■ රොහාන් සමරජීව
ජාතික ජන බලවේගය (ජාජබ) විසින් ‘අර්බුදය ජයගැනීමට කඩිනම් ප්‍රවේශයක්’ යනුවෙන් නම්කරන ලද ප්‍රකාශනයක් පසුගිය දෙසැම්බරයේදී ප්‍රසිද්ධ කරන ලදි. ආර්ථික හැර සෙසු කාරණාවලදී එය තරමක් ප්‍රගතිශීලී ප්‍රකාශනයක් බව පහත දැක්වෙන කරුණුවලින් පෙනේ. එහෙත් එය විස්තර කර තිබෙන්නේ කඩිනම් ප්‍රවේශයක් ලෙසයි. එබැවින් එය ඒ අන්දමින් විනිශ්චය කළ යුතුය. මෙම මොහොතේ කඩිනම් විසඳුම් ඉල්ලාසිටින්නේ ආර්ථික අර්බුදය හැර අන් කිසිවකින් නොවේ. එබැවින්, මෙහිදී අවධානය යොමුකරනු ලබන්නේ පිටු 26ක් වන එම ලේඛනයේ ආර්ථික පැතිකඩ කෙරෙහිය.
කඩිනම් ප්‍රවේශයක් ලෙස හඳුන්වා දුන්නද, ජාජබ ලේඛනයෙන් ශ්‍රී ලංකාවේ පෙර නොවූ විරූ ආකාරයේ එකක් වන වත්මන් ආර්ථික අර්බුදයට විසඳුමක් ඉදිරිපත් කරන්නේ නැත. එය වනාහි සම්මත මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ ශෛලියෙන් ලියන ලද්දකි.
අර්බුදයට ප්‍රතිචාර
අර්බුදයේ සමස්ත වගකීම වසංගතයට පවරන රජයේ ආඛ්‍යානයෙහි විශ්වසනීයභාවයක් නැත. ජාජබ විසින් ද එය පිළිගන්නේ නැත. කෙසේ වෙතත්, ජාජබ ආඛ්‍යානය ණය අර්බුදයේ මූලය පිළිබඳ රජයේ කතාව සමග අනුගත වේ. ජාජබ මෙන්ම ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ ද සමීප හා ප්‍රත්‍යක්ෂ හේතු අඩුවෙන් අවධාරණය කරති. එනම්, 2007 වසරේ සිට ලබාගත් වාණිජ ණය මෙයට හේතුව බව නොසලකයි. එසේම, වත්මන් ජනාධිපතිවරයා 2019දී බලයට පත්වූ සැණින් ධනවතුන්ට ලබාදුන් දැවැන්ත බදු සහන නිසා රාජ්‍ය අයවැය පරතරය පුළුල් වීම හේතුවෙන් අර්බුදය වර්ධනය වූ බව ද නොතකා හරියි. ඒ වෙනුවට වගකීම තනුක කිරීම සඳහා නිදහසේ සිට වර්තමානය දක්වා බලයට පත්වූ සියලු ආණ්ඩුවලට වරද පටවයි. මෙම සාවද්‍ය විග්‍රහය මගින් නිර්මාණය කරනු ලබන්නේ විකෘති විසඳුම්ය.
ජාජබ විසින් පිරිනමනු ලබන කඩිනම් විසඳුම් මොනවාද?
■ සියලු වර්තමාන විදේශ ණය සම්බන්ධයෙන් විගණනයක් සිදුකිරීම සඳහා විශේෂඥ කොමිෂන් සභාවක් පත්කරනු ලැබේ.
■ ඉදිරි වසර පහ තුළදී විදේශ සංචිත වර්ධනය කිරීම සඳහා විධිමත් සැලැස්මක් සකස් කරනු ලැබේ.
■ ණය ආපසු ගෙවීම ප්‍රතිව්‍යුහගත කරගැනීම හා ණය සහන ලබාගැනීම සඳහා ණය දෙන පාර්ශ්වයන් සමග රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සාකච්ඡා ආරම්භ කරනු ලැබේ.
■ අපගේ විදේශ ශ්‍රමිකයන් හා විදෙස්ගත ප්‍රජාව වෙනුවෙන් විදේශ විනිමය රටට එවීමට හා ශ්‍රී ලංකාවේ නව ව්‍යවසායන් තුළ ආයෝජනය කිරීමට විශ්වසනීය හා විනිවිද පෙනෙනසුලු යාන්ත්‍රණයක් සපයනු ලැබේ.
