“අලුත් අලුත් දෑ නොතනන ජාතිය ලොව නොනගී” එසේ කීවෝ, කුමාරතුංග මුනිදාස සූරිහු ය. මානව ජාතියේ ප්‍රගමණය සැදුණේ අලුත් වූත්, වෙනස් වූත් අදහස් මතින් බව සැබෑ ය. මෙය විද්‍යාවෙන් කුළුගන්වනු ලැබූ තාක්ෂණික හා භෞතික දියුණුව සම්බන්ධයෙන් මෙන් ම, කලාව හා දර්ශනය ප්‍රමුඛ කොට ගත් චින්තනමය අභිවෘද්ධිය විෂයයෙහි ද සත්‍ය හා සාධාරණ අදහසකි. බොහෝ විට මේ වෙනස් චිත්ත ප්‍රවේශය උපදින්නේ කුඩා වයසේදී ම තම තම පරිකල්පන ලෝකයන් අවුස්සා ගන්නා මනැස් තුළ ය. ළමයින් සඳහා වන කලාව, ළමා ග්‍රන්ථ යනාදිය ජාතියකට, දේශයකට සහ මුළු ලෝකයට ම ඉතා වැදගත් වන්නේ ‘එකී පරිකල්පන කැළඹිල්ල’ ඒ ඒ අනාගත මිනිසාගේ හෝ ගැහැණියගේ විශේෂත්වය සහ අනන්‍යතාව තීරණය කරන බැවිනි.
ඒ අනුව බලන විට බටහිර සංවර්ධිත ආර්ථිකයන්ට පාදක වූ මානව නිර්මාණාත්මක චින්තනයට, මැනවින් සුපෝෂිත බටහිර ළමා සාහිත්‍යයේ ප්‍රබල දායකත්වයක් තිබෙන්නට ඇතැයි සිතේ. විවිධ ළමා වයස් මට්ටම් සඳහා නොයෙක් මනරංජනීය සහ සිහිනමය සංකල්පනාවන් ඔස්සේ ඉංග්‍රීසියෙන් බිහි වී ඇති ළමා සාහිත්‍ය නිර්මාණාවලිය විසල් ය;පුළුල් ය. සියවස් ගණනකට පෙර ලියැවුණු ළමා කතා, ළමා කවි(Nursery Rhymes), පින්තූර කතා ආදිය වර්තමාන දරැ දැරියන් පවා පිනවන අයුර, මේ ක්ෂේත්‍රය ගැන පිවිතුරැ පහන් හැඟුම් ඇති කරයි. ළමයින් සඳහා ලියූ ශ්‍රේෂ්ඨ ලේඛක ලේඛිකාවන්ගේ නාම ලේඛනය ද ඉතා දිගු එකකි. කාලය හෝ වෙනත් සීමා නොසලකා එකවර සිහියට නැගෙන නම් කිහිපයක් මෙහි සටහන් කළ හැකි ය.
සියවස් ගණනක් තිස්සේ ලෝක ළමා ප්‍රජාවගේ සිතිවිලි විජිතයන් ආලෝකමත් කළවුන් අතර රෝල්ඩ් ඩාල්(Matilda, Charlie and Chocolate Factory, The Witches, The BFG, Fantastic Mr. Fox), ඩොක්ටර් සෙව්ස් (Fox in Socks, Cat in the Hat, Green Eggs and Ham, Swarm, The Lorax) ජේ.කේ.රෝලින්ග් (Harry Potter Series) ෂෙල් සිල්වර්ස්ටීන් (The giving Tree, The Missing Piece, Where the Sidewalk Ends, Falling Up) සී.එස්.ලුවිස් (The Lion, the witch and the Wardrobe, The chronicles of Narnia, The Magician’s Nephew, Prince Caspian) ඒ.ඒ.මිල්න්(Winnie the Pooh, Tigger Tales, A Gallery if Children, When We we’re Very Young) ඊ.බී.වයිට් (Charlotte’s Web, The Trumpet of the Swan, Stuart Little, Wilbur’s Adventures), බියට්‍රික්ස් පොටර්(The Tale of Peter Rabbit, The Tale of Jemima Puddle-Duck, The Tale of Mr. Tod, The Tale of Squirrel Nutkin, The Tale of Mrs. Tiggy-Winkle) ලුවිස් කැරොල් (Alice’s Adventires in Wanderland, A Tangled Tale, Sylvia and Bruno, Through the Looking Glass) හාන්ස් ක්‍රිස්ටියන් ඇන්ඩර්සන්(The Little Mermaid, The Princess and the Pea, Thimbelina, The Emperor’s new Clothes, The Ugly Duckling, The Red Shoes) රොබට් ලුවී ස්ටීවන්සන්(A Children’s Garden of Verses, The Wrong Box, Treasure Island, Kidnapped, My Shadow) ඊනිඩ් බ්ලයිටන්(The Famous Five, The Tales of St. Clare’s, Malory Towers, The Secret Seven, Animal Stories) ආදීහු කැපී පෙනෙති.
