පසුගියදා තවත් ‘පොලිස් අත්අඩංගුවේ ඝාතනය’ක් සිදුවිය. මේ ඝාතනයද සිදුවුණේ, එවැන්නක් සිදුවන්නට නියමිත බවට දැනගන්නට ලැබී එය වළක්වන්නට විවිධ පාර්ශ්ව කළ උත්සාහයන් කිහිපයක් ව්‍යවර්ථ කරමිනි. තමාගේ සේවාදායකයා වන එච්.එල්. ලසන්ත හෙවත් ටිංකරිං ලසන්ත පොලිස් අත්අඩංගුවේදී මරාදමන්නට සැලසුම් කර ඇති බව දැනගන්නට ලැබී ඔහුගේ නීතිඥවරයා ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ සභාපතිවරයා වහා දැනුවත් කළේය. නීතිඥ සංගම් සභාපතිවරයා, ඒ බව පොලිස්පති සීඩී වික්‍රමරත්නටත්, මානව හිමිකම් කොමිසමටත් දැනුම් දුන්නේය. උතුරේ ආණ්ඩුකාරයාද දැනුවත් කළේය. මේ සියලු දැනුවත් කිරීම් කළත්, පසුදින දැනගන්නට ලැබුණේ සැකකරු, ආයුධ සොයන්නට ගෙනගොස් ඝාතනය කළ බවයි.
මේ සම්බන්ධයෙන් ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය නොවැම්බර් 26 වැනිදා නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් මෙසේ කීවේය.
‘2021 නොවැම්බර් 25දා රාත්‍රියේ නීතිඥ සංජය ආරියදාස මහතා ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ සභාපතිවරයා අමතමින් දැනුම් දුන්නේ එච්.එල්. ලසන්ත හෙවත් ටිංකරිං ලසන්ත නම් ඔහුගේ සේවාදායකයකු කළුතර කොට්ඨාස පොලිස් අපරාධ විමර්ශන කාර්යාංශය විසින් අත්අඩංගුවට ගෙන ඇති බව හා ආයුධ අත්අඩංගුවට ගැනීමට ගිය විටදී ඇති වන වෙඩි හුවමාරුවකින් මියගිය බවට ඇඟෙන පරිදි පොලිසිය විසින් තම සේවාදායකයා ඝාතනය කිරීමට සැලැස්මක් ඇති බවට තොරතුරු ඔහුට ලැබී ඇති බවයි.
නීතිඥ සංගමයේ සභාපතිවරයා වහාම මේ පිළිබඳව පොලිස්පතිවරයාට ඊමේල් මගින් හා එස්එම්එස් පණිවුඩයක් මගින් දැනුම් දුන්නේය. සභාපතිවරයා විසින් මේ පිළිබඳව ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ පැමිණිලි හා විමර්ශන භාර කොමසාරිස් වෙත ද, කොමිෂන් සභාවේ පැමිණිලි හා විමර්ශන අධ්‍යක්ෂ වෙත ද දැනුම්දෙන ලදි. අමතර ක්‍රියාමාර්ගයක් ලෙස නීතිඥ සංගමයේ සභාපතිවරයා විසින් මේ පිළිබඳ උතුරු පළාත් ආණ්ඩුකාර ජීවන් ත්‍යාගරාජා මහතා වෙත ද දැනුම් දෙන ලදී. මානුෂීය නියෝජිතායතන සාමූහිකයේ (ක්‍්‍ය්) ප්‍රධානී ධුරය දරන්නේ ඒ මහතාය. තමන් විසින් බලධාරීන් සම්බන්ධ කරගෙන මෙම පැමිණිල්ල පිළිබඳ දැනුම් දුන් බව ද, සැකකරුගේ ආරක්ෂාව තහවුරු කිරීම සඳහා මැදිහත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටි බව ද ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව හා ත්‍යාගරාජා මහතා විසින් තහවුරු කර ඇත.
කෙසේ වෙතත්, නොවැම්බර් 26දා මාධ්‍ය විසින් වාර්තා කරනු ලැබුණේ සැකකරු ආයුධ අත්අඩංගුවට ගැනීමට ගිය විටදී වෙඩිවැදී මියගිය බවයි. නැවත වතාවක්, ශ්‍රී ලංකා පොලිසිය නීති විරෝධී ඝාතනයක් සමග සම්බන්ධව ඇත. මෙම ඝාතනය සිදුවන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ මානව හිමිකම් තත්ත්ව වාර්තාව පරීක්ෂාවට ලක්වෙමින් තිබෙන වකවානුවකය. බිඳවැටෙමින් තිබෙන මානව හිමිකම් තත්ත්වය රටටත්, ආර්ථිකයටත් තර්ජනාත්මක ප්‍රතිඵල නිර්මාණය කිරීමට ඉඩ ඇති පසුබිමක් තුළය.
