■ අමන්දිකා කුරේ
භාණ්ඩ මිල ඉහළ යාම සම්බන්ධයෙන් අනිද්දා දිගින් දිගටම වාර්තා කළෙමු. අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය වල මිල අහළ යාම, බේකරි නිෂ්පාදනවල මිල ඉහළ යාම සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු ඒ අනුව පැහැදිලි කළෙමු. එම භාණ්ඩවලට අමතරව මේ වන විට එළවළු වර්ගවල මිල ගණන් ද ඉතා විශාල අගයකින් ඉහළ ගොස් තිබේ. පොහොර හිඟය නිසා ම බොහෝ අස්වනු අඩු වූ බැවින් ගොවියන්ගේ නිෂ්පාදන ද අඩු වූ බවට ගොවියෝ චෝදනා කරති. මේ නිසා ඔවුන්ගේ අස්වනු විකිණීමේ දී වෙනදාට වඩා ඉහළ මිලකට ඔවුන්ට ඒවා අලෙවි කිරීමට සිදු වී තිබේ. කෙසේවුවත් මෙම භාණ්ඩ නැවත පාරිභෝගිකයා වෙත ලැබෙන්නේ ගොවියාගෙන් මිලදී ගත් මිල මෙන් තුන් ගුණයකට පමණ ය.
මේ සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කළ අප එළවළු වගා කරන ගොවියන් විසින් අලෙවි කරන මිල, දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ මිල, සුපිරි වෙළඳසැල්වල මිල ගණන් හා සාමාන්‍යයෙන් පාරිභෝගිකයන් විසින් මිලට ගන්නා මිල පිළිබඳව සොයා බලා සැසඳීමක් කළෙමු.
නුවරඑළියේ එළවළු වගා කරන ගොවි මහතෙකු සම්බන්ධ කරගත් අතර ඔවුන් මේ වන විට කැරට් කිලෝවක් අලෙවි කරන්නේ රුපියල් 250-300ත් අතර මිලකට ය. දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ දෙසැම්බර් 12 වන දින කැරට් කිලෝව අලෙවි වන්නේ 470කට ය. නමුත් මේ වන විට කැරට් කිලෝවක් වෙළඳසැල්වල අලෙවි වන්නේ රුපියල් 540කට ය.
කැරට් කිලෝවක් ගොවියා රුපියල් 300කට අලෙවි කළ ද පාරිභෝගිකයා වෙත පැමිණීමේ දී එම මිල රුපියල් 240කින් වැඩි වී තිබේ. දෙසැම්බර් 15 වන දින කැරට් කිලෝව රුපියල් 540ක් වන විට, වෙළඳපොළේ කැරට් කිලෝවක් නොවැම්බර් 25 වන දින අලෙවි වී තිබෙන්නේ රුපියල් 495කටය. පොහොර අර්බුදයට පෙර ජුලි මාසයේ කැරට් කිලෝවක් අලෙවි වී තිබෙන්නේ රුපියල් 250කට ය. ජුලි මාසයේ පැවති මිලට මෙන් දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි මුදලක් මේ වන විට කැරට් කිලෝවකට ගෙවන්නට වී තිබේ. ඒ අනුව ජුලි මාසයට සාපේක්ෂව කැරට් කිලෝවක වර්තමාන මිල 116%කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.
අමු මිරිස් කිලෝවක් මේ වන විට අලෙවි වන්නේ රුපියල් 1000කට ය. නමුත් මොනරාගල ප්‍රදේශයේ ගොවියන් අමුමිරිස් කිලෝවක් අලෙවි අරන්නේ රුපියල් 400කට ය. දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ දෙසැම්බර් 15 වන දින අමු මිරිස් කිලෝව අලෙවි වී තිබෙන්නේ රුපියල් 850කට ය. නමුත් දෙසැම්බර් 01 වන දින දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ අමු මිරිස් කිලෝව අලෙවි වී තිබෙන්නේ 370කට ය. ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ මිල ගණන් සැසඳූ විට දින දෙසැම්බර් 1 සිට 15 දක්වා ගෙවුණ සති දෙකක කාලය තුළ අමුමිරිස් කිලෝවක මිල 129.73%කින් ඉහළ ගොස් තිබේ.
