■ අමන්දිකා කුරේ
භාණ්ඩ හිඟය දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ කාටත් හුරුපුරුදු දෙයක් බවට පත් වී තිබේ. භාණ්ඩ හිඟයට ද ජන ජීවිතයට එල්ල වන දැඩි පීඩනයක් වනවා සේම මේ වන විට ඖෂධ හිඟයක්ද ඇති වී තිබෙන්නේ ජනතාවට මරු පහරක් එල්ල කරමිනි. ඖෂධ හිඟය පිළිබඳව අප පුවත්පතේ ද අප කිහිපවරක් ම අවධානය යොමු කළෙමු. සාමාන්‍යයෙන් එදිනෙදා අවශ්‍ය වන පැරසිටමෝල්වල සිට විවිධ ඖෂධවල හිඟයන් අප වාර්තා කළ අතර පසුගිය සතියක වාර්තා වූ අන්දමට ඉදිරියේ දී උපත් පාලන ඖෂධවල හිඟයක් ද මතුවීමේ අවදානමක් ඇතිව් ඊ තිබේ.
එමෙන් ම හෘදය රෝගීන්ගේ ජීවිතාරක්ෂක ඖෂධයක් හිඟ වීම නිසා මේ වන විට හෘදය රෝගීන්ගෙන් 30%ක පමණ ප්‍රතිශතයකට පමණ මරණ අවදානමක් ඇති වී තිබීම ඉතා අර්බුදකාරී තත්වයකි. මෙලෙස එක් එක් රෝහල්වලින් ඖෂධ ලබා ගැනීමට ගිය රෝගීන්ට දුෂ්කරතාවලට මුහුණ දීමට සිදුවූයේ මෙම ඔවුන් ලබා ගන්නා අත්‍යවශ්‍ය ඖෂධ හිඟ වීම නිසා ය.
සෞඛ්‍ය වෘත්තීයවේදීන්ගේ විද්වත් සංගමයේ කැඳවුම්කරු රවී කුමුදේශ් පෙන්වා දෙන්නේ මේ වන විට ඖෂධ හිඟයක් පමණක් නොව ශල්‍ය උපකරණ හිඟයක් ද පවතින බවයි. මේ වන විට සියලුම රෝහල්වල පාහේ බොහෝ ශල්‍යකර්ම නවත්වා ඇත. පසුගිය දිනක නාගොඩ ශික්ෂණ රෝහලට එම ප්‍රදේශයේ ජීවත් වූ පුද්ගලයෙකු උදරයේ ශල්‍යකර්මයක් සඳහා ඇතුළත් වූ විට නැවත ඔහුව හරවා යවා තිබුණේ නිර්වින්දන ඖෂධ නොමැති නිසා යැයි පවසමිනි.
මෙම තත්වය යටතේ පසුගිය දිනවල රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහලේ රෝහල් බලධාරීන් සහ මහරගම අපේක්ෂා රෝහලේ රෝහල් බලධාරීන් විසින් සිය රෝහල්වල හිඟ ඖෂධ පිළිබඳව ලැයිස්තුවක් මාධ්‍යට නිකුත් කර තිබුණේ එම ඖෂධ හැකි නම් පරිත්‍යාගශීලීන්ට පරිත්‍යාග කරන ලෙස ඉල්ලමිනි. ඖෂධ හිඟයට විරෝධය දක්වමින් රිජ්වේ ආර්යා ළමා රෝහලේ වෛද්‍යවරුන් විරෝධතාවක් ද සංවිධානය කර තිබූ අතර ඔවුන් පෙන්වා දෙන්නේ දරුවන්ගේ ජීවිතාරක්ෂක ඖෂධ පවා නොමැති වීම නිසා දරුවන්ගේ ජීවිත පිළිබඳ අවදානමක් නිර්මාණය වී ඇති බවයි. විශේෂයෙන් ම හදිසි හෘදය අකර්මණ්‍ය වීම් සඳහා ලබා දෙන ඖෂධය, ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ගණනාවක් ම රිජ්වේ ආර්යා ළමා රොහලේ හිඟ වී තිබේ.
