මහේස්ත්‍රාත්වරුන් සහ දිසා විනිසුරුවරුන් සඳහා අගෝස්තු 13 වැනිදා කොළඹ විනිශ්චයකරුවන්ගේ ආයතනයේදී පවත්වන ලද රැස්වීම, මේ වන විට පවතින වෘත්තීය සමිති උද්ඝෝෂණ නීතියෙන් මර්දනය කිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට මානසික වශයෙන් බලපෑමක් ඇතිකිරීම සඳහා පවත්වන ලද එකක් බවට මේ වන විට ඊට සහභාගි වූ මහේස්ත්‍රාත්වරුන් රාශියක් අදහස් දක්වා තිබේ. අප සමග අදහස් දැක්වූ එක් මහේස්ත්‍රාත්වරයකු කියා සිටියේ, තම වෘත්තියේ ගෞරවනීය ඉහළම විනිසුරුවරුන් මේ ආකාරයෙන් තමන්ගේ තීරණවලට බලපෑම් කිරීමට උත්සාහ දැරීම නිසා, ඔවුන් පිළිබඳව මහත් කලකිරීමක් හටගත් බවය.
එම රැස්වීම ගැන විවිධ මාධ්‍ය විසින් හෙළිදරව් කිරීමත් සමග, ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයද ඒ ගැන සිය කනස්සල්ල පළකර අගවිනිසුරුවරයාට හා අධිකරණ සේවා කොමිසමට ලිපි යවා තිබේ. ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ නායක අනුර කුමාර දිසානායක මේ පිළිබඳව පාර්ලිමේන්තුවේදී ප්‍රශ්න කළ අතර, අධිකරණ අමාත්‍ය එම්යූඑම් අලි සබ්රි ඊට පිළිතුරු ලෙස පැවසුවේ, මේ සිද්ධිය ගැන වාර්තාවක් ඉදිරි සති දෙක ඇතුළත කැඳවන බවයි.
කැඳවීමේ ලිපිය
මෙම රැස්වීමට සහභාගිවන ලෙස මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට අගෝස්තු 9 වැනිදා යවන ලද කැඳවීමේ ලිපියද මේ වන විට සමහරුන් විශේෂයෙන් උපුටා දක්වන්නේ, එයින් රැස්වීමට අනිවාර්යයෙන්ම සහභාගි වන ලෙස වක්‍රාකාරයෙන් මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට තර්ජනය කර ඇති බවක් දක්වමිනි. අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ ලේකම් සංජීව සෝමරත්න සිය අත්සනින් එම ලිපිය යවා තිබුණි. විනිසුරුවරුන්ගේ උසස්වීම්, වාර්ෂික වැටුප් වර්ධක, විදේශ පුහුණු සහ මහාධිකරණ සඳහා විනිසුරුවරුන් හැටියට පත්කිරීම යනාදියේදී මේ රැස්වීමට සහභාගි වීම පිළිබඳව විශේෂයෙන් සලකා බලනු ඇති බවද ලිපියේ සඳහන් විය.
එහෙත්, අධිකරණ නිලධාරීන්ට නම් එවැනි ලිපි සාමාන්‍ය දෙයකි. මෙවැනි සම්මන්ත්‍රණවලට සහභාගිවීම සඳහා හැමදාම ඔවුන්ට එවන ලිපි සහ මෙය අතර කිසි වෙනසක් නැති නිසාය. ඉහත කී කොන්දේසි ඒ ලිපිවලත් ඒ විදියටම තිබෙන නිසාය. ‘ඒවා දැම්මේ නැතිනම් විනිසුරු ආයතනයේ සම්මන්ත්‍රණවලට අපේ මහේස්ත්‍රාත්වරු එන්නේ නැහැ.’ ඒ ගැන පරණ අද්දැකීම් ඇති මහේස්ත්‍රාත්වරයෙක් කීවේය.
පවතින තත්වය යටතේ ඔන්ලයින් ආකාරයට රැස්වීම් පැවැත්වීමට මීට පෙර විනිසුරු ආයතනය පියවර ගෙන තිබුණත්, මේ රැස්වීමට, බස්නාහිර පළාතේ මහේස්ත්‍රාත්වරුන් හා දිසා විනිසුරුවරුන් කැඳවා තිබුණේ භෞතිකවම ඔවුන් රැස්වීමට සහභාගිවිය යුතුයැයි නියම කරමිනි.
රැස්වීමේ පසුබිම
මේ විනිසුරු රැස්වීම පැවැත්වෙන්නේ, රට විශේෂ වාතාවරණයක පවතිද්දීය. ගුරු-විදුහල්පති-ශිෂ්‍ය උද්ඝෝෂණ එක දිගට මහමග පැවැත්වෙමින් තිබුණ අතර, ඒවා මර්දනය සඳහා ඍජුවම පොලිසියේ කැරලි මර්දන භටපිරිස් යොදාගන්නට ආණ්ඩුවට නොහැකි වුණේ, ඊට පෙර පොලිසිය යොදවා ආණ්ඩුව ඇතිකර ගත් විශාල අවුල නිසාය.
