ජාති මාමකයන් ඉන්දියාවට නිරවුල්කර දීමට යන
ත්‍රිකුණාමල තෙල් ටැංකි

■ පහළ තෙල් ටැංකි අවුරුදු 50කට ඉන්දියාවට
■ ඉහළ තෙල් ටැංකි සඳහාත් ඉන්දීය හවුල් සමාගමක්

‘ඉන්දියානු ලංකා තෙල් සමාගම යටතේ දැනට පාලනය වන ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි සංකීර්ණයේ ටැංකි සාතිශය බහුතරයක් ලංකා ඛනිජතෙල් සංස්ථාවේ පාලනය යටතේ කළමනාකරණය කිරීමට ඉදිරි පියවර ගනිමින් තිබේ. එකී ටැංකි කළමනාකරණය සඳහා ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාවේ පාලිත සමාගමක් ස්ථාපිත කරන ලෙසත් ඒ සඳහා අවශ්‍ය අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතිය සමාගම සංස්ථාපනය කිරීමෙන් පසු ලබාගන්නා ලෙසත් අතිගරු ජනාධිපතිතුමා විසින් මට උපදෙස් දෙන ලදි.’

‘ඒ අනුව ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි සංකීර්ණය කළමනාකරණය කිරීම සඳහා ටි්‍රන්කෝ පෙට්‍රෝලියම් ටර්මිනල් ලිමිටඩ් (trinco petrolium terminal limited) නමින් පාලිත සමාගමක් සංස්ථාපනය කිරීමටත් එකී සමාගම සංස්ථාපනය කිරීම පිළිබඳ අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ පසු අනුමැතිය සඳහා අමාත්‍ය මණ්ඩල පත්‍රිකාවක් ඉදිරිපත් කිරීමටත් කරුණාකර කඩිනමින් කටයුතු කරන්න.’

2021 දෙසැම්බර් 20 දින සහිත ලිපියක් මගින් බලශක්ති අමාත්‍ය උදය ගම්මන්පිල මෙසේ උපදෙස් ලබාදී ඇත්තේ ඛනිජ තෙල් නීතිගත සංස්ථාවේ සභාපතිවරයාටය. එහි පිටපත් ජනාධිපති ලේකම්වරයාට හා බලශක්ති අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාට යොමුකර ඇති අතර ටි්‍රන්කෝ පෙට්‍රෝලියම් ටර්මිනල් ලිමිටඩ් (trinco petrolium terminal limited) සංස්ථාපනය කිරීම යන්න එම ලිපියේ උද්ධෘතය ලෙස සඳහන් කර ඇත.
මෙම දැනුම් දීමට අදාළ අන්තර්ගතයේ කරුණු පිළිබඳ සාකච්ඡාව පසුවට තැබූ විට මුලින්ම අපේ අවධානයට යොමු වන්නේ මේ වනවිට ආණ්ඩු පාර්ශ්වයේ සාමාජිකයන්ගේ මෙන්ම ජනාධිපතිවරයාගේ උදහසට ලක්වෙමින් උදය ගම්මන්පිල, වාසුදේව නානයක්කාර හා විමල් වීරවංශ යන ඇමතිවරුන් යුග දනවි බලාගාරය සම්බන්ධයෙන් හා ඊට අදාළ ගෑස් සැපයීමේ හා යටිතල පහසුකම් සැපයීමේ ගිවිසුම සම්බන්ධයෙන් දක්වන විරෝධතාවය.

එම විරෝධතාව තුළ මෙම ඇමතිවරුන්ගේ මූලික කරුණු දැක්වීම වන්නේ එකී ගිවිසුමට අදාළ කාරණා සම්බන්ධයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලය තුළ ප්‍රමාණවත් සාකච්ඡාවක් නොවුනු බවත්, ඒ සම්බන්ධයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලයට යෝජනාවක් ඉදිරිපත් නොවූ බවත් හා එවැනි යෝජනාවකට කැබිනට් මණ්ඩලය අනුමැතියක් ලබානොදුන් බවත්ය.

යුගදනවි බලාගාර ගිවිසුම සම්බන්ධයෙන් මුදල් අමාත්‍යවරයා කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළා යැයි කියනු ලබන යෝජනාවේ දැක්වෙන්නේ ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇමරිකානු නිව් ෆෝට්රස් සමාගම සමඟ ගිවිසුමකට එළැඹීමට භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාට අවසර ලබාදෙන බව හා ගිවිසුමට එළෑඹීමෙන් පසු එය කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරනු ඇති බවත්ය.