ඇත්ත වශයෙන්ම, නීතිඥ සංගමය පමණක් නොව, මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව හා විධායකයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ පුද්ගලයකු ද පොලිසිය සම්බන්ධ කරගෙන මෙම දරුණු අපරාධය වැළැක්වීමට උත්සාහ කර තිබේ. මෙම ඝාතනය සිදුවන්නේ එවැනි මැදිහත්වීම් පවා තිබියදී වීම දැඩි අවධානයට ලක්විය යුතු තත්වයකි. රජයේ අත්අඩංගුවේ සිටින සැකකරුවන්ගේ හිමිකම් ආරක්ෂා කළ යුතු බවට රටේ ඉහළම අධිකරණය විසින් දෙන ලද්දා වූ තීන්දු කෙරෙහි කිසිදු සැලකිල්ලක් නොදක්වමින් පොලිසිය දිගටම කටයුතු කරන බව පෙනෙන්නට තිබේ.
මීට පෙර සිදුවූ මෙවැනි සිදුවීම් සම්බන්ධයෙන් ද නිසි පරිදි විමර්ශන සිදුකර නොමැති බව ද, බලධාරීන් විසින් වගඋත්තරකරුවන් යුක්තිය හමුවට පැමිණීම සඳහා ක්‍රියාමාර්ග නොගත් බව ද, එමගින් දණ්ඩමුක්තිය සහිත පරිසරයක් පිළිබඳ චෝදනාවක් නිර්මාණය වන බව ද ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය පෙන්වාදෙයි. එවැනි අසාර්ථකත්වයන් හේතුවෙන් යුක්තිය පසිඳලීමේ සමස්ත ක්‍රියාවලියම ප්‍රශ්නකාරී තත්වයකට පත්ව අතර, එහි කාර්යක්ෂමතාව පිළිබඳ මහජන විශ්වාසය ගිලිහී යයි.
මෙම ඝාතනවල වගකීම එම ඝාතන සිදුකළ පුද්ගලයන් වෙත පමණක් නොව එම ඝාතන සඳහා නියෝග නිකුත් කළ පුද්ගලයන් සහ සැකකරුගේ ආරක්ෂාව සහතික කිරීමට අසමත් වූ පුද්ගලයන් වෙත ද යොමුවිය යුතුය. එසේම පොලිස් අත්අඩංගුවේ සිටින සැකකරුවකුගේ ආරක්ෂාව සැලසීමට අසමත්වීම පිළිබඳව පොලිස්පතිවරයා කරුණු පැහැදිලි කළ යුතු බව ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය ඉල්ලා සිටියි.’
‘ආයුධ සොයන්නට ගෙනගොස් සැකකරුවන් මරාදැමීම’ ලංකාවේ පොලිසිය පසුගිය දශක දෙකක පමණ කාලය තුළ ප්‍රකට කළ අපකීර්තිමත් හා භයානක ප්‍රවණතාවකි. මේ පොලිස් ඝාතන ප්‍රවණතාව බරපතළ ලෙස පැවතුණේ 2015ට පෙර රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩු කාලයේය. 2015 සිට 2019 දක්වා යහපාලන ආණ්ඩු කාලයේ ඒවා සිදුනොවීය. නැතිනම් සිදුවුණේ එකක් හෝ දෙකකි. නැවතත් ඒ ප්‍රවණතාව පටන්ගත්තේ 2019දී නැවත රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවක් බලයට පත්වීමත් සමගය. මේ නිසා අත්අඩංගුවේ සිටින සැකකරුවන් මරාදැමීම, රාජපක්‍ෂ ආණ්ඩුවල ප්‍රතිපත්තියක් හැටියට හඳුනාගත හැකිය.
