ඉතිහාසය යනු ප්රබන්ධකරණය සඳහා අවශ්ය අමුද්රව්ය ගොඩ ගසා ඇති භාණ්ඩාගාරයකි. එහෙත් එයින් ප්රයෝජනයක් ලබා ගත හැකිවනුයේ ඉතිහාසය මෙන්ම ප්රබන්ධකරණය පිළිබඳවද අවබෝධයක් ඇත්තෙකුට පමණි. එමෙන්ම වර්තමාන සමාජ තතු පිළිබඳ අවධානයක් ඇත්තෙකුට පමණි. එසේ නොවුනහොත් බිහිවනුයේ ඉතිහාසයේ කරුනු නැවත නැවත පුනරුච්චාරණයක් වීම විනා එහි ඇති සමාජ සබඳතාවන්ගේ ගති සොබාවන් සැඟවී යාමය. ඉතිහාසය ඇසුරෙහි ප්රබන්ධකරණයට එළඹෙන නිර්මාණකරුවා මධ්යස්ථ පුද්ගලයෙකු විය යුතුය. යම් කෙනෙකු අතින් එම මධ්යස්ථභාවය ගිලිහෙන්නේ නම් ඔහු අත කිසියම් ප්රචාරාත්මක කෘතියක් බිහිවනු විනා නිර්මාණශීලි ප්රඥාගෝචර කෘතියක් බිහිවන්නේ නැත. එහෙයින් පූර්ව විනිශ්චයන් මඟින් ඔහු බැඳී නොසිටිය යුතුය. එහෙත් මෙය එතරම් පහසු මෙන්ම සරල කටයුත්තක් ද නොවේ. එකකුදු වුව එම අභියෝගය නිර්මාණකරුවා ජයගත යුතුය. ඒ සඳහා ඔහුට අවශ්ය ඥාන සම්ප්රදාය මෙන්ම ගවේෂණශීලී ආත්ම සංයමයද තිබිය යුතුය. ඒ සඳහා ඉතිහාසය නැවත පරීක්ෂාවට ලක් කල යුතු වන්නාසේම නිර්මාණකරුවාගේ දෘෂ්ටිය ද පාඨක අන්තර්ඥානය සමග ගැලපිය යුතු වන්නේය. සූරිය ප්රකාශනයක් ලෙස බිහිවන පෝල්.එම්.එම්. කූපර්ගේ River of Ink නැමැති කෘතියෙන් ඔහු ජය ගනුයේ එම අභියෝගයයි. එය පරිවර්තනය කොට ඇති සමන් කළුආරච්චිද ‘‘තීන්ත නදිය’’ කෘතිය මඟින් අත්පත් කරගනුයේද එම ජයග්රහණයයි.
කාලිංග මාඝ ආක්රමණය මත පදනම් වන ‘‘තීන්ත නදිය’’ නව කතාව ලාංකික ඉතිහාසයේ ඉතා දරුනු ම්ලේඡු යුගයක් නියෝජනය කරයි. එහෙයින් එයට පදනම් වනුයේ පොළොන්නරුව රාජධානියයි. පොලොන්නරු යුගය පදනම් කරගනිමින් විවිධාකාරයේ ප්රබන්ධ බිහිවී තිබුණද ‘‘තීන්ත නදිය’’ නව කතාව ඒ හැම අතර සුවිශේෂ ලක්ෂණ රාශියක් පෙන්නුම් කරයි. එය හුදු කාලිංග මාඝ යුද්ධය පදනම් කරගත් ප්රබන්ධයක් නොවේ. එය මනරම් වූ පේ්රම වෘතාන්තයකි. එහෙත් එම වෘතාන්තය හරහා ගලා බසිනුයේ කාලිංග මාඝ විසින් අනුගමනය කරන ලද සමාජ, ආර්ථික හා දේශපාලන තතුය. එමෙන්ම කාලිංග මාඝ සතු කලාත්මක ප්රතිවේදයයි. කලා රසිකයෙකු වශයෙන් ඔහුගේ ඇති රසිකත්වයයි.
