රජයේ පාසල්, රජයේ ආධාර ලබන පාසල්, රජයේ අනුමත පාසල් හා පිරිවෙන් යන අධ්‍යාපන ආයතවල ඉගෙනුම ලබන ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන්ට නිල ඇඳුම් රෙදි ලබාදීම නතර කරනු ලැබුයේ 2016 වර්ෂයේදීය. ඒ නිල ඇඳුම් රෙදි වෙනුවට නිල ඇඳුම් රෙදි මිලදී ගැනීම සඳහා වවුචරයක් ලබාදීමේ වැඩපිළිවෙළක් යහපාලන ආණ්ඩුවේ අධ්‍යාපන අමාත්‍ය අකිල විරාජ් කාරියවසම් විසින් එම වර්ෂයේ සිට ආරම්භ කළ නිසාය.
මේ වැඩ පිළිවෙළ ගැන විවිධ චෝදනා එල්ල වුවද වවුචර්පත් ක්රමය වෙනස් නොකරන බව අමාත්‍ය අකිල විරාජ් කාරියවසම් එසමයේ සපථකර ප‍්‍රකාශ කළේය. මේ සටහන තබන ඔක්තෝබර් 16 දිනද ඔහු එම සපථ කිරීම යළිත් වරක් සිදුකර තිබේ.
වවුචර්පත් ගැන ඔහුගේ සපථ කිරීම් එසේ වුවද පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි පිළිබඳ ඔහුගේ සත්‍යය හෙවත් කි‍්‍රයාව නම් ඊට හාස්පසින්ම පරස්පර බවට අප පසුගිය සතියේ මුල්පිටුවේ ප‍්‍රවෘත්තියක් වශයෙන් පළ කරනු ලැබීය.
මේ පරස්පර කි‍්‍රයාව සඳහා ඔහු සම්බන්ධ කරගෙන ඇත්තේ ඒ ආකාරයේම කි‍්‍රයාව පිළිබඳ පරස්පරයක් ඇති කර්මාන්ත හා වානිජ කටයුතු අමාත්‍ය රිෂාඞ් බදුයුදීන්ය.
මේ අමාත්‍යවරුන් දෙදෙනාගේ ඒකාබද්ධතාවයෙන් හෙවත් කර්මාන්ත හා වානිජ කටයුතු අමාත්‍යාංශය හා අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය ඒකාබද්ධව 2018.09.19 දින සහිතව අංක 2018/55 යනුවෙන් අමාත්‍ය මණ්ඩලයට සංදේශයක් ඉදිරිපත් කර තිබේ. ඒ පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි ආනයනය යන ශීර්ෂය යටතේය.
එහිදී කැබිනට් මණ්ඩලයට කාරණා කිහිපයක් පැහැදිලි කරනු ලබයි. ඒ මේ ආකාරයටය. 2015.07.10 දින ලංකා සළුසල ආයතනය අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි සැපයීමේ ටෙන්ඩරය සඳහා මිල ගණන් ඉදිරිපත් කර තිබුණු බවත්, එහෙත් සාම්පල් පරීක්‍ෂාවේදී සළුසල ආයතනය ඉදිරිපත් කර තිබුණු සාම්පලය පේෂකර්මාන්ත සේවා අභ්‍යාස ආයතනයේ පරීක්‍ෂණයෙන් අසමත් වූ බවත්, එහෙත් ඒ වනවිටත් දේශීය නියෝජිතයෙකු මාර්ගයෙන් ඉන්දියානු සමාගමක් වන වාෂි මාර්කටින් ඒජන්සීස් සමාගම සමග පාසල් නිලඇඳුම් රෙදි මෙරටට ගෙන ඒම සඳහා ගිවිසුම් ගත වී තිබුණු බවත්ය.
කැබිනට් පති‍්‍රකාවේ මේ පළමු පැහැදිලි කිරීමම ඉතාම සිත් ගන්නා සුළුය. මන්ද එම පැහැදිලි කිරීමේ කොතැනකවත් සළුසල ආයතනය පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි සැපයීම සඳහා අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය තෝරා ගෙන තිබූ ආයතනයක් බව සඳහන් නොවන නිසාය. කොටින්ම සළුසල ආයතනයේ සාම්පල පවා ප්රතික්ෂේප වූ බව සඳහන් කරන නිසාය.
