ආණ්ඩුව කොරෝනා අතීසාරයට දුම්රියෙන් අමුඩ ගැසීම

■ අමන්දිකා කුරේ

සංචරණ සීමා ඉවත් කිරීමත් සමග පොදු ප්‍රවාහන සේවාවන් යළි ආරම්භ කළ ද දුම්රිය සේවය යළි ආරම්භ කරනු ලැබුවේ මීට දින කිහිපයකට පෙර ය.

දුම්රිය සේවය ආරම්භ කිරීමට ප්‍රථම බස් රථවල දැඩි තදබදයක් තිබූ අතර පළාත් සීමා හේතුවෙන් දුම්රිය ධාවනය කල් දමූ බවට අප මීට පෙර සිදු කළ විමසීමක දී දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවේ සාමාන්‍යාධිකාරි ධම්මික ජයසුන්දර කියා සිටියේ ය. ඒ සම්බන්ධ තීරණයට තම ආයතනය සම්බන්ධ නොමැති බවත් එම තීරණ ගනු ලැබුවේ කොවිඩ් මර්දන කාර්යසාධන බලකාය විසින් බවත් ඒ මහතා එහි දී වැඩි දුරටත් ප්‍රකාශ කළේ ය. ඒ සම්බන්ධයෙන් අවධානය යොමු කරමින් දුම්රිය ස්ථානාධිපතිවරුන්ගේ සංගමය විසින් ජනතාව අපහසුවට පත් නොකර දුම්රිය යළි අරඹන ලෙස ඉල්ලා ජනාධිපතිවරයා හා කොවිඩ් මර්දන කාර්යය සාධන බලකායට කරුණු දැක්වීමක් 2021.10.21 දින සිදු කර තිබූ අතර එදිනම ප්‍රවාහන අමාත්‍යාංශයේ වගකිවයුතු නිලධාරීන් සමග සාකච්ඡාවක් ද පවත්වා තිබුණි.

ඒ අනුව ඔක්තෝබර් 25 වන දින යළි දුම්රිය ධාවනය ආරම්භ කරන ලදි. එහිදී පනවා තිබූ කොන්දේසිය වූයේ වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර හිමි පුද්ගලයන් පමණක් දුම්රියේ රැගෙන යන බවයි. දුම්රිය ප්‍රවේශ පත්‍ර නිකුත් කිරීමට දුම්රිය ස්ථානවලට අවසර ලබා නොදුන් අතර වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර හිමි පුද්ගලයන්ට පමණක් සේවය ලබා ගැනීමට හැකි බව එම කොන්දේසිවල සඳහන් විය.

මේ නිසා දුම්රිය ධාවනය ආරම්භ කළ ද දුම්රියේ ගමන් කරන බොහෝ මගීහු දුම්රියේ ගමන් කිරීමට නොහැකි වීම නිසා දැඩි අපහසුතාවකට පත් වී සිටිති. සාමාන්‍යයෙන් ලක්ෂ 6කට අධික ප්‍රමාණයක් දිනකට දුම්රිය භාවිත කරන අතර වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර ලබාගෙන දුම්රියේ ගමන් කරන්නේ බොහෝ විට පාසල් සිසුන් හෝ රජයේ සේවකයන් පමණි. මේ තීරණය සම්බන්ධයෙන් අපි දුම්රිය සාමාන්‍යාධිකාරීවරයාගෙන් විමසුවෙමු.

‘ඇත්තටම මේ දුම්රිය ධාවනය සම්බන්ධ තීරණය ගත්තේ දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවෙන් නෙවෙයි. කොවිඩ් මර්දන කාර්ය සාධන බලකායෙන් තමයි තීරණය ගත්තේ.