ඒ නිසා ආණ්ඩුව කළේ, උද්ඝෝෂණ පැවැත්වීමට නියමිත ප්‍රදේශවල (ඒ කියන්නේ කොළඹ හා කොළඹ අවට) මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණ වෙත ගොස්, සෞඛ්‍ය අධ්යක්ෂ ජෙනරාල්වරයා පොලිස්පති වෙත එවා ඇති ලිපියක් අනුව, වසංගත තත්වය යටතේ උද්ඝෝෂණ පැවැත්විය නොහැකි බවට නියෝග ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලීමය. අවස්ථාවක දෙකකදී හැර, ඒ සෑම විටම මහේස්ත්‍රාත්වරු පොලිසියේ එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කළහ. මහේස්ත්‍රාත්වරුන් පොලිසියට කීවේ, නීතිමය බලයක් නැති සෞඛ්‍ය අධ්යක්ෂ ජෙනරාල්වරයාගේ ලිපියකින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් පුරවැසියන්ට සහතික කර දී ඇති මූලික අයිතිවාසිකම් අත්හිටුවිය නොහැකි බවයි. උද්ඝෝෂණවලින් නිරෝධායන නීති කඩවෙයි නම් අධිකරණයේ මැදිහත්වීමකින් තොරවම පොලිසියට ඒ ගැන ක්‍රියාකළ හැකි බවද අධිකරණ පෙන්වා දුන්නේය.
ගුරු- විදුහල්පති උද්ඝෝෂණ පාගමනක් වළක්වන නියෝගයක් දෙන ලෙසට ගම්පහ, බෙම්මුල්ල පොලිසිය කළ ඉල්ලීමක් පසුගිය දිනෙක ගම්පහ ප්‍රධාන මහේස්ත්‍රාත් මංජුල කරුණාරත්නද ප්‍රතික්ෂේප කළේය. ඒ ගැන සිය තීරණය ප්‍රකාශයට පත්කරමින් මහේස්ත්‍රාත්වරයා කිව්වේ, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 14 ව්‍යවස්ථාවෙන් සහතික කර ඇති සාමකාමීව රැස්වීම, අදහස් ප්‍රකාශ කිරීම, අභිමත ස්ථානයක් වෙත යෑමේ-ඒමේ නිදහස ආදිය සීමා කළ හැක්කේ 15 වැනි ව්‍යවස්ථාව අනුව පමණක් බවත්, ඒ අනුව එය කළ හැක්කේ නීතියෙන් ප්‍රතිපාදන දක්වා ඇති දුරට පමණක් බවත්ය. සෞඛ්‍ය සේවා අධ්යක්ෂ ජෙනරාල් පොලිස්පතිට යැවූ ලිපියක සඳහන් කරුණු 1987 අංක 03 දරන නිරෝධායන හා රෝග වැළැක්වීමේ ආඥා පනතේ 2 සහ 3 වගන්ති ප්‍රකාරව සාදන ලද සෞඛ්‍ය රෙගුලාසි වශයෙන් සැලකිය නොහැකි බවද ඔහු සිය නියෝගයේ සඳහන් කර තිබිණි.
මේ ආකාරයට, පොලිසිය ඉල්ලන ඉල්ලන නියෝග ලබා නොදී, පුරවැසියන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරුන් කටයුතු කරද්දීය, විනිසුරු ආයතනය මේ රැස්වීම පවත්වන්නේ.
‘කොවිඩ් 19 වසංගත සංදර්භය තුළ අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ගවලට අදාළ කරුණු’ යැයි මාතෘකාව යොදා තිබුණත්, එම රැස්වීමේදී අඩුවෙන්ම කතාකළේ වසංගත සන්දර්භය තුළ අධිකරණ කටයුතු පවත්වාගෙන යෑම පිළිබඳවයැයි රැස්වීමට සහභාගි වූ මහේස්ත්‍රාත්වරු කියති. වසංගතය තත්වය යටතේ නඩු කටයුතු පවත්වාගෙන යෑමට ප්‍රමාණවත් පියවර නොගැනීමෙන් පසුගිය කාලය තුළ යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්‍රියාවලිය බොහෝ දුරට ඇනහිට, නඩුවල පාර්ශ්වකරුවන් බලවත් පීඩාවට පත්ව සිටියදී, ඒ තත්වය මගහරවා ගන්නේ කෙසේදැයි සාකච්ඡාවක් එහිදී කෙරෙනු ඇති බව තමන් බලාපොරොත්තු වූ බවද මහේස්ත්‍රාත්වරු කියති.
එහෙත් සිදුවී ඇත්තේ අනෙකකි.