මීට පෙර බොහෝ අවස්ථාවලදී, සැකකරුවන් මරාදැමූ බව දැනගන්නට ලැබුණේ එම ඝාතන සිදුවූ පසුවය. එහෙත්, 2019න් පසු සිදුවුණු එවැනි ඝාතන සිදුවීම් කිහිපයකදීම, එවැන්නක් සිදුවන්නට යන බව ඊට පෙර දැනගන්නට ලැබිණි. එවැනි අවස්ථාවල සමාජ මාධ්‍ය ඇතුළු විවිධ මාධ්‍යවලින් ඒ බව හෙළිදරව් කෙරුණු අතර, අවස්ථා කිහිපයකදීම, එම සැකකරුවන්ගේ නීතිඥවරුන්ට ඒ ගැන දැනගන්නට ලැබී, එය වළක්වාගන්නට උත්සාහ ගන්නා ලදි. දැනගත් වහාම සමහර නීතිඥවරුන් පොලිස්පතිවරයාට,
සැකකරුවන් රඳවා සිටින පොලිස් ඒකකයේ ප්‍රධානීන්ට ආදි වගකිවයුත්තන්ට දැනුම්දුන්නත්, ඒ කිසිම අවස්ථාවක එම ඝාතන වළක්වාගන්නට නොහැකි විය.
හොඳම උදාහරණය මාකඳුරේ මධුෂ් ඝාතනයයි. යහපාලන ආණ්ඩු කාලයේ ඩුබායිහිදී අත්අඩංගුවට ගත් මාකඳුරේ මධුෂ් ලංකාවට ගෙනැවිත්, අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ තබාගනිමින් දිගින් දිගටම ප්‍රශ්න කරමින් ලංකාවේ මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් ජාලය ගැන ඔහුගෙන් වැදගත් තොරතුරු රාශියක් ලබාගන්නා ලදි. එහෙත්, 2019 ආණ්ඩු මාරුවත් සමගම, මාකඳුරේ මධුෂ් සීඅයිඩීයෙන් කොළඹ අපරාධ කොට්ඨාසය (සීසීඩී)ට මාරුකරන ලදි. සීඅයිඩීයෙන් සීසීඩීයට මාරුකරන විට ඔහු මරාදමන්නට නියමිත බව දැනගන්නට ලැබී, ඔහුගේ නීතිඥවරයා ඒ ගැන එළිදරව් කොට, සැකකරුගේ ආරක්ෂාව සහතික කරන ලෙස පොලිස් කොට්ඨාසයේ ප්‍රධානියාටද දැනුම් දුන් දුන්නේය. ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයට ඒ බව දැනුම් දුන් විට, සංගමයේ සභාපතිවරයා වහාම ඊමේල් මාර්ගයෙන් පොලිස්පතිවරයා දැනුවත් කර සැකකරුගේ ආරක්ෂාව තහවුරුකරවන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. එහෙත් ඒ සියලු වෑයම් ව්‍යර්ථ කරමින් මධුෂ්, මාලිගාවත්තේ මහල් නිවාස භූමියකදී ඝාතනය කරන ලදි. පොලිසිය එහිදී ගෙතූ කතාව වුණේ, සඟවා තිබුණු ආයුධ සොයාගන්නට මධුෂ් ගෙනයන විට මෝටර් සයිකලයකින් පැමිණි මධුෂ්ගේ තරහකාරයන් දෙදෙනකු ඔහුට වෙඩි තබා පලාගිය බවය. පලාගිය මිනීමරුවන් අල්ලාගන්නට විමර්ශන පවත්වන බව පොලිසිය ඒ වෙලාවේදී කිව්වත්, අද වන තුරුත් මධුෂ්ගේ මිනීමරුවන් යැයි සැකකරන කිසිවකු පොලිසිය අත්අඩංගුවට ගෙන නැත. සිදුවූයේ කුමක්දැයි කාටත් පැහැදිලිය. සිදුවූයේ කුමක්දැයි දැනගැනීමට ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාව පොලිසියෙන් වාර්තාවක් කැඳවන බව කීවත්, අද වන තුරු ලැබුණු වාර්තාවක් ගැන දැනගන්නට නැත.
පසුගියදා ඝාතනය කෙරුණු ටිංකරිං ලසන්ත පිළිබඳ කතාවද එයමය. මේ සිදුවීමේදී මානව හිමිකම් කොමිසමද මැදිහත් වී අදාළ දැනුම්දීම් කළද ඒ කිසිවකින් ඝාතනය වළක්වන්නට නොහැකි විය.
මේ ආකාරයෙන් නීතියේ පාලනය දැඩි ලෙස ඛාදනය වීමට එරෙහිව ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය 29 වැනි සඳුදා මාධ්‍ය සාකච්ඡාවක් පැවැත්වූ අතර, එහිදී කතාකළ ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ සභාපති ජනාධිපති නීතිඥ සාලිය පීරිස් මෙසේ කීය.