මේ තත්වය හෘදය රෝගීන්ට ද බලපාන අතර සාමාන්‍යයෙන් හෘදයාබාධයක් වැළඳී රෝහලට ඇතුළත් කරන රෝගියෙකුගේ ජීවිතය ආරක්ෂා කරගැනීමට ලබා දෙන ටෙනෙක්ටප්ලේස් ඖෂධය හිඟ වීම නිසා හෘදය රෝගීන්ගේ ජීවිත පිළිබඳව විශාල අවදානමක් මතුව තිබේ. එමෙන් ම මෙවැනි රෝගීන් සඳහා ශල්‍යකර්ම සිදු කිරීමේ දී සිහිනැතිකිරීමේ දී මාංශපේශී සැහැල්ලු කරන්නට ලබා දෙන ඇට්‍රාකියුරියම් නම් ඖෂධයේ හිඟයක් ද පවතින බැවින් එම හෘදය රෝගීන්ට ශල්‍යකර්ම සිදුකිරීමේ දී ද ගැටලුවක් මතුව තිබේ.
අපේක්ෂා රෝහලේ ද මෙම තත්වය ඇතිව තිබෙන අතර පිළිකා රෝගීන්ට සිදු කරන ප්‍රධාන ප්‍රතිකාර ක්‍රමවේදයක් වන කිමෝතෙරපි ප්‍රතිකාර සඳහා අවශ්‍ය ඖෂධ ද නොමැති බැවින් ඒවා පරිත්‍යාග කරන ලෙසට අපේක්ෂා රෝහලේ රෝහල් බලධාරීන් ඉල්ලීම් සිදු කර තිබේ. පිළිකා සහ අනෙකුත් බරපතළ බෝ නොවන රෝග සඳහා ලබා දෙන බෙහෙත් අඛණ්ඩව භාවිත කළ යුතුය. නමුත් දැන් රෝගීන්ට එම ඖෂධ පෞද්ගලික ඔසු සැලකින් හෝ මිලදී ගැනීමට නොහැකි වී ඇත.
ඖෂධ හිඟය හේතුවෙන් තමා පත්ව තිබෙන අපහසුතාව පිළිබඳව පිළිකා රෝගියෙකුගේ පියෙකු පැවසුවේ මෙවැනි අදහසකි. ”මගේ දුවට වයස 42යි. එයාට පියයුරු පිළිකාවක් වැළඳිලා ඉන්නේ. එයාට එක දිගට බොන්න බෙහෙත් දීලා තියෙනවා. සමහර බෙහෙත් රෝහල්වල ගන්න නෑ. අපි ෆාමසිවලත් බැලුවා ඒවාගේත් මිලදී ගන්න නෑ. පසුව අපේ ඥාතියෙකු ලවා එක ඖෂධයක් රට ඉඳන් ගෙන්වා ගත්තා. ඒත් තියෙන ආර්ථික ප්‍රශ්නත් එක්ක අපට ඒක හැමදාම කරන්න බෑ. නමුත් මගේ දරුවා මැරෙනවා බලන්න මම කැමති නෑ. තියෙන වස්තුවක් විකුණලා හරි බෙහෙත් අරන් දෙන්න තමයි වෙලා තියෙන්නේ. එහෙම කරන්නත් බෙහෙත් නෑ. අපි පුදුම අසරණකමකින් ජීවත් වෙන්නේ. දරුවෝ මැරිලා යනවා බලබලා අපි ජීවත් වෙලා මොකටද?”
නිර්නාමිකව සිටිනු කැමති වූ වෛද්‍යවරයෙක්ද අප සමග අදහස් දැක්වූවේ ය.