අගවිනිසුරු ජයන්ත ජයසූරිය, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු බුවනෙක අලුවිහාරේ, ශේ්්‍රෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු එල්ටීබී දෙහිදෙනියගේ ප්‍රධානත්වයෙන් උදේ 9.30ට ආරම්භ වූ රැස්වීමේදී මුලින්ම සෞඛ්‍ය ක්‍ෂෙත්‍රයේ කිහිප දෙනෙක් වසංගතය පැතිර යෑම, එහි සංඛ්‍යාලේඛන ආදිය ගැන දිසා විනිසුරුවරුන්ට හා මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට විස්තර කළහ. ඔවුන්ගේ පැහැදිලි කිරීම් අතර තිරයේ පෙන්වා තිබුණේ පසුගිය කාලයේ පැවැති ගුරු-විදුහල්පති-සිසු උද්ඝෝෂණවල ඡායාරූපය. ඒ අනුව හිතාමතාම, එම උද්ඝෝෂණ හා වසංගතය අතර සම්බන්ධයක් හදන්නට වෑයමක් තිබුණු බව පෙනිණියැයි සහභාගිවූවෝ කියති.
අගවිනිසුරුගේ ඉල්ලීමක්
ඉන්පසු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මහින්ද සමයවර්ධනගේ දේශනයක් පැවැත්විණි. එම දේශනය මුළුමනින්ම පාහේ රාමුගත කර තිබුණේ, මෙම උද්ඝෝෂණ සම්බන්ධයෙන් පොලිසිය කරන ඉල්ලීම්වලදී මහේස්ත්‍රාත්වරුන් කටයුතු කළ යුත්තේ කෙසේදැයි පැහැදිලි කරදීමටය. ඒ සඳහා මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට ඇති නීතිමය බලය ගැන විස්තර කිරීමටය.
විනාඩි හතලිස් පහක් පමණ ගතවූ සිය දේශනය ආරම්භයේදීම සමයවර්ධන විනිසුරුවරයා කීවේ, මෙතැනදී මහජන පීඩාව සම්බන්ධයෙන් කතාකරන ලෙස අගවිනිසුරුවරයා තමාට කියූ බවයි. දේශනයේ අතරමගදීද ඔහු ඒ බව නැවත අවධාරණය කළේය.
විනිසුරු සමයවර්ධන දෙසුම
විනිසුරු සමයවර්ධනගේ දෙසුම සම්පූර්ණයෙන්ම වෙන්වූයේ, නිරෝධායන නීති කඩකිරීම සම්බන්ධයෙන් නියෝග දීමට හා ක්‍රියාකිරීමට මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට ඇති නීතිමය බලය ගැන විස්තර කිරීමටය. එහිදී ඔහු ‘මහජන පීඩාව’ වැළැක්වීමට නිරෝධායන ආඥා පනතේත්, අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහයේත්, දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේත් ඇති ප්‍රතිපාදනවලින් බලය ලැබෙන හැටි දීර්ඝව පැහැදිලි කළේය.
වසංගත නිරෝධායන ආඥා පනතේ, මහජන පීඩාවට ඍජුවම අදාළ වන ප්‍රතිපාදන බැලූ බැල්මට නොමැති බව කී සමයවර්ධන මහතා, නමුත් මහජන පීඩාව නමැති සංකල්පයේ පදනම වන්නේ මහජන සෞඛ්‍යය ආරක්ෂා කිරීම බව කීවේය. මහජන පීඩාවේ අර්ථ නිරූපණ අනුව, එය ‘සෞඛ්‍යයට හානිකර වන තත්වයක්’ බවද කීවේය. මහජන පීඩාව, ප්‍රජාවගේ සදාචාර ප්‍රමීතීන්ට හා මහජනතාව පොදු දේපළ නිදහසේ පාවිච්චි කිරිමට නීත්‍යනුකූල නොවන ආකාරයෙන් බාධාකරන වරදක් බවද ඔහු කීය.
‘මහජන පීඩාව පෞද්ගලික පීඩාවෙන් වෙනස්ය. පෞද්ගලික පීඩාවට දිසා අධිකරණයෙන් ප්‍රතිකර්ම ලබාගත හැකිය. එහෙත් මහජන පීඩාව අපරාධ වරදකි. අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහයේ 98 සිට 106 දක්වා වගන්ති සහ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 261 සිට 289 දක්වා වගන්ති ඊට අදාළ වෙයි. දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 261 වගන්තිය මහජන පීඩාව යන්න අර්ථ නිරූපණය කරයි. මහජන පීඩාවකදී මහේස්ත්‍රාත්වරයකු කටයුතු කළ යුතු ආකාරය එම නීති සංග්‍රහ දෙකෙන් පෙන්වා දෙයි.’
මේ ආකාරයට නිරෝධායන ආඥා පනතේත්, අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහයේත්, දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේත් වගන්තියෙන් වගන්තිය පැහැදිලි කරමින් ඒවායින් මහේස්ත්‍රාත්වරුවන්ට ලැබෙන බලතල ගැන සමයවර්ධන විනිසුරුවරයා දීර්ඝ විස්තරයක් කළේය.
