වික්ටර් රත්නායක කියන රසාලිප්තවූත් ආශ්චර්යවූත් කටහඬ මට ඇහෙන්නේ මගේ භද්‍ර යෞවනයේදී. ඒක මගේ මතකය පුරා රැුව්දෙන රසෝඝයක්. එතෙක් කල් අපි දැකලා නැති ඒ වගේම ඇහිලා නැති අපේ හදවතට වැදිලා නැති මොකක්දෝ විස්මයජනක අපූර්වත්වයක් එහි තිබුණා. ඒ ඇතිවෙච්ච උන්මාදයෙන් තමයි මමත් ආනන්දයේ මගේ පාසල් සගයා වුණු ඒඞී රන්ජිත් කුමාරත් වික්ටර් රත්නායක කියන මේ තරුණ ගාන්ධර්වයා හොයාගෙන ගියේ. එතකොට ඔහු ගුරුවරයෙක් වශයෙන් සේවය කරනවා. ‘සිහිල් සුළං රැුල්ලේ, චංචල අඳුරු ලොවේ, පාවේ වලා, හදේ සුසුමක්’ වැනි ගීත ගායනා කොට අපේ රසවින්දන මට්ටම්වල පෙරළියක් කළ කාලේ ඔහුව හමුවීම ඉතා ආශ්චර්යවත් වුණා.
රන්ජිත් කුමාර ඉන්පසු පුවත්පත් කලාවට පිවිසෙනවා. ඔහු තමයි පළමුවරට ‘විසිතුර’ පත්තරේට ‘ඈත හිමේ කඳු අතරේ පාවෙන හඬක්’ කියලා වික්ටර් රත්නායකයන්ගේ පළමුවන පුවත්පත් සම්මුඛ සාකච්ඡාව කරන්නේ. ඒ සාකච්ඡුාව කරනකොට රන්ජිත් සමග මමත් ගියා. කොහොම හරි ක‍්‍රමයෙන් වික්ටර් රත්නායක කියන නිර්මාණකරුවා අපි අතිශය පි‍්‍රයකරන චරිතයක් බවට පත්වුණා.
මම ගීත රචකයෙක් වුණේ එවක නවක ගායකයෙකු ලෙස ජනපි‍්‍රයත්වයට පත්වෙලා හිටපු අබේවර්ධන බාලසූරියට ‘ආදරයෙන් මා හදවත’ කියන ගීතය රචනා කිරීමත් සමඟයි. ඒ ගීතය ඒ කාලේ ජනපි‍්‍රය වුණ ගීතයක්. අබේ කියන්නේ මගේ හොඳ මිත‍්‍රයෙක්. ඒ වගේම ඔහු වික්ටර් රත්නායකයන්ගේත් ඉතා හොඳ මිත‍්‍රයෙක්. දවසක් මම ලියූ ‘ඈත දුරක සිටියත්’ කියන ගීතයට තනුවක් යොදාගන්න මමත් අබේත් වික්ටර් එවක පදිංචිවෙලා හිටපු නාවල ගෙදරට ගියා. ඒ පදවැලට වික්ටර් රත්නායක ඉතා මිහිරි තනුවක් යෙදුවා. ඒ තමයි මගේ පදවැලකට ඔහු තනුවක් නිර්මාණය කළ මුල්ම අවස්ථාව.
