ලක්ශාන්ත අතුකෝරල
කොළඹට යම්තමින් ඇඳිරි වැටෙන විට නාට්‍ය ශාලාවක, වේදිකා එළියක දැවටී එන ආශ්චර්යය විඳින්නට උමතුවකින් මෙන් එකතු වුණු කාල සමයක් හිමි අය අත් ඔසවන්න. එහි තේරුම ජීවිතය තිබෙන තුරු මිලින නොවී පවතින මතක පහන් ආලෝකයක් ඔබ තුළ දැල්වෙන බවය. දෙස් විදෙස් වේදිකා රංගයන්ගේ චිත්තාකර්ෂණීය මනැස් කැලතුම්වලින් පසු, විහාරමහාදේවි උද්‍යානය අවට හෝ පාළු පාරක-තොටක, එසේත් නැත්නම් තේපැන්සලක හෝ අවන්හලක රැඳෙමින් අත් විඳි, හදිසියක් නැති කලා සල්ලාපයක් දශක ගණනකට පසු වුවත් ඒ උණුසුමින්ම සිහිපත් කළ හැකි වනු ඇත.
සජීවී නාට්‍යයකින් ලැබෙන චිත්ත ඉපිලූමටත්, නාට්‍යයේ චරිත සිද්ධි ඝට්ඨනයෙන් උපදින බුද්ධිමය වේදයිතයන්ටත් ආදේශක නොමැත. කවරාකාර නව වින්දන මාධ්‍යයන් ප‍්‍රා¥ර්භූත වුවද, ලොව පුරා නාට්‍ය රසිකයන් වේදිකාවෙන් ගන්නා ගැම්ම අත් නොහරින්නේ එබැවිනි. නූතන නාට්‍ය කලාව පිටතින් මෙන්ම ඇතුළතිනුත් වර්ධනය වී ඇති කලෙක වුව ලොව බිහි වූ විශිෂ්ටතම නාට්‍යයන් ලෙස වැඩි දෙනෙකු අගය කරනුයේ සියවස් දෙක තුනක් නැතහොත් දශක කිහිපයක් පැරණි නිර්මාණයන් ය. සොෆොක්ලීස්ගේ ‘‘ඇන්ටිගනී’’, ‘‘ඊඩිපස්’’, ශේක්ෂ්පියර්ගේ ‘‘හැම්ලට්’’ මෙන්ම ‘‘රෝමියෝ සහ ජුලියට්,’’ හෙන්රික් ඉබ්සන්ගේ ‘‘බෝනිකි ගෙදර’’, සැමුවෙල් බෙකට්ගේ ‘‘ගොඩෝ එනකං’’, බ්‍රෙෂ්ට්ගේ ‘‘හුණුවටය’’ වැනි නිර්මාණ තවමත් එලෙසම ඉදිරි කතාබහ යොමු කර ගනී. එවන් සුවිශිෂ්ට නිර්මාණ සමග සම තැන්හිලා පිළිග ැනෙන නාට්‍යයක් රස විඳීමේ අවස්ථාව ලද මම මිනිස් සිත් සන්තාන තුළ කිමිදෙමින් ඉසියුම් ජීවන ඝට්ඨනයන් හසු කර ගැනීමට නාට්‍යකරුවා දක්වන සූක්ෂ්මතාව පිළිබඳව මවිත වීමි. නාට්‍යකරුවා නම් ඇමරිකානු ජාතික ඉයුජීන් ඔනීල්ය. 1941 දී රචනා වී, ඔනීල්ගේ මරණයෙන් පසුව 1956 දී වේදිකාගත වූ Long Day’s Journey into Night එම නාට්‍යයයි.
1936 දී නොබෙල් සාහිත්‍ය ත්‍යාගයෙන් පිදුම් ලැබූ ඔනීල් නාට්‍ය සඳහා වන පුලිට්සර් සම්මානය හතර වතාවක්ම දිනා ගත්තෙකි. ඔහු මෙකී නාට්‍යයෙන් හසු කර ගන්නේ වියපත් යුවළක් සහ තරුණ පුතුන් දෙදෙනෙකු සිටින පවුලක මැසිවිලි-ඇවිටිලි -සැකසංකා සහිත අමු ජීවිත අභ්‍යන්තරයයි. පාත‍්‍ර වර්ගයා එකිනෙකා කෙරෙහි දක්වන ආකල්ප සහ ඔවුන්ගේ පාපොච්චාරණයන් සාහසික අවංකභාවයක් සහිතව කරළියට එන්නේ එක දිනයක සිදුවීම් ජවනිකාගත වීමෙනි.