ඔබට බලය තිබේ
‘ඒ අනුව වසංගතය පැතිරීමෙන් ආරක්ෂා වීමට අපේ අත දිගු කිරීම සඳහා ප්‍රමාණවත් ප්‍රතිපාදන දැනටමත් ඔබට තිබෙන බව ඔබ තේරුම් ගත යුතුයි. අපි වගකීමෙන් යුතුව හැසිරිය යුතුයි. බැරෑරුම්ව කටයුතු කළ යුතුයි.’ ඔහු කීවේය.
සිය දේශනයෙන් පසු අගවිනිසුරු ජයන්ත ජයසූරියගේ ඉල්ලීමක් අනුව තවදුරටත් පැහැදිලි කළ සමයවර්ධන විනිසුරුවරයා මෙසේද කීය.
‘සෞඛ්‍ය විශේෂඥයන් අද උදේ පෙන්වා දුන් ආකාරයට, සමාජ එකතුවීම් තිබිය හැකියි, මහජන රැලි වැනිදේ. ඔවුන් තමන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම් හෝ සිය වෘත්තීය අයිතිවාසිකම් උපයෝගි කරගැනීම වැළැක්වීම සඳහා නොව, වසංගතය පැතිරීම මැඬලීමේ පසුබිමකදී මහේස්ත්‍රාත්වරයකු වෙත ඉල්ලීමක් කළ විට, අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහයේ 106 වැනි වගන්තිය යටතේ කටයුතු කළ හැකියි. මම හිතනවා මහේස්ත්‍රාත්ට පුළුවන් එම කාරණය දෙස බලන්නට එම නඩුවෙන් නඩුව පදනම මත. හා සුදුසු නියෝගයක් දීමට. .. මම දන්නවා මේක ඉතාම සංවේදී විෂයක් වගේම මාතෘකාවක්. නමුත් අපි යථාර්ථයට මුහුණ දිය යුතුයි. ඉල්ලීමක් කර ඇත්නම්, 198 වගන්තිය යටතේ අනෙක් පාර්ශ්වයට අවස්ථාවක් තිබෙනවා අධිකරණය අමතන්නට.. ව්‍යවස්ථාවේ 14(1) ව්‍යවස්ථාවෙන් සහතික කර ඇති මූලික අයිතිවාසිකම්වලට 15 ව්‍යවස්ථාවෙන් සීමා පනවා තිබෙනවා. පොලිසිය ඉල්ලීමක් කරන විට ඔබ විශේෂයෙන් ප්‍රවේසම් විය යුතුයි. දෙපාර්ශ්වයම පෙනී සිටින විට නම් ඔබට තුලනය කරන්නට පුළුවන්.’
මෙහිදී අදහස් දැක්වූ අනෙක් විනිසුරුවරුන් කීවේ, ආගමික වශයෙන් හෝ වේවා සංගීත ප්‍රසංගයක් හැටියට හෝ වේවා මහජනතාව ඒකරාශි වේ නම්, ඒවායින් සෞඛ්‍ය ආරක්‍ෂාවට තර්ජනයක් ඇතිවන බවට ඉල්ලීමක් තිබේ නම් ඒ සම්බන්ධයෙන් නියෝග දීමට ඉහත නීිතිවලින් මහෙස්ත්‍රාත්වරුන්ට සම්පූර්ණ බලය තිබෙන බවයි.
එහි තේරුම කුමක්ද?
මේ රැස්වීමේදී පැවැත්වුණු සියලු දේශන සහ අදහස් දැක්වීම්වලින් සමස්තයක් ලෙස අවධාරණය වන්නේ, සෞඛ්‍යයට හානිකර බව පෙනේ නම් ඕනෑම මහජන ඒකරාශිවීමක් වැළැක්වීම සඳහා මහේස්ත්‍රාත්වරුන් අවශ්‍ය නියෝග කළ යුතු බවයි. ඒ ගැන මහේස්ත්‍රාත් වෙත පොලිසියෙන් ඉල්ලීමක් කර ඇත්නම් එම ඉල්ලීමට අනුව නියෝග දිය යුතු බවයි.
අප ඉහතින් සඳහන් කළ, මේ රැස්වීම පැවැත්වුණු සමාජ දේශපාලන සන්දර්භය හා සසඳන කල, මෙයින් මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට නියම කරන්නේ කුමක්ද යන්න ඉතා පැහැදිලිය.
ඒ ඒ නඩුවේ කරුණු අනුව, නීතිය හා සිය හෘදය සාක්‍ෂිය අනුව තීරණයක් ගැනීමට මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට තිබෙන අපක්‍ෂපාතී අයිතියට මේ රැස්වීමේදී පැවැත්වුණු දේශනවලින් බලපෑමක් වූ බවද, අගවිනිසුරුවරයා, අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයන් හා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරයකු මේ ආකාරයෙන් උපදෙස් දෙන විට, කොමිෂන් සභාවේ පාලනය යටතේ සිටින කනිෂ්ඨ මහේස්ත්‍රාත්වරුන්, සිය හෘදය සාක්‍ෂිය අනුව තීරණ ගැනීමට බියක් දැක්විය හැකි බවද, අප වෙත අදහස් දැක්වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ මහේස්ත්‍රාත්වරයෙක් කීවේය.