‘ණය දෙන පාර්ශ්වයන් සමග රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සාකච්ඡා ආරම්භ කිරීම’ හැර අන් කිසිවක කඩිනම් ප්‍රවේශයක ලක්ෂණ අඩංගු වන්නේ නැත. විදේශ ණයෙහි ප්‍රමාණය හා ඒවා කුමන ආකාරයේ ණය ද යන්න හා ඒවා ආපසු ගෙවිය යුතු දින වකවානු ප්‍රසිද්ධ කාරණාය. මෙමගින් සැබැවින්ම අරමුණු කරනු ලබන්නේ ජාජබ දුර්වල බව පෙනෙන කලාපයකදී විශේෂඥභාවය ගොනුකරගැනීමයි. වඩා සවිස්තර යෝජනාවක් ඉදිරියේදී නිකුත් කිරීමට නියමිත බව ද ප්‍රතිපත්ති ලේඛනයේ ඉදිරියෙන්ම දැක්වේ. ඒ අනුව ජාජබට වේගවත් ඉගෙනුම් ක්‍රියාවලියක යෙදීමට සිදුවනු ඇත. එහෙත්, පුදුමයට කාරණය වන්නේ ඔවුන් පසුගිය වසර දෙක තුළදී එම විශේෂඥභාවය ලබාගැනීමට කටයුතු නොකළේ ඇයිද යන්නයි.
ද්විත්ව හිඟයන් (ජංගම ගිණුමේ හිඟය හා අයවැය පරතරය) සම්බන්ධයෙන් වන මූලික ප්‍රශ්නය ජාජබට වැටහෙනවාද? ණය ලබාදෙන්නන් සමග කටයුතු කිරීම වනාහි හුදු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික සාකච්ඡාවකට එහා ගිය ද්විත්ව හිඟයන් පිළිබඳ කටයුතු කිරීම සඳහා වන විශ්වසනීය සන්නිවේදනයක් බව ජාජබ අවබෝධ කරගන්නවාද? වඩාත්ම ගැටලු‍සහගත ණය තිබෙන්නේ ස්වෛරී බැඳුම්කර ලෙස බව ජාජබ තේරුම් ගන්නවාද? බැඳුම්කර හිමියන් සමග සාකච්ඡා කිරීම විදේශ රජයන් හා ජාත්‍යන්තර සංවිධාන සමග සාකච්ඡා කිරීමට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස්ය. මෙහිදී ණය දෙන පාර්ශ්ව ලෙස සාමාන්‍යයෙන් අවබෝධ කරගනු ලබන්නේ ඔවුන්ය.
රාජ්‍ය මූල්‍ය ශේෂය යනු රජය විසින් ඍජුව පාලනය කරනු ලබන දෙයකි. ණය අර්බුදයේ මූල හේතුව ග්‍රහණය කරගැනීම සඳහා වන කැපවීම විශ්වසනීය ලෙස සන්නිවේදනය කිරීමට තිබෙන හොඳම ආකාරය රාජ්‍ය මූල්‍ය ශේෂය සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම බව ජාජබ අවබෝධ කරගන්නවාද? එමගින් ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කරගැනීමේ සාකච්ඡා සාර්ථක කර ගැනීමට ඇති සම්භාවිතාව වැඩි කරගත හැකි බව තේරුම් ගන්නවාද?
රාජ්‍ය මූල්‍ය ශේෂය අඩු කරගත හැක්කේ ආදායම් වැඩි කිරීමෙනි. වියදම් අවම කිරීමෙනි. නැතිනම් මේ දෙක එකවර කිරීම මගිනි. ඍජු බදු මගින් ලබාගන්නා ආදායම් වැඩි කළ යුතුය (එම ප්‍රතිපත්තිය සමග අනුගත වීම ජාජබට එතරම් දුෂ්කර නැත). එහෙත්, එය අර්බුදයක් අතරමැදදී කර ගැනීම දුෂ්කරය. එසේම, වර්තමානයේදී දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව තුළ තිබෙන බෙලහීනතාව සැලකිල්ලට ගත්විට කඩිනම් ප්‍රතිඵල ලැබෙන්නේ ද නැත. එම නිසා, ඉක්මන් ප්‍රතිඵල ලබාගත හැකි කාර්යය වන්නේ වියදම් අවම කිරීමයි.