ජේම්ස් ටයිරෝන් සහ ඔහුගේ බිරිඳ මේරි ද, ඔවුන්ගේ පුතුන් දෙදෙනා වන ජැමී සහ එඞ්මන්ඞ් ද යන සිව්දෙනාගේ මූලික චරිත ස්වභාවයන් ද, ඒවා එකිනෙක සමග ගැටෙමින් සමපාත වන අයුරු ද පැය දෙක හමාරක නළුව තුළ මැනවින් නිරූපිත ය. නාට්‍යයේ අවසානය සිව්දෙනාම එකිනෙකාගේ ජීවිතවල සැබෑ පරාජයන් විවරණය කර ගන්නා තැනකට එල්ල වේ. වීදි නළුවෙකුව සිට ව්‍යාපාරිකයෙකු වූ ජේම්ස්ගේ මසුකරුකමත්, මේරිගේ අතීතකාමී සිහින ලෝකය සහ මෝර්ෆීන් ඇබ්බැහියත්, ජැමීගේ සෙල්ලක්කාර ජීවිතයත්, එඞ්මන්ඞ්ගේ රෝගී තත්ත්වයත් නාටකයේ ගැටුම අවුළුවන පසුබිම් ය. ඔනීල් යොදා ගන්නේ අතිශය නාට්‍යෝචිත ගැඹුරු අරුත් දනවන කාව්‍යාත්මක දෙබස් සහ සංකේතාත්මක ගැළපුම් ය. වේදිකා පසුබිමේ ඇති පොත් රාක්කය, නාට්‍යය බුද්ධිමය විග‍්‍රහයක් බව අගවයි. මේරිගේ පැරණි මංගල ඇඳුමෙන් ඇගේ අතීත විභූතියත්, විටින් විට දක්වන මීදුම තුළින් ඇගේ මෝර්ෆීන් මායා ලෝකයත් සංකේතවත් කරනු වැන්න.
‘හරීම ආසයි මං මේ මීදුමට. ඒක ලෝකෙන් ඔයාවත් ඔයාගෙන් ලෝකයත් හංගනවා. ඔයාට දැනෙයි හැම දේම වෙනස් වෙලා කියලා. කිසිම දෙයක් කලින් පෙනුණු දේ නෙමෙයි කියලා. ඊට පස්සේ කාටවත් බෑ ඔයාව හොයාග න්න. කාටවත් බෑ ඔයාව අල්ලන්න.’
ඔනීල්ගේ යථාර්ථ රංගය ටයිරෝන් පවුලේ ඇතුළු අවුල විදාරණය කරන අතරම එහි චරිත එකිනෙක අතර ඇති අන්‍යොන්‍ය බැඳීම ද පළ කරන සම්භාව්‍ය ගණයේ නිර්මාණයකි. අපමණ රසික ප‍්‍රසාදය දිනූ, බොහෝ වර සිනමාවටත්, රූපවාහිනියටත් ප‍්‍රතිනිර්මාණය වූ සහ විවිධ නිෂ්පාදකයන් විසින් නැවත නැවත වේදිකාගත කළ එය, අද පවා ලොව වඩාත්ම ඉල්ලූමක් ඇති නාට්‍යයකි. මේරි නිතර තැවෙනුයේ තම පුතු ක්ෂය රෝගයට ගොදුරු වෙතියි සිතමිනි. අනෙක් අතට එඞ්මන්ඞ් ද මවගේ සෞඛ්‍යය ගැන වෙහෙසෙයි. මත්පැන් පානයෙහි රුසියන් වන පිරිමි තිදෙනාගේ අවිඥානක වෘතය, ජීවිතයෙහි නොබැඳී මත් වී සිටීමයි.
‘‘මත් වෙලා ඉන්න හැම වෙලේම. එතකොට කාලයා ඔයාව පොළොවට තද කරන්න උරහිස්වල පටවලා තියෙන මහා බර දැනෙන එකක් නෑ. මත් වෙන්නේ මොනවයින්ද? වයින්වලින්? කවිවලින්? එහෙම නැත්නම් බලයෙන්? මොකෙන් හරි කමක් නෑ මත්වෙලා ඉන්නයි ඕනෙ.’’
වරක් ඉයුජින් මෙසේ පැවසීය. ‘‘ජීවිතය යනු කැඩපත්වලින් නිමැවූ බිත්ති ඇති හුදකලා සිරගෙයකි.’’ ජීවිතයේ කැඩපත් තුළට අපටම එබෙන්නට සලස්වමින් සහ ගැඹුරු කලාවක රසය පසක් කරමින් ඔහු සිය විශිෂ්ටතම නාට්‍යයෙන් නිරූපණය කරන්නේ ද ඒ වේදනාත්මක සත්‍යයයි.
