අද රටක් හැටියට අපි ඉන්න තැන ගැන එළඹ සිටි සිහියෙන් යුක්තව පැහැදිලි කරගත්තේ නැත්නම් අපි සෑහෙන අමාරුවක වැටෙන්න ඉඩ තියෙනවා. හුදෙක් ආගමික නායකයකුට වඩා සමාජ මැදිහත්වීමක් කරන හිමිනමක් හැටියට ඔබ වහන්සේ මේ තත්වය විග්‍රහ කරන්නෙ කොහොමද කියලා දැනගන්න කැමතියි.
හැම දෙයක්ම වෙනස් වෙනවා. එක තැනක තියෙන්නේ නැහැ. ලංකාවත් එහෙම වෙනස්වෙලා එක්තරා නොහිතපු සන්ධිස්ථානයකට ඇවිල්ලා තියෙනවා. යම් යම් පුද්ගල මැදිහත්වීම් තියෙනවා වුණාට කවුරුත් මේක හේතුඵල ගළපලා හදපු දෙයක් නෙවෙයි. අතිවිශාල අර්බුදයකට අමතරව කාලයක් තිස්සේ ලංකාවේ තිබුණු ඉතාම දූෂිත දේශපාලනය මේකට බලපෑවා. ජනප්‍රජාව ගත්තත් ඒගොල්ලෝ වගකීම් සහගත, තමන්ගේ වැඩ කොටස කරන මිනිසුන්ට වඩා, සාමූහිකව වෙනුවට ඉතාම ආත්මාර්ථකාමී පරිභෝජන රටාවකට, ජීවන රටාවකට හුරුවෙලා හිටියා. අන්න ඒ සමාජය ආපහු හැරෙන්න බැරි විදියේ තැනකට ඇවිල්ලා තියෙනවා. එවැනි ඓතිහාසික මොහොතෙක් තමයි මේ. අවදි සිහියෙන් මේක වටහා ගත්තොත්, විශේෂයෙන්ම ඉදිරියට ජීවත් වෙන්න ඉන්න දරුවන් ගැන අදහසක් ඇතිව මේක හැඩගස්වාගන්නේ කොහොමද කියලා හිතුවොත්, මේක ඉතාම හොඳ අවස්ථාවක්. මේ යන්ත්‍රය ඇතුළේ පොඩි පොඩි දැති රෝදවලට වෙනම කැරකෙන්න බැහැ. අන්න ඒ යන්ත්‍රය නවතින්න යනවා. එහෙම නැත්නම් වෙන විදියකට කරකවන්න පුළුවන් මොහොතක් හැදීගෙන එනවා. රටට යහපතක් වෙන විදියට මුළු පද්ධතියම වෙනස් කරන්න තියෙන අවස්ථාවක්.
එක පැත්තකින් තරුණයො ඉදිරියට ඇවිල්ලා ඉන්නවා. ඔවුනුන් තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් ඉල්ලා සිටිනවා. තමන්ගේ අනාගතය ගැන ඔවුන්ට අදහස් මාලාවක් තියෙනවා. ඊට අමතරව මෙතෙක් සමාජ දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වයේ හිටපු ජ්‍යෙෂ්ඨ පුරවැසියන් පිරිසකුත් ඉන්නවා. ඔබ වහන්සේ හිතන විදියට මේ දෙපිරිස අතර සම්බන්ධය මොන වගේ තිබුණොත් හොඳයිද?
