ළමා කාලයේ හීනය මොකක්ද?

■ අමන්දිකා කුරේ

කෙනෙක්ගේ ළමා කාලය කියලා කියන්නේ ඔහු හෝ ඇය ජීවත් වෙන්න ඉගෙන ගන්නා කාලය. ඔවුන්ට ඇසෙන දේවල්, ඔවුන් දකින දේවල් සහ ඔවුන් ජීවත් වන පරිසරය ආශ්‍රයෙන් ඔවුන් දේවල් ඉගෙන ගන්නවා. සාමාන්‍යයෙන් පාසල් පන්ති කාමරයකට ගිහින් දරුවන්ගෙන් විමසුවොත් ඔබේ අනාගත බලාපොරොත්තුව මොකක්ද කියලා ඔවුන් විවිධ වෘත්තීන් ගැන කියාවි. නමුත් කුඩා කාලය සම්බන්ධයෙන් ඔබ අවංකව ම සිතා බැලුවොත් ඔබටත් යම් කිසි අව්‍යාජ බලාපොරොත්තුවක් තිබෙන්නට ඇති.

පසුගිය වසරේ පුවත්පත් වාර්තාවක හරි අපූරු ප්‍රවෘත්තියක් පළ වී තිබුණා. කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ ජීවත් වුණු දරුවන් දෙදෙනෙක් ඔවුන්ගේ නිවෙස්වලින් පිටමං වෙලා ගිහින් තිබුණේ ලෝකෙ වටේ සවාරියක් යන්න. ලෝක සිතියමකුත් අරගෙන ඔවුන් ලෝකෙ වටේ යන්න පිටත් වෙලා තිබුණේ එක් දරුවෙකුගේ බයිසිකලයකින්. මේ ගමන යන්න දරුවන් තිදෙනෙක් විසින් සැලසුම් කළත් බයිසිකලයේ යන්න පුළුවන් දරුවන් දෙදෙනෙක්ට පමණක් නිසා දරුවන් දෙදෙනෙක් පමණක් ගමන පිටත් වෙලා.

ඉතින් දරුවන්ට මේ වගේ විවිධ විචිත්‍ර ආසාවන් තිබෙන්නට පුළුවන්. ඔවුන්ට ඒ ආසාවන් ඇතිවෙන්න බලපාන විවිධ හේතු තිබෙන්නත් පුළුවන්. ඒ නිසාම සමාජයේ ජීවත් වන විවිධ තරාතිරම්වල පුද්ගලයන්ට තමන්ගේ ළමා කාලයේ තිබුණු සිහින හා ඔවුන්ට ඒ ගැන තිබෙන විග්‍රහය ගැන අපි කතාබහ කළා.

කෘතියක් ලියලා පළකරන්න
අම්පාර පාසල් ගුරු ඉසුරු ගමගේ

අපිට පොඩි දරුවන් හැටියට අපේ ආසාවන් මොනවාද කියලා සමහර වෙලාවට අපට ම හිතාගන්න බෑ. මොකද අපේ බලාපොරොත්තුවලට හැමතිස්සේ ම පිටින් බලපෑමක් එනවා. මුලින් ම බලපෑමක් එන්නේ පවුලෙන්. අකුරු කියවන තැන ඉඳන් ම එහෙමයි. අයන්න ලියවලා හෝඩියේ පොත අතට දුන්න ගමන් ම අපට කියන දෙයක් තියෙනවානෙ. මට අකුරු කියෙව්වේ අපේ පන්සලේ හාමුදුරුවෝ. හාමුදුරුවො අකුරු කියවලා මගේ ඔලුව අතගාලා කිව්වේ ලොකුවට ඉගෙනගෙන, ලොකු රස්සාවක් කරලා, ලොකු මහත්තයෙක් වෙන්න කියලා.. අපේ උපතේ සිට ම අපේ තුළ අපිට ම අනන්‍ය වුණු බලාපොරොත්තු හා ආසාවන් පැළ වෙන්න දෙන්නේ නෑ කියන එක තමයි මගේ අදහස. ඊට පස්සේ අපි හෝඩියේ පන්තියේ ඉඳන් පාසලට එනවා. එක, දෙක පන්තිවලට යද්දිම දැන් අපේ ඇතුළේ තරගයක් හදලා ඉවරයි. ඒ කාලයේ අපේ ඔලුවේ සම්පූර්ණයෙන් ම තියෙන්නේ ලොකු මනුස්සයෙක් වෙන්න ඕනෑ කියලා. ලොකු මනුස්සයෙක් කියලා අපි අර්ථකථනය කරන් ඉන්නේ කාවද? අපි එහෙම අර්ථකථනය කරන් ඉන්නේ භෞතික දේවල්වලින් පමණක් සම්පූර්ණ වුණු කෙනෙක් ව. එතකොට තමයි දරුවෝ කියන්නේ මට වෛද්‍යවරයෙක් වෙන්න ඕනෑ, මට ඉංජිනේරුවෙක් වෙන්න ඕනෑ කියලා. දරුවෙක්ගෙන් බලාපොරොත්තුව මොකක්ද කියලා අහපු ගමන් කියන්නේ ඔය ටික තමයි. ඒ නිසා මට හිතෙන්නේ අපේ ඇත්ත ආසාව අපි කුඩා කාලයේදීම මරනවා. ඒක මූලිකව ම සිදුවෙන්නේ පවුල හරහා. ඒක අම්මාගේ තාත්තාගේ වැරැද්දක් නෙවෙයි.