ලීක්ස් මිලෙහි තත්වය ද මෙලෙසම ය. මහියංගණය ප්‍රදේශයේ බේකරි හිමියෙකු වන අනුර මුදලිගේ මහතා අප වෙත අදහස් දක්වමින් පැවසුවේ ඔහු දෙසැම්බර් 14 වන දින ලීක්ස් කිලෝවක් රුපියල් 390ට ලබා ගත් බවත් පසුදා එනම්, දෙසැම්බර් 15 වන දිම ලීක්ස් කිලෝවක් මිලදීගෙන තිබෙන්නේ රුපියල් 480කට බවයි. එම දෙදින තුළ පමණක් ලීක්ස් කිලෝවක මිල 23.07%කින් ඉහළ ගොස් තිබේ. දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ ලීක්ස් කිලෝව දෙසැම්බර් 15 දින අලෙවි වී තිබෙන්නේ රුපියල් 230කට ය. දඹුල්ලේ සිට පාරිභෝගිකයා වෙත පැමිණෙන අතරමග ලීක්ස් කිලෝවක මිල රුපියල් 250කින් වැඩි වී ඇත.
හම්බේගමුව ප්‍රදේශයේ ගොවි මහතෙකු ප්‍රකාශ කළේ ඔවුන් මේ වන විට තක්කාලි කිලෝවක් රුපියල් 110කට අලෙවි කරන බවයි. නමුත් දෙසැම්බර් 15 වන දින දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ කිලෝවක මිල රුපියල් 310කි. වෙළඳපොළේ තක්කාලි කිලෝවක මිල රුපියල් 525කි. තක්කාලි කිලෝවක් සඳහා ගොවියාගෙන් ලබා ගන්නා මුදල මෙන් සිවු ගුණයක මුදලක් පාරිභෝගිකයන්ට වෙළඳපොළෙන් මිලදී ගැනීමේ දී වැය කරන්නට සිදු වී තිබේ.
නුවරඑළියේ ගොවියන් මේ දිනවල බෝංචි කිලෝව අලෙවි කරන්නේ රුපියල් 250කට ය. වෙළඳපොළේ වර්තමාන මිල රුපියල් 540කි. දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ දෙසැම්බර් 15 වන දින බෝංචි කිලෝව 300කට අලෙවි වූ අතර දෙසැම්බර් 01 වන දින එහි බෝංචි කිලෝවක මිල රුපියල් 220කි. ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ බෝංචි මිල දින 14ක ඇතුළත 36.36%කින් ඉහළ ගොස් ඇත.
මාලු මිරිස් ද මේ වන විට ඉතා ඉහළ මිලකට පාරිභෝගිකයන්ට මිලදී ගැනීමට සිදුව තිබෙන එළවළුවකි. මාලු මිරිස් කිලෝව මේ වන විට වෙළඳපොළේ අලෙවි වන්නේ රුපියල් 870කට ය. දෙසැම්බර් 15 වන දින දඹුල්ලේ මාලු මිරිස් කිලොවක් අලෙවි වන්නේ රුපියල් 650කට වන අතර දෙසැම්බර් 01 දින එම අගය 500කි. දින 14ක් ඇතුළත මාලු මිරිස් කිලෝවක දඹුල්ලේ මිල රුපියල් 150කින් වැඩි වී ඇත. නොවැම්බර් 01 වන දින මාලු මිරිස් කිලෝව අලෙවි වී තිබෙන්නේ රුපියල් 200කට ය. නොවැම්බර් මාසයට සාපේක්ෂව දඹුල්ලේ මාලුමිරිස් කිලෝවක මිල මේ වන විට 225%කින් වැඩි වී තිබේ. නමුත් පාරිභෝගිකයන්ට වෙළඳපොළෙන් මිලදී ගැනීමට සිදුවන්නේ මෙම එළවළු වර්ග මීටත් වඩා වැඩි මුදලකට ය.
මෙම එළවළු වර්ගවල මිල වැඩි වීම ආසන්න මාසවල දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ මිල ගණන් අනුව සැසඳීමක් කර බැලුවෙමු. නමුත් දඹුල්ලේ එළවළු අලෙවි වන මුදලට වඩා වැඩි මුදලක් සාමාන්‍ය වෙළඳපොළේ දී පාරිභෝගියන්ට දැරීමට සිදුවී තිබේ.
සාමාන්‍ය පවුලකට සතියකට අවශ්‍ය එළවළු වර්ගවල ප්‍රමාණ වශයෙන් කැරට්, බෝංචි, ලීක්ස්, අර්තාපල්, ලොකු ලූණු, මාලු මිරිස් ග්‍රෑම් 250ක් බැගින් ද, තක්කාලි, අමුමිරිස් ග්‍රෑම් 100 බැගින් අවශ්‍ය යැයි උපකල්පනය කර මාස ආසන්න කාලයේ මිල ඉහළ යාම පහත පරිදි වේ.
මේ වන විට පොදුවේ වෙළඳපොලේ මිලදී ගැනීමට වියදම් වන මුදල 893.25ක් වේ. දඹුල්ල විශේෂ ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ මිල ගණන් අනුව දෙසැම්බර් 15 වන දිනට මෙම භාණ්ඩ මිල දී ගැනීමට රුපියල් 625.50ක් වැය වේ. දඹුල්ල ආර්ථික මධ්‍යස්ථානයේ මිල ගණන්වලට සාපේක්ෂව වෙළඳපොළේ මිලදී ගැනීමේ දී පරිභෝගිකයන්ට රුපියල් 267.75ක් ගෙවීමට සිදු වී තිබේ.