රාජ්‍ය වියදම් කපාහැරීමේ අවශ්‍යතාව පිළිබඳ මෙම ලේඛනයෙහි කිසිවක් දැක්වෙන්නේ නැත. එහි දැක්වෙන සෙසු සියලු කරුණු මගින් රාජ්‍ය මැදිහත්වීම වැඩි කරනු ලැබේ. 2021 වසරේ පළමු මාස අට තුළදී සමස්ත රාජ්‍ය ආදායමෙන් 78%ක් භක්ෂණය කළ රාජ්‍ය සේවයේ අධිකතර හා තවත් වැඩිවෙමින් තිබෙන සේවක සංඛ්‍යාව සඳහා වන වැටුප් හා විශ්‍රාම වැටුප් පිළිබඳ දැනුවත්භාවය අවම බව පෙනේ. එමගින් සිදුවන්නේ රාජ්‍ය මූල්‍ය හිඟය තව තවත් වැඩිවීම මිස අවම වීමක් නොවේ. එම වකවානුවේදීම රජයේ පොළී ගෙවීම් ද ආදායමෙන් 74%ක් විය.
පහත දැක්වෙන්නේ 2022 රාජ්‍ය මූල්‍ය කළමනාකරණ වාර්තාවේ දැක්වෙන කරුණුය:
2021 පළමු මාස අට තුළදී, පළාත් සභා ද ඇතුළු රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ වැටුප් වෙනුවෙන් වන සමස්ත වියදම 9.3%කින් රු. බිලියන 564.2ක් දක්වා වර්ධනය විය. 2020 වසරේ පළමු මාස අට තුළ එම වියදම රු. බිලියන 516.4ක් විය. මෙයට ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ 2020 අගදී හා 2021 මුලදී පුහුණුවන උපාධිධාරීන් 53,000ක් රැකියාවලට බඳවාගැනීමයි. 2019 වසරේදී බඳවාගන්නා ලද පුහුණුවන උපාධිධාරීන් 14,500කට ස්ථිර පත්වීම් ප්‍රදානය කරන ලදි. 2020 අග භාගයේදී රැකියා ලක්ෂයේ වැඩසටහන යටතේ බහුකාර්ය සංවර්ධන කාර්යසාධන බලකාය සඳහා අලුත් බඳවාගැනීම් 30,000ක් සිදුකරන ලදි.
රාජ්‍ය සේවක සංඛ්‍යාව අවම කිරීම පහසු කාර්යයක් නොවේ. එහෙත්, අර්බුද සංදර්භයක් තුළදී අලුත් පත්වීම් ලබාදීම නතර කළ හැකිය. ශ්‍රීලන්කන් ගුවන් සේවය වැනි සුදු අලි පෞද්ගලීකරණය කිරීම අපහසු නැත. රුවන්පුර අධිවේගී මාර්ගය වැනි ආරම්භක මට්ටමේ තිබෙන මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘති නතර කරදැමිය හැකිය. එවැනි අධිවේගී මාර්ගවලින් ආර්ථිකයට ලැබෙන්නේ ඉතා කුඩා වාසියකි. ජාජබ ක්ෂණික ප්‍රතිචාර සැලැස්මේ කර්තෘවරුන්ගේ අවධානයට මේ කිසිවක් ලක්වී නැත.
පාලනයකින් තොර රාජ්‍ය වියදම් පාලනය කිරීම නොතකා හරින ක්ෂණික ප්‍රතිචාර සැලැස්මක තිබෙන වටිනාකම කුමක්ද? එවැනි සැලැස්මකින් අර්බුදයේ හේතු ආමන්ත්‍රණය කරනවාද? එමගින් ණය ලබාදෙන පාර්ශ්වවලට නිවැරදි පණිවුඩයක් සන්නිවේදනය වෙනවාද?
මෙය මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයක්ද?
මෙම සැලැස්ම විසින් මූලික ප්‍රශ්න නොතකා හරිනවාට අමතරව, ව්‍යාජ දත්ත මත පදනම්ව අලුත් ප්‍රශ්න ද නිර්මාණය කරයි. සෞඛ්‍යාරක්ෂාව සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිපත්තිවලින් ඒ බව පෙනේ.
එහි පූර්විකාවේ දැක්වෙන පරිදි, ගෘහස්ථ වියදම්වලින් 50%ක්ම සෞඛ්‍යාරක්ෂක වියදම්ය. 2019දී ශ්‍රී ලංකාවේ සාමාන්‍ය මාසික ගෘහස්ථ ආදායම රු. 76,414කි. බොහෝ නිවාස සෞඛ්‍යාරක්ෂාව වෙනුවෙන් රු. 38,000කට වඩා වියදම් කරන්නේද යන්න තමන් අනුසාරයෙන් සලකා බලා නිගමනය කිරීමට පාඨකයන්ට පුළුවන. එසේ වේ නම්, එය ඕනෑම රටක් සම්බන්ධයෙන් විස්මිත තත්වයකි. සැමට නොමිලේ සෞඛ්‍යාරක්ෂාව ලබාදෙන ක්‍රමයක් පවතින රටක නම්, එය බරපතළ වැරදි කරුණක් විය හැකිය.