මට තිබුණු මගේ හීනය තමයි මොකක් හරි කෘතියක් ලියලා පළකරන්න. මම 9 වසරේ වගේ ඉගෙන ගන්න කාලයේ තමයි මට ඒ ආසාව තිබුණේ. අදටත් මට ඒ බලාපොරොත්තුව තියෙනවා. මම ඉස්සර කීපවරක් ම උත්සාහ කළා. පිටුවක් දෙකක් ලියලා මොකක් හරි හේතුවක් හින්දා නතර කරන්න වෙනවා. ආයේ ඒක කරන්න වෙන්නේ නෑ. ආපහු කාලෙකට පස්සේ ආපහු ඒ ආසාව ඇති වෙනවා. නමුත් පාසල් කාලයේ මේ දේවල් කරනවාට වඩා විභාග ක්‍රමයත් එක්ක දුවන්න කියලා අපිව පොළඹවනවා.

මම පොත් කියවන්න ගොඩක් කැමතියි. මම ඉගෙනගත්ත පාසලේ පුස්තකාලය වැඩියෙන් ම පරිහරණය කළ අයට ලැබෙන ප්‍රබුද්ධ පාඨක සම්මානය මට අවුරුදු තුනක් ලැබුණා. නමුත් මට කාලයක් යද්දි ගෙදරින් වගේ ම ගුරුවරුන්ගෙනුත් ආව බලපෑම තමයි ඔය පොත් කියව කියවා ඉඳලා හරියන්නේ නෑ විභාගවලට පාඩම් කරන්න කියන එක. මම සේවය කරන පාසලේ ප්‍රාථමික අංශයේ දරුවන්ගෙන් වුණත් විමසලා බැලුවාම ඒ ගොඩක් දරුවන්ට එහෙම බලාපොරොත්තු නෑ. කට වචනෙන් ම ඔවුන් කියන්නේ මම කලින් කිව්ව වෘත්තීන් කරන්න ඔවුන් ආසයි කියලා.

