■නීතිඥ චන්ද්‍රසිරි සෙනෙවිරත්න
පසුගිය සතියක මා ලියූ ‘යහ පාලනය ජවිපෙටත් තහනම් වචනයකි.’ නම් ලිපියේ සඳහන් ‘…. ඒ චරිතය යම් කෙටි කාලයකින් විධායක ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු විය යුතුමය.’ යනන ප්‍රකාශය, බොහෝ දෙනෙකුගේ කතාබහට ලක්විය. සමහරු විමසා සිටියේ ඒ මොකක්ද කියාය. තවත් කිහිප දෙනෙකුට ක්‍රමය අහෝසි කොට, ගෙදර යන ඒ පුද්ගලයා කවුදැයි දැනගැනීමට අවශ්‍ය විය. යම් පුද්ගලයෙකු ගැන සඳහන් කළ මිත්‍රයෙක් අසුවලා නම් ගේන්න හදන්න එපා කියා දැඩි කෝපයෙන් කතා කළේය. මේ විමසීම් සියල්ල පෙළගැස්වූ විට ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු පිළිබඳ කතාබහ පවත්වා ගෙන යාම පලදායි බව හැඟිණ.
මා අදහස් කළේ පුද්ගලයෙකු ගැන නොවේ. රට වැටී ඇති තත්වයෙන් ගොඩගැනීමේ ක්‍රියාවලියකි. 2010-2015 අවස්ථා දෙකෙහිදීම කතාකළේ පොදු අපේක්‍ෂකයෙකු ගැනය. පොදු අපේක්‍ෂකයා යනුද සටන් උපක්‍රමයක් මිස, පුද්ගලයෙක් නොවීය. විපක්‍ෂයේ වර්තමාන කා කොටා ගැනීම හමුවේ පොදු අපේක්‍ෂකයා යන්න විහිළුවකි. උදාවී ඇත්තේ, යම් උත්සාහයක් දරනු මිස, ඔහේ බලා සිටීම නම් නොවේ. එකඟවීම්, විරුද්ධවීම් සාකච්ඡා හරහා සත්‍යය හෝ යථාර්ථය පෙළ ගැසී යම් පදනමක් වැටෙනු නියතය. වර්තමාන පාලනයේ ගමන පිළිබඳ පක්‍ෂ විපක්‍ෂ කාටත් තදින් දැනෙන්නට පටන් ගෙන ඇත. එකම පිළිතුර තනි සටන් පෙරමුණක් පමණකි.
විධායක ක්‍රමය අසාර්ථක බව පැහැදිලිය. එහෙත් බලයට පත්වූ හෝ බලයට පත්වීමේ අපේක්‍ෂාවෙන් පසුවන කිසිවෙකු එය අත්හැරීමට සූදානම් නැත. රටේ නොනිල රජු වීමේ ආශාවෙන් පෙලෙන එක් පවුලක කිහිප දෙනෙකු අත බලය පවතී. එසේම විපක්‍ෂයට කොටුවූ අසාර්ථක දේශපාලනඥයෝ කිහිප දෙනෙක් බලය ඇල්ලීමේ ආශාවෙන් පෙළෙති. ගෙවී ගිය දශක හතරක් පුරා මේ අසාර්ථක පාලන ක්‍රමයෙන් පීඩා විඳින රටේ ජනතාව දෙකෝටිය ඉක්මවා සිටිති. රටක පැවැත්ම පිණිස, පාලකයන් වෙනස් කිරීමේ අයිතිය ජනතාව සතුය. නිදහස් ලංකාවේ 73 වසරක ඉතිහාසය තුළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා තුනක අත්දැකීම් අප සතුය. සෝල්බරි ව්‍යවස්ථා කාලය වසර 25කි. පළමු ජනරජයේ කාලය වසර 4කි. වර්තමාන ව්‍යවස්ථාව වසර 43ක් පුරා ක්‍රියාත්මක වේ. මේ කාලය තුළ වර්තමාන ව්‍යවස්ථාව 20 වරක් සංශෝධනය විය. 17, 18, 19 සහ 20 යන ආසන්න සංශෝධන යනු රටක ප්‍රගමනය පිළිබඳ බරපතළ අවදානමකි. 17 වෙනි සංශෝධනයේ ජනතවාදී වෙනස්කම් 18න් ඉවත් කෙරිණ. නැවත 19 සංශෝධනය 17 වෙනි සංශෝධනයෙන්ද ඉදිරියට ගොස්) ජනතාවට හිතකර සංශෝධන ඇති කළේය. 20 යනු නැවත 18 වෙනි සංශෝධනය මෙන් ආපසු යාමකි. 18 සහ 20 සංශෝධන දෙකම පවුලක යහපත පිණිස ඇති කළ වෙනස්කම් වේ.
