ජයදේව උයන්ගොඩ
අල්ලස හාදුෂණය ලංකාවේ බරපතළ සමාජ හා දේශපාලන ප‍්‍රශ්නයක් ලෙස පුළුල් සාකච්ඡුාවක් මේ දිනවල සිදුවෙමින් පවතී. එය වනාහි, අපේ යුගයේ පවතින විසඳුමක් බැලූ බැල්මට නැති ගැටලූවලින් එකකි. අප රටේ සිදුවන මෙම සාකච්ඡුාව, සාරංශ කර ඉදිරිපත් කරන්නේ නම් එය ‘අනිද්දා’ පාඨකයන්ට බෙහෙවින් ප‍්‍රයෝජනවත් වෙනු ඇතැයි මට සිතිණ.
එම සාරංශ කිරීම තේමා දෙකක් යටතේ කළ හැකිය. ඒවා නම්,
1. අල්ලස සහ දුෂණය පිළිබඳ රෝග නිදානාත්මක පැහැදිලි කිරීම්
2. අල්ලස සහ දුෂණය පිළිබඳ ගැටලූව විසඳීමේ කි‍්‍රයාමාර්ග.
රෝග නිදානාත්මක පැහැදිලි කිරීම්
අල්ලස සහ දුෂණය අප රටේ මහා පරිමාණයෙන් සිදුවන්නේ මන්ද යන්න පැහැදිලි කිරීමේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවේශ හතරක්, මහජන සාකච්ඡුාවේ තිබෙන බව පෙනේ. ඒවා මෙසේ සාරාංශ කළ හැකිය.
අ. චර්යාධාර්මික / සදාචාරවාදී ප‍්‍රවේශය
මෙයින් කියැවෙන්නේ මනුෂ්‍යයන් අතර මුදලට සහ ධනයට ඇති ලෝභය, තරගය සහ කෑදරකම. අල්ලස සහ ඩෂණයේ පාදක හේතුව බවයි. ආගමික පූජකවරුන් මෙන්ම ගිහියන් වන අප වෙතින්ද මේ පැහැදිලි කිරීම ඉදිරිපත් වේ. චර්යාධර්ම සහ සදාචාරය පිරිහුණු සමාජවල ආත්මාර්ථය රජයන බවත්, ‘බල්ලෝ මරා හෝ පමණක් නොව, ලැබුණු සෑම අවස්ථාවකම අන්‍යයන්් රැුවටීමට සහ ගසාකෑමට භාජනය කර තමන් පමණක් ධනවත් වීමේ අත්‍යන්ත පුද්ගලවාදය අල්ලස සහ දුෂණය පැතිරීමේ මූලික සාධකය බව එයින් කියැවේ. සමාජයේත්, පුද්ගලයන් අතරත්, චර්යාධාර්මික / සදාචාරමය පුනර්ජීවනය මේ සඳහා ඇති විසඳුම බවද මේ ප‍්‍රවේශයෙන් යෝජනා වේ. ‘ගුණධර්ම පිරිහීම’ ගැන නිතර ධර්මදේශනා පවත්වන අපේ ජනාධිපතිතුමාද මේ ප‍්‍රවේශයේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රකාශකයෙකු වී ඇත.