ඉහත සඳහන් ලිපියේ ඇති කරුණු අනුවද අමාත්‍ය උදය ගම්මන්පිල කරන්නට යන්නේ ඔවුන් විරුද්ධ වූ දෙයටම සමාන දෙයකි. ඒ හතර මායිම නොදන්නා සමාගමක් හැදීමට උපදෙස් ලබාදීමත් ඒ සම්බන්ධයෙන් කැබිනට් මණ්ඩල අනුමැතිය පසුව ලබාගැනීමට යෝජනා කිරීමත්ය.

එසේම ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි සංකීර්ණය සම්බන්ධයෙන් සමාගමක් ඇති කිරීම සඳහා උපදෙස් ලබාදීමේ එම ලිපියේ කරුණු අනුව පෙනෙන්නේ එම අදහස උදය ගම්මන්පිල ඇමතිවරයාගේ නොව ජනාධිපතිවරයාගේ බවයි. මෙහිදීද මතකයට නැඟෙන්නේ මීට මාස ගණනාවකට පෙර ඉන්දීය විදේශ ලේකම්වරයා ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණ ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි සංකීර්ණය නිරීක්ෂණයට ගිය ගමන සම්බන්ධයෙන් ඛනිජ තෙල් වෘත්තීය සමිති ගම්මන්පිල ඇමතිවරයාට චෝදනා එල්ල කරද්දී ඔහු මාධ්‍ය හමුවක් තබමින් ඒ සඳහා ලබාදුන් පිළිතුරුය. ඇමතිවරයා එහිදී කීවේ ඉන්දීය විදේශ ලේකම්වරයා සමඟ හෙළිකොප්ටරයේ ඔහු ත්‍රිකුණාමලයේ තෙල් ටැංකි නිරීක්ෂණයට නොගිය බවත්, ඉන්දීය විදේශ ලේකම්වරයා ඔහුව හමුවීමට ඕනෑ බවක් දැන්වූයේ නැති බවත් හා ඔහු ඉන්දීය විදේශ ලේකම්වරයා හමුවූයේ නැති බවත්ය.

එසේ වුවද ඉන්දීය විදේශ ලේකම්වරයා එම සංචාරයේදී ජනාධිපතිවරයා, අගමැතිවරයා ඇතුළු ආණ්ඩුවේ ප්‍රධානීන් හමුවූ අතර මේ නව සමාගම එහි ප්‍රතිඵලයක් විය හැකිය. ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි පිළිබඳ කරුණේදී එම තෙල් ටැංකි ශ්‍රී ලංකාවට යළි ලබාගැනීමට ශ්‍රී ලංකාවේ ඉන්දීය මහා කොමසාරිස්වරයා සමඟ තමා සාකච්ඡා කළ බවට උදය ගම්මන්පිළ ඇමතිවරයා මීට පෙර කී කතා ඒ අනුව මෙම සමාගම ස්ථාපිත වීමෙන් පසු තවදුරටත් බොරුවිය හැකිය. මන්ද උදය ගම්මන්පිල ඇමතිවරයාගේ එම ප්‍රකාශ එම අවස්ථාවේදී ශ්‍රී ලංකාවේ ඉන්දීය මහා කොමසාරිස් කාර්යාලය නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් තෙල් ටැංකි ලබාදීම සම්බන්ධයෙන් සාකච්ඡා නොකළ බව ප්‍රකාශ කිරීමය. ඉන්දීය මහා කොමසාරිස් කාර්යාලයේ එම නිවේදනයෙන්ම මුල් අවස්ථාවේදී එම ජාතිමාමක කතාව බොරු විය.

ත්‍රිකුණාමලයේ මෙම තෙල් ටැංකි සම්බන්ධයෙන් ඇත්තේ අපැහැදිලි තත්වයකි. මන්ද ඉහළ කොටස හා පහළ කොටස වශයෙන් බෙදී පවතින මෙම තෙල් ටැංකි සංකීර්ණයේ පහළ කොටසට අයත් තෙල් ටැංති 14ක ප්‍රමාණයක් ලංකා ඉන්දියන් ඔයිල් සමාගම මේ වනවිට භාවිතයට ගනිමින් පවතී. ඉහළ කොටසේ තෙල් ටැංකි 85 ඉන්දියන් ඔයිල් සමාගම භාවිතයට නොගත්තත් එහි පාලනය පවතින්නේද ඔවුන් සතුවය. 2003 වර්ෂයේදී පහළ කොටසේ තෙල් ටැංකි ඉන්දීයන් ඔයිල් සමාගමට අවුරුදු 35ක බදු ගිවිසුමක් යටතේ ලබාදුන් බව කීවද ඒ සම්බන්ධයෙන් ඇත්තේද අපැහැදිලිතාවකි. මන්ද එම ගිවිසුම අවබෝධතා ගිවිසුමක් වශයෙන් ඊට එළැඹී එවක එක්සත් ජාතික පක්ෂ පාර්ශ්වය තර්ක කිරීමත්, එම ගිවිසුම අනුව ස්ථිර ගිවිසුමකට මාස 6ක කාලයකින් යායුතු බවට එහි සඳහන්ව තිබීමත්ය. ස්ථීර ගිවිසුමකට ගොස් නැතත් පහළ කොටසට අයත් ඉන්ධන ගොඩබෑමේ ජැටිය ඇතුළු පහසුකම් භුක්ති විඳීම ඉන්දීය ඔයිල් සමාගම එතැන් සිට ආරම්භ කර මේ වනතෙක් භාවිතා කරමින් තිබේ. එහි තිබුණු තෙල් ටැංකි ඉවත්කර අලුතෙන් තෙල් ටැංකි ඉදිකිරීමද ඉන්දියානු ඔයිල් සිදුකර ඇත. ස්ථීර ගිවිසුමක් නැතත් 99ක් වන (ජපනුන් බෝම්බ දැමීම හේතුවෙන් ටැංකි දෙකක් සම්පූර්ණයෙන්ම විනාශ වී ඇත.) ඉහළ හා පහළ සංකීර්ණවල මේ තෙල් ටැංකි වෙනුවෙන් ඉන්දියාව වසරකට ඇමරිකානු ඩොලර් ලක්ෂය බැගින් ගෙවමින් සිටී.