ඒ කාලේ ගුවන්විදුලියේ විශිෂ්ට ශ්‍රේණියේ ගායක ගායිකාවන්ට හැම මාස තුනකටම සැරයක් සරල ගී වැඩසටහනක් ලබාදීලා තිබුණා. ඒ සරල ගී වැඩසටහනට සිංදු පහක් හෝ හයක් නිර්මාණය කරන්න සිද්දවුණා. වික්ටර් රත්නායකයන්ගේ සරල ගී වැඩසටහන සඳහා ගීත නිර්මාණය කරන්න ඔහු දිනයක් යොදාගන්නවා. ඒ දවසේ හවස්වරුවේදී ගී පද රචකයන් තමන් ලියූ ගී පද රචනා අරගෙන එනවා. ඔය අතර මමත් ඉඳගෙන බලාගෙන ඉන්නවා. වික්ටර් රත්නායකයන් සර්පිනාව වයන ගමන් පළමුව හැම පදවැලකම වාගේ අන්තරා කොටසින් තනු යෙදීමට පටන්ගන්නවා. එතැන් පටන් දිගටම තනුව නිර්මාණය කරනවා. ඒකට වැඩි වෙලාවක් යන්නෙත් නැහැ. තනුව හදලා ඉවරවුණාට පස්සේ කිසිම ගීත රචකයෙකුට එහි පොඩි හෝ අඩුවක් පෙනෙන්නේ නැහැ. ඔවුන්ගේ මුහුණු සතුටින් උතුුරා යනවා. ඇත්තටම කියනවා නම් ඔහු තනුව යොදන අතරතුර ඇතිවෙන චමත්කාරජනක මිහිරියාව නිසා ගී පද රචකයා තමන්ගේ පදවැල් තුළම රසිකයෙකු බවට පත්වෙනවා. ඒක බලාගෙන ඉන්න මම හරියටම වැඩමුළුවකට ගියා වගේ විශාල අත්දැකීම් සම්භාරයක් එක්ක ගීත රචනා කලාව පිළිබඳ විශාල දැනුම් සම්භාරයක් ලබනවා. ඇත්තටම ඒ දැනුම් සම්භාරය හා නිර්මාණාත්මක පරිචය තමයි මගේ ගීත රචනා ආකෘතිය වෙනස් මගකට යොමුකළේ.
ඉස්කෝලේ යන කාලේ ඉඳන් මම ලියුවේ කවි. ඒ නිසා මගේ මුල් ගී පද රචනාවල තිබුණේ හතර පදය මුල් කරගත් කාව්‍ය ආකෘතිය. අමරදේවයන් පවා බොහෝ විට ගීත බවට පත්කරලා තිබුණේ සේකරගේ, එහෙම නැත්නම් මඩවල රත්නායකගේ කවි. ඒ ආභාසය මටත් බලපෑවා. නමුත් වික්ටර් රත්නායකට ගීත ලියූ ගී පද රචකයන් භාවිත කළේ සමපාද නෙමෙයි අසමපාද පේළි. සමහර පේළි දිගයි. සමහර පේළි කොටයි. එවැනි අඩු වචන සංඛ්‍යාවකට ගී තනුවක් නිර්මාණය කරනකොට ලැබෙන විචිත‍්‍රත්වය මං අත්වින්දේ වික්ටර් රත්නායකයන් ගීත නිර්මාණය කරනවා දැකලා. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස තමයි මම ඔහුට ‘පිනිබර මලක් වගේ’ ගීතය රචනා කරනකොට අසමපාදවලින් රචනා කළේ. ගීත රචනාවක පද අඩුවෙන්න අඩුවෙන්න එහි තනුවට විශාල කාර්යභාරයක් කළ හැකියි. මම අමරදේවයන්ට රචනා කළ ‘සඳ හොරෙන් හොරෙන්’ ගීතය තුළ තියෙන්නේ ඉතා කෙටි පද පේළි කිහිපයක් විතරයි. නමුත් ඒ කුඩා වචන ටික සංගීත නිර්මාණයේදී ඉතා පුළුල් චිත‍්‍රයක් මවාපානවා. ඒ ලක්‍ෂණය මට වැටහුණේ වික්ටර් රත්නායකයන්ගේ නිර්මාණ භාවිතය දැකගැනීමෙන් හා එය රසවිඳීමෙන්. ඉන් පස්සේ මම ඔහුට ‘සිනාදොලක් වන්, කල්පනා, මුවා වුණා සඳක්’ වැනි ගීත කිහිපයක් ලියනවා.
ගීත රචකයාගේ පදවැලෙහි ඇති භාවික ගුණය ඉතා නිර්මාණශීලී ලෙස පෙළගස්වන්න ඔහුට තියෙන්නේ පුදුමාකාර හැකියාවක්. ඒ නිර්මාණාවේශය විශ්වයේ කොතැනක හරි තිබිලා තනුවක් හෝ ගායනයක් කරනකොට ඔහු තුළට ඇතුළුවෙනවා. ඊට පස්සේ ඔහු ඒ සමඟ සමාධිගත වෙනවා. එය බලාගෙන ඉන්න හරිම ආසයි. ඔහු කරන කියන හැම දෙයකම රිද්මයක් තියෙනවා. ඔහු තමන්ගේ රසිකයන් ගැන නිතරම හිතනවා වගේ තමන් ගැනත් හිතනවා. එය බොහොමයක් නිර්මාණකරුවන්ට නොමැති ලක්‍ෂණයක්.