ආ. දෙවැන්න, දේශපාලන – ආර්ථික ප‍්‍රවේශයයි. එම පැහැදිලි කිරීමේ කොටස් දෙකක් ඇත. සූරාකෑම, ලාභය සහ ප‍්‍රාග්ධන ඒකරාශි කිරීමත්, පුද්ගලික ආර්ථික සමෘද්ධියක් අවධාරණය කරන ධනවාදී ආර්ථික ක‍්‍රමය තුළ අල්ලස සහ දුෂණය, ආර්ථික කාර්යයක් ඉටුකරන්නේය යන්න පළමුවන්නයි. ඒ අනුව, රාජ්‍යය, නිලධරතන්ත‍්‍රය, ව්‍යවසායකයන්, බැංකුකරුවන්, ණය දෙන්නන් මෙන්ම දේශපාලකයන් සහ රෙගුලාසි විසින්ද මෙහෙයවනු ලබන ධනවාදී වෙළෙඳපොළ ආර්ථිකයේ යාන්ත‍්‍රණයක් නිසි පරිදි සහ කාර්යක්‍ෂමව කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේ ‘ලිහිස්සි තෙල්’වල කාර්යය ඉටු කරන්නේ, අල්ලස සහ දුෂණයයි. එම පැහැදිලි කිරීමේ ඇති දෙවැනි තර්කය නම්, නිදහස් වෙළෙඳපොළ සහ ගෝලීයකරණය යටතේ අල්ලසේ සහ දුෂණයේ ආර්ථික සහ ව්‍යුහාත්මක කාර්යභාරය ඉහළ ගොස් ඇත යන්නයි. කුඩා සමාගම් අතර පමණක් නොව විශාල ජාත්‍යන්තර සමාගම් අතරද, වෙළෙඳපොළ සහ ගැනුම්කරුවන් සඳහා ලෝක මට්ටමෙන් සිදුවන තරගය කොතරම් තියුණු වී ඇද්ද යත්, ආර්ථික ගනුදෙනු කාර්යක්‍ෂම කිරීමට අල්ලස සහ දුෂණය විසින් ඉටුකළ යුතු කාර්යභාරය ඉහළගොස් තිබේ.
ඇ. තුන්වැනි පැහැදිලි කිරීම කරන්නේ අල්ලස සහ දුෂණය දේශපාලන බලයට සම්බන්ධ කිරීමයි. එය අර්ධ -දේශපාලන, සදාචාරාත්මක පැහැදිලි කිරීමකි. ‘‘බලය දුෂණයට මග පාදයි. අසීමිත බලය, අසීමිත දුෂණයට පාර කපයි.’’ යන එංගලන්තයේ සාමිවරයෙකු කළායැයි බොහෝ දෙනා දන්නා ප‍්‍රකාශය මේ ප‍්‍රවේශයෙන් ගොඩනැගුණ එකකි.
ඈ. සිව්වැන්න ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ සහ ආණ්ඩුකරණයේ පරිහාණිය පිළිබඳ ප‍්‍රවේශයයි. ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී ආයතනවල ගුණාත්මක පරිහාණිය, දේශපාලනඥයන්ගේ වෘත්තීය කැපවීමේ, වෘත්තීයභාවයේ සහ දේශපාලන සදචාරයේ පිරිහීම, දේශපාලනය සහ ප‍්‍රාග්ධනයත්, ව්‍යාපාරික පන්තීත් අතර ඇති කිට්ටු සම්බන්ධතා, සමානුපාතික නියෝජන ක‍්‍රමය නිසා මැතිවරණ ව්‍යාපාරවල පිරිවැය අධික ලෙස ඉහළ යෑම, දේශපාලනඥයන් සහ ඡුන්දදායකයන් අතර ඇති ස්වාමි-සේවාදායක සම්බන්ධතාව අත්‍යන්ත ආර්ථිකකරණයට භාජනය වීම යනු මේ පැහැදිලි කිරීමට සම්බන්ධ විචල්‍යයන්ය.
විසඳුම් ප‍්‍රවේශ
අල්ලස සහදුෂණය පිළිබඳ ගැටලූවට අප රටේ මහජන සාකච්ඡුාවේ විසඳුම් ප‍්‍රවේශ පහක් තිබෙන බව පෙනේ. ඒවා මෙසේය.