අපි අතීතයේ අත්දැකීම් ගැන, උදාහරණයක් හැටියට යුද්ධය, යුද්ධයට පෙර ශ්‍රී ලංකාව ගැන අපි කතාකරන්නට ඕනෑ. කලින් වතාවල ගැටුම් නිර්මාණය කළේ කොහොමද යන අවබෝධය අපට වැදගත්. මෙතන කරුණු දෙකක් තියෙනවා. අරගල භූමියට ඇවිල්ලා ඉන්න තරුණයො හරි දැනුවත්. එතැනින් පිට ඉන්න තරුණ පරම්පරාව එහෙම වගකීම් සහගත නැහැ. 87-90, සිවිල් යුද්ධය, ජාතිවාදී කෝලාහල අවස්ථා වැනි දේ පිළිබඳව, ඒවා වුණේ කොහොමද, ඒවායින් වෙච්ච විනාශය මොකක්ද කියන එක පිළිබඳව තරුණ පරම්පරාව දැනුවත් කරන්න ඕනෑ. වරින්වර ඇතිවුණු කැරලි අවස්ථාවල තරුණයන්ගේ ජිවිතවලට වුණේ මොකක්ද කියලා ඔවුන්ට අවබෝධයක් නැහැ. මම හිතනවා ඒ දැනුම සමාජගත කරන්න ඕනෑ කියලා. ඒ ගැන අත්දැකීම් තියෙන පිරිස විශාල වශයෙන් මැදිහත් වෙන එක අවශ්‍යයි.
කිතුනු පූජක පිරිසගේ පැත්තෙන් ඒ මැදිහත්වීම ඉතාම හොඳ මට්ටමේ තියෙනවා. අධ්‍යාපනය පැත්තෙන්, අත්දැකීම් පුහුණුව පැත්තෙන් වගේම පාස්කු දින ප්‍රහාරයට මුහුණ දීමෙන් ලැබුව පන්නරය, ඒ වගේම පාස්කු වින්දිතයන් වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉෂ්ට කරගැනීමට කරන විශාල කැපවීම යනාදි ඔක්කොම එක්ක ඒ මැදිහත්වීම ඉතාම ඉහළ තැනක තියෙනවා.
හාමුදුරුවන් සම්බන්ධයෙන් ගත්තාම විශාල පසුබෑමක් තියෙනවා. මේ වෙලාවේ බලයට පත්වෙලා ඉන්න රජය බලයට ආවේ සිංහල බෞද්ධ බලවේගය හරහා. එතැනදි පන්සල සහ හාමුදුරුවො බරපතළ විදියට පාවිච්චි වුණා. විශාල විදියට මෙවලම් බවට පත්වුණා. එවැනි භික්‍ෂූන් වහන්සේලා සමාව ගන්න ඕනෑ කියන එක මම කිහිප තැනකදී කියලා තියෙනවා. සමාජයේ ප්‍රජා නායකත්ව භූමිකාව පසුගිය කාලයේ විනාශ වුණා. ඉස්සර අපේ ගම්වල හොරු හොරකම් කළේ හොරෙන්. ප්‍රජා නායකයො වුණේ වෙන කට්ටියක්. නමුත් පසුගිය කාලයේ හොරු හොරකම් කිරීම නම්බුවක් හැටියට සලකලා ප්‍රසිද්ධියේ කළා. ප්‍රජා නායකත්වය ඒගොල්ලෝ අතට ගියා. ඒ නිසා මේ වගේ දෙයක් වුණාම නායකත්වයක් නැහැ.
ඒ සියලු ගරාවැටීම් තිබියදී වුණත්, අපිට අවස්ථාව ඇවිල්ලා තියෙනවා, මේ ගැන කතා කරන්න. මැදිහත් වෙන්න. විධිමත් විදියට මුහුණ දෙන්න.
භික්‍ෂු භූමිකාව මේ පවතින අවුල් සහගත තත්වය ඇතිවෙන්න කොයිතරම් දායක වුණාද? ඔවුන් තමන්ගේ සමාජ භූමිකාව හරිහැටි වටහා ගත්තාද කියන එක ගැන තව පොඩ්ඩක් පැහැදිලි කරන්න පුළුවන්ද?