දැනට ලබාගත හැකි අලු‍ත්ම ගෘහස්ථ ආදායම් හා වියදම් සමීක්ෂණ වාර්තාව (2016) විසින් පෙන්නුම් කරනු ලබන්නේ, ආහාර නොවන ගෘහස්ථ වියදම්වලින් 7%ක් වියදම් කරනු ලබන්නේ සෞඛ්‍ය හා පෞද්ගලික සත්කාර (රූපලාවණ්‍යය ඇතුළුව) සඳහා බවයි. ආහාර නොවන වියදම් දළ වශයෙන් සමස්ත ගෘහස්ථ වියදමෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ වේ. එම පසුබිම තුළ සෞඛ්‍යාරක්ෂාව වෙනුවෙන් කරනු ලබන වියදම් අනුපාතිකය සමස්ත වියදමෙන් 7%ටත් වඩාත් කුඩා එකකි. සමස්ත ආදායමේ ප්‍රතිශතයක් ලෙස ඊටත් කුඩාය.
ගෘහස්ථ වියදමෙන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් සෞඛ්‍යය හා පෞද්ගලික සත්කාර වෙනුවෙන් වැය කළ කාලය වන්නේ 1995-96 සමයයි. එම වකවානුවේදී එය ආහාර නොවන වියදම්වලින් 10.4%ක් විය. 2016 වසරේදී ඉහළම ආහාර නොවන වියදම් ප්‍රතිශතය දක්නට ලැබුණේ උතුරු පළාතේය. එය 10.9%කි. එය ද සමස්ත ආදායමෙන් හා වියදමෙන් සුළු ප්‍රතිශතයකි. ආදායම් බෙදීයාම සැලකිල්ලට ගත් විට, දිළිඳුම කණ්ඩායම විසින් තම ආදායමෙන් 11.4%ක් ආහාර නොවන සෞඛ්‍ය හා පෞද්ගලික සත්කාර වියදම් සඳහා වෙන්කරනු ලැබේ. එය 50%කට වඩා බෙහෙවින් අඩුය.
මේ පරිමාණයේ වැරදි හෝ ව්‍යාජත්වයන් මගින් මෙම ලේඛනයේ බැරෑරුම්කම පිළිබඳ ප්‍රශ්න ඇතිකරයි. එහෙත්, සෞඛ්‍යාරක්ෂාව සම්බන්ධ මෙම ප්‍රකාශය ඇතුළත් කර තිබෙන්නේ හුදු භාවාතිශය ආයාචනයක් ලෙස නොවේ. ක්ෂණික ප්‍රතිචාර සැලැස්මෙහි සම්පූර්ණ කොටසක්ම සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් වෙන් කර තිබෙන අතර පහත දැක්වෙන පොරොන්දු ලබාදෙයි:
■ සියලු පුරවැසියන්ගේ පුද්ගලික සෞඛ්‍යය නිරන්තර අධීක්ෂණයට ලක්කරමින් අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර සඳහා යොමු කරන සෞඛ්‍ය පද්ධතියක්
■ ස්ත්‍රී-පුරුෂ සමාජභාවය, ආදායම් හෝ සමාජ තත්වය, රැකියා ස්වභාවය යනාදිය මත වෙනස් ලෙස නොසලකා සියලු පුරවැසියන්ට ගුණාත්මක සෞඛ්‍ය සේවයක්
■ එක් පවුල් ඒකකයක් පෞද්ගලික සෞඛ්‍යය සඳහා ආදායමෙන් වෙන් කරන ප්‍රතිශතය සැලසුම් සහගතව අඩු කිරීම සඳහා වැඩපිළිවෙළක්
■ සෞඛ්‍යය සඳහා දළ ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් අවම වශයෙන් 5% ක්
■ පුරවැසියාගේ සෞඛ්‍යමත් ආයු කාලය වැඩි කිරීමට පියවර
අවසානයට සඳහන් කරන ලද කාරණය ඇතුළු මෙම ක්‍රියාමාර්ග බොහොමයක් ප්‍රශංසාත්මකය. එහෙත්, මෙවැනි කාල වකවානුවකදී ඒවා යථාර්ථවාදීද? ඒවා ක්ෂණික ප්‍රතිචාර ලෙස සැලකිය හැකිද? මෙම යෝජනා වඩාත් ගැළපෙන්නේ මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයකට නොවේද?