එහිදීම අපට පළමු ප‍්‍රශ්නය පැනනගී අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය විසින් ලබා නොදුන් සැපයුමක් වෙනුවෙන් සළුසල ආයතනය දේශීය නියෝජිතයෙකු මාර්ගයෙන් ඉන්දියානු සමාගමක් සමග පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි ගෙන්වීම සඳහා ගිවිසුම් ගත වූයේ ඇයිද යන්නය. නොලැබුන ඇනවුමක් සඳහා නිෂ්පාදකයෙකු සමග ගිවිසුම් ගතවීමට සළුසල ආයතනයට තබා වෙනත් කිසිඳු ආයතනයකට අවශ්‍යතාවයක් මතු වන්නේ නැත.
එහෙත් ඇත්තට හෝ බොරුවට හෝ කැබිනට් පති‍්‍රකාවේ සඳහන් පරිදි ඒ ආකාරයට තමන්ට ලැබී නැති ඇනවුමක් සම්බන්ධයෙන් ගිවිසුම් ගත වූයේ යැයි අප සිතමු. ඉන්පසු සිදුවී ඇත්තේ කුමක්ද? කැබිනට් පති‍්‍රකාව අනුව නම් ඇනවුම් නොලැබුන ඉන්දියාවෙන් ගෙන්වූවා යැයි කියන එම රෙදි පාසල් ළමුන් සඳහා ලබාදුන් නිල ඇඳුම් රෙදි වවුචර්යක් සඳහා ලබාදීමට උත්සාහ කිරීමය. එයද ව්‍යාර්ථ වූ බව කැබිනට් පති‍්‍රකාව සඳහන් කරයි.
මෙවර උත්සාහ කරන්නේ එසේ 2016 වසරේදී වවුචර්පත්වලට ලබාදීම සඳහා උත්සාහ කරන ලද එම රෙදි ඉන් වසර 3කට පසු එනම් 2019 වර්ෂයේදී පාසල් ළමුන් සඳහා ලබාදෙන වවුචර්පත් සඳහා ලබාදීමට කටයුතු කිරීමටය.
එය නරක නැතැයි අපට සිතෙන්නේ වවුචර්පත් ක්රමය හකුලා නොගන්නේ යැයි වහසි බස් දොඩවන අකිල විරාජ් කාරියවසම් අමාත්‍යවරයා වවුචර්පත් වලට රෙදි සැපයීමේ මෙම දූෂිත ගණුදෙනුවේ කොටස්කාරයෙක් වී සිටීම දකින විටය. පාසල් ළමුන්ට දිය යුත්තේ නිල ඇඳුම් රෙදි නම් පෙර ලෙසම මිල ගණන් කැඳවා රෙදිවල තත්ත්වයත් පරීක්‍ෂා කර සුදුසු සැපයුම්කරුවන්ට රෙදි සැපයීමේ ඇනවුම් ලබාදුන්නේ නම් එහි වරදක් නැත. එහෙත් මේ කරන්න යන්නේ මහා දවාලේ හොරකමක් වැනි අමුම අමු දූෂිත ගණුදෙනුවක්ය. පාසල් ළමුන්ට ලබාදෙන්නේ වවුචර්පත්ය. එහෙත් දූෂ්කර හා අති දුෂ්කර යනුවෙන් වර්ග කරන පාසල්වල ළමුන්ට එම වවුචර් පත්වලින් අනිවර්යයෙන් මිලදී ගැනීමට සලස්වන්නේ මෙම කැබිනට් පති‍්‍රකාවෙන් යෝජනා කර ඇති රෙදි තොගයය.
තමන්ට කැමති මිල ගණනක් ඇති රෙදි, තමන්ට කැමති ප‍්‍රමාණයකට මිලදී ගැනීමට යැයි කියා ලබාදෙන වවුචරයක් සඳහා අනිවාර්ය කරන ලද සැපයුම් කරුවකුගේ රෙදි පාර්සලයක් මිලදී ගැනීම උදෙසා කැබිනට් මණ්ඩලයෙන් අනුමැතිය ඉල්ලන නිර්මාණාත්මක හොර දූෂිත ගණුදෙනු යහපාලනයක් යටතේ මිස අන්ත දූෂිත ආණ්ඩු පාලනයකදීවත් සිදුවෙතැයි සිතා ගැනීම අසීරුය.
