‘ඒ අනුව මෙම පනත මගින් සිදුවන්නේ යමකුගේ හෝ සමාගමක මෙතෙක් හෙළිදරව් නොකරන ලද ආදායම් හෝ වත්කම් මත අතීතයට බලපාන පරිදි බදු අය කිරීමෙන් නිදහස් කිරීම හා එම වත්කම් හෝ ආදායම් නීත්‍යනුකූල කර දීම පමණක් නොවේ. එම ආදායම් හෝ වත්කම් සොයාගත් ආකාරය නීති විරෝධි නම් එම නීති විරෝධිබවෙන් ද නිදහස් කිරීමය. ත්‍රස්තවාදී කටයුතුවලට අදාළ දේපල හා වත්කම් යන්න ඒ යටතේ නීත්‍යනුකූල වන එක් ප්‍රභේදයක් පමණය.’
මේ අදහස මීට පෙර කලාපයක අප ලිව්වේ පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මතයට ඉදිරිපත් කර ඇති ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ අභියෝගයට ලක්වූ මුදල් සංශෝධන පනත් කෙටුම්පත සම්බන්ධයෙන්ය.
ඊට හේතු වූයේ මෙතෙක් හෙළිදරව් නොකළ සිය වත්කම් පිළිබඳ ස්වේච්ඡාවෙන් ප්‍රකාශයක් කරන්නේ නම් එම ප්‍රකාශය කරන තැනැත්තාට හෝ ආයතනයට එරෙහිව 2006 අංක 5 දරන මුදල් විශුද්ධිකරණය වැළැක්වීමේ පනත, 2005 අංක 25 දරන ත්‍රස්තවාදීන්ට මුදල් සැපයීම මැඬපැවැත්වීමේ සම්මුති පනත, අල්ලස් පනත (26 වන අධිකාරය), 2008 අංක 1 දරන මාදක ඖෂධ සහ මනෝ වර්තක නීති විරෝධී ලෙස ජාවාරම් කිරීමට එරෙහි සම්මුති පනත හා 1988 අංක 40 දරන ඔට්ටු ඇල්ලීම සහ සූදු බදු පනත ක්‍රියාත්මක නොවන බව එහි සඳහන් කර තිබීමය.
එම පනත් කෙටුම්පත අනුව එම සහන ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය වන්නේ ස්වෙච්ඡාවෙන් සිදුකරන හෙළිදරව් කිරීමේ ප්‍රකාශයක් පමණය. එම ප්‍රකාශ කරන වත්කම් හෝ ආදායම් සම්බන්ධයෙන් අවශ්‍ය වන්නේ එම වත්කම් හෝ ආදායම් ඉහත සඳහන් කරන ලද පනත් යටතේ විමර්ශනයකට භාජනය නොවී තිබීම හා ඒ සම්බන්ධ නඩුවකට වරදකරු වී නොතිබීම පමණය.
‘මුදල්’ යනුවෙන් ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් කරන ලද මුදල් විශුද්ධිකරණයට අදාළ එම පනත් කෙටුම්පත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි හෙයින් එහි සංශෝධන 13ක් කළ යුතු බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය තීන්දු කර ඇත. ඒ බව අගෝස්ත 17 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුව රැස්වූ අවස්ථාවේදී කතානායකවරයා ඒ බව දැනුම් දී ඇත. ඒ ජවිපෙ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී සුනිල් හඳුන්නෙත්ති ඇතුළු පෙත්සම්කරුවන් එම පනත් කෙටුම්පත අභියෝගයට ලක්කර තිබීම හේතුවෙන්ය.
ඒ අනුව කතානායකවරයා පාර්ලිමේන්තුවට දැනුම් දී ඇත්තේ එම පනත් කෙටුම්පතේ වගන්ති 12ක් සංශෝධනයට ලක්කළ යුතු බවටත්, තවත් වගන්තියක් සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කළ යුතු බවටත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දැනුම් දී ඇති බවය. සංශෝධනයට ලක්කළ යුතු යැයි දැනුම් දී ඇත්තේ එම කෙටුම්පතේ 4(1), 5(1), 5(2), 5(3), 5(4), 5(5), 6(1), 7(1), 12(ආ), 14 හා 20 වගන්ති වන අතර සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත්කළ යුතු යැයි දැනුම් දී ඇත්තේ 17 වන වගන්තියය. එම සංශෝධන සිදුකිරීමෙන් පසු පාර්ලිමේන්තුවේ සරල බහුතරයෙන් එම පනත් කෙටුම්පත සම්මත කළ හැකි බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දැනුම් දී ඇත.
