අඟහරුවාදා අලුත් අමාත්‍ය මණ්ඩලයක් පත්කිරීමෙන් පසු ඔවුන් අමතා ජනාධිපතිවරයා කළ කතාවේදී, ඔහු ඉතාම වැදගත් කාරණා දෙකක් ගැන අවධාරණය කෙළේය.
‘අපෙන් අතපසුවීම් සිදුවුණා. ඒවා නිවැරදි කරගන්නට ඕනෑ. ජනතාවගේ විශ්වාසය නැවත දිනාගන්න. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සමග වැඩසටහනකට මීට පෙර යන්න තිබුණා කියලා මම විශ්වාස කරනවා. ඒ වගේම ගොවීන්ට රසායනික පොහොර ලබා නොදීම වරදක් කියලා මම හිතනවා. අපි ඒවා නැවත ලබාදෙන්න ක්‍රියාකරලා තිබෙනවා.’
පළමුවෙන්ම අප මතක තබාගත යුත්තේ මේ කියන්නේ රටේ ජනාධිපතිවරයා බවයි. නිකම්ම ජනාධිපති නොව, ‘විධායක ජනාධිපති’ බවයි. තමා රටේ ‘විධායක ජනාධිපති’ බව ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා වචනවලින්ම කීවේ දහදොළොස් වතාවක් නොවේ. තමා විධායක ජනාධිපති හැටියට හඳුන්වාගන්නට ඔහු ඉතාම ප්‍රිය කළේය. වරක් ‘ගම සමග පිළිසඳර’කදී ජනාධිපතිවරයා දුන් නියමයක් ක්‍රියාත්මක කරන්නට චක්‍රලේඛයක් අවශ්‍ය යැයි නිලධාරියකු කී විට, ‘විධායක ජනාධිපති වන තමා යමක් කී විට චක්‍රලේඛ අවශ්‍ය නොවන බව’ (එනම් තමාගේ කටවචනයම නීතිය වන බව) ජනාධිපතිවරයා කී හැටි කාටත් අමතක නැති වන්නට පුළුවන.
එවැනි ජනාධිපතිවරයෙක් තමා ධුරයට පත්වී අවුරුදු තුනකට ආසන්න වන විට තමා කළ වැරදි දෙකක් ගැන පිළිගනියි.
අපරාධ නඩුවකදී විත්තිකාරයකුට ස්ථාවර දෙකක් ගත හැකිය. එකක් නම්, තමා චෝදනාවලට නිවැරදිකරුයැයි කියා නඩු විභාගයකට මුහුණ දීමයි. දෙවැන්න, චෝදනාවලින් කියැවෙන වරද පිළිගැනීමයි. සාමාන්‍යයෙන් අපරාධ නඩුවකදී වරද පිළිගත යුත්තේ නඩුවේ මුල් අවස්ථාවේදීමය. මුලින්ම වරද පිළිගත් විට නඩුව විභාග කිරීමට ගතවෙන අධිකරණයේ කාලය ඉතිරි වේ. සාක්‍ෂිකරුවන්ගේද, නිලධාරීන්ගේද කාලය, ශ්‍රමය, වියදම ඉතිරි වේ. ඒ කරුණුද සඳහන් කරමින් තමාට ලිහිල් දඬුවමක් නියම කරන ලෙස අධිකරණයෙන් ඉල්ලා සිටින්නට විත්තිකරුට හැකිය. එවිට, එසේ දක්වන ලද කරුණුද, අපරාධය නිසා සිදුවූ හානියද සැලකිල්ලට ගනිමින් සුදුසු දඬුවමක් නියම කිරීම විනිසුරුවරයා කරයි.