”මම දැන් වෛද්‍යවරයෙකු විදිහට සේවය කරන්න පටන් අරන් අවුරුදු කිහිපයක් වෙනවා. ඒ කාලය තුළ අපි දැක්කා කොරෝනා වෛරසය නිසා රෝගීන් මිය යන ආකාරය. ඒක ජීවිතයට එකතු කරපු ලොකු කම්පනයක්. අපි ඒ මොහොතේදී ප්‍රාර්ථනා කළා යළි එවැනි දේ සිදු වෙන්න එපා කියලා. නමුත් කොරෝනා වෛරසය නැතිවෙලා යන්නත් කලින් ම අපි විශාල ඛේදවාචකයකට මුහුණ පාමින් ඉන්නවා. මේ මොහොතේ දී ආණ්ඩුව පැත්තෙනුත් සෞඛ්‍ය බලධාරීන්ගෙ පැත්තෙනුත් අපට හරි විසඳුමක් ලැබිලා නෑ. සායන සඳහා එන රෝගීන්ට දෙන්න අවශ්‍ය ඖෂධ ශීඝ්‍රයෙන් ඉවර වීගෙන යන්නේ. හෘදය රෝග, ස්නායු රෝග, පිළිකා වගේ රෝගීන්ට අත්‍යවශ්‍යයෙන් ම ඖෂධ ලබා දිය යුතුයි. ඔවුන්ගේ ජීවිත රැඳිලා තිබෙන්නේ ඒ ඖෂධ මත. නමුත් අපට ලබා දෙන්න ඖෂධ දැන් නැති වෙලා තියෙනවා. ඊට පස්සේ ඖෂධ නැතිවෙලා අසාධ්‍ය වෙලා ගෙන එන රෝගීන්ට අවශ්‍ය ජීවිතාරක්ෂක ඖෂධ අපි ළඟ නෑ. හදිසි ශල්‍යකර්මවලට උපකරණ නෑ. අපිට දැන් සිදුවෙලා තිබෙන්නේ ඖෂධ හිඟය නිසා මිනිස්සු මැරෙනවා බලන් ඉන්න. අපි අවුරුදු ගානක් වෛද්‍යවරයෙකු වෙන්න ඉගෙනගත්තත් මෙහෙම ඖෂධ නැතිව රෝගීන් මැරෙනවා නම් අපි ඉන්න එකේ කිසි තේරුමක් ඇත්තේ නෑ. අපට තිබෙන ආරංචි මාර්ග අනුව ඉදිරියේ දී මේ තත්වය තවත් දරුණු වෙයි කියලා තමයි දැනගන්න ලැබෙන්නේ.”
ඔහු පවසන කාරණයේ බැරෑරුම් ම කරුණ වන්නේ කොතරම් වෛද්‍යවරුන් සහ සෞඛ්‍ය කාර්යමණ්ඩල සිටියත් රෝගීන්ට ලබා දීමට ඖෂධ නොමැති නම් එම රෝගීන්ගේ ජීවිත ආරක්ෂාකරගැනීම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් පවතින බවයි. එය ඉතා බරපතළ තත්වයකි. පැනඩෝල් පෙත්තෙන් ආරම්භ වූ ඖෂධ හිඟය දැන් රෝහල් පද්ධතිය ගිලගෙන තිබේ.
මේ පිළිබඳව රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය ද අදහස් දක්වා තිබූ අතර එහි මාධ්‍ය ප්‍රකාශක වෛද්‍ය සමන්ත ආනන්ද මෙලෙස අදහස් දැක්වූවේ ය.
”ලංකාවේ හැමදාමත් අපි ඖෂධ තොග පවත්වාගත්තේ නෑ. සාමාන්‍යයෙන් හෘදය රෝග, පිළිකා රෝග වගේ රෝගවලට අදාළව තිබෙන ඖෂධ ඉතාම මිල අධිකයි. අඛණ්ඩ සැපයුමක් තිබුණා මිසක් මේ ඖෂධ ගෙනැවිත් ගබඩා කරගැනීමේ හැකියාවක් අපට මුල සිටම තිබුණේ නෑ. දැන් තිබෙන ප්‍රශ්නය උද්ගත වෙන්නේ අඛණ්ඩ සැපයුම බිඳ වැටීමත් එක්ක. අපට ඖෂධ තොග නෑ. එවැනි තත්වයක් තුළ අඛණ්ඩ සැපයුම බිඳ වැටෙනවා කියන්නේ ඖෂධ හිඟයක් නිර්මාණය වෙනවා. ඒ විදිහට තමයි මේ ඖෂධ හිඟය නිර්මාණය වුණේ.