‘ඒ සැකකරුගේ නීතිඥවරයා අපව දැනුවත් කළා පෙරදින රාත්‍රියේ ඔහුගේ සේවාදායකයාගේ ජීවිතයට යම් අනතුරක් තියෙන බව. ඒ පණිවිඩය ලැබූ වහාම ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය විසින් පොලිස්පතිවරයාට ඊමේල් සහ එස්එම්එස් පණිවිඩයක් මගින් දැනුම් දුන්නා මේ පිළිබඳව. ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිසමට මේ පිළිබඳව දැනුම් දුන්නා. මේ අනතුරු ඇඟවීම් තියෙද්දී තමයි මේ සැකකරුව ඝාතනය කරලා තියෙන්නේ. ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමය දැඩි ලෙස අප්‍රසාදය පළකරනවා මේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන්.
විශේෂයෙන්ම පොලිස් භාරයේ අත්අඩංගුවේ ඉන්න සැකකරුවෙක් ආරක්ෂා කරන්න පොලිසිය බැඳිලා ඉන්නවා. මෙවැනි ආකාරයට පොලිස් අත්අඩංගුවේ ඉන්න විට අවි ආයුධ පෙන්වාදීමට ගෙනයනවාය කියලා සැකකරුවෙක් මරණයට පත්වෙනවා නම් විශාල ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා පොලිසියේ වගකීම පිළිබඳව. පොලිස්පතිවරයා දැනුම් දෙන්න ඕනෑ ඔහු එදා රාත්‍රියේ සිට මේ සැකකරුව ආරක්ෂා කරන්න ගත්ත පියවර පිළිබඳව.
පොලිස්පතිවරයා විසින් මේ පිළිබඳව ස්වාධීන අපක්‍ෂපාති විමර්ශනයක් පවත්වන්න ඕනෑ. ඒ මරණය සිද්දකරපු ඒකකයේ නිලධාරීන් විසින් නෙවෙයි ස්වාධීන ඒකකයක් විසින් පරීක්‍ෂණ පවත්වන්න ඕනෑ, අපි තිරණයක් අරගෙන තියෙනවා මේ රටේ ඉහළ අධිකරණවල අධිකරණ බලය ක්‍රියාත්මක කරන්න ඉල්ලන්න මෙවැනි සිද්ධීන් වළක්වන්න. ඒ වගේම අපි තීරණයක් අරගෙන තියෙනවා මේ පුද්ගලයාගේ මරණ පරීක්‍ෂණයට නීතිඥ සංගමය ලෙස අපි සහභාගි වෙනවාය කියලා.’
පොලිස් අත්අඩංගුවේ සිටියදී සැකකරුවන් ඝාතනය කිරීම, එම ඝාතනය කළ පොලිස් නිලධාරීන්ට, ඔවුන්ට අණ දුන් ඉහළ නිලධාරීන්ට සහ ඊටත් ඉහළින් සිටින දේශපාලන හෝ වෙනත් බලධාරීන්ට සුළු දෙයක් වුණත්, ඇත්ත වශයෙන්ම එහි විපාක සුළුපටු නොවේ. එකක් එයින් පෙන්වන්නේ තමන් යටතේ සිටින සැකකරුවන්ට ජීවිත ආරක්ෂාව සැලසීමට පොලිස්පතිවරයා අසමත් බවය. සැකකරුවන් මරාදැමීම, සමහරුනට අනුව පොලිස්පතිවරයාගේ හෝ අදාළ පොලිස් නිලධාරීන්ගේ වික්‍රමයක් වුණත්, එයින් පෙන්නුම් කරන්නේ රටේ නීතියේ පාලනයක් නොපවතින බව හා තම නිලයට පැවරී ඇති මූලික වගකීම් ඉටුකරන්නට පොලිස්පතිවරයා අසමත් බවයි. එපමණක් නොවේ, පොලිසිය බාර ඇමතිවරයාද අසමත් බවයි.
එයින් ඇතිවන අහිතකර විපාක පෙරමුණු ගණනාවක් පුරා විහිදී පවතියි. එකක් එයින් අධිකරණය හෑල්ලුවට ලක්කරයි. සැකකරුවන් ඝාතනය කිරීමෙන් පෙන්වන්නේ, අධිකරණ ක්‍රියාදාමයකින් සැකකරුවකු වැරදිකරුද නැද්ද යන්න තීරණය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ගැන පොලිසියට විශ්වාසයක් නැති බවයි. ඒ නිසා වරදකරු බවට තීරණය කොට පොලිසිය විසින්ම සැකකරු මරාදැමෙයි. එවිට අධිකරණයට කරන්නට දෙයක් නැත. ‘යුක්තිය ඉටුකරන්නේ’ පොලිසියයි. නීතිඥ ප්‍රජාවටත් අධිකරණමය කාර්යභාරයක් නැත. රටේ අධිකරණ පවත්වාගෙන යාමේ තේරුමක්ද නැත. පොලිසිය පමණත් පැවැතීම ප්‍රමාණවත්ය.
