පාස්කු ඉරිදා ඇති වූ ත‍්‍රස්තවාදී ප‍්‍රහාරයන් නිසා රටේ නැගෙමින් තිබෙන ඉස්ලාම් භීතිකාව, වෛරී භාෂණය, අවිශ්වාසය සහ අවඥාව මධ්‍යයේ, ඉස්ලාම් දහම පිළිබඳවත්, එහි ඉගැන්වීම් සහ නියෝග පිළිබඳවත් උභතෝකෝටික ප‍්‍රශ්න ගණනාවක් මතුකොට තිබේ. ඇමරිකාවේ 9/11 මහා ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාරයෙන් පසු මෙවැනිම ඉස්ලාම් භීතිකාවක් එරටේත් පැතිර ගියේය. ඇමරිකානුවෝ ඉස්ලාම් දහම පිළිබඳ ප‍්‍රශ්න මතු කරන්නට වූහ. ප‍්‍රචණ්ඩත්වය සමග ඉස්ලාම් දහමට ඇතැයි කියන සම්බන්ධය ගැන ප‍්‍රශ්න කරන්නට වූහ. සමහර සුදු ජාතික ස්වෝත්තමවාදීහූ මුස්ලිම්වරුන්ව අතුගා දමන්නට කතා කළහ.
ශ‍්‍රී ලංකාවේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මාධ්‍ය තුළ මෙන්ම සමාජ මාධ්‍ය තුළත් ඉමහත් උනන්දුවෙන් සහ විය යුතු පරිද්දෙන්ම අවඥාවටත් ලක්විය යුතු මාතෘකාවක් වී ඇත්තේ, කුඩා දරුවන් ඇතුළු සිය ගණනක් අහිංසකයන්ගේ ජීවිත අහිමි කළ ඝාතකයන්ට ත්‍යාගයක් වශයෙන් ඊළඟ ආත්මයේදී කන්‍යාවන් 72 ක් ලැබෙන කතාවයි. ඉස්ලාම් දහමේ එවැනි දෙයක් දේශනා කෙරේ ද? ආගමික කාරණා පිළිබඳ විද්වතුන්ට මීට පිළිතුරු දිය නොහැකි වන්නට පිළිවන. ඔවුන්ට කළ හැකි එකම දෙය වන්නේ, ඉස්ලාම් දහමේ මූල ග‍්‍රන්ථය වන කුරාණයේ කන්‍යාවන් 72 ක් පිළිබඳ කිසි සඳහනක් නැති බව පෙන්වා දීමයි. ඇත්ත, එවැන්නක් කුරාණයේ නැත. කුරාණය යනු, අවුරුදු 23 ක කාලයක් තිස්සේ දෙවියන් වහන්සේගෙන් මහම්මත්තුමාට ලැබුණු පණිවිඩවල එකතුවයි. මේ කියන කාලය තුළ උන්වහන්සේ සහ උන්වහන්සේගේ අනුකාමිකයෝ විවිධ හිංසාවන්ට, වධබන්ධනයන්ට සහ පිටුවහල් කිරීම්වලට ලක්වූහ.
එහෙත් කන්‍යාවන් 72 ක් පිළිබඳ මේ කතාව ‘හඩිත්’ ග‍්‍රන්ථයක සඳහන් වෙයි. ‘හඩිත්’ යනු, මහම්මත්තුමාගේ ප‍්‍රකාශ සහ ඔහුගේ සම්ප‍්‍රදායයන් ගැන ලියැවුණු විවරණ ග‍්‍රන්ථයන් ය. සමහර ඉස්ලාම් පූජකවරුන්ට (උලෙමාවරුන්ට* සහ ඉස්ලාම් ආගමික දේශකයන්ට මේ කාරණය පිළිගැනීමට තරම් බුද්ධිමය ධෛර්යයක් නැත. මන්ද යත්, සුන්නි ඉස්ලාම් දහමේ ඇති ප‍්‍රධාන ‘හඩිත්’ ග‍්‍රන්ථ හයම සංගෘහිත කොට ඇත්තේ, ‘කිසි ලෙසකින් වරදක් සිදුවිය නොහැකි’ ඉමාම්වරුන් විසිනැයි ඔවුන් විශ්වාස කරන බැවිනි. මේ ග‍්‍රන්ථවල සඳහන් තව දහසකුත් එකක් කාරණා වනාහී ව්‍යාජ ලෙස සහ කූට ලෙස මහම්මත්තුමාට පවරා ඇති ඒවා බව, ‘හඩිත්’ ග‍්‍රන්ථ පිළිබඳ නූතන විද්වතුන් කියා සිටියදී පවා ඉමාම්වරු ඒ අදහස් නොතකා සිටිති. මේ කන්‍යාවන් 72 පිළිබඳ කතාව සඳහන් වන්නේ, ‘ජමී අල්-තිර්මිදී’ හෙවත් ‘සුනාන් අල්-තිර්මිදී’ නැමැති ‘හඩිත්’ ග‍්‍රන්ථයේ ය. මෙවැනි ව්‍යාජ ‘හඩිත්’ කෙසේ වෙතත්, සුන්නි සහ ෂීඅයිට් යන ඉස්ලාම් නිකාය දෙකටම තමන්ගේම පුරාණ ග‍්‍රන්ථ තිබේ. සුන්නි නිකායට එවැනි ග‍්‍රන්ථ හයක් ඇති අතර ෂීඅයිට් නිකායට දෙකක් තිබේ.