2020 වසරේ ශ්‍රී ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය එක්සත් ජනපද ඩොලර් බිලියන 80.71ක් හෙවත් රුපියල් ටි්‍රලියන 16කි. එයින් 5%ක් රු. බිලියන 807කි. 2022 අයවැයෙන් සෞඛ්‍යය හා ඖෂධ සඳහා සිදුකරනු ලබන සමස්ත අරමුදල් වෙන්කිරීම රු. බිලියන 300කි. එක් අවුරුද්දක් තුළදී සෞඛ්‍ය වියදම් දෙගුණයකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයකින් වැඩිකිරීම යථාර්ථවාදී නැත. එවැනි ක්ෂණික වැඩිකිරීමක් දරාගත හැකි වුණත්, රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයට එවැනි වියදමක් කාර්යක්ෂම ලෙස කළමනාකරණය කරගත නොහැකිය.
යෝග්‍ය කප්පාදු කිරීම් සමග ගැළපේ නම්, මෙවැනි ප්‍රකාශ වඩා බැරෑරැම් ලෙස සලකා බැලිය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස, 2022 වසරේදී රු. බිලියන 373ක් වන අධික ආරක්ෂක වැය ශීර්ෂය හෝ මහාමාර්ග සඳහා වන රු. බිලියන 270ක වැය ශීර්ෂය කප්පාදු කළ හැකිය. එහෙත්, මෙහි එවැනි යෝජනා නැත.
අපගේ වැනි වේගයෙන් වියපත් වන සමාජයක සෞඛ්‍යාරක්ෂාව වෙනුවෙන් වැඩිපුර මුදල් වෙන්කිරීම ප්‍රයෝජනවත් වන බවට සැකයක් නැත. එහෙත්, වැටුප්, විශ්‍රාම වැටුප් හා පොළී වැනි අත්‍යවශ්‍ය වගකීම් දරාගැනීමට පවා රාජ්‍ය ආදායම ප්‍රමාණවත් නොවන මෙවැනි කාලයකදී මෙවැනි අභිමතාර්ථයක් සාක්ෂාත් කරගත හැකිද? මෙය වර්තමාන අර්බුදය මගහරවාගැනීමේ කඩිනම් විසඳුමක්ද?
ජාතික සෞඛ්‍යාරක්ෂක පද්ධතිය යනු ආරක්ෂා කරගත යුතු සමාජ ආරක්ෂණ ජාලයේ ඉතා වැදගත් උපාංගයකි. එහෙත්, එය මේ අන්දමින් උත්කර්ෂයට නැගීම මගින් නිරූපණය වන්නේ මෙම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේ කර්තෘවරුන් ක්ෂණික ප්‍රතිචාර හා මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශවල තිබෙන හිස් පොරොන්දු පටලවාගෙන තිබෙන බවයි.
ගෝලීය සංදර්භය අවබෝධ කරගැනීමට අසමත් වීම
අපනයන වර්ධනය කරගන්නේ නොමැතිව රටට සාර්ථක විය නොහැකි බව ජාජබ තේරුම් ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශංසා කළ යුතුය. එහෙත්, ආනයන අවම කිරීමේ මානසිකත්වයෙන් ඔවුන් මිදී නැත. ගෝලීය ආර්ථිකයේ ස්වභාවය හා ප්‍රමාණයෙන් මුම්බායි ආර්ථික කලාපය තරම් වන ශ්‍රී ලංකාවේ කුඩා ආර්ථිකයකට විවෘත කරගත හැකි යථාර්ථවාදී තෝරාගැනිම් ඔවුන්ට ග්‍රහණය වන්නේ නැත. වර්තමානයේදී ගෝලීය ආර්ථිකයේ ආධිපත්‍යය දරණ ගෝලීය නිෂ්පාදන ජාලයන් පිළිබඳ ඔවුන්ට අවබෝධයක් ඇති බවක් නොපෙනේ.
ඇපල් සමාගමේ නිෂ්පාදන මේ සඳහා කදිම උදාහරණයකි. බොහෝ ඇපල් නිෂ්පාදන සැලසුම් කර තිබෙන්f් එක්සත් ජනපදයේ හෝ ඊශ්‍රායලයේය. ඒවා එකලස් කරනු ලබන්නේ තායිවානයට අයත් ෆොක්ස්කොන් කම්හල්වලය. එය පිහිටා තිබෙන්නේ චීනයේ හා වෙනත් තැන්වලය. සඡයදබැ 6 උපාංග නිෂ්පාදනය කරනු ලැබුවේ නැගී එන ආර්ථිකයන් 31ක පිහිටි කර්මාන්ත ශාලා 815කය. ඒවා නම්, තායිලන්තය, පිලිපීනය, ඉන්දුනීසියාව, වියට්නාමය, කොස්ටාරිකා, පුවර්ටෝ රිකෝ, මොරොක්කෝ, මෝල්ටා සහ බ්‍රසීලය යන රාජ්‍යයන්ය. සඡයදබැ 6 අවසන් නිෂ්පාදන පිරිවැය විශ්ලේෂණයෙන් දක්නට ලැබෙන්නේ සෑම රටක් විසින්ම ග්‍රහණය කරගෙන තිබෙන්නේ ඉතා කුඩා වටිනාකමක් බවයි. උදාහරණයක් ලෙස, සඡයදබැ 6 එකලස් කරන චීනයේදී සිදුකරනු ලබන වටිනාකම් එකතු කිරීම එක් දුරකථනයක් වෙනුවෙන් ඩොලර් 10ක් පමණි. එහෙත්, මහා පරිමාණ මෙහෙයුම හේතුවෙන් එය කැපීපෙනෙන සමස්ත ආදායමකට දායක වෙයි.