මෙම අලුත් සමාගම ස්ථාපිත කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඛනිජතෙල් සංස්ථාවේ වෘත්තීය සමිති සමඟ උදය ගම්මන්පිල ඇමතිවරයා 2021 දෙසැම්බර් 20 දින සාකච්ඡා කරමින් ඒ සම්බන්ධ තොරතුරු දැනුම් දී ඇති අතර පහළ තෙල් ටැංකි ඉන්දියන් ඔයිල් සමාගමට සම්පූර්ණයෙන් ලබාදෙන බව ප්‍රකාශ කර ඇත. ඒ අවුරුදු 50ක කාලයකටය. ඉහළ තෙල් ටැංකි සංකීර්ණයේ තෙල් ටැංකි 24ක් ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාවට ලබාදෙන බවත්, ඉතිරි තෙල් ටැංකි 84 ඉන්දියාව හා ශ්‍රී ලංකාව අතර හවුල් සමාගමක් යටතට පත්කරන බවත් එහිදී කියා ඇත. එසේ පිහිටුවන සමාගමේ සියයට 51ක කොටස් අයිතිය ලංකා ඛනිජ තෙල් සංස්ථාවට හිමිවන බවත්, ඉතිරි සියයට 49ක කොටස් අයිතිය ඉන්දියාවට හිමිවන බවත්, එම සමාගමේ සභාපතිවරයා පත්කිරීම ඛනිජ තෙල් සංස්ථාවෙන් සිදුකරන බවත් දැනුම් දී ඇත. එමෙන්ම එම කොටස් අයිතිය අවුරුදු 50ක කාලයක් සඳහා වන බවත් එය තවදුරටත් දීර්ඝ කළ හැකි බවත් ඇමතිවරයා එහිදී කියා ඇත.

මේ අනුව දැන් සිදුකරන්නට යන්නේ කුමක්ද යන්න පැහැදිලිය. මෙතෙක් අවිනිශ්චිතව තිබුණ ත්‍රිකුණාමලය තෙල් ටැංකි සම්බන්ධයෙන් වූ ඉන්දියානු අයිතිය නිරවුල් කිරීමය. වෙනත් විධියකින් කියනවා නම් ඉන්දියාවේ ඉල්ලීම ඉටුකර දීමය. එසේ කියන්නට හේතුව වන්නේ මෙම සමාගම් ගනුදෙනුවේදී ඉන්දියානු කොටස් අයිතිය වෙනුවෙන් කිසිඳු මුදලක් ශ්‍රී ලංකාවට නොලැබෙන බව ඒ සම්බන්ධයෙන් කරන ලද ප්‍රශ්න කිරීමේදී උදය ගම්මන්පිල ඇමතිවරයා ප්‍රකාශ කර තිබීමය. අනෙක් කාරණාව වන්නේ ගිවිසුමක්, මූලික ගිවිසුමක් හෝ අවබෝධතා ගිවිසුමක් වශයෙන් විවිධ අර්ථකතන ලබාදෙන ත්‍රිකුණාමල තෙල් ටැංකි සම්බන්ධයෙන් දැනට පවතින අවුරුදු 35ක් වූ ගිවිසුම තවදුරටත් දීර්ඝ වීමට මේ මගින් මඟ පෑදෙන නිසාය.