‘ඇතැම් නීති යටතේ හෙළිදරව් කිරීමට නියම කරන ලද හෙළිදරව් නොකළ බදු අයකළ හැකි සැපයුම්, ආදායම් සහ වත්කම් පිළිබඳ ස්වේච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කිරීමට තැනැත්තන්ට ඉඩ ලබාදීම සඳහා ද; එසේ හෙළිදරව් කළ බදු අයකළ හැකි සැපයුම්, ආදායම් සහ වත්කම් සම්බන්ධයෙන් බද්දක් පැනවීම සඳහා ද; නිශ්චිතව දක්වා ඇති නීති යටතේ විමර්ශනය කිරීමෙන්, නඩු පැවරීමෙන් සහ දණ්ඩනයන්ගෙන් වන බැඳීම සම්බන්ධයෙන් එකී යම් බදු අයකළ හැකි සැපයුම, ආදායම හෝ වත්කම ස්වේච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කරන තැනැත්තන් වගකීමෙන් මුක්ත කිරීම සඳහා ද; නිශ්චිතව දක්වා ඇති නීති යටතේ දැනටමත් බදු අයකළ හැකි සැපයුම්, ආදායම් සහ වත්කම් පිළිබඳ හෙළිදරව් කර ඇති තැනැත්තන් වෙත ඇතැම් සහන ප්‍රදානය කිරීම සඳහා ද; ඒ හා සම්බන්ධ සහ ඊට ආනුෂංගික කරුණු සඳහා ද විධිවිධාන සැලැස්වීම පිණිස වූ පනතකි’ යනුවෙන් මෙම පනතේ කාර්යය විස්තර කර ඇත.
එහෙත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නිගමනය වන්නේ එම කාර්යයන් හෙවත් බදු සහන සහ දණ්ඩන මුක්තීන් ඒ ආකාරයටම ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි බවය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සංශෝධනය කරන්නැයි කියා ඇති පළමු වගන්තිය වූ කලි ස්වෙච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කිරීම මත බද්දට අදාළ 4(1) වගන්තියය. කෙටුම්පතේ එම වගන්තියෙන් කියන්නේ ස්වෙච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කිරීමේ සියයට 1ක බද්ද ඒ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රකාශයක් කිරීමට පෙරාතුව එම කොටසට අදාළ වන තැනැත්තකු ගෙවිය යුතු බව හා ඉන්පසු එම පුද්ගලයා හෝ ආයතනය ස්වෙච්ඡා ප්‍රකාශයක් කිරීමට සුදුස්සෙකු වන බවය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සඳහන් කරන්නේ එසේ විය නොහැකි බව හා එය සංශෝධනය විය යුතු බවය.
ඊළඟට සංශෝධනය කළ යුතු යැයි ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සඳහන් කරන්නේ 5(1) සිට 5(5) දක්වා 5වන වගන්තිය යටතේ ඇති සියලුම වගන්තියය. එයට සම්බන්ධ වන්නේ ඊට පෙර සංශෝධනය කරන්න යැයි කී 4 වන වගන්තියට අදාල කරුණුය. එම වගන්තිවල සඳහන් වන්නේ ස්වෙච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කිරීමේ සියයට 1ක බද්දක් ගෙවා ඇති පුද්ගලයකුට හෝ ආයතනයකට 2021 දෙසැම්බර් 31ට පෙර හෙළිදරව් නොකළ බදු අයකළ හැකි සැපයුම, ආදායම හෝ වත්කම ගැන ප්‍රකාශයක් දේශීය ආදායම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා වෙත කළ හැකි බවය.
