මා මිත‍්‍ර මහාචාර්ය සුමනසිරි ලියනගේ විසින් ලියන ලද අලූත් පොත් දෙකක් ලබන සතියේ ප‍්‍රකාශයට පත් කරන්නට නියමිතය. මේ කෘති දෙකම අභිමුඛ කර ඇත්තේ මාක්ස්වාදී දේශපාලනය සම්බන්ධ විචාරාත්මක සාකච්ඡාවන්ට බව දැනට දැනගන්නට ලැබී ඇති කාරණාය. මා මේ සටහන ලියන්නට සිතුවේ මහාචාර්ය සුමනසිරිගේ මේ අලූත් පොත් දෙක ගැන නොව ඔහු විසින් මීට වසරකට පෙර ප‍්‍රකාශයට පත් කළ ‘සභ්‍යත්ව රාජ්‍යය සහ සමසමාජය’ යන කෘතිය පිළිබඳව යම් ආවර්ජනයක් කිරීමටය. එසේ ඒ පොත ගැන යළිත් ලිවිය යුතු යැයි සිතුණේම වැදගත් කාරණාවක් නිසාය. එනම් මෙරට වාමාංශික බුද්ධි ධාරාවේ අය ජාතිකමය වූ බුද්ධි ධාරාව ගැන කරන ‘බැහැරකිරීම්වාදී කියවීම්’වලින් යම් ආකාරයකට එළියට පැමිණ සිදුකර ඇති සුමනසිරිගේ මෙම කෘතිය පිළිබඳව මෙරට සමාජයේ එතරම් සාකච්ඡුාවක් නොකෙරෙන නිසාය.
සුමනසිරි මේ කෘතිය ලීවේ ගුණදාස අමරසේකරයන් විසින් රචිත ‘සභ්‍යත්ව රාජ්‍යය’ නම් වූ කෘතියට යම් ආකාරයක ප‍්‍රතිචාරයක් ලෙසින්ය. මා මුලින් කියූ පරිදි මෙය ඇතුළත්වීම්වාදී ප‍්‍රතිචාරයක් ලෙසින් නම් කිරීමේ වැරැද්දක්ද නැත. අමරසේකර ස්වකීය සභ්‍යත්ව රාජ්‍යය සංකල්පය ගොඩනගන්නේ චීනයේ වත්මන් දේශපාලන තත්වය ගැන මාටින් ජැක් විසින් ලියන ලද Civilizational State නැමති තර්කය මත පදනම් වෙමින්ය. මාටින් ජැක් කියන්නේ චීනයේ ආධිපත්‍යය යටතේ හැසිරවෙන ලෝකයක් පිළිබද සිහිනයක් තුළ තබා අනාගත ලෝකය පිළිබඳව තේරුම් ගැනීම හරහා වික්ටෝරියානු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදයේ සීමාවන්වලින් එපිට ගොඩනැගෙන නව ආකෘතියක් (ආකෘතීන්) පිළිබඳව සිතිය යුතු බවයි. අමරසේකර ස්වකීය කෘතියේ විමර්ශන විෂය වස්තුව (object of inquiry) බවට පත් කරන්නේම යටත්විජිත පාලකයන් විසින් අපට ලබාදී ඇති දැන් තිබෙන ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදී පාලනයයි. අමරසේකර එය කියන්නේ මෙසේයි.
‘ඉංග‍්‍රීසිකාරයා විසින් හිමිකර දුන් පාර්ලිමේන්තුව පක්ෂ දේශපාලනය සහ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය’ යන පාලන උපකරණයන් විසින් අපව පාලනය කිරීම අර්බුදයට යාම පසුපස ඇති පළල් කථාව වන ජාතිකමය වූ විඥානය පාගා විජාතික වූ විඥානයක් මත පදනම් වූ මෙම ක්රමය පරාජයට පත් කිරිම සහ ඒ ගැටලූව තේරුම් ගැනීමේ ඥානවිභාගයක් ගොඩ නගා ගැනීම යන කාරණයයි.’