මෙය සැපයුම් දාමයක් ලෙස හැඳින්වීම මුලාවට හේතු විය හැක. එසේ කීමෙන්, ඇපල් විසින් එම සංකීර්ණ, සියුම් කොටස් එක් එක් තැන්වලින් මිලදීගන්නා බවක් අදහස් වේ. සඡයදබැ වැනි සංකීර්ණ නිෂ්පාදනයකදී එසේ කළ නොහැකිය. හේතුව, ගෝලීය වෙළඳපොළට සපයනු ලබන නිෂ්පාදනයේ ගුණාත්මකභාවය සම්බන්ධයෙන් සන්නාම හිමිකරුවා වගකිවයුතු වීමයි. මෙම පූර්ව සැලසුම් සහගත කොන්ත්‍රාත් නිෂ්පාදන සම්බන්ධතාවන් ගෝලීය නිෂ්පාදන ජාල ලෙස හැඳින්වේ.
ශ්‍රී ලංකාවට මෙවැනි ආකර්ෂණීය අවස්ථා බොහොමයක් අහිමි වී හමාරය. එහෙත්, ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධ වන ගෝලීය නිෂ්පාදන ජාලයන් ද තිබේ. ලංකා හානස් යනු බියගම කලාපයේ පිහිටුවා තිබෙන කම්හලකි. එහි සිදුකරන්නේ ඉහළ පෙළේ වාහන කර්මාන්ත සඳහා අවශ්‍ය එයාබෑග් හා ආසන පටි සංවේදක නිෂ්පාදනයයි. වාහනයේ සමස්ත වටිනාකමට සාපේක්ෂව මෙම සංවේදකවල වටිනාකම අවමය. ඒ සඳහා වන අමුද්‍රව්‍ය ආනයනය කරනු ලැබේ. එහෙත්, තම නිෂ්පාදනයේ පරිමාණය හා ගුණාත්මකභාවය සම්බන්ධ ප්‍රමිති ආරක්ෂා කරගැනීම හේතුවෙන් ලංකා හානස් ඉතා ලාභදායී සමාගමක් බවට පත්වී තිබේ.
වර්තමාන ගෝලීය ආර්ථිකයෙහි නිලධාරි මණ්ඩලවලට තීරක භූමිකාවක් නැත. කෙසේ වෙතත්, යහපත් අරමුණු සහිත, දැනුවත් පුද්ගලයන්ට නිෂ්පාදනය හා සැපයීම සිදුකළ යුත්තේ කුමන නිෂ්පාදන හා සේවාද, ඒ කුමන නිෂ්පාදන ක්‍රමයකින්ද යන්න පිළිබඳ තීරණ ගත හැකිය. එවැනි අදහසක් ජාජබ ප්‍රකාශනයෙහි ‘අපගේ ප්‍රවේශය’ කොටසෙහි දැක්වේ. ලංකා හානස් සමාරම්භකවරයා විසින් ගොඩනගාගන්නා ලද සම්බන්ධතා මෙම සාර්ථකත්වයට ඉවහල් විය. එය සිදුවූයේ නිලධාරිවාදී ගණනය කිරීම් මගින් නොවේ. රාජ්‍යයට කළ හැක්කේ එවැනි ආයෝජන තීරණ ගනු ලබන පුළුල් පරිසරයක් හැඩගැස්වීම පමණි. එසේ නොමැතිව, ආයෝජන අවදානම් ගන්නා සමාගම් හා ව්‍යවසායකයන් වෙනුවෙන් එම තීරණ ගැනීම නොවේ.