ඒ විදියට බැලුවත්, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ, තමා කළ වරද පිළිගන්නේ, වරද කර සැලකිය යුතු කාලයක් ගතවුණු පසුවය. තමාගේ ධුර කාලයෙන් භාගයක්ම ගතවන තැනදීය. මේ මොහොත දක්වාම ඔහු සිටියේ තමා නිවැරදිකරුය යන ස්ථාවරයේය. ඔහු මුලින් කීවේ ‘මම තමයි හොඳටම කළේ’ කියාය. මාසයකට පමණ පෙර ජාතිය අමතද්දී කීවේ, ‘මෙම අර්බුදය මා විසින් නිර්මානය කරන ලද්දක් නොවේ’ කියාය. රටට තවදුරටත් නායකත්වය දීමට තමා සූදානම් බවත් තමා ගැන විශ්වාසය තබන ලෙසත් ඔහු එදා කීවේය. අවසානයේ අද ඔහු කියන්නේ තමාට වැරදී ඇති බවය.
ඔහුම පිළිගන්නා ඒ වැරදි දෙක නිසා ඇතිවුණු විපාක මොනවාද?
ක්‍ෂණිකව රට කාබනික කරන්නට යාම ඔහු ගත් තනි තීරණයකි. 2021 අප්‍රේල් 29 වෙනිදා ජනාධිපතිවරයා මාධ්‍ය සාකච්ඡාවකදී, රසායනික පොහොර ආනයනය වහාම අත්හිටුවන බව ප්‍රකාශ කළේය. එදා සිට අද දක්වා ඒ තනි තීරණය නිසා රට කොතරම් විනාශයක් ගිලුණිද? මිලියන කීයක ජනතාවක් අගාධයට හෙළුණිද? ඒ තීරණය සඳහා ඔහුට උපදෙස් දුන් ප්‍රමුඛයන් දෙදෙනා වන, සබරගමුව විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ප්‍රියන්ත යාපා සහ වෛද්‍ය අනුරුද්ධ පාදෙණිය අද කොහේ ගිහින්දැයි සොයාගන්නට නැතිය. ඒ දෙදෙනා හැරුණු විට, රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවේ සියලුම මැති ඇමතිවරුත් නිලධාරීනුත් මේ විනාශය නොකරන ලෙස ඔහුට කියා ඇති බව, සංඛ්‍යාලේඛන සහ විද්‍යාත්මක දත්ත උපුටාදක්වමින් ඒ බව පැහැදිලි කර ඇති බව, රහසක් නොවේ. අඩු ගණනේ ‘සෞභාග්‍යයේ දැක්ම’ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේ පවා තිබුණේ කාබනික කෘෂිකර්මාන්තයට රට හරවන්නේ අවුරුදු දහයක කාලයක් තුළදී බවයි.
එහෙත්, අන් අය පෙන්වා දුන් කිසිවක් ජනාධිපතිවරයා පිළිගත්තේ නැත. තමාට වුවමනා වී තිබුණේ, ලෝකයේ අංක එකට සම්පූර්ණයෙන්ම කාබනික කෘෂිකර්මාන්තය ඇතිකරන රට බවට ලංකාව පත්කරන්නට බව ඔහු කීවේය. ඒ අනුව, එක කන්නයකින් මුළු ලංකාවම කාබනික පොහොර කරන අමනෝඥ හා මුග්ධ තීරණය ගත්තේ ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා, තමාගේ තනි මතයටය. තමාගේ තීරණය අනුව කටයුතු කරන්නට බැරි මැතිඇමතිවරුන්, නිලධාරීහු සිටිත් නම්, ඔවුන් ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වී ගෙදර යා යුතුයැයි ඔහු තර්ජනය කළේ සියලු මාධ්‍ය ඉදිරියේය. වරක්, කාබනික පොහොර නිෂ්පාදනය ගැන තමා ඇසූ ප්‍රශ්නයකට සෑහෙන පිළිතුරක් දෙන්නට අසමත් වුණු ඉහළ නිලධාරීන් දෙදෙනකු රැස්වීම පැවැත්වුණු ජනාධිපති කාර්යාලයෙන් එළියට යවා ඔවුන් නිග්‍රහයට පත්කර, ඒ බව සියලු මාධ්‍ය මගින් රටටම දැනගන්නට සලස්වන්නට තරම් ජනාධිපතිවරයා පීඩකයෙක් විය.