ඉස්ලාම් ඉතිහාසයේ අතිශය ප‍්‍රබල අපවාදයක් ගෙන දෙන කාරණයක් වී ඇත්තේ මේ කියන ‘හඩිත්’ සාහිත්‍යයයි. මහම්මත්තුමාගේ මරණයෙන් පසු මුස්ලිම් ප‍්‍රජාවේ නායකත්වයට පත් කාලිෆ්වරු (මුස්ලිම් පාලකයන්* හතර දෙනාම මහම්මත්තුමාගේ දේශනා ග‍්‍රන්ථාරූඪ කිරීමට ගත් ප‍්‍රයත්නයන්ට එදා එරෙහිව සිටියහ. ‘හඩිත්’ ප‍්‍රකාශ ලේඛනාරූඪ කළ ප‍්‍රථමයා වන්නේ, මහම්මත්තුමාගේ මරණයෙන් වසර 200 කට පසු උපන්, උස්බෙකිස්තානු ජාතිකයෙකු වන, බුකාරි නැමැති ඉමාම්වරයා ය. මේ කාලය වන විට, විවිධ පාලකයන් තමන්ගේ බලය තර කර ගැනීම සඳහා ආගමික ඉගැන්වීම් අවභාවිත කරමින් සහ වැරදියට අර්ථකථනය කරමින්, ඉස්ලාම් දහම දේශපාලනීකරණය කොට තිබුණි.
ඉමාම් බුකාරි අවුරුදු 16 ක් අරාබි-පර්සියානු කලාපයේ සංචාරය කෙළේය. ඒ කාලයේදී ඔහුට හමුවන පුද්ගලයන්ගෙන් ඔහු තොරතුරු එක්රැුස් කෙළේය. ඒ තොරතුරු අතර, මහම්මත්තුමාට සැබවින් සම්බන්ධ කාරණා මෙන්ම ව්‍යාජ වශයෙන් ආරෝපණය කොට තිබූ කාරණා ද විය. මෙසේ තොරතුරු එකතු කිරීමේ ක‍්‍රියාවලිය ඔහු පටන්ගත්තේ වයස 16 දී ය. සමස්තයක් වශයෙන්, ‘හඩිත්’ කරුණු 600,000 ක් ඔහු එකතු කෙළේය. අනතුරුව, ඒ අතරින් 7,000 ක් ඔහු තෝරාගත්තේය. මේ තේරීම කරන ලද්දේ, හුදෙක් තොරතුරු සැපයූ පුද්ගලයන් පිළිබඳ පැවති විශ්වසනීයත්වය මත පදනම්ව බව, ඉමාම් බුකාරිගේ ශිෂ්‍යයෝ කීහ. එහිදී, එම පුද්ගලයන් මහම්මත්තුමාගේ කාලයට සම්බන්ධතාව දක්වන පරවේණි ජාලය පිළිබඳ සැලකිලිමත් වූ බව ඔවුහූ කීහ. මෙසේ එකතු කොට සංගෘහිත කෙරුණු බුකාරිගේ කරුණු මහජන පරිශීලනයට පැමිණියේ, ඔහුගේ මරණින් පසු ඔහුගේ ශිෂ්‍යයෙකුගේ ශිෂ්‍යයෙකු මාර්ගයෙනි.
බුකාරිගෙන් පසු, ‘හඩිත්’ සම්පාදකයන් කිහිප දෙනෙක් බිහි වූහ. බුකාරි මෙන්ම තමන් ද, විශ්වසනීයත්වය මත පදනම්ව කරුණු භාර ගැනීම හෝ ප‍්‍රතික්ෂේප කළ බව ඔවුහූ කීහ. අද බුද්ධිමතුන් විසින් මේ ‘හඩිත්’ අධ්‍යයනය කරනු ලැබේ. එයින් සමහර ඒවා, මහම්මත්තුමාගේ දේශනාවන්ට නොගැලපෙන බොල් දේශනා බව ඔවුහූ පෙන්වා දෙති. ඉතා බුද්ධිමත් සහ අතිශය ප‍්‍රකට ‘හඩිත්’ විද්වතෙකු වන්නේ, 1999 ජෝර්දානයේදී මියගිය, ෂීක් මොහොමඞ් නසීර් උද්-දීන් අල්-අල්බානි ය. අන්තවාදය ප‍්‍රතික්ෂේප කළ ඔහු, කිසි ගුරුකුලයකට සම්බන්ධ නොවීය.