එහි ඉතිරි වගන්තිවල සඳහන් වන්නේ එසේ හෙළිදරව් කිරීම් කිරීමේ ප්‍රකාශ ලැබීමෙන් පසු එම ප්‍රකාශ සම්බන්ධයෙන් දේශීය ආදායම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයාට ඒ ගැන ඔප්පු කිරීම සඳහා ඇමුණුම් ඉල්ලිය හැකි බවය. එසේම නිශ්චිත මාර්ගෝපදේශ නිකුත් කළ හැකි බවය. එසේම එම ප්‍රකාශයකින් සෑහීමකට පත්වීමෙන් පසු එම ප්‍රකාශය ලැබීමෙන් දින 30ක් ඇතුළත එම ප්‍රකාශය පිළිගනු ලැබිය යුතු බව හා එම ප්‍රකාශය පිළිගනු ලැබූ බවට සැලකිය යුතු බවය. එමෙන්ම එම ප්‍රකාශය ප්‍රතික්ෂේප කිරීමට දේශීය ආදායම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයාට හැකි බව හා ඒ සම්බන්ධයෙන් නොපමාව ප්‍රකාශය කරනු ලැබූ තැනැත්තාට ලිඛිතව දැන්විය යුතු බවය. මේ මුළු කරුණුම සංශෝධනය විය යුතු බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතයය.
6(1) වගන්තියේ සඳහන් වන්නේ එසේ ස්වෙච්ඡාවෙන් ප්‍රකාශය කරන්නා වෙත ප්‍රදානය කරනු ලබන මුක්තිය සම්බන්ධයෙන්ය. එයි සඳහන් වන්නේ දේශීය ආදායම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා විසින් ස්වෙච්ඡා ප්‍රකාශයක් පිළිගෙන ඇති හා ඊට පෙර සියයට 1ක බද්ද ගෙවා ඇති තැනැත්තකුට හිමිවන මුක්තිය ගැනය. එම මුක්තියට අදාළ කොටස ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි බව හා එය සංශෝධනය කරන ලෙස ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දැනුම් දී ඇත.
ස්වෙච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කරන ලද ප්‍රකාශයක අන්තර්ගත කරුණු සම්බන්ධයෙන් හා එම ප්‍රකාශ කරන්නා පිළිබඳ අනන්‍යතාව දේශීය ආදායම් කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා හෝ එම දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරියකු විසින් පරම රහස්‍යභාවය ආරක්ෂා කරනු ලැබිය යුතු බව හා ආරක්ෂා කිරීමට සහාය දෙනු ලැබිය යුතු බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සංශෝධනය කළ යුතු යැයි සඳහන් කර ඇති 7(1) වගන්තියේ සඳහන්ය. මෙසේ ස්වෙච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කරන තැනැත්තන් සහ එම වත්කම් හා දේපල සම්බන්ධයෙන් තොරතුරු රහසිගතව තබා ගැනීමේ වුවමනාවක් ආණ්ඩුවට තිබී ඇති අතර එසේ කළ නොහැකි බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය කියා ඇත. මේ මගින් පෙනෙන්නේ තොරතුරු දැන ගැනීමේ පනත යටතේවත් එම තොරතුරු ලබා නොදීමේ හා පාර්ලිමේන්තුවටවත් එම තොරතුරු ඉදිරිපත් නොකිරීමේ වුවමනාවක් ආණ්ඩුවට තිබී ඇති බවය. ආණ්ඩුව මෙසේ කළු ආදායම් හා වත්කම් සුදු කිරීමට දී ආරක්ෂා කිරීමට තැත්කරන්නේ කාවද? ඒ අතර ආණ්ඩුව කරන පිරිස් මෙන්ම ඔවුන්ට හිතවත් පිරිස් ඉන්නා බව පැහැදිලිය.
ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඊළඟට සංශෝධනය කළ යුතු යැයි සඳහන් කර ඇත්තේ එසේ ස්වෙච්ඡා ප්‍රකාශ කරන ලද අය සම්බන්ධයෙන් ඇති හිඟ බදු මුදල් කපා හැරිය යුතුය යනුවෙන් ඇති 12(ආ) වගන්තිය ගැනය. එහි කියා ඇත්තේ එකතු කළ අගය මත බද්ද හෙවත් වැට් බද්ද යටතට නොවැටෙන ප්‍රකාශයක් කළ තැනැත්තකුගේ රුපියල් මිලියන 3කට අඩු හිඟ බදු කපා හැරිය යුතු බවය.