දඹුල්ල මිල දර්ශකයට අනුව දෙසැම්බර් 01 වන දින මෙම භාණ්ඩවලට ගෙවීමට සිදු වී ඇත්තේ රුපියල් 438කි. නොවැම්බර් 01 වන දිනට මෙම භාණ්ඩවලට ගෙවීමට සිදු වී තිබෙන්නේ රුපියල් 311කි. දඹුල්ලේ මිල අනුව මෙම නම් කළ භාණ්ඩවල මිල නොවැම්බර් 01 සිට දෙසැම්බර් 01 දක්වා මසක කාලය තුළ පමණක් රුපියල් 311කින් මිල වැඩි වී තිබේ. එය ප්‍රතිශතාත්මකව 40.83%ක මිල වැඩිවීමකි. නොවැම්බර් 01 සිට මේ දක්වා මාස එකහමාරක කාලය තුළ වැඩි වී ඇති මුදල රුපියල් 314කි.
ප්‍රතිශතාත්මකව නොවැම්බර් මාසයට සාපේක්ෂව දෙසැම්බර් 15 වන විට මෙම භාණ්ඩ වල මිල 101.12%කින් මිල ඉහළ ගොස් තිබේ. නමුත් වෙළඳපොළේ සිල්ලර මිලට පාරිභෝගිකයන්ට මිලදී ගැනීමට සිදුවන මිල ගණන් අනුව මෙම මිල ගණන් දඹුල්ලේ
මිලටත් වඩා ඉහළ මිලකට අලෙවි වේ. එම නිසා සාමාන්‍ය වෙළඳපොළේ එළවළු මිල 100%කටත් වඩා වැඩි ප්‍රතිශතයකින් වැඩි වී තිබේ.
මෙම ගැටලුව උග්‍ර වන්නේ සාමාන්‍යයෙන් ආහාර සඳහා දරන්නට සිදු වී ඇති වියදම මේ හරහා දෙගුණ වන බැවිනි. එළවළු මිලට සාපේක්ෂව අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය භාණඩ හා සේවාවන්වල මිලගණන් ද ඉතා ඉහළ ගොස් තිබෙන නිසා මේ මොහොතේ ආහාර සඳහා මෙපමණ මුදක් වියදම් කිරීමට ජනතාවට සිදු වී තිබේ. නමුත් ආහාර සකස් කරගැනීමට මෙම ද්‍රව්‍ය පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවන අතර සහල්, කුළුබඩු, මස් මාළු වර්ග, කරවල, බිත්තර, පොල්තෙල්, පාන්පිටි පමණක් නොව ගෑස් මිල ද අහස උ0සට වැඩි වී ඇති නිසා ජනතාව විශාල අර්බුදයකට මුහුණ දෙමින් සිටිති. පසුගිය කාලයේ පැවති අයහපත් කාලගුණය හා පොහොර අර්බුදය නිසාම ඉදිරියේදී අස්වනු අඩුවීම නිසා තවත් එලවළු මිල ඉහළ යාමට ඉඩ තිබේ.
මීට පෙර දේශීය වෙළඳපොළේ ආහාර ද්‍රව්‍යවල මිල ගණන් ඉහළ ගිය අවස්ථාවල ඇතැම් ද්‍රව්‍ය ආනයනය කිරීමට පියවර ගත්ත ද මේ වන විට ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දී තිබෙන ඩොලර් අර්බුදය නිසාවෙන් එම ආහාර ද්‍රව්‍ය ආනයනය කිරීමට නොහැකි ය. භාණ්ඩ මිල ඉහළ ගිය ද බහුතර මහජනතාවගේ වැටුප් වැඩි වීමක් සිදු නොවන නිසා එන්න එන්නම වැටුපෙන් මිලදී ගත හැකි භාණ්ඩ ප්‍රමාණය සීමා වීමකට ලක් වේ. මේ නිසා ඉදිරියේ දී ආහාර අර්බුදයක් ඇතිවේදැයි සාධාරණ සැකයක් ඇති වේ. යම් හෙයකින් ඉදිරියේ දී ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ සහය ලබා ගත හොත් රජයේ සේවකයන්ගේ වැටුප් කපාදුවක් හෝ සේවක කප්පාදුවක් ද සිදු විය හැකි ය. එවැනි තත්වයක් පවතිද්දී මෙලෙසින් ආහාරවල මිල ඉහළ යාම ඉදිරි අර්බුදයක අනතුරු හැඟවීමක් ලෙසින් වටහා ගත යුතු ය.■