සාමාන්‍යයෙන් දිනකට ලක්ෂ 3 1/2ක් විතර දුම්රියේ ගමන් කරනවා. එයින් බාගයකටම පමණ වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර තිබෙනවා. ඒ නිසා වෙන්න ඇති කාර්යසාධන බලකායෙන් මේ වගේ තීරණයක් ගන්න ඇත්තේ. සෞඛ්‍ය උපදෙස් අනුව තමයි අපට වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර හිමි අය පමණක් ගෙනියන්න වෙලා තියෙන්නේ. ප්‍රවාහන ඇමතිවරිය, අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාත් ගොඩක් උත්සාහ ගත්තා මේ තීරණය වෙනස් කරන්න. ඒ වගේම අපේ දෙපාර්තමේන්තුවෙනුත් උත්සාහ කළා. නමුත් අපට කොවිඩ් කමිටුවෙන් දුන්න විසඳුම් දෙක වුණේ එකක් දුම්රිය ගමන් ආරම්භ නොකර සිටීම, එහෙම නැතිනම් ප්‍රවේශ පත්‍ර හිමි අය විතරක් ගෙනියන එක.’

දුම්රියේ ගමන් කරන පිරිස ලක්ෂ 3 1/2ක් යැයි පැවසුව ද ඊට වඩා අධික ප්‍රමාණයක් දුම්රියේ දිනකට ගමන් කරති. ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් ම වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර නොමැතිව එදිනෙදා ගමන් කරන මගීහු වෙති. විවිධ ප්‍රදේශවල සිට කොළඹට සිය රැකියාවලට පැමිණීමට ඔවුන් භාවිත කරන ප්‍රධානම ප්‍රවාහන මාධ්‍ය දුම්රියයි. සෞඛ්‍ය උපදෙස්වලට අනුව දුම්රියේ මගීන් සීමා කළ ද මේ වන විට සියලු ආයතනවල කාර්යාල කටයුතු ආරම්භ වී ඇති බැවින් මීට පෙර දුම්රියේ ගමන් කළ මගීහු ද බස්රථ හෝ වෙනත් ප්‍රවාහන මාධ්‍යයක් භාවිත කරමින් අඛණ්ඩව සේවයට පැමිණෙති. ඒ නිසාම බස්රථවල අධික තදබදයක් නිර්මාණය වී ඇත. දුම්රියේ ඇති සෞඛ්‍ය නීති බස්රථවලට බල නොපාන්නේ දැයි මේ අනුව ප්‍රශ්නයක් ඇතිවේ. දුම්රියේ තදබදය අඩු කිරීමට ගොස් බස්රථවල අධික තදබදයක් නිර්මාණය වීම නිසා කොවිඩ් නැවත වටයකින් පැතිරීමේ අවදානමක් පවතියි. අනෙක් අතට මේ වන විට දැඩි රථවාහන තදබදයක් ද කාර්යාලීය වේලාවන් තුළ දී දැකගැනීමට හැකිය.

දුම්රිය වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර ද අවසන් වරට නිකුත් කර ඇත්තේ අගෝස්තු මාසයේ දී ය. සෞඛ්‍ය නිර්දේශ අනුව දුම්රිය වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර හිමියන්ට පමණක් දුම්රියේ ගමන් කිරීමට හැකියාව ලබා දී තිබුණ ද අගෝස්තු මාසයේ අවසන් වරට දුම්රිය වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර ලබා ගත් පිරිස්වලට පමණක් දුම්රිය භාවිත කළ හැකි බවට දුම්රිය දෙපාර්තතම්න්තුව නිවේදනය කර තිබේ. දුම්රිය ස්ථානාධිපතිවරුන්ගේ සංගමයේ ලේකම් කසුන් චාමර මේ සම්බන්ධයෙන් සිය අදහස් ඉදිරිපත්න් කළේ ය.