ආගමික සංස්ථා සමාජයේ පවතිනකොට ඒවා ඇතුළතින් පිරිහීමට ලක්වෙන එක පොදු තත්වයක්. කිතුනු පල්ලියේත් ඒක බරපතළ විදියට තිබුණා. නමුත් පල්ලිය තුළින්ම ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා වන අරගලයක් ඇවිල්ලා අවස්ථා ගණනාවකදීම ප්‍රතිසංස්කරණයට ලක්වුණා. අවසාන වතාවට ගත්තොත් 1962-65 කාලයේ දෙවැනි වතිකානු මන්ත්‍රණ සභාව කියන්නේ තිබුණු ගතානුගතික සම්ප්‍රදායට එරෙහිව පල්ලිය, පූජකතුමන්ලා තුළින්ම, වෙන විදියකට ගත්තොත් යටත්විජිත රටවල්වල දරුවො පූජකවරු වෙලා, ඊට පස්සේ ඒගොල්ලො ජේසුස් වහන්සේගේ පණිවිඩය ‘මේ කියන විදියේ ආක්‍රමණකාරී එක නෙවෙයි, වෙන එකක්ය’ කියන තැන ඉඳලා, දේව ධර්මය පවා නැවත අර්ථකථනය කරගෙන, තමන්ට ඉහළින් ආ ආධිපත්‍යය වෙනස් කලා. 62-65 කාලයේ ඒ ප්‍රතිසංස්කරණත් ඒ වෙලාවෙම ක්‍රියාත්මක වුණේ නැහැ. ආයෙත් ගතානුගතික කට්ටිය ආධිපත්‍යය ලබාගත්තා. දැන් ඉන්න පාප් වහන්සේ අර මුලින් කී ප්‍රතිසංස්කරණ ප්‍රවණතාවේ ප්‍රතිඵලයක්.
හැම ආගමකම ප්‍රතිසංස්කරණ ආවේ නැත්නම් ඒක යල් පැන ගිය එකක් වෙනවා. ලංකාවේ බෞද්ධ සංස්ථාව නුවර කාලයේ ඒ ව්‍යුහයෙන් තාම ගැලවිලා නැහැ. ඒ නිසා මම යෝජනා කරනවා බෞද්ධාගමික ආයතනය බරපතළ ප්‍රතිසංස්කරණයකට යායුතුයි කියලා. ලැබෙන හැම අවස්ථාවකම මම භික්‍ෂු සංඝයාටත් මේක කියලා තියෙනවා. අපට ඉතිරිවෙලා තියෙනවා ඒක කරගන්න. ඒක කළේ නැත්නම් මේ සමාජය ඉදිරියට ගෙනයන්න බැහැ. ජනසමාජයට ආධ්‍යාත්මික නායකත්වය දෙන ආයතනය 17වැනි සියවසේ වගේයි ජිවත්වෙන්නේ. ඒ විදියට ප්‍රතිසංස්කරණය නොවුණු එක තමයි ඇත්තටම මේ වෙලාවේ බලයට පත්වෙලා ඉන්න කට්ටිය පාවිච්චි කළේ.
භික්‍ෂූන් වහන්සේලා තුළ තමන් නැතිවෙයි, වඳවෙයි වැනි අදහසක් බියක් පවතිනවා. ඒක තව ටිකක් බය කළා නම් ඕනෑ වැඩක් කරගන්න පුළුවන්. ඒ බියට පත්වෙන කෙනාට ඕනෑ ආරක්‍ෂාවක්. ඉතින් ඒ ආරක්‍ෂාව අපි දෙනවා, අපේ පවුලෙන් දෙනවා, ආණ්ඩුවෙන් දෙනවා කිව්වාම ඕන දෙයක් කරගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම පුද්ගල චරිත, මනසේ ඉන්න රජ්ජුරුවො වගේ චරිත, උඩු රැවුල වවලා ඉන්න රජා දැන් එළියෙ ඉන්නවා. ඒගොල්ලො ජනතාව මෙහෙයවනවා.
තමන් බියෙන් ඉන්න පිරිසක් නම් බණ කියන්නේ, ඒ බිය බණ අහන ජනසමාජයටත් කාන්දු වෙනවා. සමාජයත් බිය වෙනවා. බණවලදී, ‘ජාතිය ගෙනියන්න ළමයි මදි, ළමයි හදන්න, වඳ වෙන්න යන්නේ’ යනාදි වශයෙන් බිය මිනිසුන්ට කාවද්දනවා. ආගමික වශයෙන් වැඳවැටීගෙන එන මනුස්සයා මේක බාරගන්නවා. මේක ගැන තර්ක කරන්නේ නැහැනේ. එතකොට මුළු සමාජයම බියෙන් ඇළලුණ සමාජයක් වෙනවා. මම තමයි බේරගන්නේ කියලා වීරයෙක්ට එන්න පුළුවන් වෙනවා.