කිසිවකුගේ තීරණයක් නිසා ඇතිවුණු විපාකය, නොගිනිය හැකි තරම් සුළු එකක් නම්, අපට එය නොසලකා හැරිය හැකිය. එහෙත්, කාබනික ව්‍යාපෘතිය හරහා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ රටට කළ විපර්යාසය එසේ මෙසේ එකක් නොවේ. මහා විනාශයකි. කන්න දෙකක් තුළ රටේ සහල් නිෂ්පාදනය හරි අඩකින් අඩුවීමට ඒ තීරණය හේතු විය. කාබනික පොහොර ව්‍යාපෘතියෙන් තමන්ගේ වී ගොවිතැන විනාශ වන බව අත්දැකීමෙන් ලත් දැනුමෙන් රට පුරා ගොවියන් පෙන්වා දෙද්දීත්, රටේ සියලුම පාහේ විශ්වවිද්‍යාලවල කෘෂිකර්මය පිළිබඳ ප්‍රාමාණිකයන්, මේ විනාශය නොකරන ලෙස පුන පුනා කියද්දීත්, සංඛ්‍යාලේඛන සහ උදාහරණ සහිතව විය හැකි ඒ විනාශයේ තරම පෙන්වා දෙද්දීත්, ජනාධිපතිවරයා උද්දච්ඡ ලෙස තමාගේ ස්ථාවරයේම පිහිටා සිටියේය. විය හැකි හානිය පෙන්වාදුන් කෘෂි විද්‍යාඥයන් ජනාධිපතිවරයා ප්‍රසිද්ධියේ හැඳින්වූයේ රසායනික පොහොර සමාගම්වලින් පඩි ලබන, ඒවායේ අධ්‍යක්‍ෂවරුන් හැටියටය. ප්‍රතිඵල මොනවාද? පසුගිය මහ කන්නයේ වී අස්වැන්න අඩකින් හෝ ඊටත් වැඩියෙන් අඩුවිය. අදත් යල් කන්නයට රසායනික පොහොර වී ගොවීන්ට ලැබෙන්නේ නැත.
වී අස්වැන්න අඩුවිය. හාල්වල මිල භයානක ලෙස ඉහළ ගියේය. අස්වැන්න අඩුවීමෙන් ගොවීන්ට සිදුවූ හානියට වන්දි ගෙවන බවට ජනාධිපතිවරයා පොරොන්දු විය. තවමත් එවැනි වන්දියක් ගෙවා නැත. වන්දි ගෙවිය යුතු වන්නේද ජනාධිපතිගේ පෞද්ගලික බූදලයෙන් නොව, රටේ මහජනතාවගේම බදු මුදලෙනි. රසායනික පොහොර හා වල්-පලිබෝධ නාශක සඳහා කළුකඩයක් නිර්මාණය විය. ඉන්දියාවේ සිට හොර පාරෙන් ලංකාවට රසායනික පොහොර ගෙනඒමේ ජාවාරම් ක්‍රියාත්මක විය. ආණ්ඩුවට හොරෙන් කළුකඩවලට හය හත් ගුණයක් ගෙවා පොහොර ගැනීමට ගොවීන්ට සිදුවිය. මේ කරදරය ඉවසනු නොහැකි ගොවීහු වගාබිම් අතහැර දැම්මෝය. ආණ්ඩුවේ අනුග්‍රහයෙන් ප්‍රචාරය කරන ලද කාබනික පොහොර වනාහි කසළ, අපද්‍රව්‍ය පමණක් විය. ඒවා බිමට යෙදීම පමණක් නොව අතින් ඇල්ලීම පවා ගොවීහු ප්‍රතික්‍ෂෙප කළහ. ක්‍ෂණික කාබනික පොහොර අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කිරීමට චීනයෙන් ගෙන්වන ලද පොහොර නැවේ සාම්පල නියමිත පරීක්‍ෂණවලින් අසමත්වීම නිසා අතිවිශාල අර්බුදයක් නිර්මාණය විය. ආණ්ඩුව චීන පොහොර නැව