බේකරියක් කරගෙන යන්න
කැබිතිගොල්ලෑව ව්‍යාපාරික දමයන්ති සිගේරා

මට කුඩා කාලයේ හීන ගොඩක් තිබුණා. ගෙදරින් අම්මලා තාත්තාලා උගන්වනවානේ ලොකු වෙලා මෙහෙම කෙනෙක් වෙන්න කියලා. නමුත් මට අවශ්‍ය වුණේ ඊට වඩා වෙනස් දේවල්. උදාහරණයක් හැටියට කියනවා නම් අපිට පුංචි කාලයේ අපේ පවුලට සල්ලි තිබුණේ නෑ. තාත්තා කුලී වැඩ කළේ. මගේ පවුලේ සහෝදර සහෝදරියන් 5ක් ඉන්නවා. මේ නිසා තාත්තා හම්බකරන සල්ලි අපට හොඳට කන්න අඳින්න ප්‍රමාණවත් වුණේ නෑ. අපේ ගෙවල් ළඟ පොඩි කඩයක් තිබුණා. අපි ඒ කඩෙන් තමයි පාන් ගෙඩියක් ගන්න යන්නේ. අපි ණයට ඉල්ල ගන්න ගියා ම කඩේ අයිතිකාරයා අපිව එළවනවා. අපි ඉතින් කඩේ ළඟට ගිහින් බයේ ඉන්නවා පාන් ගෙඩියක් ඉල්ලගන්න. මේ කාලයේ දී ඇත්තටම මට ආසාවක් තිබුණේ බේකරියක් කරගෙන යන්න. මට හිතුණා එතකොට මට ඇති තරම් පාන් තියෙනවා කියලා. දැන් ඒ ගැන හිතද්දි අපි ඒ කාලයේ කොයි තරම් අසරණ විදිහට ද ජීවත් වුණේ කියලා මට දැනෙනවා. ඒ නිසා මගේ කඩේට නැති බැරි දරුවෙක් බඩුවක් මිල දී ගන්න ආවා ම මට ඔවුන් තුළින් මාවම පෙනෙනවා. සමහර ළමයි බයෙන් බයෙන් එකතු කරගත්ත පොඩි පොඩි සල්ලි අරගෙන එනවා. මමත් ඒ කාලයේ එහෙමයි. සල්ලි ප්‍රමාණවත් තරම් ගෙනල්ලා තිබුණේ නැතත් ඒ වගේ දරුවෙක් ආවා ම මට ඔවුන් ව ආපහු හරවලා යවන්න හිතෙන්නේ නෑ.

මුහුදු මංකොල්ලකාරයෙක් වෙන්න
කොත්මලේ කළමනාකරණ සහායක හෂිනි බණ්ඩාර

පොඩි කාලෙ මම ගොඩක් පොත් කියවන්න පුරුදු වෙලා හිටියා. විශේෂයෙන් ම පරිවර්තන කෘති කියෙව්වා. ඒ නිසා මට තිබුණු ආසාව වුණේ මුහුදු මංකොල්ලකාරයෙක් වෙන්න. මම බලපු චිත්‍රපටවල කියවපු පොත්වල මම ඒ චරිත දැකපු විදිහට මම ඔවුන්ගේ ඇඳුම්වලට ආස කළා. එක ඇහැක් වහලා, බූට් සපත්තු දාලා, කළු පාට ඇඳුමක් ඇඳගෙන, ලස්සන තොප්පියක් දාගෙන ඉන්නකොට මම එයාලා ඇතුළෙ වීරත්වයක් දැක්කා. ඒ වගේ ඇඳගෙන රුවල් නැවකින් මුහුදේ වීර ක්‍රියා කරන්න යන්න තමයි ආස වුණේ. අපේ යටි හිත තුළ අපිට ම අනන්‍ය වුණු ආසාවන් තියෙනවා කියලා කියනවානේ. ඒ නිසා ඒ ආසාව මට තවම තියෙනවා. එළියේ තියෙන ඒකාකාරී සමාජයෙන් මිදිලා යන්න මම කැමතියි.

මම මුහුදට ගොඩාක් කැමතියි. මුහුද හැම අතින් ම ලස්සනයි කියලා මට හිතෙන්නේ. මුහුද ළඟට ගියත් නිදහසක් දැනෙනවා. මම ජීවත් වෙන කොත්මලේ ප්‍රදේශයේ මුහුදු නෑනේ. ඒ වගේ ම සීත කාලගුණයක් තියෙන්නේ. ඒකත් එක්ක අපට මුහුද කියන්නේ හරිම අමුතු දෙයක්. මුහුද කියන්නේත් ළමයින්ට හීනයක් වගේ. මුහුද දකින එක වුණත් හීනයක් වගේ. හෝ ගානා පොකුණ චිත්‍රපටයේ තිබෙන කතාව වගේ ම තමයි. ඒ නිසා වෙන්න ඇති මම පොඩි කාල්යේ අර වගේ ආසාවක් ඇතිවෙන්න ඇත්තෙත්. ඒ වගේ ම අදට වුණත් මට ඒ ආසාව ගැන කතා කරනකොට සතුටක් දැනෙනවා. මුහුදු මංකොල්ලකාරයෙක් වුණාම කොල්ල කන එකනෙ කරන්න ඕනෑ. නමුත් මට ඕනෑ වුණේ ඒ ඇඳුම් ඇඳගෙන රුවල් නැවකින් මුහුදේ යාත්‍රා කරන්න. ඒකට මම කලින් කියපු විදිහට මුහුද ගැන අපට තිබුණු ෆැන්ටසි හැඟීමත් බලපාන්න ඇති.

