ඔබේ ගම් පළාත, කුඩා කාලේ හැදී වැඩුණේ කොහේද කියා කිව්වොත්?
විවාහ වූ අලුත මගේ අම්මාට, තාත්තාට වුවමනා වෙලා තිබුණා සුන්දර පළාතක ජීවත් වෙන්න. ඒ නිසා පළමු පත්වීම අරගෙන ඒ අය ගියා ගල්ගොමුවේ ඇහැටුවැවට, ඇහැටුවැව ගමේ ඉස්කෝලේ පටන් අරන් තියෙන්නේ 1955 විතර. ඒ වන්නියේ දුෂ්කර ගම්මානයේ තමයි මම ඉපදෙන්නේ.
ඊටත් එහා තියෙන සියඹලන්ගමුවේ ඉස්කෝලේ විදුහල්පතිවරු ඉන්නේ නෑ. ගුරුවරු ඉන්නෙත් නෑ. අවුරුදු තුනක් තුළ විදුහල්පතිවරු හය දෙනෙක් ඉඳලා අයින්වෙලා ගිහින් තිබුණා. ඒක තාත්තා දැනගත්තාට පස්සේ 1959 සැප්තැම්බර් මාසේ අපි යනවා සියඹලන්ගමුවේ ඉස්කෝලෙට. 1964 අග විතර වෙනකන් අපි ඉන්නේ සියඹලන්ගමුවේ. ඊට පස්සේ අපේ අධ්යාපන කටයුතු නිසා තමයි තාත්තලා අම්මලා තීරණය කරන්නේ නගරයට එන්න ඕනෑ කියලා.
සියඹලන්ගමුවේ ඉඳලා කෙලින්ම එන්නේ කොළඹ රාජකීය විද්යාලයට. එච්.ඩී. සුගතපාල මහත්තයා තමයි කනිෂ්ඨ අංශයේ විදුහල්පතිතුමා. එතුමා ලේඛකයෙක්, පුවත්පත් කතුවරයෙක්, නාට්යවලට ළැදි කෙනෙක්. ඒ ඇසුර එක්ක තමයි මගේ කලා ජීවිතේ ගොඩනැගෙන්නේ. මගේ ඇඟේත් යමක් තියෙන්න ඇති.
ඒ කාලේ මම ‘මිහිර’ පත්තරේට ලිපි ලියනවා. ඉස්කෝලේ කුඩා සඟරා සංස්කරණය කරනවා.
1967 අපි සමස්ත ලංකා පාසල් නාට්ය තරගයට ‘පොතේ ගුරා’ කියලා ඉස්කෝලෙන් නාට්යයක් කරනවා. ඒ නාට්යයට දෙවෙනි තැන ලැබෙනවා. ගුවන් විදුලියේ ළමා අංශයේ ප්රධානියා වූ ප්රභා රණතුංග මහත්මිය ඒ නාට්යය බලන්න එනවා. නාට්යයේ රඟපෑ සමහර ළමයින්ට එතුමිය ගුවන් විදුලියේ වැඩසටහන් සඳහා ආරාධනා කරනවා. අපි කිහිප දෙනෙක් ගුවන් විදුලියට යනවා. ළමා පිටියට සම්බන්ධ වෙනවා. නමුත් එක්කෙනයි දෙන්නයි ඉතිරි වෙන්නේ. අනික් අය හැලෙනවා.
එතැනින් තමයි මම ගුවන් විදුලියට සම්බන්ධ වෙන්නේ. ඉතිං මම ගුවන් විදුලිය එක්කම හැදෙනවා වැඩෙනවා. 1976 විතර ගුවන් විදුලියේ සහන නිවේදකයෙක් ලෙස සේවයට බැඳෙනවා.
මම ‘දෙසතිය’ සඟරාවේ ක්රීඩා සංස්කාරකවරයා විදිහට වැඩකළා. එයට සමාන්තරව ගුවන් විදුලියේ රාජකාරි කළා. ඒ නිසා මම ලේඛනයේයි, විද්යුත් මාධ්යයේයි දෙකේම සමාන්තරව ඉදිරියට ඇවිල්ලා තියෙනවා.
විවිධ රටවල සංචාරය කරමින් ඔබ ලියූ සංචාරක සටහන් හරහා ඔබ සිංහල සාහිත්යයට නව ආරක ග්රන්ථ මාලාවක් තිළිණ කර තිබෙනවා. ඒ ගැන කතාකළොත්?