හොඳට බලන්න, භික්‍ෂූන් වහන්සේලා විසින් ගොඩනගන සංවිධානවල නම්වල එක පොදු වචනයක් තියෙනවා. ඒක තමයි ‘සුරැකීම’ හෝ ‘රැකීම’ කියන එක. ‘මවුබිම සුරැකීමේ සංවිධානය, ශාසනය රැකගැනීමේ සංවිධානය’ වගේ.. ගොවියෙක් හේනක් රකින්න යන්නේ පිට ඉන්න සත්තු ඇතුළට ඇවිල්ලා හේන කාවි කියලානේ. එහෙම සත්තු නැත්නම් රකින්න යන්න ඕනෑ නෑනේ. මෙතන තියෙන්නෙත් හැමවෙලේම බියක්. ඔන්න ඔය හිඩැසින් තමයි මේ බීජ රෝපණය වෙන්නේ. කොයි වෙලාවකවත් ඇතුළට හැරෙන්න බැහැ. එළියෙ ඉන්නවා හතුරෙක්. එහෙම බැලුවාම බුද්ධ ශාසනය භාවිතයට ගැනීමක් නෙවෙයි තියෙන්නේ. රකින වැඩක්. රකින්න නම් ඕනෑ වෙන්නේ සොල්දුදාවොනේ. එතකොට හොඳ අවකාශයක් හැදෙනවා රකින්න එන කට්ටියට. ඒ රැකීම සඳහා මුළු සමාජයම ගොනුකරන්න පුළුවන්. ඒ මනුස්සයාත් වෙන මොකත් කරන්න ඕනෑ නෑ, රකින වැඩේ කළාම ඇති. ඔය ආපු ගමන තමයි උපරිම අභියෝගයට දැන් ඇවිල්ලා තියෙන්නේ.
සාමාන්‍ය ජනතාවත් විසාල ලෙස පන්සල් යනවා. ඔවුන් එක්ක කතාකළාම කියන්නේ අපි පන්සල් ගියොත් තමයි බුද්ධාගම රැකෙන්නේ කියලා. එතකොට පන්සල්වල ඉන්න භික්‍ෂූන් වහන්සේලාගේ මානසිකත්වයයි මේ බැතිමතුන්ගේ මානසිකත්වයයි කියන දෙකම එකක් වෙනවා. පිටතින් එන හතුරෙක් ගැන බලාගෙන ඉන්නකොට තමන් ගැන ඇතුළට හැරිලා බැලීම මගහැරෙනවා. නමුත් බුදුදහම මිනිසුන්ගේ ඇතුළ බලන්න මාර්ගය පාදන දහමක් නේද?
ඇත්තටම බුදුදහම කියන්නෙම, එළිය නෙවෙයි, ඇතුළ තමයි. මම මෛත්‍රී සහගත වෙන්නේ ඔබ මට මෛත්‍රිය කලාට පස්සේ නෙවෙයි. ඔබ මට හතුරුකම් කළත්, වෛර කළත් මම මෛත්‍රිය කරන්න ඕනෑ.
බෞද්ධ විමුක්ති වැඩපිළිවෙළ ප්‍රධාන අංශ තුනකට වෙන්කරන්න පුළුවන්. එකක් තමයි, මගේ පිටතට පෙනෙන හැසිරීම් සකස් කර ගැනීම. දෙක, පිටතට නොපෙනෙන මගේ සිත සකස් කර ගැනීම. තුන, ලෝකයේ ස්වභාවය වටහා ගෙන එහෙම වූ ලෝකය එක්ක මම ගනුදෙනු කරමින් මැදිහත් වෙන්නේ කොහොමද කියන එක. ඔය එකක්වත් පිටත කාරණා නෙවෙයි, මම සම්බන්ධ කාරණා.