ලක්වැසි ජනතාව ශිෂ්ට ජාතියක් බවට පත්කිරීමට උදෙසා මාඝ විසින් ලක්දිවට රැුගෙන එනු ලබන පූජනීය මහා සංස්කෘත කාව්යයක් වූ ‘‘ශිශූපාල වධය’’ කෘතිය හරහා මෙම ප්රබන්ධය මූලික වශයෙන් ගොඩ නැගෙන අතර එයට සමගාමීව අනෙකුත් සිද්ධීන් සමුද්රාය එකිනෙකාට බද්ධවේ. ශිශූපාල වධය වූ කලි ගුජරාමයේ වර්මලාට රජතුමාගේ රාජ සභාවේ අමරණීය කවියා වූ ශී්ර මාඝ නැමැත්තෙකුගේ ප්රබන්ධයකි. කාලිංග මාඝගේ මුල් අත්පොත ශී්ර මාඝ නැමැත්තෙකුගේ ප්රබන්ධයකි කාලිංග මාඝගේ මුල් අත්පොත වනුයේ ද සිය ජීවිතයේ ඔහු ද අමරණීයම වස්තුව ලෙස සලකනුයේද එම කෘතියයි. එම කෘතිය ජනගත කිරීම උදෙසා කාලිංග මාඝ විසින් එතෙක් පැවති සිංහල, දෙමළ ඇතුළු සෑම කෘතියක්ම ගිනි බත් කරයි. වෙහෙර විහාර සතු පොත් ගුල් අළු බවට පත් කරයි. ඒ සෑම දෙයක්ම සිදුකරනුයේ ශිශූපාල වධයලක්දිව ප්රචලිත කිරීමටයි. එම සංස්කෘත මහා කාව්යය දෙමළ බසට පරිවර්තනය කිරීමට පැවරෙනුයේ පොලොන්නරුවේ පරාක්රම රජතුමාගේ රාජකීය කවියා වන අසංක නම් කවීන්ද්රවා හටය. අසංක කවියා පරාක්රම රජතුමාගේ සැබෑ හිතෛෂිවන්තයෙකි. එහෙත් ඔහුට අවසානයේ කාලිංග මාඝ වෙනුවෙන් සේවය කිරීමට සිදුවනුයේ වෙනත් විකල්පයක් ඔහු සතු නොවූ බැවනි. ඒ වනට පොලොන්නරුවේ පරාක්රම රජ මාඝ විසින් කුරිරු ලෙස වධ දී ඝාතනය කොට හමාරය. රජතුමාගේ බිසව වන දයානි දේවියද පසුකලකදී එලෙසම කුරිරු ලෙස ඝාතනයට ලක්වේ. මේ හැම සංසිද්ධියකම අසංක කවියා සාක්ෂිකරුවෙකු වුවත් ශිශූපාල වධය පරිවර්තනය කිරීම අත් හරින්නේ නැත. එහෙත් එම පරිවර්තනය තුළ ඔහු නොදැනුවත්ම වෙනස් කම් සිදුවේ. පසුව හිතා මතාම වෙනස් කම් සිදු කරනු ලබයි. ජනතාව තුළින් කාලිංග මාඝ විරෝධය හට ගනුයේ එහි ප්රතිඵලයක් වශයෙනි. අවසානයේදී මාඝ පරාජය කොට විජයබාහු රජවනුයේද අසංක කවියාගේ එම පරිවර්තනයේ ප්රතිඵලයක් වශයෙනි. එය එසේ වුවද රචකයා කෘතිය තුළ අනවශ්ය ආකාරයට අසංක කවියා වීරත්වයට පත් නොකරයි. ඒ වෙනුවට රචකයා උත්සාහ කරනුයේ අසංක කවියාගේ අභ්යන්තරික මානසික තතු ඉතා සියුම් ලෙස පෙළගැස්වීමටය. එහෙත් මේ කිසිදු අදහසක් නවකතාව කියවා නිමවන තුරු පැහැදිලි ලෙස පාඨකයා හට ග්රහනය නොවේ. නවකතාකරුවාගේ අභිප්රාය වී ඇත්තේ එම ප්රබන්ධය නිම වීමෙන් අනතුරුව එම කි්රයාදාමය නැවත ආවර්ජනය කිරීම මඟින් එහි සැබෑ ස්වරූපය වටහා ගැනීම පාඨකයා හට ඉඩ ප්රස්ථාව ලබාදීමය මෙතරම් වික්රමයක් කරන ලද අසංක කවියා නවකතාව අවසානයේහිදී පරිපාතයට පත්වනුයේ සාමාන්ය ආකාරයටය. ඔහු මුළු ජීවිතය පුරා සොයා යන්නේ කාලිංග මාඝ විසින් සුනු විසුනු කරන ල සරසි නම් තම පි්රයම්බිකාවගේ ආදරයයි. අසංක සිය පරිවර්තනය මඟින් කරනුයේ ඔහු සතු සමාජ කාර්යභාරයයි. එහෙයින් ඔහු කිසිවිට හුදු ජනපි්රයවාදී කවියෙකු බවට පත් නොවී සාමාජීය කාර්යභාරයේ ප්රධාන බලවේගය බවට පත්වේ.