පාසල් ළමුන්ට වවුචර්පත් මුවාවෙන් ලබාදෙන්නට යන්නේ මීට අවුරුදු 3කට පෙර තත්ත්වයෙන් බාල බව ප්රතික්ෂේප වූ සැපයුම්කරුවෙකුගේ රෙදිය. එසේ තත්ත්වයෙන් බාලබවට ප්රතික්ෂේප නොවූ රෙදි ලැබූ දෙමාපියන් දන්නා කාරනය වන්නේ තත්ත්වයෙන් උසස් යැයි කියා එකළ ලබාදුන් රෙදිවලද වෙළෙඳපොළ ඇති රෙදි සමග සැසඳු කළ උසස් තත්ත්වයක් නොතිබු බවය. රෙදි වෙනුවට වවුචර්පත් ලබාදීමට ලියුම්කරු ඇතුළු සමහර දෙමාපියන් කැමති වූයේ ලබාදුන් රෙදිවලට වඩා තත්ත්වයෙන් උසස් රෙද්දක් අමතර මුදලක් හෝ ගෙවා ලබාගැනීමට හැකියාව තිබූ නිසාය.
එකළ පවා ලබාදෙන්නට තරම් සුදුසු නැතැයි කියූ රෙදි වවුචර්පත් මුවාවෙන් දැන් ලබාදෙන්නට යනවා නම් එම රෙදිවල ඇති තත්ත්වය පිළිබඳව අමුතුවෙන් කථාකරන්නට දෙයක් ඉතිරිව තිබිය නොහැකිය. ඊටත් එම රෙදි ලබාදෙන්නේ ගබඩා කර තිබී වසර තුනක් පමණ කාලයකට පසුනම් තවදුරටත් එම රෙදි ගැන අටුවා ටීකා ටිප්පනි කියන්නට අවශ්‍ය නැත.
දැන් අප නැවතත් අදාළ කැබිනට් පති‍්‍රකාවට යොමුුවුන හොත් එහි කියන්නේ වාෂි මාර්කටින් ඒජන්සීස් ඉන්දියා සමාගමේ ශී‍්‍ර ලංකා ශාඛාවක් Varchewi Over seas (Private) Limited යනුවෙන් අංක 33,මට්ටම 12, පාර්ක් ලෑන්ඞ් ගොඩනැඟිල්ල කොළඹ 2 යන ලිිපිනයේ පිහිටා ඇති බවය. එම සමාගම සමග එකඟ වී ඇති කමිස කලිසම් හා සිවුරුවලට අදාළ සම්පූර්ණ රෙදි ප‍්‍රමාණය මීටර් 12,178,248ක් බවය. එහෙත් මේ වන විට එම සමාගම නිෂ්පාදනය කර ඇති සම්පූර්ණ රෙදි ප‍්‍රමාණය මීටර් 8,468,609.75 ක් බවය. එම තොගයෙන් පළමු සැපයීම වශයෙන් මීටර් 468609.75 ක ප‍්‍රමාණයක් 2016.02.24 දින ශී‍්‍ර ලංකාවට ගෙනැවිත් Global Transportation Logistic (Private) Limited ඛසපසඑැා යන ස්ථානයේ ගබඩා කර ඇති බවය. (මේ සමාගම යනු මන්තී‍්‍ර රවී කරුණානායකගේ පවුලට අයත් කටුනායක ගුවන්තොටුපළ ආසන්නයේ ඇති ගුදම් ගබඩා සමාගමය) දෙවන සැපයුම වන මීටර් 862577ක ප‍්‍රමාණයක් 2016.11.24දින ශී‍්‍ර ලංකාවට ගෙනැවිත් මේ වනවිටත් කොළඹ වරායෙන් නිදහස් කර නොගෙන වරායේ ගුදම්වල පවතින බවය. තුන්වන තොගය වන මීටර් 7,137,422.74 ක ප‍්‍රමාණයක් නිෂ්පාදනය අවසන් කර ඉන්දියාවේ වරාය ආසන්නයේ ගබඩා කර ඇති බවය.