2024 ජනාධිපති මැතිවරණයෙන් බලයට පත්වන්නා මේ ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ දරන අදහස මතය කිසිවෙකු නොදනී. ඔහු සිරිසේන මෙන් ආපසු හැරෙන්නෙකුද? පාර්ලිමේන්තුව රවටා බලය තහවුරු කර ගන්නෙක්ද? එකී චරිතයට අවශ්‍ය ආකාරයට 225 දෙනෙකු අත් එසවීම මෙතෙක් සිදුවිය. නව ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳව ගෙවුණ වසර 43 පුරා පැවති තත්වය කිසිසේත් ජනතාවාදී නැත. මේ ක්‍රමය වෙනස් කරනු හැර මේ රටට පැවැත්මක් ඇත්තේම නැත. 2015දී සාධනීය වෙනස්කම් රාශියක් සිදුවිය. ඒ සියල්ල නොපිට පෙරථණේ ජනාධිපති ලෙස තෝරා ගත් පුද්ගලයාගේ හැසිරීම නිසාය. කෙටි කලකින් ජනාධිපති තනතුරට පත් පුද්ගලයා තමන් බලයට පත්කළ සියල්ලන්ටම එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වීම සිරිසේන පමණක් නොව ආර්. ප්‍රේමදාසද සහතික කළේය. මේ සියලු තත්වයන් සලකා ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු අවශ්‍ය වී තිබේ. ඔහු එන්නේ ඉන්න නොවේ. යමක් කර යන්නටය.
රටේ බහුතරයට ගැළපෙන අවශ්‍ය ක්‍රමය නිර්මාණය කර ගැනීම කළ යුත්තේ පාලිතයන් හෙවත් පුරවැසියන් විසිනි. කෙනෙකු මගේ විමසා සිටියේ වෙන කොහේවත් රටක ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු වැනි අත්දැකීමක් ඇද්ද කියාය. 2001දී පිලිපීනයේ බලයට පත් කොරසාන් අකිනෝ එක් මිනිසෙකුට දෙවරක් රටක් පාලනය කිරිමේ ඉඩකඩ ඇසුරුවාය. දේශපාලන පක්‍ෂයක හෙවණැල්ලක් පුද්ගල සංඥාවක් නොමැතිව 2012-2015 කාලයේ සාධාරණ සමාජයක් ව්‍යාපාරය ගොඩනැගී පාලකයෙකු පළවා හැරියේය. ජීවිත කාලය පුරා මේ අසාර්ථක ක්‍රමයෙහි අයිතිකරු වීමට ලියා ගත් 18 වෙනි ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය කටු ගා දැමුවේ එවැන නිර්දේශපාලන ව්‍යාපාරයකි. මේ පෙරළිය බොහෝ අය තේරුම් ගෙන නැත.
විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීමට පොරොන්දු නොදුන් එකද දේශපාලන පක්‍ෂයක් හෝ නායකයෙක් වේද? ප්‍රථම විශ්‍රාමික විධායක ජනාධිපති ජේ.ආර්. ජයවර්ධන, වරක් කී ආකාරයට, බලයට පත් කිසිවෙකු මේ ක්‍රමය අහෝසි නොකරනු ඇත. ගෙවුණ 43 වසරක කාලය පුරා එකී ප්‍රකාශය තහවුරු වෙමින් පවතී. 2015දී සාධාරණ සමාජ ව්‍යාපාරය ලැබූ ජයග්‍රහණය, එකී ඓතිහාසික කාර්යභාරයෙන් යම් ප්‍රමාණයක් ඉටුවිය. ඉටු නොවුණ කොටස පිළිබඳ මු`ථමනින්ම වගකිව යුතු 2015-2018 රට කරවූ ජනාධිපති අගමැති දෙදෙනාය. ක්‍රමය වෙනස් කර ගෙදර යන්නෙකු අවශ්‍ය බලයට පත්විට සියල්ල අමතක වන හෙයිනි. ජනාධිපති හයමසක් රටේ ආරක්‍ෂක කමිටුව කැඳවා නැත. ජනාධිපති ආරක්‍ෂක කමිටුව නොකැඳවීම සහ අගමැති ලෙස තමා නොකැඳවීම ඔහු පාර්ලිමේන්තුවට දැන්විය යුතුව තිබිණ. ජනතාව පත්කළ ජනාධිපති අගමැති දැනසිටියේය. මේ දෙදෙනාම සිය නෛතික වගකීම් ඉටු නොකර සිටීමෙන් රටේ ඇතිවූ තත්වය අපරාධ වරදකි. ඔවුහු ඊට දඬුවම් ලැබිය යුතුවෙති. එකී පුද්ගලයෝ දෙදෙනා තවමත් රටේ ප්‍රධාන පක්‍ෂ දෙකේ නායකත්වය දරති. ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු අවශ්‍ය ඒ නිසාය. ස්වාධීන කොමිෂන් සභා හරහා යහ පාලනය තහවුරු කළ 17 වෙනි සංශෝධනය සම්මත කළේ ඒකච්ඡන්දයෙනි. ඒ පිරිසම වැඩි ඡන්දයෙන් 18 සංශෝධනය සම්මත කළහ. 19 වෙනි සංශෝධනයට එක් පිස්සෙකු හැර සියල්ල අත එසවූහ. 20දීද ඒ විකාරයම සිදු විය. අප විසින් බොහෝ අපේක්‍ෂා ඇතිව තෝරා යැවූ 225 දෙනෙකු මේ අපරාධය හෙවත් විකාරයට සම්බන්ධ විය. ඒ ඇයි? විශ්‍රාම වැටුප…. නිදහස් වාහන බල පත්‍රය… අතිරේක දීමනා… බාර් ලයිසන්…. ආදි ආමිස ලාභ අපේක්‍ෂාවනි. ක්‍රමය වෙනස්කර ගෙදර යන්නෙකු අවශ්‍ය මේ බල තණ්හාවෙන් පෙළෙන 225 දෙනාගේ ග්‍රහණයෙන් ජනතා අපේක්‍ෂා බේරා ගැනීම සඳහාය. ජයග්‍රහණයෙන් මුල් වසර ගෙවීමටත් පෙර යක්‍ෂායාගේ හෝරාව උදාවේ.
ලාභාපේක්‍ෂාවෙන් තොරව ගොඩ නැගුණ 2015 ව්‍යාපරය නිර්මාණය කළ යහ පාලන සංකල්පය අසාර්ථක වුණේ නැත. එය විනාස කළේ රටේ බංකොලොත් දේශපාලකයන් දෙදෙනෙකු විසිනි. එකෙක් ආරම්භයේදීම බැංකු මංකොල්ලයකින් අපවිත්‍ර විය. අනෙකා පාලනය අවසානයේ ජනතාව ප්‍රතික්‍ෂේප කළ මිනිසෙකු අගමැති කොට, මහා මනුෂ්‍ය ඝාතනයක් සිදුවන තෙක් බලා සිටියේය. ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු අවශ්‍ය මෙවැනි අසාර්ථක මිනිසුන් අප රැවටූ නිසාය. එකී ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන ශ්‍රීලනිපයේ වර්තමාන නායකයාය. එකී අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ එජාපයේ වර්තමාන නායකයාය. මොවුන් ගෙන් එකෙකුට ජයවේවා කියන්නෙකුට ගෙදරකින් දිය පොදක් හෝ දිය යුතුද?
2015-18 යුගයේ අසාර්ථකවීම් නිසා බලයට පත් ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ කරන්නේ කුමක්ද? කැලෑ වනසති. පුරා වස්තු විනාශ කරති. ඓතිහාසික උරුමයන්ට අත තබති. රටේ කොටස් විදේශිකයන්ට විකුණති. 2015 අපේ ශක්තියෙන් රටේ ජනාධිපතිවූ සිරිසේන ජයගත් දිනයේම ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ බැහැදැකීමෙන් අප තේරුම්ගත යුත්තේ ස්ිරිසේන අමනයෙකු නොවන බවය. ඔහු ආරක්‍ෂක කවුන්සිලය අක්‍රිය කළ හේතුව රටම දනිති. පාස්කු ප්‍රහාරය නොවන්නට රාජපක්‍ෂලාට හිස එසවිය හැකි තත්වයක් රටේ නොතිබිණ. එහෙත් එය සිදුවිය. එහෙත් යහපාලනය සංකල්පයෙන් වැර ගැන්වූ අධිකරණය, ජනාධිපතිට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවිය නොහැකි බව තීන්දු කළේය. ඒ අධිකරණයම අද විමසෙමින් පවත්නා අධිකරණ ක්‍රියාවලින් අත්හිටුවනු දැකිය හැකිය. කිසිවෙකුට අත නොගැසිය හැකි නිශ්චිත පාලන ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කොට පවත්නා ක්‍රමය අහෝසිකර ගෙදර යන්නෙකු අවශ්‍ය ඒ නිසාය.
අප වර්තමානයේ ගනුදෙනු කරන්නේ සීමිත ඉඩකය. ඒ නිසා ලියන ලිපි සාරංශ කළ යුතුව ඇත. ප්‍රතිචාර දක්වයි නම් සාරවත් සංවාදයක් ගොඩනැගිය හැකිය.■