පැත්තේ සිටගනිමින් ලංකාවේ නිරෝධායන නියාමන ආයතන හෑල්ලුවට ලක්කළේය. පසුව, ආණ්ඩුවම ගොස්, පොහොර නැවට ගෙවීම තහනම් කරන නියෝග උසාවියෙන් ලබාගත්තේය. නැවට ගෙවීම වළක්වාලීමේ උසාවි නියෝග නිසා මහජන බැංකුව අසාදු ලේඛනගත කිරීමට චීනය තීරණය කළේය. එය මුහුදේ රඳවාතැබීම නිසා පොහොර වටිනාකමට අමතරව ප්‍රමාද ගාස්තුද ගෙවන්නට සිදුවිය. චීනයේ තර්ජන හමුවේ බියවැදී, අවසානයේ පොහොර බාගන්නේවත් නැතිව ඩොලර් මිලියන 6.7ක් පොහොර නැවට ගාස්තුව හැටියට ගෙවන්නට ඇමති මණ්ඩලය තීරණය කළේය. ඒ ද ඇමතිවරුන්ගේවත් ජනාධිපතිගේවත් පෞද්ගලික බූදලයෙන් නොවේ. මහජනතාවගේ බදු මුදලෙනි.
රටේ සාමාන්‍යයෙන් වගාකරන හෙක්ටෙයාර අටලක්‍ෂයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක වී වගාව නොකෙරිණි. අස්වැන්න අඩුවීමෙන් රටේ ආහාර සුරක්‍ෂිතතාව බිඳවැටිණි. ජනතාවගේ ආහාරයට සහල් නොමැතිවීම නිසා, පිටරටින් සහල් ගෙන්වන්නට සිදුවිය. එසේ ගෙන්වන ලද්දේ රසායනික පොහොර නොයොදා හැදු සහල් නොවේ. ආණ්ඩුව කීවේ ඇතිවී තිබෙන හදිසි අවශ්‍යතාව නිසා රසායනික පොහොර යෙදූ සහල් පවා ගෙන්වන්නට සිදුවුණු බවය. ගොවීහු ආදායම් අහිමිවීමෙන් ඊළඟ යල් කන්නයට සුදානම්වීමේදීත් අපමණ දුෂ්කරතාවලට මුහුණ දුන්හ. තමාම වරෙක මාෆියාවක් සහ හඳුනා නොගත් වකුගඩු රෝග කාරකය ලෙස හඳුන්වා දුන් රසායනික පොහොර, ඒ ජනාධිපතිවරයාම නැවත ගෙන්වන්නට අවසර දුන්නේය.
ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ කියන තමාගේ ‘වරදට’ පෙර යූරියා මිටිය රුපියල් 1500කි. දැන් මිලදී ගන්නට තිබෙන යූරියා මිටියක මිල රුපියල් 37,950කි. රුපියල් 80 ගණනකට තිබුණු නාඩු සහල් කිලෝවක දැන් මිල රුපියල් 200කටත් එහාය.
ඉහත කීවේ ක්‍ෂණික කාබනික ව්‍යාපෘතියේදී වී ගොවිතැනට සිදුවූ හානියේ පැති කිහිපයකි. රසායනික පොහොර සහ වල්-පලිබෝධ නාශක තහනම නිසා පහර වැදුණේ වී ගොවිතැනට පමණක් නොවේ. තේ වගාව, එළවළු වගාව, බඩ ඉරිඟු වගාව, කුරුඳු වගාව, ගම්මිරිස් වගාව, පොල් වගාව, රබර් වගාව ආදි සියලුම වගාවල සිදුවුණේ මහා පසුබැස්මකි. අස්වැන්න අඩුවීමකි. මින් සමහර නිෂ්පාදන හරහා, උදාහරණයක් ලෙස තේ නිසා ලංකාවට ලැබෙන විදේශ විනිමයද මේ විකාර කාබනික සිහිනය නිසා අඩුවිය. රටේ ඩොලර් හිඟයටද ඒවා බලපෑවේය.