නීතිඥ සංගමය ලියයි
මෙම රැස්වීම ගැන වාර්තා පළවීමත් සමග ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ විධායක සභාවද ඒ ගැන සාකච්ඡා කළ අතර, අවසානයේ අගවිනිසුරුවරයා හා අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත සංගමයේ අදහස් දක්වා යැවීමට තීරණය කළේය. පහත දැක්වෙන්නේ සංගමය යැවූ ලිපියයි.
‘1. ගරු අග්‍ර විනිශ්චයකාර ජයන්ත ජයසූරිය මහතා, ජනාධිපති නීතිඥ, සභාපති, අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාව 2. ගරු විනිශ්චයකාර බුවනෙක අලුවිහාරේ මහතා, ජනාධිපති නීතිඥ, සාමාජික, අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාව. 3. ගරු විනිශ්චයකාර එල්.ටී.බී. දෙහිදෙනිය මහතා, සාමාජික, අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාව.
ගරු විනිශ්චයකාරවරුනි,
‘කොවිඩ් 19 අධි-වසංගත සන්දර්භය තුළ අධිකරණ ක්‍රියාමාර්ග සම්බන්ධ කාරණා’ මැයෙන් ශ්‍රී ලංකා විනිශ්චයකාරවරුන්ගේ ආයතනය විසින් 2021 අගෝස්තු 13 දින අධිකරණ නිලධාරීන් සඳහා පවත්වන ලද වෙබ් රැස්වීමක් / සම්මන්ත්‍රණයක් පිළිබඳ පළවූ වාර්තා කෙරෙහි ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ සාමාජිකයන් ගණනාවක් විසින් අවධානය යොමු කර තිබේ. මෙම සම්මන්ත්‍රණයට අධිකරණමය නොවන පුද්ගලයන් ද සහභාගි වී තිබෙන අතර, අධිකරණයෙහි ගොනුකර තිබෙන හෝ විභාගයට ගැනීමට තිබෙන නඩු කිහිපයකට අදාළ කාරණාවල කොටස් ලෙස අධිකරණය විසින් සලකා බලමින් තිබෙන පරිපාලන නියෝග හා තීරණ ගනු ලැබූ පුද්ගලයන් අඩු තරමින් එක් අයෙකු හෝ ඒ අතර විය.
මාධ්‍ය විසින් වාර්තා කර තිබෙන ආකාරයට,
අ) වෘත්තීය සමිති විරෝධතා සහ අධිකරණයේ භූමිකාව පිළිබඳ සාකච්ඡා කර තිබේ.
ආ) රටේ පවතින වසංගත තත්ත්වය තුළ මහජන ඒකරාශී වීම් පාලනය කිරීම සඳහා අපරාධ නඩු විධාන සංග්‍රහයේ ඇතැම් වගන්ති භාවිතා කරන ආකාරය පිළිබඳ අධිකරණ නිලධාරීන්ට උපදෙස් ලබාදී තිබේ.
ඇ) විරෝධතා මැඩලීම උදෙසා පොලිසියේ ඉල්ලීම් අනුව නියෝග ලබාදීම සඳහා බලපෑම් සිදුකිරීමේ ප්‍රයත්නයක් තිබුණු බවට අධිකරණ නිලධාරීන් අතර මතයක් නිර්මාණය වී තිබේ.
නීතියේ ආධිපත්‍යය, අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය සහ යුක්තියේ පරිපාලනය සම්බන්ධයෙන් මහජන විශ්වාසයට බලපාන මෙම වාර්තාවන්ගේ අන්තර්ගතය කෙරෙහි ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ දැඩි අවධානය යොමු වී තිබේ.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව, සෑම අධිකරණ නිලධාරිවරයෙකු විසින් ම, තමන් ඉදිරියේ තිබෙන සෑම නඩුවක් සම්බන්ධයෙන් ම, එම නිශ්චිත නඩුවෙහි කරුණු හා අවස්ථාවන් සහ අදාළ නීතිය අනුව කටයුතු කළ යුතුය. තම නඩුව එම නඩුවට අදාළ සාක්ෂි මත, තමන්ට හෝ තම නීතිඥවරයාට සාධාරණ සවන්දීමකින් යුතුව විසඳෙනු ඇතැයි අධිකරණය ඉදිරියට පැමිණෙන සෑම පාර්ශ්වයක් ම අපේක්ෂා කරති. රාජ්‍යය ද ඇතුළුව ඕනෑම පාර්ශ්වයකට, තමන් කිසියම් නියෝගයක් සම්බන්ධයෙන් අතෘප්තියට පත්වන්නේ නම්, නිසි උපරිමාධිකරණයක් වෙත අභියාචනයක් හෝ ප්‍රතිශෝධන ඉල්ලීමක් ඉදිරිපත් කිරීම මගින් එවැනි නියෝගයක් අභියෝගයට ලක්කළ හැකිය.