තමන්ට නීතියෙන් පවරා ඇති පරිදි අත්අඩංගුවේ සිටින්නකුගේ ජීවිතය ආරක්ෂා කරන්නට බැරි, නීත්‍යනුකූල රාජකාරි ඉටු නොකරන පොලිස්පතිවරයකුගෙන් රටට ඇති වැඩේ කුමක්ද? හෙටානිද්දා මේ පොලිස්පතිවරයා විශ්‍රාම ලබා ගෙදර ගියවිට, තමාගේ පොලිස්පති කාලයේ රටේ නීතියේ පාලනයක් නොපැවතීම ගැන ඔහු තනිවම ලජ්ජා විය යුතු නොවේද?
ඒ විතරක් නොවේ. 2019 අප්‍රේල් පාස්කු ඉරිදා ඵ්‍රහාරය ගැන, හිටපු පොලිස්පති පූජිත් ගුණවර්ධනට එරෙහිව සාක්‍ෂි දෙමින් වර්තමාන පොලිස්පති සීඩී වික්‍රමරත්න, අධිකරණයට මෙසේ කීවේය. ‘ප්‍රහාරයක් සම්බන්ධයෙන් තොරතුරක් ලැබුණු විට පොලිස්පතිවරයා ඒ ගැන සෙවීමක් කළ යුතුමයි. මම ඒ ගැන මොකුත් කළේ නැහැ යැයි කියන්නට පොලිස්පතිවරයකුට බැහැ.’
ඔහුගේ ඒ වචන ඔහුටම ආදේශ කළ විට තත්වය කුමක්ද? තමා යටතේ අත්අඩංගුවේ සිටින සැකකරුවකු මරාදමන්නට නියමිත බව ඔහුට දැනගන්නට ලැබීත්, ආරක්ෂාව සඳහා කිසිම පියවරක් නොගත්තේ නම්, ඔහුගේම වචන මෙතැනදී ඔහුටම අදාළ වෙයි. ‘මම ඒ ගැන මොකුත් කළේ නැහැ යැයි කියන්නට පොලිස්පතිවරයකුට බැහැෟ’
නීතිඥ සංගමය අවධාරණය කරන තවත් කාරණාවක් වන්නේ, මානව හිමිකම් කඩකිරීම් සම්බන්ධයෙන් මේ වන විට ලෝක ප්‍රසිද්ධියක් උසුලන ලංකාව තුළ තවදුරටත් මෙවැනි දේ සිදුවීම රටක් හැටියට අප බලවත් අවදානමකට හෙළන බවයි. එක පැත්තකින්, මානව හිමිකම් කඩකිරීම නිසා, ජීඑස්පී ප්ලස් බදු සහනය තවදුරටත් ලංකාවට දෙනවාදැයි යුරෝපා සංගමය මේ දිනවල විමර්ශනයක නියැලී සිටියි. ඒ අතර, මෙවැනි මානව හිමිකම් දිගින් දිගටම කඩකිරීමේ අවසාන ප්‍රතිඵලය විය හැක්කේ, ලංකාවට විරුද්ධව විවිධ ආර්ථික හා වෙනත් සම්බාධක වුවද පැනවීමට හැකි තත්වයක් නුදුරෙහිදී ඇතිවීමයි. 2022 මාර්තු මාසයේදී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් නැවතත් සාකච්ඡා කිරීමට ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිලය සූදානම් වන තත්වයක් යටතේ ලංකාවේ ‘රිපෝට් කාඩ් එක’ට මෙවැනි ඝාතන එකතුවීම, ඉතාම භයානක තත්වයකි.
එහෙත් ඒ භයානකත්වයේ විපාක විඳින්නට සිදුවනු ඇත්තේ රටේ නායකයන්ට නොවේ. සාමාන්‍ය මහජනතාවටය. යම් හෙයකින් ආර්ථික හෝ වෙනත් සම්බාධක පැනවිණි නම්, ඒවායෙන් කෙලින්ම බැට කන්නේ රටේ බලවත් හා ධනවත් නායකයන් නොව, අසරණ මහජනතාවම වන බැවිනි.■
