත්ම අනාවරණය කර ගැනීමට නොහැකි ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයට අයත් වාහන 51ක් සම්බන්ධයෙන් 2022 වර්ෂය අවසානය දක්වා පැවැත්ම තහවුරු කර ගැනීමට අසමත් වී තිඛෙන අතර එම වාහනවල වටිනාකමක් හෝ සොයා ගැනීමට නොහැකි වී ඇති බව විගණනය සඳහන් කරයි.
එමෙන්ම ජනාධිපති කාර්යාලයට අයත් වාහන 28ක් 2022 වර්ෂය අවසාන වනවිට රක්ෂණය කර තිබී නැති අතර එම වාහන අතරින් වාහන 13ක් අධි ආරක්ෂිත රථ බැවින් පිරිවැය සලකා රක්ෂණය කර නොමැති බව දන්වා ඇත. එමෙන්ම එම වාහන 13හි වටිනාකම තක්සේරු කර තිබීද නැත.
ජනාධිපති කාර්යාලය විසින් තාවකාලික පදනම මත වෙනත් රාජ්‍ය ආයතන සතු වාහන 52ක් ලබාගත් බව දන්වා තිබුණද, වාහන 66ක් භාවිත කරන බව විගණනයේදී නිරීක්ෂණය වී ඇත. මෙම වාහන ජනාධිපති කාර්යාලයට ලබාගත් දිනද සොයා ගැනීමට නොහැකි වී ඇති අතර එම වාහන සඳහා එම වර්ෂයේදී නඩත්තු වියදම් ලෙස රු. 28,802,245ක් ජනාධිපති කාර්යාලය ගෙවා තිබේ.
ජනාධිපති කාර්යාලය සතු වාහන 53ක් වෙනත් රාජ්‍ය ආයතන, විහාරස්ථාන, ආගමික නායකයින් හා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් වෙත ලබා දී ඇති අතර ඒවායින් වාහන 27ක් වෙනුවෙන් එම වර්ෂයේ රු. 13,695,119ක නඩත්තු වියදම් දරා තිබේ. එමෙන්ම එම වාහනවලින් 12ක් නිදහස් කළ දින කවදාද යන්නද දක්වා තිබී නැත. මේ සම්බන්ධයෙන් විගණනය සඳහන් කරන්නේ වෙනත් රාජ්‍ය ආයතනවල අරමුණු හා පරමාර්ථ ඉටුකර ගැනීමට එම වාහන වෙනත් ආයතන හා පුද්ගලයින් වෙත ලබාදී තිබුණද, එසේ ලබාදීමේදී ආයතනයේ අරමුණු ඉටුකිරීමට බාධාවක් නොවන පරිදි හා දේපලේ ආරක්ෂාව තහවුරු වන පරිදි විධිමත් අනුමැතියකින් හා විධිමත් ක්‍රමවේදයකට වාහන පවරා දීම සිදුකළ යුතු වුවද එසේ කටයුතු කර නැති බවයි.
පාඩු හා හානි සම්බන්ධයෙන් නිරීක්ෂණයන් ඉදිරිපත් කරමින් සඳහන් කරන්නේ, 2022 වර්ෂයේ ඇතිවූ කලබලකාරී වාතාවරණය තුළදී ජනාධිපති මන්දිරයේ හා ජනාධිපති ලේකම් කාර්යාලයේ භාණ්ඩ හා උපකරණ සහ වාහනවලට සිදුවී ඇති අලාභානිවල තක්සේරු කර තිබූ වටිනාකම රු. 36,675,854ක් වූ බවයි.
එමෙන්ම එම කලබලකාරී වාතාවරණය තුළදී වාහන 22කට අලාභානි වී තිබුණද, එම වාහනවලින් 6ක් 2023 මාර්තු 31 දින වනවිටත් අලූත්වැඩියා කර තිබී නැති බවයි.
තවද 2014 වර්ෂයේ සිට 2022 වර්ෂය දක්වා රු. 25,000ට අඩු වාහන අනතුරු සිද්ධි 51ක් හා රු. 25,000 වැඩි වාහන අනතුරු සිද්ධි 279ක් සිදුවී ඇති බවත්, එම වාහන අනතුරුවලින් 235ක තක්සේරුගත අලාභ වටිනාකම රු. 54,442,331ක් වී ඇති බවත්ය.
ඉහත සඳහන් විගණකාධිපතිවරයාගේ වාර්තාවේ ඇති සියලූ කරුණුවලින් පෙනෙන්නේ රට හදන්නට පෙරමුණ ගනිමින් අනෙක් අයට කාර්යක්ෂමතාව, නාස්තිය, දූෂණය ගැන දේශනා කරමින් යන ජනාධිපති කාර්යාලයේ කෙරුවාව බැදි බණවලට සමාන බවය. ඒ සඳහා හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මෙන්ම වත්මන් අනුප්‍රාප්තික ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහද 2022 වර්ෂයේදී දායකත්වය ලබාදී ඇති බව පැහැදිලිය. තම කාර්යාලයවත් වංචාවෙන්, දූෂණයෙන් හා නාස්තියෙන් තොරව නිසි ආකාරයකට මෙහෙයවන්නට බැරි ජනාධිපතිවරුන් රටක් මෙහෙයවන්නේ කෙසේදැයි විගණකාධිපතිවරයාගේ මෙම නිරීක්ෂණ අපට කියා පායි.