ඔහු මුළු ජීවිත කාලයම ගතකෙළේ මේ ඊනියා පුරාණ ග‍්‍රන්ථවල සඳහන් දහස් ගණන් ව්‍යාජ කරුණු හඳුනා ගැනීම සඳහා ය. මේ උගත් ෂීක්වරයා කන්‍යාවන් 72 පිළිබඳ සඳහන මිථ්‍යාදෘෂ්ටියක් වශයෙන් බැහැර කළ යුතු දෙයක් බව කියා සිටියේය. මිථ්‍යාදෘෂ්ටිකයන්, නිකායවාදී උන්මත්තකයන්, ලාබ ප‍්‍රයෝජන පස්සේ පැන්නූ අවස්ථාවාදීන්, කතා ගොතන්නන්, මෝඩ තවුසන් සහ ලේ කැකෑරෙන දේශකයන් බිහි වුණේ මෙවැනි හොර දේශනා නිසා බව ‘හඩිත්’ විද්වත්හු අද පිළිගනිති.
කුරාණයේ අන්තර්ගතයට සහ සාරයට අනුගත නැති කරුණු මෙන්ම, එම අන්තර්ගතයට ඉඳුරා පටහැනි කරුණු, නූතන පර්යේෂණ විධික‍්‍රම භාවිත කරමින් ඉස්ලාම් විදවතුන් මේ වන විට හඳුනාගෙන තිබේ. උදාහරණයක් වශයෙන්, කෙනෙකුගේ මරණින් පසු මිනීවළේදී පලිසන් දීම පිළිබඳ ‘හඩිත්’ කතාව, කුරාණයේ දේශනාවන්ට පටහැනි බව ඔවුහූ පෙන්වා දෙති. ආගම වෙනුවෙන් දිවි පුදන්නෙකු සඳහා කන්‍යාවන් 72 තෑග්ගක් ලැබෙන කතාවත් එවැනි ය. තමන්ව ඝාතනය කරගන්නා අතරේ තවත් අහිංසකයන්වත් ඝාතනය කර ගන්නා තැනැත්තෙකු ‘ප‍්‍රාණත්‍යාගියෙකු’ හෙවත් ‘ආගම වෙනුවෙන් දිවි පුදන්නෙකු’ නොවන බව මෙහිදී අවධාරණයෙන් කිව යුතුව තිබේ. කුරාණයට අනුව, ඔවුන් වනාහී, සමස්තයක් වශයෙන් ගත් විට, මානව වර්ගයාම එකට වනසන මෘග ඝාතකයන් ය. මරාගෙන මැරෙන බෝම්බකරුවා 20 වැනි සියවසේ නිෂ්පාදනයකි. මෙය, ආක‍්‍රමණික හමුදාවකට හෝ අදිවසන හමුදාවකට එරෙහි සටනකදී පමණක් භාවිත කළ යුතුව ඇතැයි අතලොස්සක් ඉස්ලාම් පූජකවරුන් අනුමත කර සිටියත්, එය ඉස්ලාම් දහමෙන් අතුගා දැමිය යුතුව ඇති දෙයකි.
අයි.එස්.අයි.එස්. සහ එහි අනුගාමිකයන් විසින් ඉස්ලාම් දහමට කර ඇති මේ විනාශය මධ්‍යයේ අද මුස්ලිම් පූජකවරුන් ප‍්‍රමුඛත්වය දිය යුත්තේ, බුද්ධිවාදීව සහ තාර්කිකව ඉස්ලාම් දහම අධ්‍යයනය කිරීමටයි. පසමිතුරු ආකල්ප සහ අදහස්වලට ගරු කිරීම බුද්ධිවාදයේ ලක්ෂණයකි. එසේම ඒ මගින් ව්‍යාජ ‘හඩිත්’ කොටස් ඉස්ලාම් දහමින් උදුරා දැමීමටත් හැකි වනු ඇත. කන්‍යාවන් 72 පිළිබඳ කතාව එවැන්නකි.