මහාචාර්ය සුනිල් ආරියරත්නගේ පළවන චිත‍්‍රපටය වන ‘අනුපමා’ චිත‍්‍රපටය සඳහා පළමුවරට මම චිත‍්‍රපට ගීතයක් රචනා කරනවා. ‘සිහින විලේ නිලූපුලී’ ගීතය සමඟින් තමයි එය ආරම්භ වෙන්නේ. ඒ ගීතයත් සිදුවීම් කීපයක් නිසා සුවිශේෂ වෙනවා. එය තමයි සුනිල් ආරියරත්නගේ පළවන චිත‍්‍රපටය. මගේ පළවන චිත‍්‍රපට ගී රචනය. ඒ වගේම ජෝතිපාල හා ලතා වල්පොලගේ පළවන යුග ගායනය. ඒ ගීතය සඳහා වික්ටර් රත්නායක නිර්මාණය කළ තනුව ඉතාම රසවත්. එවැනි තනුවක ඇති මිහිර ගීත කිහිපයකින්වත් ලබාගන්න බැහැ. ඊට පස්සේ ඔහු සංගීතවත් කළ ‘වජීරා’ චිත‍්‍රපටයට මම ‘දෙනෝදාහක් නුවන් අතරේ’ ගීතය රචනා කළා. ඒ ගීතයත් ඒ චිත‍්‍රපටයට ලබාදුන් ආලෝකය ඉතා විශාලයි. මම රචනා කළ පදවැලට මා නොහිතපු ආකාරයේ ඉතා රසවත් තනු දෙකක් ඔහුට නිර්මාණය කිරීමට හැකිවුණා. ගී තනු නිර්මණයෙහිලා වික්ටර් රත්නායක දක්වන්නේ ඉතා ඉහළ නිර්මාණාත්මක පරිචයක්. ඔහුගේ තනු එකකින් එකකට වෙනස්. ඒ හැම එකක්ම රසවත්.
වික්ටර් රත්නායකගේ දක්‍ෂකම් දුටු ඔහුගේ ජ්‍යේෂ්ඨ පරම්පරාවත් තනු නිර්මාණය කරගැනීම සඳහා ඔහු ළඟට පැමිණියා. මොහිදීන් බෙග්, මිල්ටන් පෙරේරා, එච්ආර් ජෝතිපාල වැනි අය ඒ අතර ඉන්නවා. අමරෙද්වයන්ට ‘කුමරියක පා සලඹ සැලූණා, මිහිලිය නළලේ, බඹර පැටික්කි’ වැනි රසාලිප්ත ගී තනු ඔහු නිර්මාණය කළා. මිල්ටන් මල්ලවාරච්චි, නන්දා මාලිනි, සුජාතා අත්තනායක, ලතා වල්පොළ වගේම නිරංජලා, නිර්මලා, ශී‍්‍රමති තිලකරත්න වැනි ගායිකාවන්ට රසවත් ගී තනු රාශියක් ඔහු නිර්මාණය කළා. ෆ්‍රෙඞී සිල්වාගේ ගායන රටාව සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කළේ ඔහු. ‘කුන්ඩුමනී’ ගීතය ඇතුළු තවත් ජනපි‍්‍රය ගී තනු රාශියක් ඔහු ෆ්‍රෙඞී සිල්වාට නිර්මාණය කළා. එතැන පේ‍්‍රමකීර්තිගේ දායකත්වයද ඉතා විශාල වුණා. පර්යේෂණාත්මක ගී අතරෙහි හමුවන මුල්ම ගීතය ලෙස හඳුනාගත හැකි ‘මාලනියේ’ ගීතය ඔහුගේ සුවිශේෂී නිර්මාණයක්.x
කුලරත්න ආරියවංශ
සටහන/සුලෝචන වික‍්‍රමසිංහ