පිටතට පෙනෙන මගේ හැසිරීම තමයි වචනය. බුදුදහම ඉතාම බරපතළව වචනය සකස් කරගැනීම ගැන කතාකරනවා. දෙක, මගේ කායික මැදිහත්වීම. අන්කෙනාගේ ජීවත්වීමේ අයිතිය රැකීම, වධයට හිංසනයට ලක් නොකිරීම, අනෙකාගේ පුද්ගලික දේපළ ආරක්‍ෂා කිරීම, පැහැර නොගැනීම, මගේ ලිංගික මැදිහත්වීම් මොනම ආකාරයකින්වත් බලය පෑමෙන් නොවන හැසිරීම් බවට පත්කිරීම-විවාහය තුළ වුණත්. ඊළඟට ජීවත්වීම සඳහා තෝරාගන්නා ක්‍රමය. ඒ වගේම සොබාදහමට හානිකර නොවන ජීවිතයක්. ඔන්න ඔය ටික තමයි පිටතට පෙනෙන හැසිරීම.
දෙවැනි කොටසේ තියෙන්නේ ඔය කිව් පළමුවැනි වැඩේ කරන්න තියෙන අවදි සිහිය. මගෙන් පිටවන වචනය නපුරු නොවන එකක් වෙන්න නම් මම අවදි සිහියෙන් ඉන්න ඕනෑ.
තුන්වැනි කාරණය, ලෝකයේ ස්වභාවය හැම දෙයක්ම නොනැවතී වෙනස් වෙනාව. හේතුඵල සහසම්බන්ධතා සහිතවයි මේක වෙන්නේ. එහෙම ලෝකයේ මම කැමති තැනට මම බැඳෙනවා. ලෝභය ආදිය ඇතිවෙන්නේ ගිජු විදියට ඒ බැඳෙන තැන. ඒ වෙනස්වීම් ක්‍රියාවලියේම මම අකමැති තැනත් එක්ක මම ගැටෙනවා. ඒකේ පලයක් හැටියට තමයි වෛරය ක්‍රෝධය යනාදිය එන්නේ. ඇත්තටම තිබුණේ නොනැවතී වෙනස්වීමමයි. ඒකේ මම කැමති තැන වුණත් එතැන නතර වෙන්නේ නැහැ. ඒකත් වෙනස් වෙනවා. මම ඒකට කැමැත්තෙන් අල්ලගන්නකොටමත් ඒක වෙනස් වෙනවා. ඒ වගේම අනිත් පැත්තෙන් මමත් වෙනස් වෙලා, මගේ කැමැත්තත් වෙනස් වෙලා, හැබැයි මං අතීත තැනක අල්ලං ඉන්නවා. මම ගැටුණෙ මම අකමැති තැන. හැබැයි ඒක දැන් එතැන නැහැ. ඒකත් වෙනස් වෙලා.
ඔන්න ඔය දෙක තේරුම් ගත්තාට පස්සේ බුදුදහම කතාකරන කාරණා තුනට එනවා. එක තමයි, නෙක්ඛම්ම. අල්ලාගන්න දෙයක් නැහැ කියන එක තේරුම් ගන්නවා. අව්‍යාපාද හෙවත් ගැටෙන්න දෙයක් නැහැ කියලා තේරුම් ගන්නවා. තුන්වැනි එක, එහෙනම් මං කොහොමද මැදිහත් වෙන්නේ? අවිහිංසා සංකල්පය. මොනම තත්වයකදිවත් අත් නොහරින,
අවිහිංසාසහගතව මැදිහත් වෙනවා. මොකද එහෙම මැදිහත්වීමෙන් අර හේතුඵල ක්‍රියාවලිය වඩ වඩා නිරෝගි වෙනවා. ඔච්චරයි බුදුදහමේ තියෙන වැඩපිළිවෙළ. ඒක ඉතාම බරපතළ විදියට තමන් දෙස හැරීම. එළියෙ රකින්න කියලා කිසිම දෙයක් නැහැ. මම වෙනස්වීම මගේ චර්යා හැසිරීම සිතන විදිය, වචන ලෝකය දෙස දකින විදිය සහ මැදිහත් වෙන විදිය. ඕක වෙනස්කිරීමයි බුදුදහම කියන්නේ.
එනිසා රකිනවා කියන එකම බුදුදහම නෙවෙයි. බුදුදහම නොවන්නේ මොකක්ද, අන්න ඒක තමයි රැකීම. ඒ කියන්නේ තමන් දෙස හැරිලා තමන් වෙනස්වීම.