අධිකරණ නිලධාරීන් නඩු විසඳීමේදී නඩුවේ කුසලතාව මත පදනම්ව, වෙනත් සලකාබැලීම්වලින් නිදහස් ව කටයුතු කරනු ඇති බවට විශ්වාසයක් නඩු පවරන්නන් හා ඔවුන්ගේ නීතිඥවරුන්හට තිබිය යුතුය. මෙම කරුණු අධිකරණ ස්වාධීනත්වයේ හා නීතියේ පාලනයේ මූලික සාධක බවට ගරු විනිශ්චයකාරවරුන් හට මනා අවබෝධයක් තිබේ. රෙක්ස් එදිරිව සසෙක්ස් විනිසුරුවරුන්, (1924) 1 ණඊ 256 නඩුවේදී, එවකට එංගලන්තයේ අග්‍රවිනිශ්චයකාර හෙවාට් සාමිවරයා විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද අපගේ නීති පද්ධතිය තුළ ද මැනවින් ස්ථාපිත වී ඇති ‘යුක්තිය ඉටුකිරීම පමණක් නොව ඉටුකරන බව පෙන්නුම් කිරීම ද අවශ්‍ය ය’ යන වාචිතය හා සලකා බැලීමේදී මේ වාර්තාවලින් ඇති කරන තත්ත්වය ඉඳුරාම පරස්පර වේ.
2002 වසරේ අධිකරණ චර්යාව සම්බන්ධ බැංගලෝර් මූලධර්ම කෙරෙහි ද ගරු විනිශ්චයකාරතුමන්ලාගේ අවධානය යොමුකරන්නට කැමැත්තෙමු. (2001 වසරේ අධිකරණ චර්යාව සම්බන්ධ බැංගලෝර් මූලධර්ම කෙටුම්පත අධිකරණ සුපිළිපන්භාවය ශක්තිමත් කිරීමේ අධිකරණ කණ්ඩායම විසින් පිළිගනු ලැබ, හේග්හි පීස් පැලස්හි 2002 නොවැම්බර් 25-26 දිනවල පවත්වන ලද අග්‍රවිනිශ්චයකාරවරුන්ගේ වටමේස සාකච්ඡාවෙහිදී සංශෝධනයට ලක්කරන ලදි.) එහි පහත දැක්වෙන කරුණු සඳහන් වේ.
1.1. විනිශ්චයකාරවරයෙකු විසින් අධිකරණ කාර්යයන් ස්වාධීනව ඉටු කළ යුතුය. එහිදී කරුණු සම්බන්ධයෙන් විනිශ්චයකාරවරයාගේ තක්සේරුව මත පදනම් විය යුතු අතර, නීතිය පිළිබඳ හෘදය සාක්ෂියට අනුකූල අවබෝධයකින් යුක්ත විය යුතුය. ඕනෑම අංශයකින්, කුමන හෝ හේතුවක් මත සිදුවන සෘජු හෝ වක්‍ර පරිබාහිර බලපෑම්වලින්, පෙළඹීම්වලින්, පීඩනයන්ගෙන්, තර්ජනවලින් හෝ මැදිහත්වීම්වලින් නිදහස් විය යුතුය.
මෙම පසුබිම තුළ, අධිකරණ නිලධාරීන් අතර අධි-වසංගතයේ බැරෑරුම්කම සහ අධිකරණ කටයුතු පරිපාලනය කිරීමේදී සෞඛ්‍ය මාර්ගෝපදේශ අනුව කටයුතු කිරීම පිළිබඳ දැනුවත් කිරීමේ වෙබ් සම්මන්ත්‍රණයක් / රැස්වීමක් පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් ගන්නා ඕනෑම පියවරක් අගය කළ යුතුය. එවැනි රැස්වීමකදී / වෙබ් සම්මන්ත්‍රණයකදී, අධිකරණ කාර්යයන් ඉටුකිරීමේදී කටයුතු කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳ බලපෑමක් හෝ අධිකරණ නිලධාරීන් කිසියම් නඩුවක් සම්බන්ධයෙන් නීතිය හා අධිකරණ අර්ථ නිරූපණයේ පිළිගත් මූලධර්ම මත පදනම්ව තම අධිකරණ මනස හා අභිමතය භාවිත කිරීම වැළැක්වීමේ අභිප්‍රායක් හෝ ඇති බවට අදහසක් එයට සහභාගි වූ විනිශ්චයකාරවරුන්ගේ හෝ මහජනතාවගේ හෝ මනසෙහි නිර්මාණය නොවිය යුතු බව අපගේ අදහසයි.
මෙම පසුබිම තුළ ශ්‍රී ලංකා නීතිඥ සංගමයේ ස්ථාවරය වන්නේ, ඉහත දක්වන ලද රැස්වීම / වෙබ් සම්මන්ත්‍රණය පවත්වනු ලැබුවේ, යම්-යම් නියෝග නිශ්චිත ආකාරයකින් ලබාදීම සඳහා විනිසුරුවරුන් පෙළඹීම සඳහා යැයි හෝ අධිකරණ නිලධාරීන් විසින් නීතිය සහ නෛතික අර්ථ නිරූපණය පිළිබඳ සිද්ධාන්ත මත පදනම්ව අධිකරණ මනස මෙහෙයවා ස්වාධීනව තීරණ ගැනීම කෙරෙහි යම් බලපෑමක් කරන බවට අධිකරණ නිලධාරීන්ගේ හා මහජනතාවගේ මනස තුළ අදහසක් නිර්මාණය වීමේ සුවිසල් හැකියාවක් තිබෙන බවයි.