‘විශාල මගීන් ප්‍රමාණයක් දැන් දුම්රිය භාවිත කරන්න බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්නවා. විශේෂයෙන් ම අත්‍යවශ්‍ය සේවාවන් සඳහා යන මගීන් විශාල ප්‍රමාණයක් දුම්රිය සේවාව භාවිත කරනවා. නමුත් පසුගිය කාලයේ දුම්රිය ධාවනය නවත්වලා තිබුණු නිසා මේ කවුරුත් තමන්ගේ දුම්රිය වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර අලුත් කර ගත්තේ නෑ. සෞඛ්‍ය අංශ කිව්වේ වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර තියෙන අය විතරක් අරන් යන්න කියලා. නමුත් දෙපාර්තමේන්තුවෙන් කිව්වා අවසන් වරට අගෝස්තු ප්‍රවේශ පතර ලබා ගත්ත අයට පමණයි යන්න පුළුවන් කියලා. දුම්රිය වාණිජ අධිකාරීවරයා තමයි ඒ නිවේදනය නිකුත් කරලා තියෙන්නේ.
නමුත් මෙතන පැහැදිලි ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර වලංගුභාවය සම්බන්ධයෙන්. අවසන් වරට වාර ප්‍රවේශ පත්‍රය ජුනි, ජූලිවල ලබා ගත් අයට දුම්රියේ යන්න අවසර හිමි වෙලා නෑ. සමහර අවස්ථාවල සෞඛ්‍ය සේවකයන් ඔවුන්ගේ වැඩ රාජකාරී එක්ක වාර ප්‍රවේශ පත්‍රය අලුත් කරගන්න බැරිවීම නිසා දුම්රිය ස්ථානවලින් ආපසු හරවා යවලා තියෙනවා. දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවෙන් මේ වගේ තීරණයක් දුන්නාම සේවකයන්ට කරන්න දේකුත් නෑ.

ඒ වගේම දැන් පාසල් පටන් අරන් තියෙනවා ප්‍රාථමික අංශවලට. පාසල් ළමුන්ගේ වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර සම්බන්ධයෙන් තවම දෙපාර්තමේන්තුවෙන් උපදෙස් දීලා නෑ. ප්‍රාථමික ශ්‍රේණිවල දරුවන්ව දෙමවුපියන් තනියෙන් දුම්රියේ යවන්නේ නෑනේ. ඒ දරුවන්ට වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර තිබුණත් දෙමවුපියන්ට නැති නිසා නැවත වටයකින් ඔවුන්ට දුම්රිය භාවිත කරන්න බැරි වෙනවා.

මේ නිසා අපි කියන්නේ මේ වාර ප්‍රවේශ පත්‍රවලින් විතරක් මගීන් ගෙනියන එක නවත්තන්න කියන එක. දුම්රිය මගීන් අපහසුතාවට පත් නොකර සෞඛ්‍යාරක්ෂිත ක්‍රමවේද භාවිත කරලා දුම්රිය යථා තත්වයට ගේන්න ඕනෑ.”