ගෝල්ෆේස් එකේ සාමකාමීව යුක්තිය ඉල්ලමින් සිටි පිරිසට ප්‍රහාරයක් එල්ල වුණා. ඒ ප්‍රහාරය නිසා, සමහරු කල්පනා කරනවා, අපිත් එවැනි ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීම යුක්ති සහගතයි, සාධාරණයි කියලා. මේ අවස්ථාව තේරුම් ගන්නෙ කොහොමද අපි?
අපේ සමාජයේ මුල් බැසගෙන තියෙන මාදිලිය තමයි ඔය එන්නේ. අපි පාලකයාගෙන් බලාපොරොත්තු වුණෙත් ඒක. ගහලා හරි හදන්න සර්, හිට්ලර් වෙලා හරි මේක හදන්න කියලානේ කිව්වේ. ඒ මාදිලියමයි මේ තියෙන්නේ. ඒකට විරුද්ධ වෙන කෙනාවත් දන්නේ නැහැ තමනුත් ඒකමයි මේ කරන්නේ කියලා. අපි වෙනස් එකක් නම් බලාපොරොත්තු වෙන්නේ, අපි ඒකෙන් වෙනස් වෙන්න එපායැ. වෙනස් කරන්න යන කෙනා කරන්නෙත් අරයා කරන වැඩේම නම් දෙකම එකයි, දෙපැත්තකට බෙදිලා හිටියාට.
ගාන්ධිතුමා, මාටින් ලූතර්, මැන්ඩෙලා වගේ මිනිස්සු ප්‍රශ්න විසඳුව ක්‍රමය ඕක නෙවෙයි. හේතුඵලවාදි විදියට බැලුවොත්, එතැන ගහන්න ආව මිනිස්සුත් සමෘද්ධි කපනවාට බයේ ආ අය. මේ ආර්ථික අර්බුදය අස්සේ ඒ මනුස්සයාට සමෘද්ධිය කියන්නේ ජීවිතය වෙන්න පුළුවන්. ඒ මිනිස්සු එකතු කරලා හිරිහැර කරන්නේ නැතිව මේක වෙන විදියකට සන්නිවේදනය කරන්න තිබුණා නම් හොඳයි.
වැඩිහිටියො අකමැති දෙයක් අපි දරුවො හැටියට කරනකොට අපිට ගහලානේ හැදුවේ. ගුරුවරුත් අපිට ගැහුවා. අපිට කිව්ව දේ තමයි අකමැති දේ වෙනස් කිරීම සඳහා හිංසනය පාවිච්චි කිරීම හරි කියලා. පොලිසිය ගත්තත් ඒ හැමෝටම තියෙන දැනුම තමයි තමන් අකමැති දේ වෙනස් කිරීමට හිංසාව භාවිත කිරීම හරි කියලා. ඒක තමයි මේ අපි දකින්නේ. ඒක වෙනස් කිරීම ලොකු වැඩක්. මේ වෙලාවේ එවැනි ප්‍රතිචාර ඇති නොවන විදියට සමාජය හදලා නැහැ. අපිට පුළුවන් හැටියට මේක පෙන්නලා දෙන එකයි, මේ ආකල්පය වෙනස් කරන එක. තිබෙන තත්වයට වඩා වෙනස් ලෝකයක් නම් අපි බලාපොරොත්තු වන්නේ අපේ ප්‍රවේශය වෙනස් වෙන්න ඕනෑ.
මේ විදියට අරාජික තත්වයක් ඇතිවුණාට පස්සේ තව බොහෝ දෙනා මංකොල්ලකෑම්, ස්ත්‍රීදූෂණ කිරීම සඳහා පරණ තරහ ඇරගන්න පරිසරය හැදෙන්න පුළුවන්. ඒක පාලනය කරගන්න එක අපි ඔක්කොගේම වගකීම.
මේ දිහා බලනකොට පෙනෙනවා, වරින් වර මතුවෙන මිනිසුන්ගේ නිදන්ගත ප්‍රචණ්ඩත්වයක් තියෙන බව.