සංශෝධනය කළ යුතු යැයි කියා ඇති 13(1) වගන්තියෙන් කියවෙන්නේ බදු ගෙවීම පැහැර හැරීම මත වන දණ්ඩන හා පොළිය කපා හරිනු ලැබිය යුතු බවය. කෙටුම්පතේ ඒ ගැන සඳහන් වන්නේ 2022 මාර්තු මස 31 දිනට හෝ එදිනට පෙර යම් හිඟ බදු මුදලක් ගෙවීමට ඇත්නම් එය කපා හැරිය යුතු බවය.
සංශෝධනය කළයුතු යැයි සඳහන් කර ඇති 14 වන වගන්තියෙන් කියන්නේ 2021 පෙබරවාරි 22ට පෙර බදු අභියාචනා කොමිෂන් සභාව හෝ යම් අධිකරණයක හිඟ බදු මුදල් සම්බන්ධයෙන් ආරවුලක් පවතින්නේ නම් ඒවා කපා නොහැරිය යුතු බවය. එහි තේරුම වන්නේ එම දිනෙන් පසු ඇති ආරවුල් සම්බන්ධයෙන් බදු කපා හැරිය යුතු බවය. ඒ අනුව බදු කපා හැරීම් මේ ආකාරයට කළ නොහැකි බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නිගමනයය.
සංශෝධනය කළ යුතු යැයි සඳහන් 20 වන වගන්තියේ සඳහන් වන්නේ අර්ථ නිරූපණයන් ගැනය. එම අර්ථ නිරූපණයන් අතර මෙම පනත යටතේ ස්වේච්ඡාවෙන් හෙළිදරව් කරන වත්කම් යන්න අර්ථ නිරූපණය කර ඇත. ඊට අමතරව නිශ්චල දේපළ, ආදායම, මුදල්, චංචල දේපල යන්නද තවත් ඒවා අතර අර්ථ නිරූපණය කර ඇත.
ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කළ යුතු යැයි කියා ඇත්තේ 17 වැනි වගන්තියය. එහි සඳහන් වන්නේ ඇතැම් නීති යටතේ තක්සේරු නිකුත් නොකළ යුතුය යන්නය. එහි දැක්වෙන්නේ 2009 අංක 9 දරන ජාතිය ගොඩනැගීමේ බදු පනතේ හෝ 2006 අංක 13 දරන ආර්ථික සේවා ගාස්තු පනතේ විධිවිධාන යටතේ වන යම් තක්සේරුවක්, අදාළ නීතියේ විධිවිධාන යටතේ, 2021 ජනවාරි මස 1 වන දින හෝ එදිනට පසුව, යම් බදු ගෙවන්නකු සම්බන්ධයෙන් නිකුත් කරනු නොලැබිය යුතුය යන්නෙන්ය. ඒ මගින් කියන්නේ ඉහත සඳහන් පනත් දෙක යටතේ තක්සේරු වාර්තා 2021 ජනවාරි 1 දිනෙන් පසු නිකුත් නොකළ යුතු බවය.
මේ ආකාරයේ අරුම පුදුම බදු සහන හා කපා හැරීම් ඇතුළත් මෙම කෙටුම්පත ආණ්ඩුව කොයි ආකාරයකට සම්මත කර ගනීවිදැයි දැන්ම කිව නොහැකිය. ඊට හේතුව ආණ්ඩුව සතුව ස්විචයක් එබූ විට ‘පක්ෂ’ යැයි කියන රොබෝලා වැනි සන්වේදන නොදැනෙන පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඔළුගෙඩි ගණනක් තිබෙන නිසාය. අවශ්‍ය නම් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ සංශෝධන නොතකා ආණ්ඩුවට කටයුතු කළ හැකි නිසාය. කොළඹ වරාය නගර කොමිෂන් සභා පනතේදී හා 20 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේදී ආණ්ඩුව පෙන්නුම් කළේ එම හිතුවක්කාරකම බව අප අත්දුටු නිසාය.
කොහොමත් පාර්ලිමේන්තුවේ තමන්ට ඇති ඔළුගෙඩි ගණන අනුව කළු සල්ලි සුදුකිරීමේ සිය අරමුණ ආණ්ඩුව කෙසේ හෝ ඉටුකර ගන්නවා ඇත.■