සංචාරක ලේඛනය නැත්නම් චාරිකාලංකාර කියන එක අතීතයේ හිටන් තිබුණා. හියුන් සාන්, ඉබන් බතූතා, මාර්කෝ පෝලෝ, එසේ දේශාටන සටහන් ලියූ අය. ඒවායෙන් අපිට ඒ ඒ කාලවකවානු පිළිබඳව විශාල දැනුමක් අවබෝධයක් ලබාගන්න පුළුවන්, එක්දහස් තුන්සිය ගණන්වල පවා පිටරටින් ආ අය ලියූ එවැනි කෘතීන් තියෙනවා.
ලංකාවෙත් එහෙම සාහිත්යයක් පැවතුණා. පත්තර කලාව ඇතුළේ මීමන ප්රේමතිලක විවිධ තැන් ගැන සතිපතා ලිපි ලියලා තියෙනවා. විමලරත්න තුමාරගම එයා ගිය ස්ථාන පිළිබඳව කවි ලියලා තියෙනවා. මෑත ඉතිහාසයේ ධර්මසිරි ගමගේ, නීල් විජේරත්න, කපිල කුමාර කාලිංග, සුනේත්රා රාජකරුණානායක, සංචාරක සටහන් ලියලා තියෙනවා.
නමුත් පොත් මාලාවක් විදිහට කවුරුවත් ඒවා පළකළේ නෑ. මමත් එහෙම පළකරන්න හිතාගෙන පටන්ගත්තා නොවෙයි. නමුත් පළමු පොතට විද්යෝදය සාහිත්ය සම්මානය හිමි වූ නිසාත්, මගේ මිත්රයෝ සහ ප්රේම් දිසානායක මහත්තයා මාව දිරිමත් කළ නිසාත්, තමයි මේක දිගටම ලියන්න පෙළඹුණේ.
ඒ අනුව තමයි මම චාරිකාලංකාර පොත් මාලාවක් කරන්න පෙළඹුණේ. පළමු පොත ජපානය ගැන ලියැවුණු ‘හණමිචිය දිගේ’, දෙවෙනි පොත චීනය ගැන ලියැවුණු ‘සොඳුරු සැරිසර සේද මාවත දිගේ’, තුන් වෙනි පොත මැලේෂියාව ගැන ලියැවුණු ‘සොඳුරු සැරිසර සරවක් නදිය දිගේ’, හතර වෙනි පොත චීනය ගැන ‘සොඳුරු සැරිසර සක්වල දිගේ’. එහි වැඩි බර තියලා තිබුණේ ටිබෙටි ස්වාර්ථය පිළිබඳව.
පසුගියදා එළිදුටුවේ මගේ ඉන්දියාව ගැන ලියැවුණු ‘සොඳුරු සැරිසර රම්ය සාගරය දිගේ’ සහ ‘සොඳුරු සැරිසර රතු බලකොටුව දිගේ’ කියන පොත් දෙකයි. ඒ පස්වෙනි හා හයවෙනි පොත්.
ඔබ බොහෝ කල් පටන් විවිධ සාහිත්ය නිර්මාණවල හා ලේඛන කාර්්යයන්හි යෙදෙන කෙනෙක්. නමුත් මේ සොඳුරු සැරිසර පොත් මාලාවට ඔබ වැඩි ඉඩකඩක් වෙන්කොට තිබෙන බව පෙනෙනවා.
සංචාරක කටයුතුවලට මම ටිකක් පෙරේතයි. ඒ නිසා මේ සොඳුරු සැරිසර පොත් මාලාවට වැඩි ඉඩක් වෙන්වෙලා තියෙනවා.
අනික පාඨකයන්ගේ පැත්තෙන් ඒ සඳහා ලැබෙන ප්රතිචාර හොඳයි. ඔවුන් කියවන්නේ නැත්නම්, හොඳ ප්රතිචාර ලැබෙන්නේ නැත්නම්, මේවා පළ කරන්න පෙළඹවීමක් ඇති නොවෙන්න තිබුණා.
රසවින්දනය කියන දේ සංචාරක සටහන්වල නැතුවා නොවෙයි. සංචාරක පැත්තෙන්, අධ්යාපනික පැත්තෙන්, සමාජීය පැත්තෙන්, දේශපාලනික පැත්තෙන්, ආර්ථික පැත්තෙන් ආදි වශයෙන් විවිධ තොරතුරු ලියැවිලිවලට කැටිවෙනවා කියලා මට හිතෙනවා.