හේතුවාදී චින්තනය සහ බුද්ධිවාදය, ඉස්ලාම් දහමට අලූත් දේවල් නොවේ. ඉස්ලාම් දේවධර්මවාදයේ තාර්කික ගුරුකුලය වශයෙන් ගැනෙන ‘මුටසිලා’ සම්ප‍්‍රදාය 8 වැනි සියවසේ සිට 10 වැනි සියවස දක්වා ඉරාකයේ මල්ඵල ගැන්වුණි. එකල මුස්ලිම් පාලකයා වුණේ අබසිද් ය. මුස්ලිම් ලෝකය දැනුමේ හිණිපෙත්තට පැමිණියේ මේ කාලයේ ය. වෛද්‍ය විද්‍යාව, තාරකා ශාස්ත‍්‍රය, ගණිතය, නීති විද්‍යාව, දර්ශනවාදය සහ සාහිත්‍ය ආදී අංශවලින් මේ කාලයේ මුස්ලිම් ලෝකය බැබළුණි. එහෙත්, ‘අශාරි’ දේව ධර්මවාදය පැමිණීමත් සමගම මේ දියුණුව පරිහානියට ගියේය. ‘මුටසිලා’ බුද්ධි ප‍්‍රබෝධයට එරෙහිව නැගුණු ‘අශාරි’ දේවධර්මවාදය මගින් සුන්නි ඉස්ලාම් නිකාය යටපත් කරගත් අතර වැඩි කල් නොගොස් ‘ඉස්ලාම් ශුද්ධ යුද්ධවාදීන්’ හෙවත් ජිහාඞ් ඉමාම්වරුන්ගේ නැගීමට එය මග පෑදුවේය. ඉබින් ටයිමියා, අබ්දුල් වහාබ් සහ සයිඞ් කුටුබ් වැනි ජිහාඞ්වාදීන් බිහිවුණේ ඒ අනුව ය. අද අයි.එස්.අයි.එස්. ත‍්‍රස්ත කල්ලිවල අත්පොත් බවට පත්ව ඇති දෘෂ්ටිවාදය එන්නේ මොවුන්ගෙනි.
මේ රටේ මුස්ලිම්වරුන් අද මුහුණදෙන බහුවිධ ප‍්‍රශ්නවලට ආමන්ත‍්‍රණය කිරීම සඳහා, විවිධ මුස්ලිම් කණ්ඩායම් නියෝජනය කරන, ආගමික මෙන්ම ශාස්ත‍්‍රාලීය තලයේ ප‍්‍රධාන ප‍්‍රවාහයේ මුස්ලිම් විද්වතුන් එක්සත්ව, හේතුබුද්ධිය සහ සම්ප‍්‍රදායික පදනම් මත, ප‍්‍රගතිගාමී ඉස්ලාම් දේවධර්මයක් ගොඩනගා ගැනීම සඳහා ඉදිරිපත් විය යුතුව තිබේ. එවැනි ප‍්‍රයත්නයක්, එකහෙලාම ඉස්ලාම් ධර්මයේ සාරය සමග පෑහෙන්නේය.
අතිශය භයානක සහ අමානුෂික, මරාගෙන මැරෙන දෘෂ්ටිවාදයකින් වශීකෘතව සිටින පිරිස් නිෂ්ක‍්‍රීය කිරීම, රටේ ආරක්ෂාව පිළිබඳ කාරණයක් පමණක් නොව, සිහිබුද්ධියෙන් යුත් සෑම ඉස්ලාම් පූජකවරයෙකුගේමත්, සමාජශීලී ආකල්පයකින් යුත් සෑම මුස්ලිම් ජාතිකයකුගේමත් ආගමික වගකීමක්ද වන්නේය. මා දන්නා පරිදි, සිංගප්පූරුවේ මෙවැනි කණ්ඩායම් නිර්-රැුඩිකල්කරණය කෙරෙන්නේ, (විනාශකාරී දෘෂ්ටිවාදයෙන් ගලවා ගැනෙන්නේ* එරටේ වෙසෙන මුස්ලිම් විද්වතුන්ගේ සහායෙනි. එරටේ වාර්ගික සහජීවනය එල්ල කොට පවතින රාජ්‍ය ප‍්‍රතිපත්තියත්, සුපරීක්ෂා පද්ධතියත් හරහා වෛරී භාෂණය, ගිනි තියන දේශනා සහ ත‍්‍රස්ත ප‍්‍රහාර වළක්වා ගැනීමට හැකි වී තිබේ.x
(2019 මැයි 10 වැනි දා ‘ඬේලි මිරර්’ පුවත්පතේ පළවූ Mainstream Muslims must Unite to bring about a Progressive Islam ලිපියේ පරිවර්තනය ‘යහපාලනය ලංකා’ අනුග‍්‍රහයෙනි.*
x අමීන් ඉසදීන්