මේ හැම කරුණක් අතරෙහිම ගලායන අසංක කවියාගේ හා රජවාසල සේවිකාවන් වූ සරසි යන සේවිකාවගේ ආත්මීය බන්ධනයද ඉතා සිත් ගන්නා සුළුය. විචිත්ර පේ්රම වෘතාන්තයක් බවට පත්වන එම සබඳතාවයද අවසානයේහි මහා වියවුලක් බවට පත්වේ. කෘතිය පුරා දිග හැරෙනුයේ එම අතීත ආවර්ජනයයි. ඒ තුළ කතුවරයා කාලිංග මාඝ, අසංක හා සරසි යන චරිත ඉතා සමබරතාවයකින් යුතුව ඉදිරිපත් කරයි. එහෙයින් ඒ සෑම චරිතයක්ම කතාවේ මුලික තේමාව හා ඵෙන්ද්රියව බද්ධ වේ.
නවකතාව ගොඩනැඟීම වෙනුවෙන් රචකයා විසින් අනුගමනය කරනු ලබන අවශේෂ සිද්ධි හා අවස්ථාද කෘතියට රැුගෙන එන ශක්තිය විශාලය. ඒ හරහා බිහිවනුයේද අනාගතයෙහි සිදුවන අති විශාල විනාශය තුළ කි්රයාත්මක වන එකිනෙක පුද්ගලයන්ගේ මානසික ප්රකාශන යයි. එම නූර්තී සංදර්ශනයෙහි හමුවන එකිනෙක චරිත නවකතාව අවසානය තෙක් පාඨකයාගේ මනස තුළ දෝංකාර දෙන්නේ එබැවිනි. කෘතිය පරිශිලනය කරන විට එම සිද්ධි හා අවස්ථා තරමක දීර්ඝ ස්වරූපයක් ගන්නේ යැයි සිතුනද නව කතාව නිමවන විට එහි ඇති අගය තීව්ර වේ. මේ සෑම කරුණකින්ම පෙනී යනුයේ චරිත නිර්මාණය කිරීමෙහිලා මෙන්ම අවස්ථා නිරූපණය කිරීමෙහිලා කතුවරයා දක්වන සාමාර්ථයයි. ‘‘තීන්ත නදිය’’ නවකතාව විශේෂ වන්නේ එබැවිනි. උක්ත නවකතාවෙහි සාර්ථකත්වයට මනා පිටුවහලක් සැලසෙනුයේ සමන් කළුආරච්චි විසින් ඒ සඳහා යොදා ගෙන ඇති නිර්මාණාත්මක භාෂාවෙහි සාර්ථකත්වයයි. එකිනෙක අවස්ථාවන්වලදී එකිනෙක භාෂා ස්වරූපයන් යොදා ගැනීමට ඔහු සමත්වේ. ඒ සෑම අවස්ථාවකදීම ඔහු සාර්ථකත්වයට පත් වී ඇත. එහෙයින් ඉතිහාසය පුරා ගලාගිය තීන්ත සුවඳ කිසිදු වෙහෙසකින් තොරව පාඨකයා ආග්රහණය කරයි. එහි මුල් ස්වරූපය විදේශිකයෙකු අතින් රචනාවීමද විස්මයකි.