සාමාන්‍යයෙන් හදිසි හෘදයාබාධයක් වැළඳිලා එන කෙනෙක්ට අපි පළමු පැය දෙක තුළ ලබා දෙන් බෙහෙත් තිබෙනවා. එයින් ඔහුගේ හෘදයාබාධය වර්ධනය වන්නට ඉඩ නොදී ඔහුගේ ජීවිතය රැකගන්නවා. ඒ වගේම හිරවෙලා තිබෙන රුධිර කැටිය දියවීමට දෙන බෙහෙත් මගින් ඔහුගේ ජීවිතය බේරාගන්නවා. ඒ ඖෂධවල හිඟයක් දැන් මතුවෙලා තියෙනවා.
ඒ වගේ ම පිළිකා රෝගීන්ට කරන ප්‍රධාන ප්‍රතිකාරයක් තමයි කිමෝතෙරපි කියන්නේ. එයින් කරන්නේ විශේෂ ඖෂධයක් හරහා පිළිකා සෛල විනාශ කිරීම. ඒව දිනපතා අඛණ්ඩව පාවිච්චි කළ යුතුයි. එවැනි බෙහෙත් දෙන විශේෂ ක්‍රමවේද තිබෙනවා. නිශ්චිත කාලයක් නිශ්චිත මාත්‍රාවකින් එම බෙහෙත් ලබා ගැනීම කළ යුතුයි. එවැනි අවස්ථාවක ඒ අඛණ්ඩ ප්‍රතිකාරය ඇණහිටියොත් ඒ ප්‍රතිකාරය කඩා වැටෙනවා.
ඒ හැරුණාම රෝගීන්ගේ ජීවිත බේරාගැනීමට හදිසි අවස්ථාවල ලබා දෙන ඖෂධවල හිඟයක් තිබෙනවා. ඒවායින් තමයි අපි මුලින් ම රෝගියාගේ ජීවිතය රැකගන්නේ. ඉන්පසුව තමයි අපි දීර්ඝකාලීන ප්‍රතිකාරවලට යොමු වන්නේ. හදිසි ප්‍රතිකාර ඖෂධ ඉතාම වැදගත්. ඒ ඖෂධවලත් හිඟයක් තිබෙනවා.
ඊට අමතරව අක්ෂි ශල්‍යකර්ම, කැඩුම් බිඳුම් ශල්‍යකර්මවලට අවශ්‍ය උපකරණවල හිඟයක් තිබෙනවා. දණහිසේ සකස් කිරීමකට අවශ්‍ය ඇණ, යකඩ කොටස් හිඟයක් තිබෙනවා. හදිසි අනතුරුවලට ලක් වෙලා එන රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීමේ අර්බුදයක් තිබෙනවා. ශල්‍යකර්මවලට අවශ්‍ය උපකරණ හිඟ නිසා අපි දැනට කලින් දින යොදාගෙන සිදු කරන සාමාන්‍ය ශල්‍යකර්ම නවත්වලා තිබෙන්නේ. ඒ ඒවාට යොදාගන්නා උපකරණ හදිසි ශල්‍යකර්ම සඳහා යොදාගැනීමට ඉතිරි කරගැනීමට. මේ වගේ බරපතළ තත්වයක් තමයි දැනට රෝහල් පද්ධතිය තුළ තිබෙන්නේ.”
මේ තත්වයේ ඇති බරපතළභාවය පිළිබඳ තවත් පැහැදිලි කළ යුතු නැත. ඖෂධ හිඟයට විසඳුමක් පේනා මානයක නැත. එසේ නම් බෝ නොවන රෝගීන්ගේ ජීවිතවල වගකීම භාරගන්නේ කවුරුන් විසින් ද යන්න්න ඇසිය යුතුව තිබේ.■