තෙල් ටැංකි සම්බන්ධයෙන් දැනට පවතිනවා යැයි සඳහන් ගිවිසුම අනුව 2003 වර්ෂයේ සිට අවුරුදු 35ක් ගෙවෙන 2038 වර්ෂයේදී ඉන්දියානු ගිවිසුම අවසන් වන්නේය. ඒ සඳහා තව ඉතිරිව ඇත්තේ අවුරුදු 16ක් වැනි කාලයක්ය. වර්තමානයේ ඇතිකරගන්නට නියමිත ගිවිසුම ආරම්භ වන්නේ මේ මොහොතේ නම් තවත් අවුරුදු 50ක් හෙවත් 2072 වර්ෂය දක්වා ඒ සම්බන්ධයෙන් අපට බලා සිටීමට සිදුවේ. එහෙත් එය තවදුරටත් දීර්ඝ කිරීමට හැකි නිසා මේ සියවසේදීත් ජාති මාමකයින්ට එය නොලැබෙන බව අනුමාන කළ හැකිය.

ඉන්දියාව එක් තෙල් ටැංකියක් සඳහා ඇමරිකානු ඩොලර් 1000 ගණනේ වාර්ෂිකව ගෙවන මුදලද තවදුරටත් ලැබේද යන්නද මේ අනුව අවිනිශ්චිත අතර සමහර විට ඔවුන් ගෙවනු ඇත්තේ පහළ තෙල් ටැංකි සංකීර්ණයේ ඇති තෙල් ටැංකි සංඛ්‍යාවට හෝ ඒ සම්බන්ධයෙන් අලුතෙන් ඇතිවීමට නියමිත බදු ගිවිසුමේ සඳහන් ප්‍රමාණයට පමණක් විය හැකිය.

‘2002 අංක 33 දරන ඛනිජතෙල් නිෂ්පාදන (විශේෂ විධිවිධාන) පනත ක්‍රියාත්මක තත්වයේ නොපවතින බැවින් විෂයභාර අමාත්‍යවරයාහට අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතියට යටත්ව තරගකාරි ආයතන වෙත ඛනිජ තෙල් ආනයනය, අපනයනය, විකිණීම, සැපයීම හා බෙදාහැරීම් සඳහා බලපත්‍ර ලබාදීම සඳහා බලය පැවරීමට, පවතින ඛනිජ තෙල් සංස්ථා පනත සුදුසු පරිදි සංශෝධනය කළ යුතුවේ. ’

‘පෙට්‍රල්, ඩීසල්, භූමිතෙල් හා දැවි තෙල් ආදී ඛනිජ තෙල් නිෂ්පාදන හා විකල්ප ඉන්ධන ආනයනය, අපනයනය, පිරිපහදු කිරීම, විකිණීම, සැපයීම, නිෂ්පාදනය කිරීම, මිශ්‍ර කිරීම හා බෙදා හැරීම සඳහා විධිමත් තෝරා ගැනීමේ ක්‍රමවේදයක් යටතේ සුදුසුකම් ලබන ඕනෑම පාර්ශ්වයක් වෙත අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතිය මත අවසර ලබාදීම සඳහා විෂය භාර අමාත්‍යවරයා වෙත බලතල ලබා දීමට’

මෙසේ සඳහන් කරන්නේ උදය ගම්මන්පිල අමාත්‍යවරයා මීට පෙර කැබිනට් මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළ පත්‍රිකාවකය. ඛනිජ තෙල් සංස්ථා පනත ඒ අනුව තවම සංශෝධනය වී නැතත් එය ඉදිරියේදී එම අරමුණ වෙනුවෙන් ඒ ආකාරයටම සංශෝධනය විය හැකිය. ඒ අනුව ඉන්දියාවත් සමඟ ඇතිකර ගැනීමට නියමිත මෙම ගිවිසුම් අනුව මෙතෙක් ඉන්දියානු ඔයිල් සමාගමට ලංකාව තුළ නොතිබූ බොහෝ බලයන් ලැබෙනු ඇත යන්න අනුමාන කළ හැකිය. එමෙන්ම දැනට අවුරුදු 20ක කාලයකට හෙවත් 2024 වර්ෂයේදී අවසන් වීමට නියමිත ඉන්දියන් ඔයිල් සමාගමට ලබාදී ඇති ඉන්ධන සිල්ලරට විකිණීමේ තුනෙන් එකක කොටසද(තෙල් පිරවුම් හල් 103ක් ලබාදීම) තවදුරටත් දීර්ඝ විය හැකිය. ඒ අවුරුදු 20ක කාලයකින් නොව සමහරවිට අවුරුදු 50ක කාලයකින් විය හැකිය.
මාතෘ භූමිය විකුණනවා යැයි අන් අයට චෝදනා කරන ජාති මාමකයන් මාතෘ භූමිය රකින්න කරන්නේ මෙවැනි දේවල් යන්න අප විස්මයට පත්කරන්නක් නොවේ. මන්ද ජාතියට, භූමියට හෝ ආගමට මුවා වන්නේ ඔවුන්ගේ යහපත සඳහා බව අපට ප්‍රත්‍යක්ෂ කර ඇති බැවින්ය.■