වෙළඳාමෙහි ද්විමාර්ගික ස්වභාවය පිළිබඳ ජාජබට අවබෝධයක් ඇති බව නොපෙනේ. ඔවුන්ට අපනයනය කිරීමට අවශ්‍ය වන මුත්, ආනයනවලට ආරක්ෂණවාදී සම්බාධක පැනවීමට ද අවශ්‍යය. එමගින් ශ්‍රී ලංකාව තුළ පිහිටා තිබෙන සමාගම්වලට ගෝලීය නිෂ්පාදන ජාලයන් සමග සම්බන්ධ වීමේ අවස්ථා අහිමි වේ. එපමණක් නොව, ශ්‍රී ලංකාව එළැඹ සිටින වෙළඳ ගිවිසුම් කීපය උල්ලංඝනය කිරීම ද සිදුවේ. වර්තමාන රජයේ තාවකාලික ආනයන සම්බාධක ප්‍රතිපත්තිය හේතුවෙන් මේ වන විටත් අනතුරු ඇඟවීම් ලැබී තිබේ. දූෂණ විරෝධය තම වඩාත්ම ආකර්ෂණීය සලකුණ බවට පත්කරගෙන තිබෙන දේශපාලන බලවේගයක් විසින් බලපත්‍ර රාජ්‍යයක් යෝජනා කිරීම අවාසනාවන්ත තත්වයකි. එවැනි බලපත්‍ර ක්‍රමයක් යනු අල්ලස හා දූෂණය සඳහා තෝතැන්නකි.
බොහෝ ප්‍රශංසාත්මක උපාංග
ක්ෂණික ප්‍රතිචාර ලෙස සැලකිය නොහැකි වුවද, ජාජබ ප්‍රතිපත්ති ලේඛනයෙහි බොහෝ යහපත් අංග අඩංගු වේ. ඒවා මගින් නුදුරු අනාගතයේ සියලු දේශපාලන පක්ෂවල ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනවලට සැලකිය යුතු බලපෑමක් කරනු ඇතැයි බලාපොරොත්තු විය හැකිය. පටු අරමුණු සහිත දේශපාලන සංවිධානයක සිට පුළුල් අරමුණු දක්වා පරිණාමය වීමේ ලක්ෂණ ජාජබ වෙතින් පෙන්නුම් කරන සාක්ෂි ඒවාය. ආර්ථික ප්‍රවේශය සම්බන්ධයෙන් ද ඔවුන්ට පරිණාමය විය හැකි බව එමගින් නිරූපණය වේ. එම ක්‍රියාවලිය ආරම්භ කර ඇති බවක් දැකිය හැකිය.
අධ්‍යාපනය යන මාතෘකාව යටතේ ‘රාජ්‍ය හා පුද්ගලික උසස් අධ්‍යාපන ආයතනවල පශ්චාත් උපාධි අධ්‍යාපනය නියාමනයට පියවර’ ගන්නා බවට ජාජබ පොරොන්දු වෙයි. මෙය වනාහි ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ එහි තරගකාරී කැඩීගිය කොටස වන පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂය සමග රාජ්‍ය විශ්වවිද්‍යාලවල යෙදී සිටින තරගකාරීත්වයෙන් තීරණාත්මක ලෙස ඉවත්වීමකි. ජාතික ජන බලවේගයට හා එහි අභ්‍යන්තර ශක්තිය වන ජනතා විමුක්ති පෙරමුණට උසස් අධ්‍යාපනය පෞද්ගලික අංශය මගින් සැපයීම සම්බන්ධයෙන් තම පරම විරෝධයෙන් අඩියක් ආපස්සට ගත හැකි වේ නම්, වෙනත් බොහෝ අංශ සම්බන්ධයෙන් ද මැදුම් සම්මුති නිර්මාණය කරගැනීමට හැකි වේ යයි බලාපොරොත්තු තැබිය හැක.
මූලික නිදහස සම්බන්ධ ස්ථාවරයන්ගේ ද විස්මය දනවන වෙනස්කම් තිබේ. ‘සමාජය විසින් ආන්තීකරණයට ලක්කරන ලද සමාජ කොටස්වලටද සමරිසි, සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී ප්‍රජාවන්ටද බලපාන බරපතළ හිංසාකාරී සහ පීඩාකාරී තත්වයන් අපි ප්‍රතික්ෂේප කරමු. සියල්ලන්ටම නිදහස සහ සමානාත්මතාව තහවුරු වූ, හිංසනයෙන් හා පීඩාවන්ගෙන් තොරව ජීවත් විය හැකි සමාජයක් නිර්මාණය කිරීම’ට ජාජබ පොරොන්දු වෙයි. ‘ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය හා ලිංගිකත්වය මත අසාධාරණ ලෙස සහ අසමාන ලෙස සලකන නීති ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීමට’ ද එය යෝජනා කරයි. 2015දී ජවිපෙ
මන්ත්‍රීවරයකු විසින් කරන ලද පහත දැක්වෙන ප්‍රකාශයත් සමග සන්සන්දනය කළ විට එය දැවැන්ත විපර්යාසයකි: “කාන්තා හා පිරිමි සමලිංගික, ද්විලිංගික හා සංක්‍රාන්ති ලිංගික අයිතිවාසිකම්වලට මම සම්පූර්ණයෙන්ම විරුද්ධයි. එය මානව අවශ්‍යතාවක් නෙමෙයි. අපට අනාගත පරම්පරාවක් අවශ්‍යයි.’ එවැනි හෙළාදැකීම්වලින් ඉවත්ව නිශ්ශබ්ද වීම වෙනම දෙයකි. එවැනි වෙනස්කම් කිරීම්වලට එරෙහි වීම විධිමත් ප්‍රතිපත්ති ලේඛනවලට ඇතුළත් කිරීම ඉතා සාධනීය හා ප්‍රශංසනීය තත්වයකි.