අපේ සමාජය ඉතාම බරපතළව තුවාල සහිතයි. ඒවා ඍජු තුවාල සහ පරම්පරාවෙන් එන තුවාල. ඒ කියන්නේ අම්මා තාත්තාගෙන් වැඩිහිටියන්ගෙන් අහපු කතා හරහා එන තුවාල.
අධ්‍යාපනයෙන් ලැබුණ තුවාල තියෙනවා. ඔන්න ඔහොම විශාල තුවාල ප්‍රමාණයක්. හැබැයි අපිට තුවාලයි කියලා අපි කවදාවත් පිළිගන්නේ නැහැ. ‘දැන් ඒක ඉවරයි, කතාකරන්න ඕනෑ නැහැ’ කියලා අපි ඒ තුවාල වහගෙන යන්න හදනවා. ටික දුරක් යනකොටම තුවාල ආයෙත් පෑරෙනවා. තුවාල සුවපත් වෙලා නැතිනම් ඉක්මනින් පෑරෙනවා. බොහොම ඉක්මනින් මනුස්සයෙක් ආවේගශීලී වෙනවා, මොකද ඇතුළෙ තියෙනවා තුවාල.
පනස්ගණන්වල ඉඳලා 2009 විතර වෙනකම් ලංකාවේ ගැටුම් ඉතිහාසය ගත්තොත් අපි ලේ වැගිරීමක් නැතිව ගතකරලා තියෙන සාමකාමී කාලයේ සාමාන්‍යය අවුරුදු හතයි. අවුරුදු හතකට වඩා අපි ලේ වැගිරීමක් නැතිව ජීවත් වෙලා නැහැ. දැන් ආයෙත් අපි ඒ වගේ තැනකට ඇවිල්ලා තියෙනවා. 2009 ගැටුමෙන් පස්සේ කියන්න පුළුවන් වුනා නම්, ‘මේ ඔක්කොම අපේ දරුවො, මේ විපතින් හැම අම්මා කෙනෙක්ම තාත්තා කෙනෙක්ම දුකෙන් ඉන්නේ, අපි ඒ සියලු දෙනා සිහිපත් කරමු’ කියලා ඔය මැයි 18 දිනය සාමූහික වැළපෙන දිනයක්, සාමූහික ස්මරණ දිනයක් බවට පත්කරලා හැම ආගමේම අය නන්දිකඩාල් වගේ තැනකට ගිහිල්ලා අපි ඒ සියලු දෙනාටම විමුක්තිය ප්‍රාර්ථනා කරනවා වගේ සුවපත් කිරීමේ වැඩක් කළා නම් මිනිස්සු සුවපත් වෙනවා. මිනිස්සුන්ට අවබෝධයකුත් එනවා.
එල්ටීටීඊ ප්‍රහාරයකින් මගේ සහෝදරයා නැතිවුණාම මගේ අම්මායි, අපි හතුරා හැටියට හිතාගෙන ඉන්න එල්ටීටීඊ තරුණයාගේ අම්මායි දෙන්නාම එකට අඬන තැනක් හැදුවොත් කොච්චර අවබෝධයක්, එකිනෙකා දුක බෙදාගන්න පරිසරයක් එනවාද? ඒත් තුවාලය සුවපත් කරනවා වෙනුවට තුවාලය පවත්වාගෙන යාම සඳහා අපි කොච්චර වෙහෙසක් ගන්නවාද? ශ්‍යාම් සෙල්වදොරෙයිගේ ෆනි බෝයි වගේ පොතක් කියවනකොට දැනෙනවානේ එයාගේ ආච්චි අම්මලා කියන පනස් ගණන්වල සිද්ධි. ඒ කියන්නේ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ඒ තුවාල යනවා. අපේ ගුරුවරු තුවාලයි. ඔවුන්ගෙන් දරුවන්ට ඒ තුවාල යනවා.