උපාලි වගේ වෙන්න
මාතර පුස්තකාල සහායක සිරිසේන එදිරිසූරිය

මම පොඩි කාලෙ ගෙව්වේ ඉතාම දුෂ්කර කාලයක් කිව්වොත් නිවැරදියි. මගේ දෙමවුපියන් මාව පුළුවන් විදිහට පාසල් යැවුවා. ඒ නිසා පුස්තකාලයේ පොත් කියවන්න මම පුරුදු වෙලා හිටියා. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ සූරීන්ගේ මඩොල් දූව පොත කියවන්නේ මම හය වසරේ විතර ඉන්නකොට. උපාලි සහ ජින්නා එකතු වෙලා කරපු දේවල් මම ආසාවෙන් කියෙව්වා. ඒ නිසා මටත් උවමනා වුණේ උපාලි වගේ වෙන්න. නිවසින් පැනලා ගිහින් දූපතක තනියෙන් ජීවත් වෙන්න. ඒ දූපතේ වගා කරන්න. මඩොල් දූවත් තියෙන්නේ අපි ඉන්න පළාතෙම නිසා මට කුඩා කාලයේ ලොකු ආසාවක් තිබුණා ඒ විදියට යන්න. මඩොල් දූව චිත්‍රපටය නරඹන්නත් අහඹු අවස්ථාවක් මට ලැබුණා. ඒක හරිම අපූරු අත්දැකීමක්. සිතින් විතරක් මවාගෙන ඉඳපු දෙයක් චිත්‍රපටය හරහා නැවත දකින්න අවස්ථාව ලැබුණා. මම තරුණ කාලයේ උපාලිගේ කොණ්ඩා මෝස්තරය විදිහට කොණ්ඩය හදාගෙනත් හිටියා.

පොඩි කාලයේ ඒ වගේ ආසාවන් තිබුණත් අපට පවුලේ බර කරට ගන්න වෙනවා. ඒ නිසා මටත් අම්මලා තාත්තලා වෙනුවෙන් ඉගෙන ගන්න වුණා. නමුත් ඒ හීනය මගෙන් ඈතට ගිය එකට මට දුකක් නෑ. මොකද මම දැන් පුස්තකාල සහායකවරයෙක් විදිහට වැඩ කරන්නේ. එක එක පොත කියවනකොට අපිට ජීවිතේ කවදාවත් ගිහින් නැති ඕනෑම ලෝකයකට යන්න පුළුවන්. මායා ලෝකයක් මැද ජීවත් වෙනවා වගේ.

මගේ ආසාව නිසා මම මඩොල් දූවටත් කිහිප වතාවක් ගිහින් තියෙනවා. අදටත් හිත යට ආසාවක් තියෙනවා මඩොල් දූවේ ගඟ අයිනේ ඉඳගෙන ඉර බැහැලා යන වෙලාවට ජින්නා වගේ යාළුවෙක් එක්ක ”කොහේ ද කොහේ ද අපේ ලොවක්” සින්දුව අහන්න.