ඒ අනුව පැහැදිලි වන කරුණ වනුයේ දුම්රිය වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර නොමැති නම් අත්‍යවශ්‍ය සේවාවල නිරත වන පුද්ගලයන්ට වුවද දුම්රිය භාවිත කිරීමට නොහැකි බවය. එමෙන් ම පාසල්වල තවමත් ආරම්භ කර ඇත්තේ ප්‍රාථමික ශ්‍රේණි පමණක් වන නිසා ප්‍රවේශ පත්‍ර හිමි පාසල් සිසුන් ද ගමන් කරන්නේ අවම ප්‍රමාණයකි. එසේ වුවද තමන්ට දුම්රියේ ගමන් කිරීමට අවසර හිමි නොවීම නිසා බස් රථවල තදබදයේ ගමන් කිරීමට සිදුවීම සම්බන්ධයෙන් අපහසුතාවට පත්ව සිටින මගියෙක් ”අනිද්දා” වෙත අදහස් දැක්වීය.
”මම පෞද්ගලික අංශයේ සේවකයෙක්. උඩහමුල්ල දුම්රිය ස්ථානයේ සිට බේස්ලයින් දුම්රිය ස්ථානය දක්වා වෙනදාට මම දුම්රියේ ගමන් කරන්නේ. රථවාහන තදබදය නිසා තමයි මම වැඩිපුර දුම්රිය භාවිත කළේත්. මම වාර ප්‍රවේශ පත්‍රයක් භාවිත කළේ නෑ. දිනපතා මුදල් ගෙවලා දුම්රියේ ගමන් කළා. නමුත් දැන් දුම්රිය ආරම්භ කරලා තිබුණත් අපට යන්න අවසර නෑ වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර නොමැති නිසා. ඒ නිසා දැන් බස් එකේ යන්න වෙලා තියෙන්නේ. බස්වල පොල් පටවලා වගේ සෙනග. මොන සෞඛ්‍ය නිර්දේශයක්වත් නෑ. කවුරුත් ඒවා පරීක්ෂා කරන්නේත් නෑ. ඒ වගේම රථවාහන තදබදය වෙනදාට වඩා වැඩිවෙලා තියෙනවා. වෙනදාට දුම්රියේ යන වෙලාව වගේ දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි වෙලාවක් පාරේ ගෙවන්න අපිට වෙලා තියෙනවා. දුම්රියේ විතරක් සෞඛ්‍ය නිර්දේශ ක්‍රියාත්මක කරලා හරියන්නේ නෑනෙ. අනික මෙහෙම ගෙනියන කොට දුම්රිය දෙපාර්තමේන්තුවට කිසි ලාබෙකුත් නෑ. බස්රථත් ප්‍රමාණවත්ව යන්නේ නෑ. ඒ නිසා මම වගකිවයුතු අයගෙන් ඉල්ලන්නේ අපිව අපහසුතාවට පත් කරන්නේ නැතිව දුම්රිය පාවිච්චි කරන්න ඉඩදෙන්න කියන එක.”

පෞද්ගලික බස්රථ හිමියන්ගේ සංගමයේ සභාපති ගැමුණු විජේරත්න කියා සිටියේ මේ සිදු කරන්නේ අතීසාරයට අමුඩ ගැසීමක් බව ය. ‘දැන් කොරෝනා කියලා පොදු ප්‍රවාහන සේවාවන් සීමා කරලා තියෙනවා. නමුත් මිනිස්සු ඕනෑ තරම් තම තමන්ගේ පෞද්ගලික වාහනවල නැගලා විනෝද චාරිකා යනවා. ඒ ගිහින් කොරෝනා වැළඳුණු කෙනෙක් බස් රථයක ගියොත් මොකද වෙන්නේ. සංචරණ සීමා කියලා පොදු ප්‍රවාහන සේවා සීමා කරන එක නෙවෙයි කරන්න ඕනෙ. දැනටත් බස් රථ ධාවනය වෙන්නෙ 40%ක් විතර. ඒ නිසා මිනිස්සු වැඩට යන හා ආපසු යන වේලාවට ලොකු තදබදයක් තියෙනවා.”
මේ සියලු කරුණු සලකා බැලීමේ දී පැහැදිලි වන කරුණ වනුයේ මේ වන විට වාර ප්‍රවේශ පත්‍ර නොමැති නම් අත්‍යවශ්‍ය සේවාවල නියුතු අයෙකුට වුව දුම්රිය භාවිත කළ නොහැකි බවයි. අනෙක් අතට දුම්රියේ සෞඛ්‍යය රැකීමට අනෙක් පැත්තෙන් බස්රථවල යන මගීන් අවදානමක හෙළා ඇති බවයි. ඒ නිසා මගීන් අපහසුතාවට පත් නොකර නිසි සෞඛ්‍යාරක්ෂිත ක්‍රමවේද අනුගමනය කරමින් දුම්රිය යථා තත්වයට පත් කළ යුතුය. පවතින දුම්රිය සේවාවන් ඊට ප්‍රමාණවත් නොවන්නේ නම් සිදු කළ යුත්තේ මගීන් සීමා කිරීම නොව දුම්රිය සේවය පුළුල් කිරීම බව වගකිවයුත්තන් වටහා ගත යුතු වේ.■