අ. නෛතික ප‍්‍රවේශය
අපරාධ නීතිය මාර්ගයෙන් එනම් පොලිසිය, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව, අල්ලස් කොමිසම, අධිකරණය සහ බන්ධනාගාරය මූලික කොට ගන්නා කි‍්‍රයාමාර්ග මේ ප‍්‍රවේශයට අයත්ය. මෙය වූ කලි ආණ්ඩුවල අධිපති ප‍්‍රතිචාරයයි. එහෙත් මෙය ශක්තිමත් විසඳුමක් නොවන්නේය යන්නද, ඒ ගැන සිත්තැවුල්ද මහජන කතිකාවේ ප‍්‍රකාශ වේ.
ආ. ආර්ථික සමෘද්ධියේ ප‍්‍රවේශය
මෙය අල්ලස සහ දුෂණය පිටුවහල් කිරීමේ සිංගප්පුරු මාදිලියයි. එහි අංග දෙකක් තිබිණ. පළමුවැන්න, නීතිය නිසි ලෙස කි‍්‍රයාත්මක කරන, දුෂණයට නැමෙන්නේ නැති පොලිස් සහ අධිකරණ කි‍්‍රයාවලියයි. එය අධිකාරවාදී පාලන තන්ත‍්‍රයක අංගයක්ද විය. දෙවැන්න, සමාජයේ ක්‍ෂණික ආර්ථික වෘද්ධියත් සමග ඇතිවන සමෘද්ධියයි. ඒ අනුව දේශපාලනඥයන්ටත්, රාජ්‍ය නිලධාරීන්ටත්, රජයේ සේවකයන්ටත් ඉහළ වැටුප්ද, ඉහළ ජීවන තත්ත්වයක්ද ලැබුණු විට අල්ලස් හා දුෂණයේ ආර්ථික පදනම් දුර්වල වේ.
ඈ. සදාචාරමය / චර්යාධාර්මික ප‍්‍රවේශය
අල්ලස් ගන්නා සහ දුෂිත දේශපාලනඥයන්ද, නිලධාරීන්ද අත්අඩංගුවට ගෙන, ඔවුන් නම් කර, ඔවුන්ගේ අනන්‍යතාවද පින්තූරද පුවත්පත්වලත්, සමාජ මාධ්‍යයේත් පළකර මාංචු දමා ප‍්‍රසිද්ධියේ අධිකරණයට ඉදිරිපත් කිරීම මෙම ප‍්‍රවේශයෙන් මග පෙන්වනු ලැබුවකි. ‘නම් කර ලැජ්ජා කිරීමේ ප‍්‍රවේශය’(Name and Shame Approach) යනුවෙන් ඉංගී‍්‍රසියෙන් හැඳින්වෙන්නේද මෙම ප‍්‍රවේශයයි. එහි ප‍්‍රධාන උපකල්පනය නම් මනුෂ්‍යයන් වනාහි ලැජ්ජා බය ඇති සත්ව කොට්ඨාසයක්ය යන්නයි. එය වනාහි කොතරම් නිවැරදිද යන්න ලංකාවේ නිරන්තර පරීක්‍ෂණයට පාත‍්‍රවී ඇති උපකල්පනයකි.
ඈ. යහපාලන ප‍්‍රවේශය
ලෝක බැංකුව, එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, බටහිර ආධාර කණ්ඩායම්, සමහර ජාත්‍යන්තර රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන සහ කලකට පෙර ජනාධිපති සිරිසේන මහතාද අප රටේ ජනතාව ඉදිරියේ තැබුවේ මෙම ප‍්‍රවේශයයි. මෙහි මූලික අදහස නම්, ආණ්ඩුවේ තීරණ ගැනීමේත්, තීරණ කි‍්‍රයාත්මක කිරීමේත් කි‍්‍රයාවලිය නීතිරීති, රෙගුලාසි සහ විධිවිධානවලට අනුව කි‍්‍රයාත්මක කිරීම සහතික කිරීම සඳහා දේශපාලන සහ ආණ්ඩුකරණ කි‍්‍රයාවලිය විවෘතභාවය, පාරදෘශ්‍යභාවය වගවීම යන මූලධර්ම තුන විසින් මග පෙන්වනු ලැබිය යුතුය යන්නයි. ලංකාවේ දැනට කි‍්‍රයාත්මක වන තොරතුරු දැනගැනීමේ පනතද මේ ප‍්‍රවේශය යටතට එන්නකි.