මදැයි, ටික දෙනෙකුගේ නම් එක්ක ඔවුන්ගේ ළමා පොත්වල නම් ටිකක් ලියූ පමණින් ඡේදයක් දික් වූ තරම! කෙසේ වෙතත් ඔබටත් පොත් සමග ගෙවුණු ළමා කාලයක් හිමි නම් ඒ ඡේදය තුළින් සදාකාලික වන්නට සිතේ ගොඩනැගුණු, අලංකාර සිතුවම් පිරි, පුදුම තරමේ මනරම් කතාංගයන්ගෙන් සැදි මනැස් ලෝකයක කවුළු විවර වූවාට සැකයක් නැත. බෲනෝ ජෙන්කින්ස්, හර්මියන් ග්‍රැන්ගර් සහ අස්ලාන් වැන්නන් ද, ‘විනී’ නම් වලස් පැංචා, ‘නුට්කින්’ නම් ලේනා, ‘විල්බර්’ නම් ඌරැ පැටියා මෙන් ම ඇලිස්ව විස්මලන්තයට එක්කන් යන ‘සුදු හාවා’ සහ හාන්ස්ගේ ලස්සන ‘පුංචි දිය කිඳුරිය’ ද එකවර සිහිපත් වීම කදිම සාහිත්යික ආනන්දයක් නොවේද?
පරිසරය,ලෝකයේ ස්වභාවය සහ සත්‍යය හඳුනා ගනිමින් කෙමෙන් මුහුකුරා යන ළමා මනස, ඒ අතර ම කල්පිත ලෝකයේ සුරංගනාවන්, මායාව සහ වීරත්වය අතර බියමුසු මිහිරක මවිතය අත් දකියි. සීමාවන් නොමැති ඔවුන්ගේ සිහින ලෝකය එකවර තථ්‍ය භෞතිකය මත ගසා හෙලනු වෙනුවට නිර්මාණාත්මක නිම්න භූමියක අතරමං කරවීම වැඩිහිටි සමාජයෙන් පිරිනැමිය යුතු තිළිණයකි. අනාගත තථ්‍ය ලෝකය සංවර්ධනය වනුයේ ඒ කල්පිත පසුතලයෙන් රෑපාන්තරණය වන සුවහසක් සිතුවිලිවලිනි.
ඉහත සඳහන් නොවූ, එහෙත් අත් හැර යා නොහැකි විශිෂ්ට ළමා සාහිත්‍ය කෘති කීපයක් ගැන හෝ සඳහනක් කරන ලෙස මසිත බල කරයි. එකවරම මතක් වනුයේ, රේමන්ඩ් බ්‍රිග්ස් විසින් ලියන ලද “The Elephant and the Bad baby” නම් කතාවයි. යහපත් අලියෙක් තමාපිට නැගී නගරය වටා කුතූහලය පිරි චාරිකාවක් යන්නට ළදරැවෙකුට ආරාධනා කරයි. එහෙත් ළදරැවා හොඳින් හැසිරීමට අපොහොසත් වන නිසා ඒ ගමන නපුරැ අයුරකින් නිමා කිරීමට අලියාට සිදු වේ. අති සොඳුරැ සිතුවමින් සැදි ඒ කතා පොත ළමයින්ගේ මතකය තුළ ඔවුන් සමග සදා වැඩෙන්නකි. දුර්වල දරැවෙකුගේ දඟකාර සහ උපහාසාත්මක සිතුවිලි ඇතුළත් වූ ජෙෆ් කිනීගේ “Diary of a Wimpy Kid” කෘති මාලාව ද නූතන ළමා පරපුර උමතුවකින් මෙන් ආසක්ත වූ නිර්මාණයකි. එය ලංකාවේ ද ජනප්‍රිය පොතකි. ඒ පොතෙන් උත්තේජනය ලබා තමාගේ ම අත්දැකීම් ඔස්සේ පොත් ලියන්නට පෙළඹුණු කුඩා දරැ දැරියෝ වෙති.
කණගාටුවෙන් හෝ මේ ලිපිය නිමාකළ යුතු හෙයින් මවුරිස් සෙන්ඩැක් විසින් 1963 දී රචනා කළ “Where the Wild Things are” නම් කතාව වෙත කෙළින්ම යමි. තම සෙල්ලම් වලස් ඇඳුම හැඳගෙන අම්මාව බියපත් කළ මැක්ස් නමැති පුංචි පුතාට ලැබෙන දඬුවම නම් රාත්‍රී ආහාරය නොදී කාමරය තුළට දමනු ලැබීමයි. එහෙත් එවිට ම ඔහුගේ කාමරය වෙනම ඉන්ද්‍රජාලික ලෝකයක් බවට පත් වන අතර ඔහු මුහුද හරහා අමුතු දේවල් ඇති රාජ්‍යයකට යාත්‍රා කර එහි රජකම ද ලබයි. කුඩා කියවන්නා ද විස්මයෙන් කුළු ගැන්වී ඔහු සමග ඒ අත්දැකීම විඳින බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. අවසානයේ දුරැ කතර ගෙවා නැවත තම කාමරයට එන ඔහුට තමා වෙනුවෙන් තබා ඇති උණු ම උණු කෑම බඳුන දක්නට ලැබෙයි.
“…ඉතින් ඔහු වසර ගණනක් තිස්සේ සමුදුරැ ඔස්සේ යාත්‍රා කර, තවත් සුමාන ගණනක් නිමා කර, දවසක් තුළින් ගොස් නැවත සිය කුඩා කාමරයේ තිබූ රාත්‍රිය වෙත ආවේ ය. ඔහුගේ කෑම පිඟාන එවිටත් උණුසුමින් යුතුව ඔහු එනතුරැ එහි බලා සිටියේ ය.”
ලක්ශාන්ත අතුකෝරල