මෙවැනි කල් පවතින විනාශයක්, හුදෙක් තම උද්ධච්චකම නිසා රටට, රටේ ආර්ථිකයට, ජනජීවිතයට කළ ජනාධිපතිවරයාට ඒ විනාශය වෙනුවෙන් විපාකයක් තිබිය යුතු නොවේද? හුදෙක් මා අතින් වරදක් වුණා යැයි වචනවලින් කියා අත සෝදාගන්නට ඔහුට හැකිද?
ඔහු පිළිගත් අනෙක් වරද නම්, නිසි කාලයේදී අයිඑම්එෆ් වෙත නොයාමයි. ඒ වරද නිසා ලංකාවේ ආර්ථිකය අද වන විට පත්වී ඇති තත්වය කාටවත් අමුතුවෙන් පැහැදිලි කළ යුතු නැත. ලේඛකයාට හිතවත් ජ්‍යෙෂ්ඨ (පෞද්ගලික) බැංකුකරුවකු කීවේ, නිසි කාලයේදී අයිඑම්එෆ් අසහාය ලබාගත්තා නම්, මේ වන විට ඩොලරය රුපියල් 230ක ප්‍රමාණයේදී ස්ථාවර වන්නට හොඳටම ඉඩ තිබුණු බවයි. ඒ තීරණය නිසි වෙලාවේදී නොගත් නිසා, මේ ලියන මොහොත වන විට ඩොලරයේ වටිනාකම රුපියල් 340කි. අයිඑම්එෆ් නොයන්නටත්, රුපියල් 203ක මට්ටමේ ඩොලරය කෘත්‍රිමව තබාගන්නටත් තීරණ ගත්තේ කවුද? මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්, මහා භාණ්ඩාගාරයේ ලේකම් සහ මහබැංකු අධිපතිවරයාය. ඒ තුන්දෙනාම පත්කෙරෙන්නේ කා විසින්ද? ජනාධිපති විසින් තමාගේ තනි කැමැත්තටය. ජාතික ලැයිස්තුවෙන් පාර්ලිමේන්තුවට ගොස් සිටි අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්, එයින් මුදවා මහබැංකු අධිපතිකමට පත්කළේ ජනාධිපතිය. ‘මීට කලින් අයිඑම්එෆ් යන්න තිබුණු බව මා හිතනවා’යැයි ජනාධිපතිවරයා දැන් කියන විට ලංකාවේ මිනිසුන්ට මතක් වෙන්නේ ‘මගේ අමුඩේ කවුරුහරි පහරලා ගිහින්නේ’ යැයි කියන පැරණි කියමනයි. මේ කියන්නේ රටේ විධායක ජනාධිපති නේදැයි සිතන විට, ඒ මතකය තවත් විකාරසහගත වෙයි.
අයිඑම්එෆ් නොයාම වරදක් බව අද කියන ජනාධිපතිවරයා මීට පෙර කිව්වේ කුමක්ද? තමන්ගේ ධුර කාලය තුළ ලංකාව විදේශ ණය රුපියලක්වත් ලබානොගත් බවයි. ඒ කතාව බොරුවක් බව, එනම් ගෝඨාභයගේ කාලයේද ලංකාව ණය ලබාගෙන ඇති බව වෙරිටේ රිසර්ච් ආයතනය සාක්‍ෂි සහිතව පෙන්වා දුන්නේය.
ආචාර්ය හර්ෂ ද සිල්වා, ජනාධිපතිවරයාගේ ‘වරද පිළිගැනීමට’ පසු සිය ෆේස්බුක් පිටුවේ තැබූ සටහන මෙසේය.
‘ශ්‍රී ලංකාව මූල්‍ය අරමුදලට ගොස් කෙටිකාලීනව වත්මන් ආර්ථික අර්බුදය විසඳා ගැනීමට කටයුතු කළ යුතුයැයි මා දීර්ඝ කාලයක් පුරා අවධාරණය කළා.