ඉ. සමූහාණ්ඩුවාදී ප‍්‍රවේශය
කිසිවෙකු මෙම සංකල්පමය අනන්‍යතාව භාවිත නොකළත්, අප සමාජයේ බොහෝ උගතුන්ද, පුරවැසියන්ද අල්ලස, දුෂණය සහ අයහපත් පාලනය පිළිබඳ ගැටලූ විසඳීමට ඉදිරිපත් කරන්නේ, ඇරිස්ටෝටලියානු ප‍්‍රවේශය ලෙසින්ද හැ`දින්විය හැකි මේ ප‍්‍රවේශයයි. තමන් ඇරිස්ටෝටල්ගේ පොත් නොකියෙව්වත්, ඇරිස්ටෝටල්ගේ අනුගාමිකයන් වී ඇතැයි අපේ පුරවැසියන්ටත්, උගතුන්ටත් ආඩම්බර විය හැකි මෙම ප‍්‍රවේශයේ අංග දෙකක් තිබේ. ඒවා නම්,
1. අවදියෙන් සිටින සහ දේශපාලන වශයෙන් සක‍්‍රිය පුරවැසියන්(Alert and Active Citizens) සහ,
2. දේශපාලන ගුණයහපත්කම (Political Virtue)
අවදියෙන් සහ සක‍්‍රියව සිටින පුරවැසියෝ, ආණ්ඩුවද, දේශපාලනඥයන්ද, නිලධාරීන්ද, නඩුකාරයන්ද, සිතන, කතාකරන, කි‍්‍රයාකරන දේ ගැන සුපරීක්‍ෂකාරීව සිටිති. වැරදි විවේචනය කරති. ඔවුන්ගේ දුෂණය, අක‍්‍රමිකතා සහ බලය අයුතු ලෙස ප‍්‍රයෝජනය ගැනීම ආදිය ගැන ප‍්‍රසිද්ධියේ සාකච්ඡුා කරති. ආණ්ඩුව, දේශපාලනඥයන්, පාලකයන්, නිලධාරීන් සහ රාජ්‍ය ආයතනවල චර්යාව නිවැරදි කිරීමට සංවිධානය වෙති, උද්ඝෝෂණ කරති, පත්තරවල ලියති, පෙළපාලි යති, විරුද්ධව ඡුන්දය දෙති.
‘දේශපාලන ගුණයහපත්කම’ පුරවැසියන්ට, දේශපාලනඥයන්ට මෙන්ම නිලධාරීන්ටද තිබිය යුතු ගුණාංගයකි. ඔවුන් කි‍්‍රයාකරන්නේ මුළු ප‍්‍රජාවගේම පොදු යහපත සඳහාය. එසේ කිරීමේදී ඔවුහු පොදු යහපත සහ පුද්ගලික/පවුලේ යහපත කළවම් කර නොගනිති. පොදු වැඩවලින් පුද්ගලික ආර්ථික ප‍්‍රතිලාභ අපේක්‍ෂා නොකරති. පොදු යහපත සඳහා පුද්ගලික සැපසම්පත් පරිත්‍යාග කරති. අනන්‍යයන්ට ආදර්ශයක් වෙති.
ලංකාවේ අල්ලස සහදුෂණය නැති කිරීමට ඉහත දැක්වූ ප‍්‍රවේශවලින් කවරක් ප‍්‍රමාණවත්ද යන්න ගැන පැහැදිලි තෝරා ගැනීමක් කිරීම පහසු නැත. සමහර විට ප‍්‍රවේශවල මිශ‍්‍රණයක් වඩා සුදුසු වනු ඇත. මා සිතන විදියට මහජන සාකච්ඡුාව දැන් යොමුවිය යුත්තේ එම කරුණ වෙතටය.