මම අම්පාරේ. දවසක් මමයි අම්මායි ගමනක් යනකොට වාහනේ කැඩිලා අපි දෙන්නා පයින් ගියා. යනගමන් කැලෑබද ප්‍රදේශයක් පෙන්නලා අම්මා කිව්වා, මං ඉස්කෝලෙ යන කාලෙ මෙතන දෙමළ ගමක් තිබුණා කියලා. අම්මා එච්චරයි කිව්වේ. මං නැවත නැවත ඇහුවා කෝ ඒ ගම කියලා. දෙතුන් පාරක් ඇහුවාම කිව්වා, ‘කෝලාහල ඇතිවුණානේ, ඉතින් මිනිස්සු ගම දාලා ගියා’ කියලා. ඒ ගිය මිනිස්සු දරුවන්ට මොනවාද කියන්නේ? ‘අතන අපේ ඉඩම් තිබුණා. ගෙවල් හදාගෙන අපි හිටියා. අපේ දේ මංකොල්ල කෑවා.’ ඒක අහන දරුවො තුවාල වෙනවානේ. මේ සමාජයේ අපි එකිනෙකාට එරෙහිව කළ නපුරුකම්වලින් අපිට විශාල වශයෙන් තුවාලයි. පහුගිය ගැටුම් ඔක්කොම ගත්තාම ඒකේ තියෙනවා බිය වැද්දීම ඉලක්ක කරගත්ත දේවල්. හැම පාර්ශ්වයක්ම මිනිසුන්ව මැරුවා නෙවෙයි, මරලා ප්‍රදර්ශනය කළා. එල්ටීටීඊ එකත් කළා, ජේවීපී එකත් කළා, හමුදාවත් කළා. ඒ කියන්නේ දරුණුකමයි, බියවැද්දීමයි දෙකම. ඔය ඔක්කොම එක්ක ප්‍රචණ්ඩ වීම තමයි ස්වාභාවික. ඒකයි සුවපත් කිරීම වෙන්නම ඕනෑ කියලා අපි බරපතළව කියන්නේ. ඒකට ලොකු කාර්යභාරයක් ආගම්වලට කරන්න පුළුවන්.
මේ වෙලාවේ මතුවෙලා තියෙන තත්වය භාවිත කළ යුතුයි නිදහස් අරගලයක් සඳහා. නිදහස් අරගලයක් වුණා නම් ඒ ක්‍රියාවලිය තුළ ජාතිය ගොඩනැගීම, අපට ගැළපෙන පාලන ක්‍රමයක් ගොඩ නැගීම වෙනවා. ඔය ක්‍රියාවලිය අවශ්‍ය නම් කරගන්න මේක වෙලාවක්. මේ අවස්ථාව ගිලිහෙන්න දෙන්න එපා. මේ අවස්ථාවේ ඒක කරගන්න.
මේ අර්බුදය බුද්ධිමත් විදියට කළමනාකරණය කරගත්තොත් අපට අත්කරගන්න බැරිවුණු විසාල ජයග්‍රහණයක් අත්කරගන්න පුළුවන්. ඒක කරගත්තොත් අවුරුදු දහයක් පහළොවක් යනකොට ජපානය වගේ දියුණු රටක් බවට පත්වෙන්න අපට හැකියාව තියෙනවා. ඒ ටික කරගන්න කියලා තමයි මම ඉල්ලන්නේ. තම තමන්ගේ දෘෂ්ටිවාද තම තමන්ගේ පිල් නඩත්තු කරන වැඩේ නෙවෙයි දැන් තියෙන්නේ. කිසිම භේදයකින් තොරව රටේ ඉන්න සියලුම දෙනාට බලපාන ප්‍රශ්නයක් ඇවිල්ලා තියෙන්නේ. මේක ගිලිහෙන්න දෙන්න එපා. ඒ එළඹුමෙන් වැඩ පටන් ගත්තොත්, අපි සියලු දෙනාටම පියවරක් පිටිපස්සට තියන්න, අපිට එකඟ වෙන්න පුළුවන් තැනක් හදාගන්න. විරසකයන් වෙනස් කරගන්න. කලින් අවස්ථාව තිබුණෙ රාජ්‍ය පාලකයාට. එයා තමයි ඒ අවස්ථාව ගත්තේ නැත්තේ. දැන් අවස්ථාව තියෙන්නේ ජනයාට. පුරවැසි කියන අපිට.■