විවිධ රටවල සංචාරයේ යෙදෙමින් කරුණුකාරණා සොයමින් මෙවැනි සටහන් ලිවීම ලෙහෙසි පහසුකාර්යයක් නොවෙයි?
සාමාන්ය සංචාරකයෙක් විදිහට ගිහිල්ලා මේ වගේ කෘතියකට කරුණු හොයන්න බෑ. සාමාන්ය සංචාරකයෙක් යම් තැනකට ගිහිල්ලා රිසි සේ නිදහසේ එතැන තියෙන දේවල් බලලා, විඳලා පැයකින් එන්න පුළුවන් වුණාට, සංචාරක සටහන් කරන්නෙකුට ඒකට දවසක් යනවා. එක පැත්තකින් ඒක වෙහෙසකර කාර්යයක්, ඒක ශාරීරික වෙහෙස පමණක් නොවෙයි. ඒ දවස ගතකරන්න වුණාම ඒ එක්ක එක් වෙන තවත් ගොඩාක් දේවල් තියෙනවා. වියදමක් තියෙනවා. ඒ නිසා මේක අමාරුයි. සමහර තැනක් නරඹලා එතැන තියෙන තොරතුරු ප්රමාණවත් නොවුණොත් තවත් තැනකට යන්න වෙනවා තොරතුරු ගන්න.
චීනය, ජපානය වගේ රටවලට ගියාම භාෂා පරිවර්තකයෙක් ඕනෑ කරනවා. සමහර අවස්ථාවල මට ඒ ඒ රටවල ලේඛනාගාරවලට ගිහිල්ලා පැරණි ලේඛන කියවන්න, පතපොත බලන්න, කරුණු එක් රැස් කරන්න සිද්දවෙනවා. නමුත් මම මේ කාරණේට තියෙන ආසාව, උනන්දුව, කැපවීම දැකලා සමහර ආයතන, හිතවත් පුද්ගලයන් ඉදිරිපත් වෙලා නවාතැන් පහසුකම්, ගමන් පහසුකම් සපයලා තියෙනවා. එහෙම නොවෙන්න මේ වැඬේ මට තනියම කරගන්න වෙන්නේ නෑ.
මාධ්ය ක්ෂේත්රයේ දශක ගණනාවක අත්දැකීම් සමග සංසන්දනාත්මකව බලන විට අද ජනමාධ්ය භාවිතාව පිළිබඳ ඔබට තිබෙන්නේ කෙබඳු තක්සේරුවක්ද?
තාක්ෂණික වශයෙන් අපි ඉදිරියට ගිහින් තියෙනවා. අන්තර්ගතය වශයෙන් අපි ඉදිරියට ගිය බවක් පෙනෙන්නේ නෑ. විද්යුත් මාධ්ය විතරක් නොවෙයි, පත්තර කලාව ගත්තත් පසුගාමී තැනක ඉන්නේ. ඉදිරියේ එළැඹෙන තාක්ෂණික අභියෝගවලට අපි කිසිම සූදානමක් නෑ.
ඔබ විවිධ සංස්කෘතීන් පිළිබඳ අත්දැකීම් ලබා තිබෙනවා. අපේ රටේ තත්ත්වය සංස්කෘතික භාවිතාවන් ගැන ඔබ මොකක්ද හිතන්නේ?
ඇත්තටම අපේ රටේ කෑම සහ බීම සම්බන්ධයෙන් සංස්කෘතියක් හැදිලා නෑ. මීට අවුරුදු දහයකට පහළොවකට කලින් මගේ ප්රංශ යාළුවෙක් එක්ක සැඳෑ වෙලාවක කතා කරමින් ඉන්නකොට ‘අපි විනාඩි පහළොවෙන් කෑම හදලා පැය එකහමාරක් විතර ඒවා කනවා, ඔයාලා පැය එකහමාරක් තිස්සේ කෑම හදලා විනාඩි පහළොවෙන් කනවා’ කියලා කිව්වා. අපි කෑම කන්න ඉගෙනගෙන තියෙනවා. බීම බොන්න ඉගෙනගෙන තියෙනවා. රස විඳින්න ඉගෙනගෙන නෑ. ඒගොල්ලෝ මත්පැන් බොන්නේ නෑ. රස විඳිනවා. ඉස්සර අපේ මගුල් ගෙවල්වල අපට මතකයි සමහර අය පිළිකන්නට ගිහින් දෙකක් කටේ හලාගෙන කෙළ ගහගහ ඇවිල්ලා කෑම මේසේ ඉඳගන්නවා. ඒ බොන්නේ වෙරි වෙන්න. බඩ පැලෙන්න කන්න ඕනෑ. දියුණු රටවල මහ පුදුම විදිහට ඒ කෑම සංස්කෘතිය ගොඩනැගිලා තියෙනවා.