ඒ අනුව කියන්නේ සැපයීමට උත්සාහ කරනු ලබන සම්පූර්ණ රෙදි තොගය මීටර් 8468609.75 ක් බවය. එහි වටිනාකම ඇමරිකානු ඩොලර් 11,871,369.90ක් බවය. එය ඩොලරය ශී‍්‍ර ලංකා රුපියල් 171 කට ගණනය කළ විට රුපියල් 2030,004,252.90ක් හෙවත් රුපියල් මිලියන 2030ක් වන බවය.
කැබිනට් පති‍්‍රකාවේ සඳහන් කරන පරිදි මෙම රෙදි පාසල් ළමුන්ට ලබාදීමට නොහැකි වී ඇත්තේ එකක් සාම්පල් ප්රතික්ෂේප වීම නිසාය. දෙවැන්න අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය වවුචර් සඳහා යොමුවීමය. තුන්වනුවට වවුචර්පත් සඳහා සළුසල මාර්ගයෙන් එම රෙදි ලබාදීමට ගත් උත්සාහය ව්‍යර්ථ වීමයි.
මෙම රෙදි තොගයේ පළමු තොගය රටට විත් ඇත්තේ 2016.02.24 දිනය. එම දිනය පවා පාසල් ළමුන්ට වවුචර් වෙනුවට රෙදි ලබාදෙන්නේ යැයි උපකල්පනය කළත් රෙදි ලබාදීම සඳහා වූ පසු දිනයකි. එය දෙවන තොගය පැමිණ ඇත්තේ කොහෙත්ම පිළිගත නොහැකි දිනයකය. 2016.11.24 යනු පාසල් කාලසටහන අවසන් වීමට සින කිහිපයකට පෙර බැවින්ය. පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි බෙදීමට ඇනවුම ලැබූ සැපයුම්කරුවකුට වුවත් එම දිනවල ගෙන්වන ලද රෙදි බෙදීම ප‍්‍රායෝගී කව සිදුකළ නොහැක්කකි. පාසල් ළමයෙකුට වසර ආරම්භයේදී ලබාදිය යුතු පාසල් නිල ඇඳුමක් යන අර්ථයට එම දිනයන් පටහැනි බව පැහැදිලිය.
අමතරව සැපයීමට බලාපොරොත්තු වනවා යැයි කියන මුළු රෙදි ප‍්‍රමාණය ගැන දක්වා ඇති රෙදී මීටර් ප‍්‍රමාණය තොගතුනේ එකතුව හා සැසඳීමේදී පරස්පරයක් පෙන්නුම් කරයි. තොග තුනේ එකතුව දක්වා ඇති මුළු රෙදි තොගයේ රෙදි මීටර් ගණනට වඩා රෙදි මීටර් මිලියනයකින් අඩුය. එසේ වුවද මිල ගණනන් සාදා ඇත්තේ මිලියනයක් වැඩියෙන්වූ මුළු මීටර් ප‍්‍රමාණයටය.
එපමණකින් මෙම කැබිනට් පති‍්‍රකාව අවසන් වන්නේ නැත. මෙම රෙදි කපා ඇසුරුම් කිරීමේ කොන්ත‍්‍රාත්තුවද එම සමාගම කරන ලද ඉල්ලීමක් අනුව ලබාදුන් බව සඳහන් කර ඇත. ඒ සඳහා රෙදි මීටරයකට ඇමරිකානු ඩොලර් 0.23 ක් හෙවත් රුපියල් 39ක් පමණ ඉල්ලා ඇත. ඒ නැව් ගාස්තු, වාරය ගාස්තු, රේගු ගාස්තු, ඇතුළු වියදම්වලට අතිරේකවය. රෙදි කැපීමේ හා ඇසිරීමේ ගාස්තුව රුපියල් මිලියන 342ක් වන විට ඉහතින් සඳහන් කළ ගාස්තු රහිතව මෙම රෙදි සඳහා පමණක් රුපියල් මිලියන 2372ක මුදලක් වැය කිරීමට රජයට සිදුවේ. දල සාමාන්‍ය රෙදි මීටරයක් සඳහා රුපියල් 280කි. ඉහත සඳහන් කළ ගාස්තු සමග එය රෙදි මීටරයක් සඳහා රුපියල් 300ද ඉක්මවා යා හැකිය. එමෙන්ම අනෙකුත් ගාස්තුද සමග මේ මුළු ගණුදෙනුවම රුපියල් මිලියන 2500 ඉක්මවා යනු ඇතැයි නිරීක්‍ෂණය කළ හැකිය.
අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශය පාසල් නිල ඇඳුම් සඳහා රෙදි ලබාදීමේදී උසස් යැයි කියූ රෙදිවලට පවා එතරම් වැඩි මුදලක් ලබාදුන්නේ නැත. මේ වූ කලී වසර තුනකට පෙර අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශ රෙදි මිලදී ගත් මිලට වඩා දෙගුණයකට ආසන්න මිලකි.
එම මිල වැඩිවීමේ උත්ප‍්‍රාසය වන්නේ ඇසුරුම් කර පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි ලබාදීමේ කි‍්‍රයාවලියේදී රෙදි කපා ඇසුරුම් කිරීම සඳහා විශාල මුදලක් වැය වීමද නිල ඇඳුම් රෙදි සඳහා වවුචර්පත් ලබාදීමට එක් හේතුවක් බව පැවසූ අකිල විරාජ් කාරියවසම් අධ්‍යාපන ඇමතිවරයා ඔහුද ඇතුළත් කැබිනට් පති‍්‍රකාව තුළ රෙදි කැපීම හා ඇසිරීම සඳහා ඇදහිය නොහැකි මිලක් සඳහන් කර රෙදි කැපීම හා ඇසීරීම සඳහා දායක වී තිබීමය.
මෙම කැබිනට් පති‍්‍රකාවෙන් කර්මාන්ත හා වානිජ කටයුතු අමාත්‍යාංශය ණයවර ලිපි විවෘත කිරීමට අවසර ඉල්ලා ඇත. ඒ රුපියල් මිලියන 2030 ක් සඳහාය. එසේම රෙදි කොළඹ වරායට ප‍්‍රවාහනයට, වරායේ ප‍්‍රමාද ගාස්තු ගෙවීමට හා රේගු ගාස්තු ගෙවීමටද මුලද් ඉල්ලා ඇත. එහෙත් කැබිනට් පති‍්‍රකාවේම සඳහන් කරන පරිදි කර්මාන්ත හා වානිජ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ අභ්‍යන්තර විගණනය සඳහන් කර ඇත්තේ නීත්‍යනුකූල ටෙන්ඩර් පටිපාටි අනුව එම මුදල් ගෙවීම අනුමත කළ නොහැකි බවය. මුදල් ගෙවීමට නොහැකි බවට වූ වාර්තාවක් නීතිපතිවරයාට එම අංශයෙන් යොමු කර ඇති බවය.
ඉන් කියන්නේ කර්මාන්ත හා වානිජ කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ අභ්‍යන්තර විගණන අංශයද මෙම ගණුදෙනුව දූෂිත ගණුදෙනුවක් බව හඳුනාගෙන ඇති බවය. ඒ නිසාම මෙම පාසල් නිල ඇඳුම් රෙදි ගණුදෙනුව දූෂිත ගණුදෙනුවක් යැයි කියන්නට තවත් සාක්ෂි අවශ්‍යවන්නේ නැත. මෙම අකිල විරාජ් රිෂාඞ් බදුයුදීන් දූෂිත ගණුදෙනුවේ සැබෑ තත්ත්වය දැන ගැනීමට අපට ඉතිහාසයට ද යා හැකිය. එහිදීත් අපට ඔප්පු වන්නේ මේ ඇමතිවරුන් දෙදෙනා අනෝන්‍ය සහයෝගයෙන් මෙම රෙදි ගණුදෙනුව සඳහා 2016 වර්ෂයේ සිටම උත්සාහයක් දරා ඇති බවය. එම උත්සාහය ඊළඟ සතියේදී සටහන් තැබෙනු ඇත.