මා පමණක් නොව ස්වාධීන ආර්ථික විශේෂඥයින්ද බොහෝ කාලයක සිට මේ බව අවධාරණය කළා. කෙටිකාලීනව ගැටලුව විසඳාගෙන දිගුකාලීනව ආර්ථික අර්බුදය විසඳා ගැනීමට ප්‍රවේශ විය යුතුයැයි මා එහිදී පැවසුවා. අප කිව්ව අවස්ථාවේ මූල්‍ය අරමුදලට ගියා නම් මෙවැනි දැවැන්ත ආර්ථික අර්බුදයක් ඇතිවෙන්නෙ නෑ. එදා මූල්‍ය අරමුදලට ගියා නම් ජාත්‍යන්තර විශ්වාසය දිනාගනිමින් අපට අවශ්‍ය අරමුදල් ජාත්‍යන්තර ණය වෙළෙඳපොළවලින් ලබාගන්න තිබුණා. නමුත්, ඔබගේ නායකත්වයට ඒ දේ නිසි වේලාවට කරන්න බැරිවුණා. ඒ නිසා දැන් අතපසුවීම් ගැන කතා කිරීම ප්‍රමාද වැඩියි. නිසි ලෙස ඒ පියවර ගන්න බැරිවීම නිසා අපි දැන් බින්දුවටම වැටිලා ඉවරයි.
.. මේ සියල්ලටම හේතුව ඔබගේ ආණ්ඩුවේ තිබෙන උද්ධච්ඡබවයි. ඒ තුළින් ඔබගේ ආණ්ඩුව රටට කළ හානිය තවත් අවුරුදු ගණනාවකින් නිවැරදි කළ නොහැකියි.’
ලංකාව සිය ඉතිහාසයේ මුල්ම වරට විදේශ ණය ගෙවිය නොහැකි බවට ප්‍රකාශ කිරීම හෙවත් රට බංකොලොත් බව නිල වශයෙන් ප්‍රකාශ කිරීම සිදුවුණේත් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපති පාලන කාලයේය.
ඉහත කී ආනන්තර්ය පාපකර්මයන් තරම් වන වැරදි දෙක, තමා අතින් සිදුවුණු බව ජනාධිපතිවරයා පිළිගන්නවා නම්, එයින් රටට වූ සහ තවමත් වෙමින් පවතින විනාශයද ඔහු පිළිගත යුතුය. එම හානි පිළිබඳ සංඛ්‍යාලේඛනමය සාක්‍ෂි හෙටානිද්දා මහබැංකුව හා වෙනත් පර්යේෂණ ආයතන හරහා ප්‍රසිද්ධ වෙනු ඇත.
ජනාධිපතිවරයාගේ තනි තීරණ නිසා මේ සා විශාල හානියක් රටට සිදුවුණු බව දකින, දැනෙන, පිළිගන්නා මිනිසුන් සිටින රටක, තවදුරටත් තමා ගැන විශ්වාසය තබන ලෙස ජනාධිපතිවරයා කියන්නේ නම් අප එය සැලකිය යුත්තේ භයානක විහිළුවක් ලෙසය. මෙවැනි විනාශයකින් පසුවත්, ඔහු ගැන විශ්වාසය තබන මෝඩයෝ පිරිසක් ලංකාවේ සිටිත්ද?
ඒ නිසා, තමා අතින් ඒ සා විනාශකාරී වැරදි දෙකක් සිදුවුණු බව ජනාධිපතිවරයා පිළිගන්නේ නම්, ඔහුගේ ඉල්ලා අස්වීම සාධාරණය කිරීම සඳහා ඒ තරම් ගැළපෙන වෙනත් කිසිම හේතුවක් නැත. තමා කටයුතු කරන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අනුව බව ජනාධිපතිවරයා අලුත් ඇමති මණ්ඩලය අමතමින් කීය. ජනාධිපති තනතුරෙන් ඉල්ලා අස්වීමට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන්ම ඉඩ සැලසී තිබේ. ඒ වගන්තිය පාවිච්චි කර ඉල්ලා අස්වීම කළ වරදට ජනාධිපතිවරයා විපාක විඳීමේ හොඳම ක්‍රමයයි.■