මේ වන විට වයස අවුරුදු 27 ක් වන බි්රතාන්ය ජාතික පෝල් එම්.එම්.කූපර් ලාබාල වයසේදීම ශී්ර ලංකාවට පැමිණෙනුයේ ඉංගී්රසි ගුරුවරයෙකු ලෙසය.
ඉතිහාසඥයකු, ජනමාධ්යවේදියකු හා සංස්කාරකවරයකු වශයෙන් සේවය කරන ඔහු දැනට කැනඩාවේ ජීවත්වේ. ඔහු පොළොන්නරුව රාජධානිය සම්බන්ධ පර්යේෂණ ආරම්භකරනුයේ මීට වසර පහකට පෙර River of Ink කෘතිය බිහිවනුයේ එහි ප්රතිඵලයක් වශයෙනි. ඔහුගේ ප්රථම නවකතාව වන එම කෘතිය වර්තමානයේ බටහිර ලෝකයේ අවධානයට ලක්වෙමින් පවති. ශී්ර ලංකාවෙහි ජීවත් වූ කාලයෙහිදී ලාංකික සමාජය ඇසුරින් ඔහු ලබාගත් අත්දැකීම් සම්භාරය කෘතියෙහි සටහන් වන ආකාරයෙන්ම උපුටා දක්වමින් මෙම සටහන නිමා කරමි.
‘‘River of Ink රචනා කරන්නට පටන් ගත් මොහොතේ මට සිතුණේ ඒ සඳහා උපරිම වශයෙන් මට ගතවනු ඇත්තේ වසර දෙකක කාලයක් බවය. අවසානයේදී එයට වසර පහක්ම ගතවී ගියේය. ඒ කාලය පුරාමවාගේ ශී්ර ලංකාවේ වාසය කළ මා, මගේ කාලය ගත කළේ ලාංකීක ඉතිහාසය අධ්යයනය කිරීමත්, පුරාවස්තු අතර සැරිසරමින් ඒවා ගවේශනය කිරීමත් වෙනුවෙනි. මම පොළොන්නරුවේ පුරාවස්තු අධ්යයනය කරමින් ඒවා අතර කල් ගෙවූවෙමු: සිරිපාදය වෙත ගොස් එහි සිට අවට සිරිය නැරඹුවෙමි, කඳුකරයේ සැරිසැරුවෙමි, අපූරු වැව් දියෙහි කිමිද පිහිනා ගියෙමි. මේ හැම මොහොතකදීම මම අත් විඳින්නට ලැබුණේ ඇදහිය නොහැකි තරම් මහඟු වූ කරුණිකත්වයකි. සියනිවාසවලට මා කැඳවා ගෙන ගිය මිනිස්සු මට කෑම බීම පිළිගන්වමින් හා නවාතැන් සපයාදෙමින් සිය චමත්කාරජනක භාෂාවේ සාරවත් උපමා රූපක හා යෙදුම් මට පහදා දුන්හ. ඒ කිසිවෙකුත් පෙරළා මගෙන් කිසිවක් බලාපොරොත්තු වූයේ නැත. සිංහල හෝ දෙමළ හෝ මුස්ලිම් හෝ අන් කවර වර්ගයක් හෝ වේවා ඔවුන්ට අවශ්ය වූ එකම දේ නම් තමන් සන්තකයේ පැවැති මනුෂ්යත්වයේ උපරිම සත්කාරය මට විඳින්නට සැලැස්වීම පමණි. ඔවුන් වෙතින් මා උගත් දේ නොවන්නට මෙවන් පොතක් බිහි නොවන්නට ඉඩ තිබිණ. එහෙත් මේ සෑම දෙයකටම වඩා ඉහළින් මා ඔවුන්ගෙන් උගත් දේ නම් කාරුණිකත්වය තුළ රැඳී ඇති මහා බලයත්, දේශ සීමා මායිම් ඉක්මවා යමින් මිනිසුන් එකිනෙකා අතර පැතිර යන සහෝදරත්වයත්ය. ඒ ආදර්ශය වෙනුවෙන් මම ලංකාවට ණය ගැති වන අතරම, ඒ ආදර්ශය හැම විටෙකම මා සිත්හි තබා ගන්නෙමි.’’
සුලෝචන වික්රමසිංහ