සමස්තයක් ලෙස, ‘අර්බුදය ජයගැනීමට කඩිනම් ප්‍රවේශයක්’ යනු ජාතික ජන බලවේගයේ අභ්‍යන්තර ශක්තිය වන ජවිපෙ චින්තනයේ ප්‍රශංසනීය ඉදිරි ගමනක් ලෙස සැලකිය හැකිය. අර්බුද සමයකදී, අතීත මතවාදවල එල්බගෙන සිටීම තවදුරටත් විකල්පයක් නොවන බව අවබෝධ කරගෙන ඇති බවට පළවන සාක්ෂි මගින් ජාතික ජන බලවේගය බලාපොරොත්තු සහගත ප්‍රගතියක් අත්පත් කරගෙන ඇති බවට බලාපොරොත්තු ඇතිකරයි.
අප හමුවේ වර්තමානයේ නිර්මාණය වී තිබෙන අර්බුදයට ක්ෂණික ප්‍රතිචාර දැක්වීමේදී මෙන්ම ආර්ථිකය තුළ නැවත සිදුවීම වැළැක්විය යුතු ව්‍යුහාත්මක ගැටලු සම්බන්ධයෙන් ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග සම්බන්ධයෙන් ද ජාතික ජන බලවේගය විසින් කළ යුතු ගෙදර වැඩ බොහොමයක් ඇති බව පෙනේ.
‘අර්බුදය ජයගැනීමට කඩිනම් ප්‍රවේශයක්’ ලේඛනය පදනම් වන්නේ වර්තමාන ආර්ථික අර්බුදය ගැන මූලික වශයෙන් වැරදි කියවීමක් මතය. එහි අරමුණ ලෙස පෙනෙන්නේ ජාජබ වර්තමාන රජයට හා විපක්ෂ සමගි ජන බලවේගයට සාපේක්ෂව විශ්වසනීය විකල්පයක් ලෙස ඉදිරිපත් කිරීම බව පෙනේ. එය ක්ෂණික ප්‍රතිචාරයක් නොවේ. ජාජබ නව ලිබරල්වාදී විය යුතු යයි කිසිවෙක් අපේක්ෂා නොකළ යුතුය. එහෙත්, ‘පැළය සිටුවන්නටත් පෙර ගෙඩිය කෑම’ කළ නොහැකි බව ඔවුන් තේරුම් ගත යුතු බව බලාපොරොත්තු විය හැකිය. ඉහත දක්වන ලද උපහැරණය දක්වනු ලැබුවේ 1959දී ලෝ ප්‍රකට වාමාංශික ආර්ථික විද්‍යාඥ ජෝන් රොබින්සන් මහත්මිය විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ චාරිකාවකින් අනතුරුවයි.
වත්මන් රජයේ විනාශකාරී වැරදි කළමනාකරණය හා විපක්ෂයේ අසංවිධානාත්මකබව හේතුවෙන් ජාතික ජන බලවේගය යම් ආකාරයකින් බලයට පැමිණියහොත්, ඔවුන් මෙන්ම මෙරට ජනතාව ද මහා කරදරයකට පත්වනු ඇත. තම රැකියාව තවමත් ඉගෙනගන්නා ජනාධිපතිවරයකු හා ආණ්ඩුවක් පත්කර ගැනීමේ ආදිනව අපි වර්තමානයේදී විඳිමින් සිටින්නෙමු. එම වේදනාකාරී අත්දැකීම නැවතත් දරාගැනීමේ හැකියාව රටට නැත. ඉගෙනීමට තිබෙන්නේ මේ කාලයයි. මැතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශ ලිවීම හා බලය ගැනීම සිදුකළ යුත්තේ ඉගෙනීම සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසුවයි.■