සභ්‍යත්ව රාජ්‍යය සහ සමසමාජය ලෙසින් නම් කර ඇති සුමනසිරි ලියනගේගේ කෘතිය මගින් යෝජනා කෙරෙන්නේ අමරසේකර ඉදිරිපත් කරන ආකාරයේ විසඳුමක් නොවන බව මුළින්ම පිළිගත යුතු වුවත් ඔහු සාකච්ඡුා කරන්නේ මෙරට සාම්ප‍්‍රදායික චින්තනමය පදනම්වල පැවති නෛසර්ගිකමය වූ සමූහත්වවාදී ගුණයක් විසින් සමසමාජ ව්‍යාපාරය යම් ආකාරයකට පෝෂණය කළ බවයි. මෙරට ‘වමේ දේශපාලනය සහ සංස්කෘතික අවිඥානයන්’ අතර 1956 බණ්ඩාරනායකගේ ආගමනයට පෙර තිබූ යම් ආකාරයක වූ සම්බන්ධයක් පිළිබඳව ඉතාමත් වැදගත් සාකච්ඡුාවක් සුමනසිරි ලියනගේගේ කෘතිය තුළින් ඉදිරිපත් වන බව මගේ තේරුම් ගැනීමයි.
තවත් පැත්තකින් බැලූවහොත් ලියනගේ මතු කරන්නේ මේ රටේ මාක්ස්වාදී ව්‍යාපාරය ස්ථානගත වන්නේ ඒ වන විටත් නොනැසී පැවති යම් සාම්ප‍්‍රදායික අවිඥානයක් මතද යන කාරණයයි. තමා සමාජවාදියෙකු වන්නේ මාක්ස්වාදියෙකු වීමට පළමුවෙන් බව කියන ඔහු තමා ‘සමාජවාදියෙකු වූයේ ප‍්‍රඥාව නිසා නොව කරුණාව නිසායැයි’ යැයි මතුකරන කාරණය අපගේ අවධානයට ලක්විය යුතු දෙයක් බව මගේ මතයයි.
අනෙක් වැදගත් කාරණය වන්නේ ශ‍්‍රීලනිපයේ ආරම්භය හා මෙම ජාතිකමය වූ විඥානයේ සම්බන්ධතාව පිළිබඳව අමරසේකරයන්ගේ විමර්ශනය පිළිබඳව සුමනසිරි ලියනගේ මහතා විසින් මතුකරන විවේචනයයි. අමරසේකරයන් විසින් අවස්ථා කීපයකදීම ඉදිරිපත් කර ඇති ප‍්‍රවාදයක් වන ශ‍්‍රීලනිපය හා ධර්මපාල ව්‍යාපාරය අතර පවතින සම්බන්ධය පිළිබඳව ලියනගේ විසින් මතු කරන වැදගත් නිරීක්ෂණයක් ඇත. ඔහු කියන්නේ අමරසේකර විසින් කියන පරිදි මේ රටේ පැවති සංස්කෘතික සාධකය කෙරෙහි බණ්ඩාරනායකගේ අවධානය යොමුවූවාට අමතරව එතෙක් පැවති අනෙකුත් වැදගත් තත්වයක් වන 1930 පසුව මූලික වශයෙන් මතුවී පැමිණි ගුණසිංහගේ හා සමහර අනෙකුත් නායකයන්ගේ ව්‍යාපෘතින්ද ඇතුළත් මෙරට වමේ ව්‍යාපාරයේ සමහර පදනම් කෙරෙහි බණ්ඩාරනායකගේ තිබූ සංවේදනයයි. ලියනගේ සංක්ෂිප්ත ආකාරයෙන් කියන්නේ ධර්මපාල විසින් මතු කළ ජාතිකානුරාගය පිළිබඳ තර්කය පමණක් නොව ඒ දක්වා මෙරට වමේ ව්‍යාපාරය විසින් මතු කළ අධිරාජ්‍ය විරෝධ පිළිබඳ තර්කය යන දෙපැත්තම අතට ගැනීමට බණ්ඩාරනායකට හැකිවූයේ කෙසේද යන කාරණය අපගේ විමර්ශනයට භාජනය විය යුතු බවයි.
මට හැෙඟන ආකාරයට මෙරට වමේ ව්‍යාපාරයේ අයෙකු විසින් සිංහල ජාතික ව්‍යාපෘතියේ දේශපාලනය පිළිබඳව සිදුකර ඇති සාධනීය හා පළල් විවේචනයක් සුමනසිරි ලියනගේගේ කෘතිය තුළින් මතු කරන බවත් ඒ පිළිබඳව පළල් සාකච්ඡාවක් සිදුකිරීම ඉතාමත් සුදුසු බවත්ය.
චරිත හේරත්