එවැනි අදහසක් දැනටමත් නිර්මාණය වී තිබෙන්නට ද පුළුවන. එවැනි බලපෑමක් සිදු වී තිබේ නම්, මහජන සුබසිද්ධිය සහ යුක්තිය පසිඳලීමේ කාර්යය පැවරී තිබෙන සියලු පාර්ශ්වවල අභිලාෂයන් සැලකිල්ලට ගෙන ඒ සම්බන්ධයෙන් වහා ක්‍රියාත්මක විය යුතු අතර, අවශ්‍ය නම් නිවැරදි කළ යුතුය.
අධිකරණයේ ස්වාධීනත්වය හා අධිකරණ ආයතනවල සුපිළිපන්භාවය ආරක්ෂා කිරීමට නීතිඥ සංගමය හැමවිටම කැපවී සිටින අතර, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින් අනුල්ලංඝනීය ලෙස පනවා ඇති බලතල බෙදීම සහ නීතියේ ආධිපත්‍යය වැනි මූලධර්ම නොමැතිව මෙම ආයතනවල ස්වාධීන බව අවම හෝ අහිමි වී යනු ඇත.
ගෞරවනීය විනිසුරුවරුන් වෙත මෙම සන්නිවේදනය සිදුකරනු ලබන්නේ නීතිඥ සංගමයේ ඉහළ ම සම්ප්‍රදායයන් හා වටිනාකම් අනුව, අධිකරණය විසින් කුමන දුෂ්කර අවස්ථාවකදී වුව සීමාවකින් තොරව පවත්වාගත යුතු ගරුත්වයට මෙම වාර්තා කිසිදු ආකාරයකින් නිෂේධාත්මක බලපෑමක් නොකරන බවට තහවුරු කිරීම සඳහා ය.
අත්සන් කළේ/ සභාපති, ජනාධිපති නීතිඥ සාලිය පීරිස් සහ ලේකම් නීතිඥ රජීව් අමරසූරිය’
විනිසුරුවරුන්ට බලපෑම්
රැස්වීම පැවැත්වුණේ අධිකරණ සේවා කොමිසමේ සභාපතිද වන අගවිනිසුරු ජයන්ත ජයසූරියගේ ප්‍රධානත්වයෙනි. කොමිසමේ අනෙක් සාමාජිකයෝ දෙදෙනා (විනිසුරු අලුවිහාරේ, විනිසුරු දෙහිදෙනිය) ද ඊට එක්වූහ. බස්නාහිර පළාතේ මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට සහ දිසා විනිසුරුවරුන්ට භෞතිකවම සහභාගි විය යුතුයැයි නියම කර තිබුණි. දිවයිනේ අනෙක් අධිකරණ නිලධාරීන්ට ඔන්ලයින් ලෙස සම්බන්ධ වන්නට අවසර ලැබිණ. පවතින වසංගත තත්වය යටතේ ඔන්ලයින් ක්‍රමයට එයට සහභාගි වන්නට අවසර දෙන ලෙස බස්නාහිර මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ද කළ ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කෙරිණි. බස්නාහිර පළාතේ මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට භෞතිකව එන්නට නියම කර තිබුණත්, දිසා විනිසුරුවරුන්ට ඔන්ලයින් සම්බන්ධ වීමට අවසර ලැබී තිබුණි. අවසානයේ මහේස්ත්‍රාත්වරු 24 දෙනෙක් පමණ රැස්වීමට භෞතිකව සහභාගි වී සිටියහ.
බස්නාහිර පළාතේ මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ට පැමිණෙන්නට විශේෂයෙන් බල කෙරුණේ ඇයිදැයි පැහැදිලිය. මේ උද්ඝෝෂණ පැවැත්වෙන්නේ බස්නාහිර පළාත මූලික කරගෙනය.
උදේ වරුවේ පැවැති දේශනවලට සෞඛ්‍ය සේවා අධ්යක්ෂ ජෙනරාල් අසේල ගුණවර්ධන ඇතුළුව සංඛ්‍යාලේඛන පිළිබඳ විශේෂඥවරුන් යැයි කියන අයද සහභාගි වූහ. ඔවුහු සංඛ්‍යා දත්ත පෙන්වමින් පැහැදිලි කරන්නට උත්සාහ කළේ මහමග පැවැත්වෙන ගුරු-විදුහල්පති-සිසු උද්ඝෝෂණවලින් රෝගය ව්‍යාප්ත වන බවය. එහෙත් කිසිම අවස්ථාවක උද්ඝෝෂණ නිසා රෝගය ව්‍යාප්ත වන බව සංඛ්‍යාලේඛනවලින් තහවුරු කිරීමට ඔවුන්ට නොහැකි විය. එහෙත් විස්තර කරන හැම අවස්ථාවකදීම ප්‍රදර්ශනය කළේ ගුරු-විදුහල්පති-සිසු උද්ඝෝෂණවල ඡායාරූපය. ‘ඒකෙන් අපේ මොළ හෝදන්න උත්සාහ කළ බවක් පෙනුණා’ මහේස්ත්‍රාත්වරයෙක් සිය නිරීක්‍ෂණය දක්වා සිටියේය.