කිරි අම්මා කෙනෙක් වෙන්න
අඹන්පොළ මනෝ උපදේශිකා කලනි ජයසේන

මට පොඩිකාලෙදි සාමාන්‍යයෙන් ළමයි කියනවා වගේ එක එක වෘත්හීන් කරන්න නෙවෙයි ආසාව තිබුණේ. මම පොඩි කාලයේ ඉඳන් ම මගේ කිරි අම්මා, ඒ කියන්නේ මගේ ආච්චි අම්මා තමයි මාව බලා ගත්තේ. ඒ නිසා මට පොඩි කාලෙ උවමනා වුණේ ඒ වගේ දරුවො ආදරෙන් බලා ගන්න කිරි අම්මා කෙනෙක් වෙන්න. මගේ කිරි අම්මා මාව බලා ගන්නවා. මට කෑම කවනවා. මාව නාවනවා. මට නින්ද යනකන් මගේ ඔලුව අතගානවා. මටත් ඕනෑ වුණේ ඒ වගේ කෙනෙක් වෙන්න. වෛද්‍යවරයෙක් වෙන්න හරි ගුරුවරයෙක් වෙන්න හරි මේ කිසිම ආසාවක් මට තිබුණේ නෑ. හය හත වගේ පන්තිවලට යනකන් ම මට උවමනා වෙලා තිබුණේ කිරි අම්මා කෙනෙක් වෙන්න.

මට දැනෙන පුද්ගලයන් විදිහට සහ මගේ අත්දැකීම් එක්ක මට වැඩිපුර ම ගැළපුණේ සහ මට මානසික නිදහස තිබුණේ මගේ කිරි අම්මා කියන පුද්ගල චරිතයත් එක්ක. ඒ නිසා වෙන්න ඕනෑ ඒකට මම ගොඩක් ළං වුණේ. කිරි අම්මා ළඟදී මට මම වෙන්න පුළුවන්. එයා ගොඩක් සැලකිලිමත් අපි ගැන. මනෝවිද්‍යාත්මකව වුණත් ගොඩක් ළමයි එයාලගේ අනාගතය ගොඩනගා ගන්නේ එයාලගේ ළඟ ම පරිසරයේ අහන දකින විඳින දේවල් එක්ක. ගෙදර අය වෛද්‍ය වෘත්තිය ගැන නිතර ම කතා වෙනවා නම් ඒ අය කැමතියි වෛද්‍යවරයෙක් වෙන්න. අම්මලා කියනවා නම් ඉංජිනේරුවෙක් වෙන්න කියලා ඒ ළමයාගේ බලාපොරොත්තුව ඉංජිනේරුවෙක් වීම. ළමයෙක් පොත් කියවනවා නම් වැඩිපුර ඒ ළමයා ඉන්නේ පොත් තුළ මවන ලෝකයේ. කාටුන් බලන ළමයෙක් වුණත් එහෙමයි. ”චණ්ඩි” කියලා කාටුන් එකක් තියෙනවා. ඒක බලන ළමයින්ට ඕනෑ ඒ කාටුන් එකේ ඉන්න චණ්ඩි වගේ වීරයෙක් වෙන්න. ඒ වගේ තමගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් එක්ක තමයි ළමයි තමන්ගේ හීන බලාපොරොත්තු ගොඩනගා ගන්නේ. එතකොට මම හැදුණු වැඩුණු පරිසරයත් එක්ක මගේ ලෝකයේ වීරයා වුණේ මගේ කිරි අම්මා.

දැන් මම ඒ ගැන ආපහු හැරිලා බැලුවොත් ඒ කාලයේ මට ජීවත් වුණු පරිසරය හා මම ලබපු අත්දැකීම් එක්ක මට තිබුණු බලාපොරොත්තු හරි ම නිවැරදි බලාපොරොත්තුවක් කියලා මම හිතනවා. මම දැන් වෘත්තියේ නියැළෙනවිට පොඩි ළමයි ගොඩක් එක්ක වැඩ කරන්න වෙනවා. ඒ දරුවන්ගේ බලාපොරොත්තු හැදිලා තියෙන්නේ ඔවුන් ජීවත් වෙන වටපිටාවත් එක්ක. අවුරුදු පහක දරුවෙක් ඉන්නවා. එයා පෙරපාසල් යන්නේ බස් එකේ. එයාගෙන් ඔයා වෙන්න කැමති කවුද කියලා ඇහුවාම එයා කියනෙන බස් රියදුරෙක් වෙන්න කැමතියි කියලා. ඒ නිසා ඕනෑම දරුවෙක් තමන්ගේ හීන ගොඩනගාගන්නේ ඔවුන් ග්‍රහණය කරගන්න ලෝකයට සාපේක්ෂව.■