අද වෙනකොට සම්පූර්ණයෙන්ම වාගේ තාක්ෂණය හා තාක්ෂණික උපකරණ පැමිණෙන්නේ විදේශයෙන්. රටක් ලෙස අපි තාක්ෂණික භාවිතයන් පැත්තෙන් කොයි වගේ ආස්ථානයක සිටද කටයුතු කරමින් ඉන්නේ?
තාක්ෂණය උපයෝගී කරගෙන අපේ නිර්මාණ කලාව පෝෂණය කරන්න අපි හිතන්නේ නෑ. අලුත් දෙයක් ආ ගමන්ම අපි ඒක ප්රතික්ෂේප කරනවා. තාක්ෂණයට බැනලානේ අපි පටන් ගන්නේ. ට්රැක් අටේ රෙකෝඩිං ආවාට පස්සේ ගායකයාට වෙනම රෙකෝඩිං ස්ටුඩියෝ එකට ඇවිත් සිංදුව කියන්න පුළුවන්, එක එක සංගීත භාණ්ඩය වෙන වෙනම ඇවිත් ප්ලේ කරන්න පුළුවන්. පස්සේ සේරම එක් කරලා සිංදුව හදන්න පුළුවන්.
ඩිජිටල් ක්රමය ආවාට පස්සේ කටහඬ වෙනස් කරගන්න පුළුවන්, ඕනෑ කෙනෙක්ට සිංදු කියන්න පුළුවන් කියලා බැන බැන ඉන්නවා. තාක්ෂණය හරියට පාවිච්චි කිරීම ගැන අපි පස්සේ හිතන්නේ.
මම අවුරුදු විස්සක් වගේ කාලයක් තුළ අවස්ථා කිහිපයකදී චීනයට නිල සංචාර ගිහින් තියෙනවා. ඒ අවස්ථාවල චීනයේ හිටපු ජනාධිපතිවරු, අගමැතිවරු, ඇමතිවරු, ප්රාන්තවල නායකයෝ මුණගැහිලා තියෙනවා. ඒ අය ඒ අයගේ රට ගැන කියද්දී කියන්නේ ‘චීනයේ නගරවල අදායම ඉතා හොඳයි, ඒ නිසා දුප්පත් ගම්මානවලින් දුප්පත් ජනතාව නගරවලට සංක්රමණය වෙනවා රැකියාවල් සඳහා, මේක විශාල ප්රශ්නයක්. අපිට තියෙන ලොකුම ප්රශ්නය තමයි අපේ දුප්පත්කම නැති කරන එක’ කියලා. අද චීනය තමයි ලෝක ආර්ථික බලවතා. ඒ ශක්තිවන්ත ආර්ථික බලවතාගේ ජනාධිපතිතුමා කියනවා, තමන් දුප්පත්, ඒ දුප්පත්කම නැති කිරීම සඳහා තමයි අපි වැඩ කරන්නේ කියලා.
ලංකාවේ අපි කියනවා අපි ලෝකෙන් උතුම් රට කියලා. ඒ ආකල්පය අපේ දියුණුවට විශාල බාධකයක් වෙලා තියෙනවා. අපි හිතාගෙන ඉන්නවා අපිට තරම් හොඳ සංස්කෘතියක් වෙන කාටවත් නෑ කියලා. අධිමානයකින් ඉන්න කෙනාට තව යන්න තැනක් නෑ. මම අන්තිමයා කියලා හිතුවොත් තමයි පළමුවෙනියා වෙන්න උත්සාහ කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ. ලෝකේ අපිට වැඩිය දියුණු මිනිස්සු, සංස්කෘතීන් තියෙන බව අපි පිළිගන්න අවශ්යයි. ■
ප්රියන්ජිත් ආලෝක බණ්ඩාර