පසුව පැවැති විනිසුරු සමයවර්ධනගේ දෙසුම ආරම්භයේදී මෙන්ම, අතරමගදීද ඔහු කීවේ, ‘අගවිනිසුරුවරයා මහජන පීඩාව ගැන කතාකරන්නට තමාට කී බව’යි. ඔහුගේ කතාවෙන් පසු පැවැති සාකච්ඡාවේදී, අගවිනිසුරුවරයා හා එහි සිටි අනෙක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරු, පවතින සෞඛ්‍ය තත්වය යටතේ උද්ඝෝෂණ ආදිය ගැන දිය යුතු තීරණ ගැන පැහැදිලි කරන ලෙස සමයවර්ධන විනිසුරුගෙන් ඉල්ලා සිටීම විශේෂය.
රටේ ආණ්ඩුවට. තමන්ගේ දේශපාලන වුවමනා වෙනුවෙන් අධිකරණය යොදාගන්නට හැම කල්හිම අවශ්‍යතාව තිබේ. ඒ ඒ කාලයේ අගවිනිසුරුවරු, තමන්ට අවශ්‍ය නඩු තීන්දු ලබාගැනීම සඳහා පහළ අධිකරණවල විනිසුරුවරුන්ට පෞද්ගලිකව දූරකථන ඇමතුම් දුන් හැටි මෑත කාලයේ කුප්‍රසිද්ධය. හිටපු අගවිනිසුරු සරත් එන් සිල්වා මෙන්ම මොහාන් පීරිස්ද ඒ කෙළියෙහි ප්‍රකටයෝය.
මේ අවස්ථාවේදී විශේෂ කාරණය වන්නේ අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිවරයා ඇතුළු සාමාජිකයන් තුන්දෙනාම එකට අසුන් ගෙන, තීන්දු දීමේදී මහේස්ත්‍රාත්වරුන් කටයුතු කළ යුතු ආකාරය ගැන රැස්වීම් පැවැත්වීමය. එය, පෙර කී පරණ අගවිනිසුරුවරුන්ගේ ප්‍රතිපත්තියෙන් වෙනස්ව, අධිකරණ සේවා කොමිසමේ නිල නාමය යටතේම විනිසුරු තීන්දුවලට කරන බලපෑමක් ලෙස පෙනේ. පෙරදී කීවාක් මෙන්, කනිෂ්ඨ අධිකරණ නිලධාරීන් මේ බලපෑම්වලට යටත් වීමට ඉඩ තිබේ. නීතිය අනුව සිය හෘදය සාක්‍ෂිය අනුව නොව, මේ කියන කාරණා මත තීන්දු දීමට පෙළඹීමට ඉඩ තිබේ.
අධිකරණ සේවා කොමිසමේ නාමයෙන් හෝ අධිකරණයට මෙවැනි බලපෑම් කිරීමට අප එරෙහි විය යුතුය. විනිසුරුවරුන්ට නීති දැනුම දීම එකකි. එහෙත් ‘පවතින සන්දර්භය තුළ තීන්දු ගතයුත්තේ කොහොමදැයි’ කියාදීම වෙනත් එකකි. ඒ දෙක අතර වෙනස සාමාන්‍ය සිහිබුද්ධියක් ඇති කෙනකුට තේරෙනු ඇත.
එහෙත්, කළු වළා මැද රිදී රේඛාද ඇත.
අගෝස්තු 17 වැනිදා, එනම් මේ රැස්වීමෙන් දින හතරකට පසු, අලුත්කඩේ මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණ අංක 06 දී විභාගයට ගත් මට්ටක්කුලිය, මෝදර, ලුණුපොකුණ ප්‍රදේශයේ පසුගිය ජුනි 20දා පැවැති ධීවර උද්ඝෝෂණයකට අදාළව පොලිසිය පැවරූ නඩුවේ විභාගයේදී, මහේස්ත්‍රාත් ලෝචනා අබේවික්‍රම අවධාරණය කළේ සෞඛ්‍ය සේවා අධ්යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ ලිපියකින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් තහවුරු කර ඇති අයිතීන් අත්හිටුවිය නොහැකි බවයි.
යුක්තියේ ඉතිහාසයේ ලියැවෙන්නේ කවර බලපෑම් අතරේ වුවත්, මිනිස් අයිතිවාසිකම් හා යුක්තිය වෙනුවෙන් නොබියව පෙනීසිටින අධිකරණ නිලධාරීන්ගේ නම්ය.■
